Liefde van vier kolonels geldt de „andere eilanden" Fokkers „F-27" heeft goede kans om DC-3 op te volgen Indonesië in de kentering (IV) S Proces om de schat van Dongo tegen Italiaanse partisanen Zij willen geen afscheiding, maar afschaffing van Java's hegemonie Regionale maatschappijen in Amerika hebben er reeds tientallen besteld Mussolini en zijn gevolg werden op de vlucht van miljoenen beroofd Bus, tram en pont in Amsterdam duurder Handelsovereenkomst tussen Beneluxlanden en Zwitserland geparafeerd Nederlandse dollarlening van 1947 afgelost Schadevergoedingen aan „weggesaneerde" zaken A msterdam wil vijf jaar huur vergoeden Pottenbakkerij in Utrecht uitgebrand Dichter J. C. Bloem volgende week zeventig VKIJ DAG 3 MEI 195 7 ADVERTENTIE (Van onze reisredacteur) PADANG „Stel dat de stadscom- nandant van Leeuwarden zegt, dat hij •enoeg heeft van het Hollandse centra- Line, dat nalaat de haven van Har- ''i risen te moderniseren, dat hij de terug keer eist van Gerbrandy en dat hij 'crhalve niet alleen de macht van Friesland aan zich trekt en de „Stryd- boun Fryslan Fry" onder de wapens .oept, maar tevens de uitvoer van Friese koffiemelk in eigen hand neemt om met de daarmee gewonnen deviezen het Friese wegennet te verbeteren. Wat zou den jullie daarvan zeggen?" Mijn Indonesische vriend, een Javaan en verklaard tegenstander van de auto nomistische acties in Indonesië's buiten ewesten, vond dat hij met zijn vergelij- ing de Simbolons, Husseins en Su- muals in het hoekje had gezet, waar zij zijns inziens thuis hoorden, dat van pro vinciaalse querulanten, plaatselijke po tentaatjes en verpolitiekte, illoyale mili tairen. Het was ook een aardige vergelijking, maar hij ging mank, omdat deze jonge Ja vaan dezelfde fout maakte, die zoveel Ne derlanders nog dag-in, dag-uit op ander gebied maken: het vergelijken van Neder landse toestanden met Indonesische,- van dingen die onvergelijkbaar zijn. Een cen tralistisch gezag in een klein, compact land met een volgroeide democratie is iets heel anders dan dat over een eilandenrijk van vijfduizend kilometer lengte met ge brekkige verbindingen en een ongelijk soortige bevolking, dat in zijn jonge be staan noch economisch noch politiek reeds een evenwicht heeft bereikt en op ieder gebied nog steeds naar eigen vormen, naar eigen traditie tast. Tegen die achtergrond moet men de in Indonesië en in het bui tenland nog met zoveel misverstanden omhangen acties en figuren van „de jonge kolonels",- van Simbolon, Hussein, Sumual en Barlian zien. Lelijk woord Misverstanden in Nederland: voor het geval er werkelijk nog mensen mochten zijn die jn de actie van deze officieren een haast postuum pro-Nederlands symptoom zien, 7.ij vermeld, dat juist zij de aanvoer ders van de T.N.I.-troepen waren in de strijd tegen de Nederlanders, dat een Ah med Hussein in die tijd de bijnaam „de tijger van Kurandji" verwierf. Op hun best zijn deze militairen, die de strijd zelf voerden, minder anti-buitenlands dan de vele politici, die hun niet-actieve deel neming Ihans compenseren door een op de sphs gedreven destructief nationalisme. Van gebrek aan begrip getuigen ook die Nederlanders, die nu zeggen dat. wij toch maar gelijk hadden toen wij de federale aaisvorm in Indonesië introduceerden en 'at zulks door het middelpuntvliedend s.„reven in de buitengewesten van thans iuidelijk wordt bewezen. Natuurlijk had den wij gelijk, alleen, het feit dat juist wij het introduceerden heeft in Indonesië „federalisme" tot een uiterst lelijk woord gemaakt. Een van de kolonels zei mij glimlachend: „Van Mooks historische fout is geweest, dat hij niet de eenheidsstaat heeft opgelegd. Dan zouden wij nu al lang een federaal Indonesië hebben gehad". Misverstanden in Indonesië, althans op Java, heersen er omtrent de kolonels ook ruimschoots. Men zegt dat zij afscheiding willen, Indonesië uit elkaar willen doen vallen door de republiek Sumatra of Zuid- Celebes te proclameren. Dat is bepaald niet waar. Zij zijn doorgaans oprechte In donesische patriotten, die voor een vrij Indonesië en niet voor een vrij Makassar of een onafhankelijk Palembang hebben buitenlands imperialistisch kapitaal en dat zij ten profijte van zichzelf en die kleine groepen een actie voeren die de kiemen van een Indonesische burgeroorlog in zich draagt. Ook dat is onwaar. Ten eerste leg gen zij een uiterste behoedzaamheid aan de dag. Barlians houding jegens de „on wettige" rebellie, die Djakarta in Palem bang tegen hem op touw zette, bewijst dat zij alles zullen doen om een noodlottig conflict of zelfs maar plaatselijke uit barstingen van een latent anti-Ja vanisme te voorkomen. Het is niet onmogelijk dat er in de buitengewesten kleine groepen zijn, die van hun actie profiteren door een winstgevende smokkelhandel of die ge loven, dat steun nu hun straks een voor delige positie op zal leveren. Maar het staat als een paal boven water dat de grote massa van de bevolking in de buitenge westen achter de Simbolons, de Husseins en de Si muals staat en dat hun actie uit de ontevredenheid van die bevolking is geboren. Men hoeft de Zuid-Sumatranen niet te vertellen, dat Zuid-Sumatra, dat voor Indonesië jaarlijks zes miljard roe- piah aan deviezen inbrengt, er slechts 350 miljoen roepiah daarvan terugzag. Zij za gen het aan hun wegen, die in verval raakten omdat er niets aan werd gedaan. Zij zagen dat er geen scholen, geen brug gen, geen poliklinieken, geen nieuwe irri- gatiewerken werden gebouwd. Men hoeft de bevolking van de andere eilanden niet te vertellen, dat Java's bevolking van 50 miljoen jaarlijks met één en een kwart miljoen toeneemt, zij vrezen Javaanse transmigratie op grote schaal..en., zien in^ een' cëritralistisch gezag een geza'g "tfSif Java, politiek immer een meerderheid, economisch altijd terend op de buitenge westen. Wanneer in die politieke leiding dan nog de communisten worden binnen gehaald, dan zeggen de in meerderheid zeer gelovig-islamitische buitengewesten: „nee". Eén eis: Hatta Uit deze omstandigheden zijn de eisen geboren, die nu aan Djakarta namens de buitengewesten worden gesteld door de „kolonels". In dit artikel heb ik voor namelijk omschreven wat zij niet zijn. Voordat ik in een volgend artikel zal be schrijven hoe zij te werk gaan, som ik in het kort de eisen op, die zij thans stellen: 1. Politieke autonomie, belichaamd in decentralisatie en een twee kamerstelsel voor Indonesië met een senaat naar Amerikaans model met afvaardiging op regionale basis, zodat de buitengewesten niet voortdurend door de Javaanse meer derheid opzij zullen worden gedrukt. 2. Economische autonomie, waarbij een bepaald percentage van de inkomsten van ieder gebied in dat gebied zelf zal wor den geïnvesteerd. Men eist thans 70 per cent, hetgeen overigens eerder een tac tische dan een werkelijk verwezenlijkbare eis is. 3. Het dichtslaan van de door president Sukarno geopende deur voor de neus der C°Deze eisen1 vertegenwoordigen het „offi- Ta bfte™d vo°r financiering ciële" standpunt van de buitengewesten. van het Nederlandse oorlogsherstel. Foto links: Luitenant-kolonel Hendrik Nico „Ven tje" Sumual: eens persoonlijk protégé van Sukarno, thans eerste man van het naar autonomie strevend bestuur van oost-Indonesië, een onmetelijk eilan denrijk met 12 miljoen mensen. Foto rechts: Kolonel Maludin Simbolon: afgezet als commandant van Noord-Sumatra nadat zijn „coup" was blijven steken, noch tans de senior en belangrijkste der „opstandige" kolonels. Hij woont nu in Padang aan deSukarnoweg. Men kan ze vervangen door een alles overkoepelende eis: een regering onder Mohammed Hatta in wie alle verlangens i van de buitengewesten zijn belichaamd. de enige, die hun onbeperkt vertrouwen geniet. Sukarno kan hun de hemel be loven, zij zouden vermoedelijk weigeren. Hatta hoeft zich aan niets te binden en zij zouden hem volgen. Maar Hatta zal slechts terugkeren, wanneer Sukarno gaat of zich terugtrekt binnen de nauwe gren zen van een onpolitiek presidentschap. Zo ligt het voorbestaan van Indonesië's een heid in de handen van de man, die haar in een eenheidsstaat probeerde af te dwingen. Goedkoop „werkvervoer" Alle weekkaarten worden „opgeruimd" en daarvoor in de plaats komt een week kaart, weer met ongelimiteerde overstap- bevoegdheid en voor een onbeperkt aantal ritten, met geldigheid 's ochtends vóór negen uur en 's middags van 16.30 tot 18.30 uur (zaterdags 11.30 tot 14 uur) tegen de prijs van 1.25. B. en W. hebben deze goedkope kaart ingesteld om voor het woon-werkverkeer het gebruik van tram en bus te stimuleren om de openbare weg zoveel mogelijk te ontlasten van andere verkeersmiddelen. Een nieuwe kaart is voorts nog een vast recht kaart voor een maand ad twee gul den. Voor de ponten worden nieuwe tarieven ingevoerd van een gulden voor een motor voertuig en twee gulden voor een auto met aanhangwagen. Ook worden abonnementen van vier gulden per kwartaal of vijftien gulden per jaar beschikbaar gesteld. Zwitserland enerzijds en de Benelux landen anderzijds hebben een overeen komst gesloten betreffende het handelsver keer tussen beide partijen. Na goedkeuring door de deelnemende landen zal de te Bern geparafeerde overeenkomst worden onder tekend. De besprekingen hadden hoofd zakelijk betrekking op de vraagstukken, die voortvloeiden uit de gemeenschappe lijke politiek van België, Nederland en Luxemburg ten aanzien van het handels verkeer met Zwitserland. De gemeenschap pelijke delegatie van de Beneluxlanden stond onder leiding van de heer Van Oor schot van het Nederlandse ministerie van Economische Zaken. Luitenant-kolonel Ahmed Hussein: commandant van "Midden-Sumatra, polwerk van de is- lamietische Masju- mi-parlij, gebied dat achter hern een gesloten frqnt vormt tegen de centrale regering. Op het vaandel staat de Ban- teng", de buffel stier, die Sumatra's symbool is. De eerste lening, die Nederland sinds 1924 in het buitenland heeft uitgeschreven, de 3 3/4 pet. tienjarige Nederlandse obli gatielening van 20 miljoen dollar, is op 1 mei 1957 geheel afgelost. De laatste aflos singstermijn beliep een bedrag van 8 mil joen dollar. De lening werd in mei 1947 door bemid deling van een aantal Amerikaanse emit- tenten onder leiding van het bankierskan toor Kuhn, Loeb en Co. uitgegeven. De op- De Amsterdamse raad heeft donderdag uitvoerig gesproken over een nieuwe al gemene gedragslijn, ter schadeloosstelling van huurders van bedrijfspanden die door saneringen uit hun gebouwen verdreven v/orden. Tot nu toe werd daartoe de we- deropbouwwet 1950 gehanteerd, waarbij een schadevergoeding van twee jaar huur mogelijk was. Naar aanleiding van pro testen uit de betrokken kringen (onder meer van 220 gedupeerden uit de Weesper- straat die binnenkort plaats moeten ma ken voor een toegangsweg naar de IJ- tunnel), hebben B. en W. een „richtlijnen commissie" ingesteld, die nu voorgesteld heeft, boven de bedoelde twee jaar huur een bedrag van maximaal drie jaar huur extra te verlenen, als aanvullende bijdrage in de verplaatsingskosten. B. en W. hebben dit advies overgenomen. Algemeen was de raad van oordeel dat de nieuwe maat regelen uitgaan boven de lokale belangen. Een verbeterde rijksregeling zal beslist niet minder tegemoetkoming mogen geven als Amsterdam nu van plan is. De hoop werd uitgesproken dat ook de lands regering spoedig met algemene verhoogde normen zal komen. De raad vond dat het maximum van vijf jaar huur niet als pla fond maar als uitgangspunt zou fungeren. De werkelijke verplaatsingskosten moes ten naar de mening van de meerderheid vergoed worden. Wethouder Van 't Huil (P.v.d.A.) kon op de wensen tot integrale vergoeding niet ingaan. Hij beloofde, de nieuwe rege ling niet schriel te zullen^gebruiken. In augustus zal een aanvang worden ge maakt met de sanering van de eerste blok ken in de Weesper- en de Jodenbreestraat. De raad zet het debat over twee weken voort. Een pottenbakkerij in de S'trosteeg te Utrecht is vanmorgen vroeg door brand geheel verwoest. De eigenaar, de heer P. Mooij, die op de zolder van het drie ver diepingen hoge huis sliep, werd omstreeks halfzes wakker door geknetter. Hij kon toen niet meer langs de trap naar beneden en klom op het dak. Zijn hulpgeroep werd door buren gehoord, die de brandweer waarschuwden. Deze haalde de heer Mooij met een ladder van het dak. NEW YORK (UP) Het begint er steeds meer op te lijken dat de in Neder land ontworpen Fokker F-27 „Friendship" zal blijken de opvolger te zijn van dat oude werkpaard in de lucht, de DC-3, op welks opvolger reeds zo lang gewacht wordt, Het tijdschrift Newsweek heeft bij de gevochten. Zij stellen daarentegen dat een Fairchild Airplane Corporation, die in haar geforceerd centralisme de eenheid in ge vaar brengt, dat door bureaucratie, cor ruptie, bevoordeling van Java en gebrek aan een competent regeringsapparaat de problemen van de buitengewesten schan delijk worden verwaarloosd en dat die problemen nog slechts kunnen worden op gelost door groter plaatselijke vrijheid van handelen en beschikbaarstelling van de noodzakelijke gelden daarvoor. Mocht men aankomen met het argument, dat militairen zich niet met de politiek mogen bemoeien, dan antwoorden zij dat een constitutioneel president dat ook niet mag doen! En inderdaad: dit argument en alle andere omtrent een parlementaire demo cratie in Indonesië zijn momenteel van louter akademische aard, nu hetgeen men uiterst vriendelijk „staatsnoodrecht" noemt, dagelijks iedere constitutioneel- c'emocratische procedure doorkruist. Representatief Er is tenslotte de beschuldiging, dat zij niet werkelijk de bevolking van de bui tengewesten achter zich hebben, dat zij slechts worden gesteund door kleine Reac tionaire groepen en uiteraard door het fabriek te Iïagerstown in Maryland het Ne derlandse vliegtuig in licentie bouwt ver nomen, dat de „Friendship" het vliegtuig lijkt, dat zulk een staaltje kan leren. Nog 6.000 DC-3's beter bekend als Dakota's zijn .in bedrijf, verspreid over de wereld. Zij vormen de helft van het totaal, dat sedert 1935 door de Douglas Aircraft Corporation gebouwd is. Newsweek zegt, dat deze stoere vliegtuigen nog steeds voor 150 luchtvaartmaatschappijen in 70 lan den vliegen. Hetgeen meer is dan enig an der vliegtuig bij de gezamenlijke lucht- vaai-tmaatschappijen presteert. „Newsweek" zegt dat alleen een kip die gouden eieren legt een mooiere commer ciële droom is dan het bezit van een opvol ger voor de onvervaarde DC-3. Bij de Fair child Engine and Airplane Corporation wrijft men zich in de handen, want men gelooft met de Fokker Friendship de goede greep te hebben gedaan. Fairchild heeft op het ogenblik bestellingen en aanbetaling voor 54 van deze Nederlandse vliegtuigen en contracten voor nóg 6. Van dit totaal zijn slechts 15 verkocht voor ander ge bruik dan op lijndiensten. De rest gaat naar de locale luchtlijnen, die thans in hoofd zaak DC-3's gebruiken. Daartoe behoren Mackey Airlines in Florida, vliegend op de Bahama-eilanden en Cuba; West Coast Airlines, vliegend in Oregon, Washington en Idaho; de Bonanza Airline in Califor- nië, Nevada en Arizona; de Piedmont Air line in North Carolina en Virginia, de Que- becaure in Canada, de Alaskan Airline van Northern Consolidated en de Southwest Airline die in Californië, Oregon en Was hington werkt. Dure aanschaffing I Fairchild zegt, dat met de Fokker Friend- j ship goedkoper gewerkt kan worden dan met de DC-3 ongeveer 3 dollarcent per passagierkilometer, vergeleken met 4,5 dol larcent voor de Dakota. Het enige nadeel van de Friendship is dat de eerste investering zijn eigen prijs te hoog ligt voor de meeste kleine maat schappijen: ongeveer 590.000 dollar. De kosten van de meeste DC-3's gekocht als overtollig oorlogsmateriaal voor soms niet meer dan 20.000 dollar zijn reeds lang afgeschreven. Newsweek heeft echter van een woordvoerder van Fairchild ver nomen, dat deze maaschappij wellicht dui zend Fokker Friendships zal verkopen. „Wij hebben geheel Noord- en Zuid- Amerika, met uitzondering van Brazilië, als ons werkterrein. Dat is ongeveer 80 percent van de wereldmarkt voor nieuwe lijnvliegtuigen", aldus deze woordvoerder. PADUA (Reuter). Italiaanse verzets strijders uit de tweede wereldoorlog heb ben voor de rechtbank van Padua toege geven. dat zij Mussolini, diens vriendin Claretta Petacci en diens ministers te Dongo aan de westelijke oever van het Como-meer van hun kostbaarheden heb ben beroofd, toen dit gezelschap in april 1945 naar Zwitserland trachtte uit te wij ken na de val van het fascistische regime. Zij zeiden echter niets te hebben behouden dan souveniers als zakdoeken, een riem, een horloge en wat sigaretten. Zij legden deze verklaring af bij de behandeling van de zaak van de verdwijning van de schat van Dongo, die Mussolini naar Zwitserland wilde smokkelen. De ramingen van de waarde van de schat variëren van 18 mil joen tot 67 miljoen gulden. Mussolini en zijn vriendin werden op 28 april 1945 bij Dongo door verzetslieden omgebracht. Vijfendertig voormalige verzetslieden, onder wie het communistische parlements lid Dante Gorreri, staan terecht op be schuldiging van diefstal van een groot deel van de schat en van moord op ten minste vier personen, die misschien geweten heb ben, wat er met de schat is gebeurd. De drie hoofdverdachten Michele Moetti, Pietri Vargani en Dante Gorreri worden door de politie beschermd, daar neo-fascisten hebben getl-acht deze man nen bij het verlaten van het gebouw van de rechtbank te mishandelen. (De ver dachten staan niet onder arrest en mogen na de behandeling naar huis terugkeren). (UP) De verzetsleider Pietro Terzi, die van verduistering beschuldigd wordt, heeft verklaard dat slechts een klein aantal „be trouwbare kameraden" bij de inventarisa tie van de schat aanwezig zijn geweest. Terzi vertelde het hof, dat de bijeenkomst op het stadhuis van Dongo besloten had de buit te overhandigen aan „hen, die de par tisanen hadden geholpen." De president van het hof: „Nu, wie hadden dat dan ge daan?" Terzi: „De communistische partij". Hij voegde daaraan toe, dat de schat on der een gewapend escorte naar de hoofd zetel van de communistische partij in Co- mo werd gebracht. Gorreri ontkende het grootste gedeelte van de schat in ontvangst genomen te hebben. Het openbaar ministerie verdedigt de Overstap gaat kwartje kosten De Amsterdamse gemeenteraad heeft met alleen de stemmen van tien commu nisten tegen, een voorstel van B. en W. aanvaard om de tarieven van het gemeente vervoerbedrijf te wijzigen. Op zo kort mogelijke termijn zullen de nieuwe tarie ven van kracht worden. Het kaartje van 45 minuten, dat straks récht zal geven op ongelimiteerd overstappen op alle lijnen, gaat 25 cent kosten (voor kinderen 15 cent). De huidige vierrittenkaart ad 65 cent wordt vervangen door een vijfrittenkaart, ook met ongelimiteerde overstapgelegenheid, die een gulden zal kosten. De prijs van de vijfrit tenkaart voor kinderen blijft gehandhaafd op 50 cent. Deze kaart, waarmee ook op alle lijnen overgestapt zal mogen worden, zal bovendien gebruikt kunnen worden buiten de spitsuren door bejaarden, blij vend invaliden en blinden, die een legiti- matiekaart hebben. opvatting, dat de geplunderde voorraad het eigendom was van de Italiaanse staat. Het koestert de verdenking, dat deze en dergelijke schatten die in de verwarring en rechteloosheid tijdens de ondergang van het fascisme eventueel hun weg hebben gevonden in de geldkisten van de Italiaanse communistische partij. Bij het vooronderzoek kwam aan het licht dat Mussolini voor zijn vlucht de schatkist i'an zijn „Italiaanse sociale republiek" had geplunderd en elk lid van zijn gevolg had geld bij zich. De twaalfde verjaardag van Mussolini's executie is door twee neo-fascistische bla den herdacht. II Popoio Italiano had een zwarte rand om een portret van de dicta tor met het bijschrift: een zwarte dag voor Italië. Mussolini's zoon Vittorio deed ver slag van een pelgrimage naar de plek waar zijn vader werd gedood. Het andere blad, II Secoio d'Italia, schreef bij een portret van Mussolini, dat de duce in Italiaanse harten nooit is gestorven. Vier figuren uit het proces om de schat van Dongo in Padtta. Rechts de com munistische afgevaardigde Dante Gor reri, die wegens zijn verkiezing in het parlement uit de gevangenis werd ont slagen en wiens parlementaire on schendbaarheid met het oog op dit proces is opgeheven. In het midden het voormalige communistische parle mentslid Urbano Lazzard, die als parti- saan Capitano Bill heette, met zijn ver dediger Lisi en links de bediende van M^lssolini, Corridoro, die het avontuur van Dongo overleefde. J. C. Bloem Op 10 mei hoopt de dichter J. C. Bloem zijn zeventigste verjaardag te vieren. Ja kobus Cornelis Bloem werd in Oudshoorn geboren. Hij volgde de hogere burger school in Leiden en Amersfoort en ging vervolgens aan de rijksuniversiteit in Utrecht in de rechten studeren. Van 1917- 1919 was hij werkzaam bij de gemeente administratie van Amsterdam en Almelo. Van 1920-1927 werkte hij als redacteur aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant. In 1928 werd mr. Bloem benoemd tot griffier aan het kantongerecht in Lemmer. Van 1931 tot 1934 bekleedde hij deze functie in Breukelen. Van 1934 tot 1942 werkte hij als ambtenaar aan het ministerie van Sociale Zaken. Van 1942 tot 1946 was hij griffier aan het kantongerecht in Zutphen. Van zijn publikaties noemen wij „Het Ver langen (verzen), „Het Verlangen" (proza), „Media Vita", „De Nederlaag", enkele ge dichten, „Over Poëzie", „Sintels", Quiet though sad", Verzamelde Gedichten, „Avond", „Aphorismen", „Terugblik op de afgelegde weg". In 1921 verscheen zijn eerste bundel, „Het Verlangen", verzen en proza waar mee hij zijn overtuiging uitte, „dat men met de meest gebruikte en meest bekende beelden, in den gewoonsten versvorm, echte en oorspronkelijke poëzie kan schrij ven". Zijn tweede bundel verscheen pas tien jaar later onder de titel „Media Vita". In 1924 publiceerde hij „De Nederlaag", in 1942 „Enkele Gedichten" met een inleiding van zijn hand. Na de oorlog verschenen „Sintels (1945) en „Quiet though sad" (1946). In 1947 werd zijn werk verzameld uitgegeven. Bloem schreef ook enkele lit teraire essays, onder andere over Just Ha velaar. In 1942 verscheen zijn lezing „Over poëzie". Tenslotte noemen wij nog zijn publikaties „Avond", „Aphorismen" en „Terugblik op de afgelegde weg".

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 9