Koning Hoessein stelt linkse partijen buiten de wet Verhouding tussen Turken en Grieken gaf nooit problemen OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Kabinet-Khalidi vervangen door regering-Hasjem HETWEER Koningin Juliana in Zaandam; hartelijk onthaal door bevolking ct" Staat van oorlog en beleg in Jordanië Makarios over Cyprus: Respect voor minderheden, maar zij kunnen niet de wet voorschrijven J. J. VAN KOOTE Venster op landwinning in Oostelijk Flevoland Beschuldiging T roepenbewegingen Vrij koud Washington geeft Hoessein een moreel ruggesteuntje Amerikaans smaldeel uit Frankrijk vertrokken Aardbevingen in Perzië en de Dodekanesos Vijftien doden in provincie lspahaan Het woord is aan Drie doden in het verkeer V erkeer songelukken I DIT JAAR: 335 DODEN j Rakosi's minister Farkas veroordeeld uounw! Oorzaak pakhuisbrand: jongetjes hadden een vuurtje gestookt Solex de eerste en de beste v.a. 71e JAARGANG No 243 DONDERDAG 25 APRIL 1957 302e JAARGANG No 91 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, TeL 12230. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman Vanaf het gemaal Lovink nabij Har derwijk heeft men een prachtig uit zicht op het droogvallende land van Oostelijk Flevoland. Reeds is 10.000 bunder drooggevallen. Het water zakte meer dan twee meter. Over enkele weken verwacht men ongeveer 40.000 bunder land te kunnen zien. AMMAN (UP) Koning Hoessein van Jordanië heeft vandaag zijn leger ge mobiliseerd, de staat van beleg afgekondigd en linkse politieke partijen buiten de wet gesteld. Premier Khalidi nam omstreeks middernacht ontslag, maar de 22-jarige Hoessein ging tot krachtige maatregelen over om zijn koninkrijk voor uiteenscheuring te behoeden. Nadat hij zijn Bedoeïnen de controle over alle steden had doen overnemen, gaf hij de in Turkije geboren voormalige premier, Ibrahim Hasjem, opdracht een nieuwe regering te vormen. Minister van Buitenlandse Zaken en vice-premier is oud-premier Samir Rifai. Minister van Defensie is Soeleiman Toekan en minister van Binnenlandse Zaken Falah Matadha. De andere ministers zijn Koeloesy El Khairy, nationale economie, Anistas Hanania, voorlichting en verbindingen, en Akif El Faly, landbouw en wederopbouw. Premier Hasjem liet een radio-boodschap aan de natie om roepen hetgeen herhaaldelijk werd gedaan waarbij hij zijn vastbeslotenheid kenbaar maakte „om recht en orde" te handhaven en het volk de „geest van vrede" te geven. Hij verklaarde, dat de revolte een zodanige omvang had aangenomen, dat „de regering geen andere keus had dan strenge maatregelen te treffen om de veiligheid van het vaderland te behouden". De eerste maatregel van Hasjem, na het afkondigen van de staat van oorlog en be leg, was de politieke partyen, wier open lijke rebellie tegen de koning de crisis had doen ontstaan, buiten de wet te stellen. Khalidi, de 62-jarige arts, die zich geduren de een week als premier trachtte te hand haven, zag zich na een dag van commu nistisch geïnspireerde betogingen en on geregeldheden genoodzaakt ontslag te ne men. In zijn ontslagbrief verklaarde Kha lidi geen andere keus te hebben aangezien „bepaalde groepen onder het volk" hun steun hadden ingetrokken. Deze maatrege len vormen het derde vastberaden offen sief van Hoessein tegen de linkse partyen, die in het parlement een meerderheid heb ben. De koning ontbood gisteren vier Amerikaanse journalisten, die zich in Am man bevinden, op het paleis en vertelde hen, dat hjj binnen 24 uur de situatie in de hand zou hebben. BEIROET (UP) Koning Hoessein heeft in_de grootste-steden van zijn koninkrijk een uitgaansverbod afgekondigd en de communisten ervan beschuldigd verant woordelijk te zijn voor de onrust en on geregeldheden. In een redevoering via ra dio Jeruzalem, waax-schuwde de koning zijn volk, dat de communisten trachten de „misleidende politiek" van hét voormalige kabinet Naboelsi ten eigen voordeel aan te wenden. Ieder, die de communisten hierbij helpt is een verrader van zijn land, aldus de koning. De communisten, zo verklaarde hij, trachten in het leger te infiltreren om „het van zijn verheven taak af te houden". Hij verklaarde voorts, dat de regering Naboelsi, wier ontslag twee weken geleden de crisis in Jordanië deed ontstaan, „vele fouten" had gemaakt en dat het op het laatst „niet langer te tolereren was". Com munisten maakten gebruik van de toe stand en begonnen hun „subversieve grond beginselen" te verspreiden, aldus de koning Hoessein verklaarde verder, dat zijn land niet voornemens is het plan-Eisenhower te accepteren. Het is niet onze politiek de afgezant van de Amerikaanse president uit te nodigen in ons land te komen, zei hij. Koning Hoessein heeft de onmiddellijke terugtrekking der Syrische troepen van Jordaans gebied verzocht, aldus melden bei-ichten uit Jordanië. Volgens de berich ten heeft Hoessein de belofte van volle steun van zijn achterneef koning Feisal van Irak gekregen, tijdens een persoonlijke ont moeting aan de grens. Naar vex-luidt hebben Irakse gepantserde „vrijwilligerseenheden" stellingen aan de Syrische grens inge nomen. Er is nog geen officiële bevestiging van deze berichten, want Jordanië heeft zijn grenzen gesloten. Op alle persberich ten is een totale censuur ingesteld. Tele foonverbindingen met Amman zijn niet mogelijk, behalve voor regeringszaken en diplomatieke diensten. Oud-premier Na boelsi zou krachtens de bepalingen van de staat van oorlog en beleg zijn gearresteerd. JERUZALEM (UP) In bepaalde krin gen in Israel gaat het gerucht dat Irak een ultimatum gesteld heeft aan Egypte en Syrië, inhoudend dat Irak geweld zou ge bruiken wanneer de door koning Hoessein benoemde regei-ing omver geworpen zou worden. De Israëlische commandant van het nieuwe gedeelte van Jeruzalem heeft, naar verluidt, gisteren overleg gepleegd met zijn Jordaanse ambtgenoot in Jordaans Jeruza lem. Volgens berichten die in Israel werden ontvangen, zijn alle wegen van Jeruzalem naar het binnenland van Jordanië door xoocxxxyyjoooooooooo: ooooooooocxx> VERWACHTING, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van donderdagavond tot vrijdagavond, opgemaakt om 11.15 uur: Wisselende bewolking en op de meeste plaatsen droog weer. Matige, af en toe vrij krachtige noordoostelijke wind. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. Volledige weerrapportcn op pagina twee. cccoocccooooccxx>oooocccocciooooooocxxx»oc)ococcocooco30o6c DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN PAGINA'S troepen afgesloten. In verantwoordelijke kringen spi-ak men zijn bezorgdheid uit over onbevestigde berichten, dat Iraakse troepen Jordanië in het noorden, nabij de Syrische grens, zouden zijn binnenge trokken. FIRENZA (UP) De stafchef van het Israëlische leger, Mosje Dajan, is met spoed uit Firenza naar Rome vertrokken en bekort blijkbaar zijn Italiaanse vakan tie. Men verwacht dat hij vandaag naar Israel zal vertrekken. AUGUSTA (Reuter, AFP) President Eisenhower en zijn minister van Buiten landse Zaken Dulles hebben de regerings crisis in Jordanië besproken en verklaard dat zij „de onafhankelijkheid en onschend baarheid van het land van wezenlijk be lang beschouwen. Deze verklaring is door de perschef van het Witte Huis. Ilagei^ty, na afloop van een telefonisch onderhoud van Eisenhower met Dulles bekendge maakt. Hij legde er de nadruk op, dat de verklaring is gebaseerd op het plan- Eisenhower. Op de vraag of Jordanië om hulp van de Verenigde Staten had verzocht antwoordde Hagerty ontkennend. Hij zei wel dat de president en Dulles ook ge sproken hebben over de kwestie-Suez en de activiteit van de UNO in het Nabije Oosten. LONDEN, PARIJS (UP) De Ameri kaanse vloot-eenheid in Frankrijk bereid zich voor om vandaag naar een onbekende bestemming in het Nabije Oosten te ver- ti'ekker.. Het smaldeel, waaronder elf tor- pedobootjagers en twee kruisers, zal het vliegdekschip „James FoxTestal" vei'gezel- len. Een woordvoerder van de marine-at taché van de Amerikaanse ambassade in Parijs zei te verwachten, dat alle schepen van de Amerikaanse maxdne, die in Fx-ankrijk zijn, de Forrestal zullen verge zellen". De schepen liggen alle in het gebied Nice-Cannes aan de Middellandse Zee. Een woordvoerder op het Londense hoofdkwartier van de oostelijke Atlanti sche en Middellandse Zee-vloten deelde mede, dat een kruiser reeds vertrokken is uit de haven van Villefranche. De woord- voex-der zei, dat een vliegdekschip altijd door andere schepen wordt vei'gezeïd, wanneer het uitvaart. Reactionair MOSKOU (UP) Radio-Moskou heeft gewaarschuwd, dat de situatie in het Na bije Oosten „buitengewoon gespannen is en het gevaar inhoudt van nieuwe mili taire operaties. Een commentatoi-, die de blaam voor de spanning in het Nabije Oosten op de Verenigde Staten, Groot- Brittannië, Frankrijk en Israël legde, zei dat „er zowel in Syrië als in Jordanië re actionaire kringen" aan het werk waren geweest. „De westerse mogendheden" zo zei radio-Moskou, „streven er naar de pa triottische beweging in Jordanië te ondex-- drukken en dit land binnen het agressieve Bagdad-pact te halen". ATHENE (UP) Sean Macbride, de voormalige minister van Buitenlandse Za ken van de Ierse republiek, heeft een on derhoud gehad met aartsbisschop Makarios. De inhoud van deze eerste voor de open baarheid bestemde verklaring volgt hier onder, in de vorm van vragen met hun ant woorden. „Voorziet u dat enige oplossing, die niet het absolute recht van het volk van Cyprus op het uitoefenen van zijn zelfbeschik kingsrecht inhoudt, aanvaardbaar zal zijn?" Absoluut niet. Het volk van Cyprus vraagt het recht ovex-" zijn eigen toekomst vrij en democratisch, en in overeenstem- ming met de internationaal aanvaarde be ginselen van zelfbeschikkingsrecht, te be slissen. Heden ten dage is het beginsel van zelfbeschikkingsrecht de grondslag van het intexmationaal evenwicht en de feitelijke inhoud van het hoogste mox-ele principe van de internationale wetgeving. Geen vorm van bespoediging, van welke aard ook, kan een voortduren van de huidige toestand op het eiland rechtvaardigen, noch het langer onthouden van het de Cy prioten toekomende recht om naar eigen vrije wil over hun lot te beschikken. Het ontkennen van dit recht zou niet stroken met de internationale rechtvaardigheid, en zou onschatbare schade toebi-enge-> aan de zaak van vrede en mox-ele ox-de in het oos telijk deel van de Middellandse zee. Zou enige oplossing, die de verdeling van Cyprus inhoudt, aanvaardbaar zyn? Zolang het eiland bestaat heeft zijn be volking een politieke en economische een heid gevox-md, waarover geen twijfel kan bestaan. Lord Radcliffe gaf dit toe in het inleidend gedeelte van zijn grondwetsvoor stellen. I-Iet plan van een vex-deling van het eiland is niet reëel, en geen beschou wing waard. In geen enkel deel van het eiland Cyprus vormen de Turken een meerderheid en geen enkel deel van Cy prus, hoe klein of groot ook, kan een af zonderlijke staat zijn. De ervaringen in lei-land, Duitsland en India, waar de ver deling doox-gevoerd werd, bewijzen hoe ge vaarlijk dit middel is. Bovendien zou het een nieuwe en vreemde doctrine zijn, dat de toekomst van een land beslist wordt op de inzichten van een minderheid. Men heeft de vrees, al dan niet reëel uit gedrukt, dat in geval van toepassing van In Artis is een nieuwe eland gearri veerd. Het is een nog betrekkelijk jong dier, dat door de knieën gaat om voedsel te zoeken. het zelfbeschikkingsrecht minderheden op Cyprus zouden ïyden. Zou een resolutie terzake van het aanvaarden van de con ventie van de rechten van de mens in de Raad van Europa aanvaardbaar zijn om de hierboven aangeduide en eerder uitgespro ken vrees weg te nemen? Grieken en Turken op Cyprus hebben eeuwenlang in uitstekende harmonie en sa- menwex-king samengewoond. Onder veel moeilijker omstandigheden dan heden ten dage hebben zij bewondex-enswaardig we derzijds begrip getoond en ernstige samen werking in alle lagen van de maatschappij. Het kan worden betreurd, dat deze harmo nieuze betrekkingen voor het ogenblik ge schokt zijn op instigatie van degenen, in wier belang dit was. Gelijk wij reeds her haalde malen verklaarden: Wij zijn volko men bereid de Turkse minderheid alle mogelijke garanties voor de bescherming van hun rechten op opvoeding, onderwijs, religie en andei-e belangen te verlenen. Met dit doel voor ogen zijn wij bereid een in ternationaal besluit of dokument te aan- vaarden, waarbij strikte in acht neming van de conventie van de rechten van de mens, of van het Handvest der UNO, vast gelegd wordt. Alleen zelfbeschikking Wanneer het recht op zelfbeschikking categorisch erkend wordt, zou een voorstel voor een overgangsperiode van een vast gestelde duur dan kunnen worden aan vaard? De erkenning van het recht op zelfbe schikking is op zichzelf geen oplossing. Ons einddoel was altijd en is nóg steeds, de feitelijke zelfbeschikking. Wij zullen geen oplossing aanvaai-den, die ons die zelfbe schikking niet geeft. Wat zijn uw plannen voor de nabije toe komst? Op het ogenblik bestudeer ik de ontwik kelingen, die hebben plaatsgehad in de pe riode van mijn verbanning. Ook de toe stand op Cyprus bestudeer ik. Als ik daar mee klaar ben en enkele adviezen heb in gewonnen, zal ik in staat zijn om mijn plan op te stellen voor een rechtvaardige en vreedzame oplossing, die overeenstemt met de recente resolutie van de UNO, en met wat ik hierboven verklaard heb. Ik sluit de mogelijkheid van een bezoek aan een ander land niet uit. Wanneer mijn aanwe zigheid in een ander land de oplossing zou bevordex-en, zou ik zeker gaan waar dat noodzakelijk mocht zijn. (Reuter) In een gesprek met het Brit se socialistische parlementslid Brockway verklaarde aartsbisschop Makarios, dat hij bereid is met de Britse regering te onder handelen, mits Groot-Brittannië door een bepaalde daad zijn goede wil toont, bijvoor beeld door het opheffen van de noodmaat regelen op Cyprus. Brockway zei donderdag, dat de aarts bisschop heeft gezegd te willen spreken over zelfregering als eerste stap in de richting van zelfbeschikking voor de Cy- px-ioten. Vonnissen NICOSIA (UP) Acht Griekse Cyprio ten zijn woensdag tot levenslange gevan genisstraf veroordeeld wegens extremisti sche activiteiten, zoals het dragen van wa pens en munitie. Een negende werd ver- oordeeld tot tien jaar omdat hij.de Cyprio ten onderdak had verleend. Een der be klaagden, die tot levenslang werden ver oordeeld, Koullamis, heeft in de twee we reldoorlogen voor Engeand gevochten. Hij werd vijf maal gedecoreerd. (AFP). Een Turks-Cyprische politie man en twee Griekse Cyprioten zijn woens dag bij het verlaten van een dorpscafé in het noox-den van het eiland bij een aanslag gewond. De politieman was onlangs be schuldigd van mishandeling in de gevan genis van Kyrenia. De twee anderen heb ben in oktober van vorig jaar met de po litie samengewerkt. UTRECHT (ANP) De seismografen van het K.N.M.I. te De Bilt hebben gister avond om kwart over acht en vanmorgen om half vier sterke aardbevingen gere gistreerd. De afstand van de aardbevingen werd geschat op 2700 kilometer en de haard lag waarschijnlijk in zuid-west Tur kije. De aardbeving van vanmorgen half vier was nog sterker dan die van gisteravond. ATHENE (Reuter) Seismografen te Athene hebben donderdagochtend een „he vige" aardbeving geregistreerd, waarvan het epicentrum ongeveer 100 kilometer ten zuid-oosten van het Griekse eiland Rhodos lag. Volgens berichten van Rhodos is het dorp Kastro het zwaarst geheisterd door de aard schokken. Hier stortten ongeveer vijftig oude huizen in en werden acht personen gewond. In de stad Rhodos werden een minaret van een moskee en vijf huizen verwoest. Een persoon werd gewond. TEHERAN (UP) Door een aardbeving die Ardestan in de provincie lspahaan in Midden-Perzië teisterde, zijn gisteren 15 personen om het leven gekomen en werden 28 personen gewond, aldus het ministerie van'Binnenlandse Zaken. Na de aardbeving werden drie dorpen nabij de grens met Afghanistan door over stromingen afgesloten van de buitenwereld. Woensdag en vandaag zijn ook in Egypte twee aardbevingen gevoeld, maar er schij nen geen persoonlijke ongevallen te zijn geweest. Hedenmorgen kwam Koningin Juliana met het koninklijke jacht „Piet Hein" in Zaandam aan voor een officieel be zoek. Door een haag van kinderen be gaf de vorstin zich, begeleid door de burgemeester van Zaandam, de heer W. Thomassen, naar het stadhuis. Oscar Wilde: De nieuwsgierigheid van een vrouw is enorm - bijna zo groot zelfs als die van een man. Woensdagavond omstreeks zes uur is de 21-jarige mejuffrouw W. G. Brouwer uit de Haarlemmermeer, toen zij met een sterke wind in de rug op de fiets over de Bennebroekerdijk nabij het gemaal „De Cruquius" reed, tengevolge van krachtig remmen, tegen de grond geslagen, waar zij bewusteloos bleef liggen. Zij is onmiddel lijk naar de Mariaslichting te Haarlem overgebracht, waar zij dezelfde avond om streeks half acht is overleden. Bij het Friese dorpje Barrahuis is een bestelauto in een bermsloot terecht ge komen, waarbij de 4-jarige Michael Mul der uit Bolsward om het leven kwam. De auto vloog na het passeren van een spoor wegovergang plotseling uit de bocht. Het kind, een zoontje van de patroon van de chauffeur, moest met een snijbrander wor den bevrijd. Het kind is in het ziekenhuis in Leeuwarden overleden. De 50-jarige landarbeider Jelle Kuiken is te Minneertsga (Friesland) onder een tractor gekomen en aan de gevolgen overleden. Tengevolge van verkeersonge- lukken in ons land zijn in 1957 om j het leven gekomen 335 personen, i van wie 66 kinderen. BOEDAPEST (Reuter) De vroegere vooraanstaande leider van de Hongaarse communistische partij en oud-minister van Defensie Milhaly Farkas is tot zestien jaar gevangenisstraf veroordeeld In Zaandam wapperen vandaag bijna huis aan huis de vlaggen ter ere van het officiële bezoek, dat Koningin Juliana aan de stad brengt. Om 10 uur vanochtend is de Koningin in het koninklijk jacht „Piet Hein" bij stormachtig weer bij de Prins Hendrikkade achter het raadhuis te Zaan dam aangekomen. Onmiddellijk nadat zij voet aan wal had gezet, bood de 5-jarige Casje Thomassen het zoontje van de bur gemeester, haar een boeket bloemen aan. In de raadzaal sprak allereerst de burge meester onze vorstin toe. De bux'gemeester gaf een kort overzicht van vroegere ko ninklijke bezoeken aan de stad, waarvan het eerste in 1768 werd afgelegd door stad houder Willem V en zijn gemalin, met een jacht van de admii'aliteit en twee jachten van de Oost-Indische Compagnie. Op 17 april 1899, zo vertelde hij onder meer, bracht koningin Wilhelmina met haar moe der koningin Emma, voor de tweede maal een officieus bezoek aan Zaandam. Ook zij kwamen per boot door de Voorzaan naar de stad. „Bij de Wilhelminasluis sprak uw moeder even met de sluiswachtex-", ging de burgemeester voort, „en zij vroeg hem of hij dit werk al lang deed. De goede man ADVERTENTIE BARTEl 10RISSTR HAAtflEM FERD B01STR. 48 ADAM IEL 34 37' TEL 717162 TWEKA LASTEX BADKLEDING Het staat thans vast dat de grote brand, waaraan zaterdag vier pakhuizen op Wit- tenburg te Amsterdam ten offer vielen, is veroorzaakt door twee knaapjes die een vuurtje hebben gestookt tegen de deur van een der pakhuizen. De recherche heeft gis teren de beide jongens van 7 en 10 jaar, woonachtig in de nabijheid van de pak huizen, opgespoord. zocht enige ogenblikken naar de naam van een vrouwelijke sire en zei toen: „Jawel, sirene majesteit, ik heb oewes pa ook nog geskut." Aan de hand van kaarten en een midden in de raadzaal opgestelde maquette ver telde burgemeester Thomassen vervolgens nog allerlei bijzonderheden over het wel en wee van zijn stad en over het nieuwe streekplan. De directeur van gemeente werken, ir. W. Zuurmond, gaf een uiteen zetting van de sanering van de binnenstad. In de raadszaal werden de leden van de gemeenteraad en nog enkele andex-e stede lijke autoriteiten aan 1-Iare Majesteit voor gesteld. Omstreeks 11 uur begon daarna een feestelijke autorit door geheel Zaandam, ook door het nieuwe gedeelte, een tocht van een half uur, waarbij de Koningin overal enthousiast en hartelijk werd toe gejuicht. Tegen het middaguur bezocht de Ko ningin de Juliana van Stolbergschool, de nieuwe nijverheidsschool die gistex-en is geopend. Daar ontmoette de Koningin later enkele voox-aanstaande vrouwelijke autori teiten uit het Zaanse onderwijs, alsmede de heren F. Verkade, W. Bruynzeel, S. de Wit en J. Heijn en leden van de onder nemingsraden van Verkade, Bruynzeel, Simon de Wit en Albert Heijn. Ruim 2'/2 uur bleef de Koningin in deze schcool. Een aantal leerlingen maakte in het gym nastieklokaal een waarlijk zenuwslopend toneeldebuut: zij voei-den voor de Ko ningin en haar gezelschap een fragment op van het spel „Juliana van Stolberg", geschreven door Leonard Roggeveen. Na afloop gebruikte Hare Majesteit met een 25-tal genodigden een eenvoudige brood maaltijd in de Marijkezaal van de school. Hedenmiddag bezoekt de Koningin de n.v. Polak en Schwartz Essencefabriek, de drukkerij C. Huig n.v. en de Prinses Wil- helminaschool, waar een tentoonstelling wordt gehouden „Het kind en zijn school". Het vertrek van de Koningin is vastge steld op halfvijf. ADVERTENTIE Houtplein 20 - Tel. 12000 Grote Houtstraat 140 - Tel. 12349' 34?.50

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 1