Proefopstelling Hildebrandmonument
liet gemengde indrukken achter
Produktiviteitsverhoging is
thans dringend nodig
Toegepast Natuurwetenschappelijk
Onderzoek bestaat 25 jaar
Het boek „I Tjing"
Avontuurtje
Knap gesbeeld melodrama
Geweld
W ensdroom
Prolongaties en reprises
Boeiende lezing van prof.
dr. C. J. Bleeker
Oproep aan het Nederlandse bedrijfsleven
Drie jongens verdacht van
diefstal en heling
Hernieuwde beoefening der
metafysica noodzakelijk
„Johez" speelde een leuke
maar lastige klucht
Genoeglijke slot-avond van
d'O preekte A mateur'
Amerikanen zijn tegen de
,.gewiizigde Spaanse stijl"
Oude vulkaan actief
op Nieuw Guinea
ZATERDAG 4 MEI 195 7
HAARLEMS DAGBLAD
OPREGHTE HAARLEMSCHE COURANT
Dertien maanden nadat de Haarlemse
raad Bronners Hildebrandmonument en
de eis van de ontwerper tot plaatsing daar
van in de doorkijk in de Kleine Hout aan
vaardde, werd vrijdagmiddag de eerste
faze der voorbereiding van de verwezen
lijking van die bestuursdaad afgesloten
met de officiële bezichtiging van de ma
quette van de fonteinbak met de gipsmo
dellen van de beeldengroep.
Iedereen was er: het voltallige college
van B. en W., dat zijn wekelijkse concilie
voor deze gelegenheid had onderbroken,
belangstellende leden van de gemeente
raad, inzonderheid zij die zich met kunst
en natuurschoon plegen bezig te houden
én daarnevens straks zullen moeten beslis
sen over het krediet van meer dan een
ton dat met de definitieve opstelling ge
moeid is, het voltallige Hildebrandcomité
natuurlijk en niet te vergeten die ambte
varen van gemeentelijke diensttakken en
bedrijven die bij de voorbereiding nauw
betrokken zijn.
Uiteraard kon bij de discussies de vraag
welke artistieke betekenis men moet toe
kennen aan de schepping van professor
Bronner niet in het geding zijn. In de
eerste plaats is men het daarover in posi
tieve zin wel eens, ook al zullen er zijn,
die menen dat de hier gerealiseerde stijl
vorm is achterhaald en dat de betekenis
van het monument meer cultuurhistorisch
dan artistiek bepaald is. Wij geloven, dat
dit een gevolg is van de strakke vorm,
welke de figuren van het gedenkteken ei
gen is. Zij nemen daardoor niet onmiddel
lijk voor zich in. Zij hebben een zekere
stugheid en terughoudendheid. Maar juist
die eigenschap kan men als een waar
heidsgetrouwe uitdrukking zien van de
negentiende-eeuwse karakters welke door
Feets in zijn Camera Obscura werden ge
fotografeerd. Wie de statigheid en het
statische in de stijl van Bronner overwint,
wordt zelf veroverd door de menselijke
houding en uitdrukking van een diaken
huismannetje, een Suzanne Noiret, een
mevrouw Kegge. En voor degene, voor wie
de Camera geen gesloten boek is, behoeft
geen twijfel te bestaan aan de identiteit
der beelden.
Maar ook als men dit voorop stelt en
verder aanvaardt, dat de Haarlemse ge
meenteraad gebonden is aan zijn verleden
jaar genomen besluit op straffe van een.
overigens ook dan zeker niet doorslagge
vende, algemene verontwaardiging, dan
nog valt er over het effect, zoals dat met
de thans ondernomen proefopstelling werd
bereikt, nog wel een en ander te zeggen.
Want zoals de beelden en met name de
grote figuur van Hildebrand thans over
eenkomstig de wens van professor Bronner
waren geplaatst werd de mening beves
tigd van hen, die altijd van oordeel zijn
geweest, dat het Hildebrandmonument in
de doorkijk onherstelbare schade zou be
rokkenen aan een ander monument: de
door Zocher ontworpen Haarlemmerhout.
De doorkijk van de Spanjaardslaan naar
het Paviljoen Welgelegen wordt onherroe
pelijk verknoeid, het perspectief in omge
keerde richting toch altijd nog, zij het in
veel mindere mate, aangetast. De tegen
standers van de plaatsing van het monu
ment in de doorkijk hebben, doordat zij,
nadat hun standpunt was verworpen, toch
voor de aanvaarding van het Hildebrand
monument stemden, een groter hulde aan
Bronners schepping gebracht dan zij wel
licht zelf op dat ogenblik hebben beseft.
Uiteraard is gistermiddag de gedachte ge
opperd, dat de schending van de doorkijk
verhinderd zou kunnen worden door de fi
guur van Hildebrand opzij in plaats van
in de as van de doorkijk dan wel Hilde
brand dichter bij de fonteinbak te plaatsen.
De laatste gedachte lijkt ons beter dan de
eerste, omdat een plaatsing van Hildebrand
terzijde van zijn sujetten schade zou doen
aan de architecturale vorm van het geheel
en de zin daarvan. Maar ook de plaatsing
van de Hildebrandfiguur op tamelijk ver
wijderde afstand van zijn sujetten is, nadat
men aan het effect daarvan is gewend, niet
meer los te denken van de conceptie van
Bronner. „Hij distancieert zich wel", zei
den sommigen gisteren ironisch. Inder
daad: Hildebrand neemt afstand. Is dat
niet de enige houding welke een schrijver
ten opzichte van zijn onderwerp moet in
nemen? Men moet inzien, dat Bronner het
gelijk aan zijn zijde heeft, wanneer hij
stelt, dat zijn beeldengroep zó en niet an
ders dient te worden opgesteld. Maar de
kunstenaar en zijn vereerders zullen moe
ten erkennen, dat daarvoor, landschappe
lijk gesproken, een groot offer werd ge
bracht.
De aanvaarding van Bronners opvatting
op dit belangrijke punt behoeft geenszins
te betekenen, dat men nu ook op twee
andere onderdelen van het vraagstuk van
de opstelling zijn inzicht deelt. In de eer
ste plaats werd de fonteinbak, zoals die
vrijdag te zien was, door allen als te log
beschouwd. Men neigde ertoe de voorkeur
te geven aan de lage bak, die donderdag
vas gebruikt, maar die inderdaad het na-
leel heeft, dat de onderlinge samenhang
Ier beelden minder tot uitdrukking komt.
Toegegeven dient te worden, dat het mas
sieve karakter van de fonteinbak op enige
afstand gezien minder stoort, maar uiter
aard ervaart men dan minder van de
beelden.
Het is wel zeker, dat het materiaal van
de maquette tekort doet aan de werkelijk
heid en dat monument en landschap tijd
nodig hebben om met elkaar te vergroeien,
ook zal de in natuursteen gehouwen bak
misschien minder massaal aandoen.
Bepaald verwerpelijk echter schijnt ons
de tuinaanleg toe welke het Hildebrand
monument zal omringen. De fragiele aard
van het door de kunstenaar gebruikte
materiaal dwingt zeker tot grote behoed
zaamheid. Eigenlijk vinden we dat strijdig
met het wezen van de beeldhouwkunst,
vooral wanneer deze dienstbaar is aan de
aanblik van stad en landschap. Beelden
moet men kunnen benaderen. De wande
laar moet erbij kunnen, de kinderen moe
ten hun bewondering of hun schoonheids
beleving op hun eigen wijze kunnen uit
drukken. Wij staan twijfelachtig tegen
over schoonheid, die onbereikbaar blijft.
Het is al weer helemaal in de aard van
Bronner, dat hij verlangt, dat ook het
"ubliek afstand bewaart tot zijn schepping,
dat wil zeggen tot hemzelf. Ook daarvoor
kan men begrip tonen, maar dat wil nog
niet zeggen, dat men dan ook de toegang
tot het monument moet versperren met
twee hekwerken als asperges voor een
bunker. Erger nog dan het hek - hoewel
wij maar weinig in zich zelf fraaie hek
werken kennen - vinden wij de geometrie
der paden om het monument heen, die bij
zonder gemaniëreerd aandoet en bovendien
op irriterende wijze het bordje „Het is ver
boden zich buiten de paden te begeven"
symboliseert. Ook ten aanzien van dit
padenpatroon geldt, dat de minnaars van
het natuurschoon een veer laten: er zal
een boom voor moeten worden gerooid.
Men kan zich dus gemakkelijk voorstel
len, dat vele raadsleden gisteren met ge
mengde indrukken de doorkijk hebben ver
laten: Bronner heeft het hen niet gemak
kelijk gemaakt.
Maar de raad heeft zijn besluit genomen,
zodat de uitvoering toch maar een kwestie
van tijd is. Tijd heeft echter nimmer een
rol van betekenis gespeeld wanneer het
om het Hildebrandmonument ging: de enig
juiste houding welke men tegenover een
kunstwerk met eeuwigheidswaarde kan
aannemen. Het zou dan ook niet in de
geest van de verstreken vierenveertig
jaren zijn, wanneer het monument nu zon
der slag of stoot geplaatst zou kunnen wor
den. Dat financieringsmoeilijkheden en be
stedingsbeperking op het tijdstip van de
onthulling van invloed zullen zijn, heeft
dus meer dan een uitsluitend financieel-
economische betekenis. Wij schreven reeds,
dat met de plaatsing ruim een ton gemoeid
Ook burgemeester Cremers schijnt de
fonteinbak wat aan de hoge kant te
vinden. Professor Bronner kijkt bij de
magistrale meetproeven belangstellend
toe, gereed om alle bedenkingen te
ontzenuwen.
zal zijn. Maar dat heeft nog slechts be
trekking op een plaatsing op het terrein
in zijn huidige vorm. Bronner zou het lie
ver zijn, wanneer het terrein op het niveau
werd gebracht waarop het lag toen hij zijn
werk begon. Dat betekent grondverplaat
sing en drainage en een uitgaaf van zeker
twee ton.
De ontwerper schijnt evenwel niet meer
daarop te hebben aangedrongen en reeds
tevreden te zijn met het arrangement, zoals
dat gisteren te zien was. Dat is op zichzelf
reeds een belangrijke stap. De overige
zullen door de raad gezet moeten worden,
die, na zijn principieel besluit van een jaar
geleden, moeilijk rechtsomkeert kan ma
ken, alle bedenkingen tegen plaats en en-
toux-age ten spijt. Dat al deze bezwaren
tenslotte zullen wijken voor Bronners
kunstwerk zelf kan echter slechts voor de
betekenis daarvan pleiten.
(Luxor) De kennismaking met Bri
gitte Bardot, de nieuwste Franse concur
rente van „la Gina", is ons niet meegeval
len. In „En schiep de vrouw" moet zij een
nauwelijks de puberteit ontwassen meisje
uitbeelden, dat haars ondanks de rol van
de fatale vrouw te spelen krijgt in een een
voudig dorpsmilieu aan de Middellandse
Zee. Haars ondanks, want als die éne
knappe jongen haar oprechte gevoelens
nu maar beantwoord had, dan was zij-
waarschijnlijk een even nette en orden
telijke huisvrouw geworden als alle an
dere dorpsmeisjes. De jongeman in kwestie
is het echter slechts om een avontuurtje
te doen en daardoor men raadt het al
raakt Brigitte op dwaalwegen. "Waartoe
dat leidt en hoe het afloopt kan de lief
hebber van dit genre wel vermoeden. On
danks de fraaie kleuren en ondanks ook
de uitdagende wijze, waarop Brigitte steeds
weer haar bekoorlijkheden etaleert heeft
deze Franse rolprent weinig te bieden dat
boven de maat uitkomt.
(Cinema P a 1 a c e) De intrige voor
de Amerikaanse film „Opoffering" zou ont
leend kunnen zijn aan het soort romans a
la Courts Mahler, die gevoelige naturen
zo'n twintig, dertig jaar geleden tot tranen
toe konden ontroeren. In deze harde, nuch
tere tijd doet zo'n gegeven het eigenlijk
niet meer. Men krijgt in deze film een^
familietragedie voorgezet, die zich in de'
jaren van de eerste oorlog afspeelt. Er
wordt nogal flink geappelleerd aan de sen
timenten van de toeschouwer, want eerst
sterft de moeder en dan wordt de vader
geruïneerd door een beurskrach, zodat hij
zijn riante villa moet verkopen. Als hij
deze slagen wat te boven is, worden zijn
zoons naar het front in Europa gestuurd.
Een van hen is voordien nog even hals over
kop getrouwd met een canailleuze jonge
dame, die door haar amoureuze avances
allerlei akelige verwikkelingen veroorzaakt,
waarvan een lieve gouvernante de dupe
geworden zou zijn, als niet eerst de waar
heid en daarna de liefde gezegevierd had.
Een nogal melodramatisch verhaal dus,
dat echter bijzonder knap gespeeld wordt
door Ingrid Bergman, Warner Baxter en
Susan Hayward.
(R o x y) Tot en met zondag is het ge
weld niet van de lucht in de film „De ze
ven bandieten van Silver-Springs". Ran
dolph Scott fungeert als de man, die uit
is op wraak en geen moment vex-loren laat
gaar om daarvan een ere-zaak te maken
Hij moet het opnemen tegen een over
macht, die menig ander tot een haastige
terugtocht zou nopen. Maar niet Randolph!
Zo wordt het rechtsgevoel voldaan en
straft de held de schurken.
Van een heel andere orde is „Misdaad op
bestelling", waarin we Humphrey Bogart
nog eens kunnen bewonderen, ditmaal in
zijn strijd tegen een goed georganiseerde
troep misdadigers.
(L i d o) De wensdroom wordt in cel
luloid waar gemaakt in de film „Paris Pa
lace Hotel". Een kapstertje doet zich voor
als rijkeluisdochter en een 'automonteur
als rijkeluiszoon. Ze houden de komedie
lang genoeg vol om heel erg verliefd op
elkaar te worden. De ontmaskering loopt
natuurlijk gelukkig af. Het meisje is er in
tussen ook nog in geslaagd een pseudo
vader op de kop te tikken. Dat betekent
nog enige verwikkelingen meer. Er valt
voor het romantisch gemoed heel wat te
uneven. De wereld van de schijn wint het
verre van de barre werkelijkheid. Wie er
zich mee wil amuseren krijgt alles wat
zijn hartje begeert, waartoe vooral Fran-
goise Arnoul het nodige weet bij te dragen.
(Frans Hals). Alleen in de middag
voorstellingen kan men het befaamde duo l
Laurel en Hardy aanschouwen als IJsco-
touristen. Des avonds vormt de Mexicaan
se woestijn de plaats waar Georges Mar-
chal en Dominique Wilms elkaar treffen
in „Vrouwen op avontuur".
(Studio). Naar de roman van Erich
Marie Remarque is onder dezelfde titel de
film „Are öe Triomphe" gemaakt, waaraan
in het bijzonder Ingrid Bergmann haat-
charme verleent als de frivole en gekwelde
Joan.
(Rembrandt). De film „Oorlog en
vrede" is op het programma gehandhaafd.
Een spectaculaire benadering van de ro
man waarin men sterke naast zwakke pas
sages zal aantreffen.
(Minerv a). Tot en met zondag gaat in
de avondvoorstellingen de niet geheel
evenwichtige maar wel overwegend droog
komische film „The man who loved red
heads". In de matinees van morgen hebben
Laurel en Hardy de lachers op hun hand
als Robinson Crusoe en Co. Woensdag en
donderdag draait „De onsterfelijke Mozart".
De belangstelling, die de boekhandel in
toenemende mate van zijn cliënten onder
vindt voor het oude Chinese wijsheid- en
orakelboek „I Tjing" heeft drie Haarlemse
boekhandels doen besluiten, daaraan een
bijeenkomst in Brinkmann te wijden en
daarvoor als spreker uit te nodigen prof.
dr. C. J. Bleeker, hoogleraar in de gods
dienstgeschiedenis aan do Universiteit van
Amsterdam. Deze gaf eerst een historische
plaatsbepaling van deze canon van de hei
lige geschriften der oud-Chinese gods
dienst, waarvan een voortreffelijke Duitse
vertaling (met een voorwoord van Jung)
verzorgd werd door Richard Wilhelm,
welke weer in het Nederlands vertaald is
door mevrouw A. Hoogberg-Van Wallinga.
De oorsprong is gedeeltelijk legendarisch
en gaat terug naar de half-mythologische
figuur van Foe Si, van wie de fundamen
tele figuren, de zogenaamde trigrammen,
bestaande uit drie boven elkaar liggende
hele en gebroken lijnen afkomstig zijn. De
in 1135 voor Christus gestorven vorst Wang
voegde daar de zogenaamde „hexagram-
men" aan toe, eveneens figuren van boven
elkaar liggende hele en gebroken lijnen,
maar nu telkens een zestal. De hele en ge
broken lijnen duiden de tegengestelde kos
mische krachten aan. respectievelijk „jang"
en „jin" genoemd, die naar de opvattingen
der Chinese oudheid het universum in ba
lans houden. In de triagrammen zijn die
krachten gelokaliseerd tot een vast raam,
waarbinnen zich veranderingen voordoen
en de hexagrammen geven die veranderin
gen aan: zij tonen de constellatie van
krachten, die in een bepaald tijdsgewricht
werken. De .eerste zijn statisch, de tweede
dynamisch. Deze tegengestelde krachten
„jang" en „jing" zijn niet ethisch geladen,
dus representeren niet, zoals in andere re
ligies het goed en het kwaad. De ethiek
is weer op een geheel andere wijze in het
systeem verworteld. Prof. Bleeker noemde
een tekenend voorbeeld voor de objectieve
noodzakelijkheid van zowel „jang" als
„jing" door te beschrijven, hoe de vorst in
de oude Chinese geschiedenis in het diep
tepunt van de winter, wanneer het donker
(volgens de tegenstelling aan te duiden als
„jing") zijn hoogtepunt bereikt had, te of
feren voor „jang", in deze betekenis het
licht, dat nu weer ging rijzen. En in het
hartje van de zomer, dus het hoogtepunt
van „jang", werd met precies dezelfde
nauwkeurigheid geofferd voor „jing".
Hiermee wordt tevens de grondslag aan
geduid voor de diepe wijsheid, waarvan
ook dit bock „I Tjing" een schatkamer is:
het gaat om het vinden van de Tau, de
grote levensweg, die geheel in overeen
stemming behoort te zijn met de weg van
het universum, bepaald door de afwisse
lende hegemonie van „jang" en „jing".
Kenmerkend is het optimistisch vertrou
wen, dat er sprake is van een kosmos in-
plaats van een chaos en dat het met de
mens niet anders dan goed kan gaan, wan
neer hij maar zoveel mogelijk leeft in
overeenstemming met het natuurgebeuren.
„Men vindt hier niet het tragisch besef
der Griekse treurspelen", aldus prof. Blee
ker, „noch het besef van zonde en schuld
zoals het Christendom dat zo indringend
doet voelen. Er is geen sprake van een dis
harmonie, veroorzaakt door de opstand
van de mens tegen zijn god en ook van de
voorbeschikking wordt er niet in gewaagd:
het gaat er om de Tau te vinden, zich in
te stellen op het ritme der natuur". De vele
riten, waarmee deze beschouwing gepaard
ging, werden ook door de sociale hervor
mer Confucius van grote betekenis geacht.
Eeze gaf ook de elementen menselijkheid
en gerechtigheid een plaats in dit geheel.
Ofschoon hij het als boek der wijsheid
het belangrijkst voor de Westerse mens
zeide te achten en het als orakelboek naar
hij zei te ver buiten onze gedachtensfeer
staat, gaf prof. Bleeker ook de wijze aan,
waai-op het boek als orakel geraadpleegd
wordt. Als wijsheidboek achtte hij het voor
de huidige samenleving van revolutionaire
betekenis. „Wij zijn vooi-tdux-end bezig de
dingen te forcei-en en jagen naar sensatio
nele effecten. Wij kloppen ongekende
krachten uit de natuur en dx-eigen haar te
misvormen. Onze cultuur wordt met de
ondex-gang bedreigd door de uitbarsting
van onze tomeloze wilsenergie. Het is goed,
dat wij het oor eens te luisteren leggen bij
deze oude wijsgeren", zo zeide hij.
Aan het slot van zijn boeiende lezing
kreeg prof. Bleeker verscheidene vi-agen
te beantwoorden.
De wisselwerking tussen wetenschap en maatschappij is vooral de laatste tien jaren
zodanig toegenomen, dat zij tegenwoordig niet meer weg te denken valt. Enerzijds
hebben de universitaire instituten de vensters van hun ivoren toren opengezet voor
de werkelijkheid van het maatschappelijk leven en de actualiteit van de toegepaste
wetenschap, anderzijds steunt het wetenschappelijk onderzoek in dienst van de maat
schappij op de centra der universele wetenschap: de universiteiten en hogescholen,
welke instellingen hun monopoliepositie echter hebben moeten prijsgeven. Daar staat
tegenover dat de steeds voortschrijdende techniek zonder haar inspiratie-bron en
bakermat de universele wetenschap ten dode zou zijn opgeschreven. Dit was
de strekking van de rede, die de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, mr. Cals, vrijdag heeft uitgesproken ter gelegenheid van de bijeenkomst ter
viering van het 25-jarig bestaan van de Nederlandsche Centrale Organisatie voor
Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek (T.N.O.) in het Kurhaus te Scheve-
ningen, waar ook aanwezig waren de ministers Hofstra, Witte, Suurhoff, Helders en
Zijlstra. Zij allen werden hartelijk verwelkomd door de voorzitter van de jubilerende
T.N.O., ir. Z. Fetter.
„Wij zullen ons dienen te wapenen tegen
die grote bedreiging van onze stootkracht,
die van binnen uit komt: het gebrek aan
zelfvertrouwen. De onvermijdelijke afhan
kelijkheid van het buitenland heeft dit
kleine land nooit klein gekregen, zolang
wij niet twijfelden aan ons eigen schep
pend vermogen. Door bewust contact te
zoeken met deskundigen kan het vertrou
wen in eigen kracht slechts worden ver
sterkt. En dat is nodig. Nu meer dan ooit".
Zo besluit een oproep, die aan alle indu-
striële ondernemingen in Nederland met
meer dan tien man pex-soneel is gezonden.
Deze oproep is ondexitekend door de voor
zitters van de centrale organisaties van
werkgevers en werknemers: het Verbond
van Nederlandse Werkgevers, het Cen
traal Sociaal Werkgeversvex-bond, het Ka
tholiek Vex-bond van Werkgeversvakver
enigingen, het Verbond van Protestants-
Christelijke Werkgevers in Nederland, het
Nederlands Verbond van Vakverenigingen,
de Nederlandse Katholieke Arbeidersbe-
weging en het Chx-istelijk Nationaal Vak
verbond in Nederland.
De ondertekenaars wekken het bedrijfs
leven op tot produktiviteitsverhoging. Zij
doen een ernstig beroep op het bedx'ijfsle-
ven, zich in verbinding te stellen met de
organisaties en instellingen, die zich ten
doel stellen de produktiviteit te bevorderen.
De oproep zegt dat de bepex-king der be
stedingen uiteraard geen wondermiddel is
tegen alle economische kwalen. Men zal
eex-der in de richting van een vergrote pro-
duktie per werknemer dienen te speuren
dan de aandacht al te zeer te richten op
een vermindexdng der consumptie. Volko
men terecht is een rem gelegd aan de be
steding, zo wordt in de oproep gezegd. Een
volk kan niet ongestraft verteren wat het
nog niet verdiend heeft. Het enige positie
ve antwoord op de problemen van het
ogenblik is te zoi-gen, dat de produktivi
teit over de gehele linie zo snel mogelijk
omhoog gaat.
Gewezen wordt voorts op de te verwach
ten ontwikkeling op internationaal gebied,
waar men ook inziet dat een zo doelmatig
mogelijk gebruik van de produktiemidde-
len, de modernisering daarvan en een
snelle aanpassing van de interne en exter
ne organisatie aan nieuwe mogelijkheden
uitkomst zal kunnen bieden.
Enige dagen geleden zag een agent van
de Heemsteedse politie twee jongens met
een motorfiets zeulen. De agent vertrouw
de het zaakje niet en wilde de jongens aan
houden. Een van hen, die een vermoeden
had van het voornemen van de agent, nam
echter bijtijds de benen; de andere jongen
was te verbluft om er vandoor te gaan en
werd meegenomen naar het bureau, waar
hij bekende de motor te hebben gestolen.
Hij vertelde het plan te hebben gehad ex-
een i'it op te maken. Voorts zou de acht
tienjarige Haarlemse jongen in een Haar
lemse ijszaak voor vijfentwintig gulden
een bromfiets hebben gekocht van een ze
ventienjarige jongen, die hem vertelde, dat
hij de brommer had gestolen. Later heeft
deze jongen de bi-omfiets voor vijfentwin
tig gulden van de hand gedaan, eveneens
met de mededeling, dat het voertuig ge
stolen was. De koper, een zeventienjarige
jongen is aangehouden, verdacht van he
ling. De andere jongen, die geholpen heeft
de motox-fiets te stelen, werd enige tijd na
zijn ontvluchting rijdend op een fiets ge
zien door een agent, die hem beval te stop
pen. De jongen bedacht zich geen ogenblik,
liet zijn fiets in de steek en koos het haze-
pad. De politie is er tot nu toe niet in ge
slaagd deze jongen in te rekenen. De acht
tienjarige Haarlemmer is ingesloten. i
Het middel om wetenschappelijk idea
lisme te verwezenlijken en gemeengoed te
maken, zag mi-, Cals in de hernieuwde be
oefening van de metafysica, „welke zoekt
naar de diepste zin der dingen, stoffelijke
en geestelijke, en het gemeenschappelijk
dx-aagvlak moet vormen, waarop iedere
beoefenaar der wetenschap zich stelt". Wij
hebben geen behoefte aan waarheden, wel
ke ons dienen, maar aan waarheid, welke
wij dienen, merkte de spreker op. Deze
grondslag maakt een vruchtbare verhou
ding tussen wetenschap en maatschappij
mogelijk. Dit inzicht wint dan ook steeds
meer veld en In dit. vex-band is het speciaal
T.N.O.aldus mr. Cals, waar men oog heeft
voor het feit, „dat bij verwaarlozing van
de univex-sitaire, niet op „de nuttigheid
gerichte wetenschap, ook de toegepaste
wetenschappen hun voedingsbodem ver
liezen".
Rede prof. Zijlstra
De volgende spreker, de minister van
Economische Zaken, prof. Zijlstra, legde in
zijn rede het verband tussen de weten
schap er de materiële welvaart. De kwestie
van de verdeling dezer welvaart vormt de
basis van de economische wetenschap. De
vlucht van de techniek in de laatste tien
tallen jaren, mogelijk gemaakt door een
intensieve wetenschapsbeoefening, heeft de
px-oduktie in landbouw, veeteelt en vooral
in de industrie enox-m opgevoerd. De hui
dige kwaliteitsverbetering is eveneens de
vrucht van veel en doeltreffend speurwerk.
Dat de opgevoei'de produktie en de verbe
tering der kwaliteit een grotex-e welvaart
tot gevol r. heeft, is een algemeen te con
stateren feit. De soepele samenwerking
txxssen speurwerk, bedrijfsleven en overheid
heeft zeker niet het minst tot dit resul
taat bijgedragen, aldus minister Zijlstra,
die vex-volgens opmerkte, dat het speur
werk van T.N.O. niet meer valt weg te
denken uit de moderne ontwikkeling van
het maatschappelijk leven. Voox-al de
kleine en midden-grote bedrijven hebben
T.N.O. nodig, om „bij" te blijven, doch ook
de industrieën met een eigen onderzoek-
apparaat hebben aan de jubilerende orga
nisatie een blijvende bx-on van inspiratie
en voox-lichting. Volgens prof. Zijlstra zal
het bedrijfsleven, nu het grote belang
van T.N.O. voor zijn ontwikkeling erken-
De toneelvereniging „Johez" van perso
neel van de n.v. Grafische inrichting Joh.
Enschedé en Zonen te Haarlem, heeft
haar leden stellig een bijzonder gx-oot ge
noegen verschaft door vrijdagavond in de
stadsschouwburg haar winterseizoen te
besluiten met de opvoering van de klucht
„Blijf zitten waar je zit!" door A. van Zuy-
len. Het pretentieloze verhaal, dat door
deze auteur in zijn stuk wordt onderge
bracht, is waarschijnlijk geïnspireex-d op
het Parijse boulevardtoneel. Want de hier
in verwerkte scherts werd gebaseerd op
de tumultueuze situaties welke ontstaan,
wanneer een eerzame en schuchtere wis
kundeleraar wordt vex-ondersteld de nacht
met een charmante jongedame in dezelf
de kamer te hebben doox-gebracht. Overi
gens blijkt alles in volmaake onschuld te
zijn verlopen en het gedx-ag van de belaag
de leraar was zelfs zo verbazingwekkend
onberispelijk, dat zijn levenslustige tante
hem aan het slot een welgemeend „suf
ferd!" komt toevoegen. Een kwalificatie,
waarmee bet publiek het volkomen eens
bleek te zijn
Bij een dergelijke klucht is de inhoud
eigenlijk van minder belang. Deze komt
er in het kort op neer, dat Marcel Tennier
zijn verloofde Yvonne voor één nacht bij
de wiskundeleraar Henri Latour laat loge
ren, ten einde haar vader aldus tot toe
stemming voor een huwelijk te bewegen.
Henri is direct bei-eid zijn vxdend bij dit
plan behulpzaam te zijn, hij staat Yvonne
de slaapkamer af en zal de nacht zelf
doorbrengen op de rustbank in de huis
kamer. Maar het is een klucht, dus nu
komt uitgerekend op dit moment een oude
tante op bezoek, waai-door het „Blijf zit
ten waar je zit!" onmiddellijk zin krijgt.
Henri moet Yvonne voor tante verbox'gen
houden, dus zij krijgt de rustbank toege
wezen en Henri noodgedwongen de slaap
kamer.... Maar zoals reeds opgemerkt,
het gedrag van Henri blijft zelfs in de
meest dolle en hopeloze situaties voorbeel
dig bx-aaf, zodat alles met de traditionele
sisser afloopt en hij aan het slot zelfs de
liefde van Yvonne blijkt te hebben ver
overd.
Een dergelijke klucht moge dan gemak
kelijk te spelen lijken, de praktijk leert
anders. Want wil men met de door de
schrijver aangegeven komische situaties
werkelijk de beoogde effecten bei-eiken,
dan dienen de spelei-s zich hierop met hun
tempo, x-eplieken en reacties ook volledig
in te stellen. Bij „Johez" bleken strikt ge
nomen slechts drie spelei-s hiertoe in staat:
in de eerste plaats Kasper van den Heu
vel als de veelgeplaagde Henri Latour.
Voor een amateur was deze typering zelfs
bijzonder goed en met zijn natuurlijke
houding en uitstekende articulatie bouwde
hij een karakter op, dat deze beschroomde
leraar echt levend maakte. Bovendien
wist hij zich steeds voor de gevaarlijke
charge te behoeden, zodat zelfs de liefde
van Yvonne voor deze Dx-oogstoppel nog
volkomen aannemelijk werd gemaakt. Een
prima gespeelde rol! De beide anderen wa
ren Jopie Stevenhagen-Ovex-mars en Nel
van Esch als de bezorgde tantes, wier ver
schil in karakter door haar met een gees
tig contrast werd aangegeven. Vandaar dat
de tafei-eeltjes van dit dx-ietal steeds de
beste van deze voorstelling zijn geweest.
J.v.D.
end, nog meer moeten bijdragen ten be
hoeve van het door deze instelling te ver
richten vrije speurwerk.
Namens de universitaire gx-oepen sprak
daarna prof. dr. ir. C. B. Biezeno, hoog
leraar aan de Technische Hogeschool te
Delft en namens de Nederlandse Organisa
tie voor Zuiver Wetenschappelijk Onder
zoek (Z.W.O.) prof. dr. J. N. Bakhuizen van
der Brink. Ir. A. J. Engel, president-direc
teur van de Algemene Kunstzijde Unie n.v.
belichtte het standpunt van het bedrijfs
leven ten aanzien van de bovengeschetste
problemen en sprak zijn bijzondere waar
dering uit voor het werk van T.N.O. op het
gebied van het wetenschappelijke speur
werk ten behoeve van de maatschappij.
Onderscheidingen
Tijdens de bijeenkomst deelde minister
Cals mede, dat prof. dr. A. Polman, voox'-
zitter van de gezondheidsoi'ganisatie T.N.O.
tot x-idder in de orde van de Nederlandse
Leeuw en ir. L. Stoutjesdijk, gedelegeerde
voor de instituten bij de nijverheidsorga
nisatie tot officier in de orde van Oranje
Nassau zijn benoemd bij Koninklijk Be
sluit.
In zijn sluitingswoord tenslotte bedankte
ir. Fetter de regering voor haar medewer
king aan deze bijeenkomst en nam hij af
scheid van ir. A. de Mooij en prof. dr. J.
Klopper-, die beiden binnenkort T.N.O. zul
len gaan verlaten.
Vrijdagavond had in hotel „De Leeuwe
rik" te Haarlem de finale-avond plaats
van de afdeling Kennemerland van de
stichting „d'Oprechte Amateur". Het tal
rijke publiek zal zich echter wel enigszins
teleurgesteld hebben gevoeld, dat het duo
Van Hees/Sex-né, dat onlangs in Amster
dam tussen de beste amateui's van geheel
Nederland een medaille gewonnen heeft
voor hun prestatie in de afdeling cabaret,
niet aanwezig kon zijn.
Desalniettemin heeft men zich best ver
maakt. Immers de beste artiesten-voor-
hun-plezier betraden in vlot tempo het
plankier. Daarbij komt ook nog, dat er voor
een ieder wel wat te genieten was, doordat
het programma zeer veelzijdig was. Wie
van voordracht en van toneel houdt, kwam
zeker ruimschoots aan zijn trekken; de
liefnebber van lichte zowel als klassieke
muziek zal zich echter ook niet bekocht
hebben gevoeld. De veelzijdigheid van het
px-ogramma was voorts duidelijk af te
lezen op de gezichten van de aanwezigen.
Beurtelings keek men met spanning, soms
geamuseerd, af en toe in volkomen over
gave, maar altijd met de grootste aandacht
naar hetgeen de amateurs presteerden. Elk
optreden werd met hartelijk applaus be
loond; temeer was dit gerechtvaardigd om
dat elk onderdeel minstens met de kwali
ficatie „goed" kon worden bestempeld.
Vooral in het lichtere genre werden zeer
g0pje resultaten geboekt. Wanneer men
een vex-gelijking trekt met hetgeen in dit
genre door beroepsax-tiesten wordt ge
presteerd, komen deze amateurs er zeker
niet slecht af. Vooral omdat zij zich, wat
men van beroeps-artiesten niet altijd kan
zeggen, niet inlieten met valse „show
effect j es" om het publiek te intimideren.
Ook de voordrachten waren goed verzorgd.
Zeer ingetogen en soms, waar dit nodig
was, uiterst dynamisch was de voordx-acht
van Resie Arnaud de Calavon. Zij had
enige gedichten gekozen, die zeer actueel
waren en een waarschuwing inhouden
tegen de huidige vexwlakking en het ge
vaar van de H-bom. Na de pauze viel het
optreden van het eerste Haarlemse piano-
en accordeon-ox-kest „Accox-dia", onder lei
ding van de heer Davids op. die op knappe
wijze de „Ouverture Egmont" van Beet
hoven ten gehore bracht. Mejuffx-ouw Gra-
vesteyn, die enige Franse chansons ten
beste gaf, is sinds vorig jaar zeer vooruit
gegaan in dit genre. Zij kreeg een ware
ovatie te incasseren. Tx-ouwens elk optre
den werd met een hartelijk applaus be
loond, waarmee de amateurs, die ter voor
bereiding van hun optx-eden vele uurtjes
van hun vrije tijd hebben opgeofferd, de
verdiende waardering kregen.
De Amerikaanse Atletiek Federatie heeft
zich uitgesproken tegen de „gewijzigde
Spaanse stijl" bij het speerwerpen. Eerder
had de Internationale Atletiekfedei-aiie de
door Miguel Salcedo ontwikkelde „Spaanse
stijl" om-eglementair verklaai-d. Zolang de
IAAF de gewijzigde methode van Salcedo
niet als reglementair heeft erkend, zal de
Amerikaanse federatie het toepassen van de
nieuwe werpmethode niet toestaan.
In het Australische gedeelte van Nieuw
Guinea dx-eigt, volgens deskundigen, een
vulkanische uitbarsting. De vulkaan de La-
monai, die reeds lang „slaapt", zou ver
ontrustende tekenen van hernieuwde ac
tiviteit tonen. Een vulcanploeg heeft een
nauwgezet onderzoek op de kraterrand in
gesteld. Zij vreest voor een zeer ernstige
ex-uptie.
Er wonen tienduizend mensen aan de
voet van de Lamonai.
MEDISCHE DIENSTEN
HAARLEMMERMEER
Hoofddorp: dokter Nanninga, tel. 6220.
Nieuw-Vennep: dokter Nugteren, tel. 220.
Badhoevedorp: (van zaterdagmiddag
twee uur af) dokter Den Ouden, tel. 2368.
Zwanenburg (ook Halfweg): dokter A.
Hoekstra, Kerkhoflaan 87, Zwanenburg,
tel. 454.
Ilillegom: Dokter Le Cocq 'dAxmand-
ville, Sixlaan 7, tel. 5613.
Lisse: Dokter J. M. van Dijk, Achter
weg 6, tel. 3134.
