Golden Fiction Constructiever NEDERLAND EN INDONESIË (SLOT) Vijftig jaar geleden Maar alleen wanneer wij het verleden kunnen vergeten Van dag tot dag ewooo Onder ons gezegd... toch maar liever Indische Nederlanders Onrechten Om Radioactieve neerslag Lord Salisbury veroordeelt Brits buitenlands beleid Principe van goede trouw wordt ondermijnd Einde Laatste kans Zelfcritiek gevraagd Emoties overboord I l fOp de ^Praatótoel Mao neemt uitnodiging van collega Vorosjilov aan Suikerbrand op Cuba Uit Haarlems Dagblad van 28 mei 1907 ÜIInöjJAO dü MEI 1957 O Minder bekendheid dan Moederdag, Va derdag en Sinterklaas heeft wellicht de Vrijgezellendag, die op 30 mei wordt ge vierd. Dat komt natuurlijk omdat de han del er weinig brood in ziet. Welke relaties van vrijgezellen moet men met reclame be werken om hen tot het kopen van present jes te stimuleren? „Geef uw vrijgezel een scheerapparaat!" is een slagzin die nergens op slaat. Trou wens, de Vrijgezellendag is niet een feest van geven en nemen ter verhoging van de gezelligheid, doch een ernstige zaak, die in de eerste plaats de saamhorigheid der vrij gezellen in een sociale strijd tot uitdruk king brengt. Die sociale strijd is helaas hard nodig. In Krasnapolski te Amsterdam zal op He melvaartsdag een congres worden gehou den. De ongehuwden zitten sociaal in ons land in een hoek waar zware slagen vallen, onrechtvaardig zware slagen, vergeleken bij de klapjes die gehuwden met of zonder kinderen te verduren krijgen. Twee zeer belangrijke grieven worden voortdurend door de ongehuwden onder de aandacht van de overheid gebracht, voorlopig zonder noemenswaardig succes: in de eerste plaats de onevenredig hoge belasting, ten tweede het volslagen gebrek aan medewerking tot het verkrijgen van woongelegenheid. Wat de belasting betreft: een vrijgezel, die bijvoorbeeld 3000.per jaar verdient, betaalt 126 percent méér belasting over dit inkomen dan een gehuwde zonder kinde ren. Als hij 9000.verdient, is dat per centage 165. Hoe hoger de inkomens, hoe minder ongunstig de verhouding wordt, doch bij 20.000.is het altijd nog 100 144,4. De zware belasting op het ongehuwd zijn dateert uit de bezettingstijd en werd „uit gevonden" door Mussolini, die in Hitier een vaardige navolger vond. De Duitsers voerden haar ook in ons land in, doch de Nederlandse overheid heeft er na de be vrijding nog een schepje op gedaan. Waarom? Dat is een vraag die niet met re delijke argumenten kan worden beant woord. Wat de huisvesting betreft: geen plaat selijke huisvestingsautoriteit is bereid te erkennen, dat vrijgezellen recht op woon ruimte hebben. Zij worden overgeleverd aan onderverhuurders en kamertjesmel kers, die „gemeubileerd" verhuren en daar bij niet aan prijsvoorschriften zijn gebon den. Dat maakt voor de ongehuwden het leven naar verhouding veel duurder dan voor gehuwden, terwijl zij niet profiteren van sociale vergoedingen waaraan zij mee betalen. Het congres in Amsterdam is niet over bodig, en het roeren van de grote trom, teneinde de aandacht op deze misstanden te vestigen, evenmin. Vandaag is het 25 jaar geleden, dat de verbinding tussen Noordholland en Fries land dwars over de Zuiderzee tot stand kwam door middel van de Afsluitdijk, een waterwerk dat als een monument van Ne derlandse kundigheid kan worden be schouwd. De daad van deze ingrijpende dijkbouw volgde op vele woorden en vele twijfels, vele plannen en ontelbare bedenkingen. Het is voor ons thans een uitgemaakte zaak, dat dergelijke waterwerken tot de volkomen betrouwbare mogelijkheden be horen en dat het nationale belang ervan rijkelijk opweegt tegen de kosten. Doch wanneer men aan de andere kant van het tijdsbestek staat, met een ongewisse en on berekenbare toekomst voor ogen, die ver vuld is van onbekende factoren, dan eist het besluit tot uitvoering moed, visie en fantasie. Deze drie dingen hebben onze voorvade ren op sommige momenten met bewonde renswaardige besluitvaardigheid opge bracht. Wij danken daaraan talrijke voor zieningen in ons land, die een onbereken baar nut hebben afgeworpen. De afsluiting van de Zuiderzee en de daarbij ontworpen en reeds grotendeels uitgevoerde inpolde ringen waren groteske denkbeelden op het moment dat zij opkwamen in de gedachten van enkelingen. Zij waren fantasieën, ont sproten aan breinen die hun tijd vooruit waren en zij werden aangepakt door men sen met moed en visie. Wij Nederlanders, Europeanen, wereld burgers, zijn afhankelijk van enkelingen. Enkelingen die ons gegeven worden als een avant-garde naar de toekomst, mensen met verbeeldingskracht van groots allure, die over hun tijd durven heenkijken en de moed hebben af te rekenen met eigentijdse öekrom pen heden Ieder moment in de geschiedenis vraagt iaden voor de toekomst. Ook dit moment. Eaten wij de enkelingen die tussen ons op staan met profetische visie op welk ter rein des levens ook niet met laatdun kende twijfels omringen, doch ernstig overwegen of wij hun geen eerbied en hulp verschuldigd zijn. Want er komt niets groots tot stand zonder de fantasie van het ongewone. Is niet veel van wat wij thans als ge woon beschouwen, eens verbazingwekkend en ongewoon geweest? TOKIO (Reuter) De metingen die in Japan verricht worden sedert de Britse kernproef op Christmas Island, hebben aangetoond, dat de radio-actieve neerslag uiterst gering (Van onze correspondent in Londen) Lord Salisbury, tot voor kort de re geringsleider in het Hogerhuis, die de regering heeft verlaten wegens onenigheid over de Britse politiek ten opzichte van Cyprus en Egypte, is het oneens met pre mier MacMillan, dat een gedeeltelijke boy cot van het Suezkanaal door slechts enkele landen waardeloos zou zijn. Volgens Salis bury zou dit, integendeel, een aanzienlijk moreel effect hebben gehad. Wij zouden hebben getoond, dat wij de grootste waar de hechten aan het beginsel van goede trouw tussen de volken, dat thans is on dermijnd. Op deze manier zouden wij hebben herwonnen, dat wij nu verloren hebben, namelijk het morele leiderschap van de wereld, waarvoor de Verenigde Staten terugdeinzen, zo zei hij in het Hogerhuis. Salisbury, die tot voor kort, evenals zijn beroemde voorvaderen, de Cecils, groot gezag in de conservatieve partij had en die met Churchill door koningin Elizabeth geraadpleegd werd bij de benoeming van MacMillan als minister-president, zei dat hij in zijn politieke loopbaan, die volgens hem nu ten einde is, de les had geleerd, dat slechts een vastberaden en consequen te buitenlandse politi--'- kans op slagen heeft. Door ons inbind i ten opzichte van Makarios en Nasser krijgen andere landen het gevoel, dat wij altijd bluffen, hetgeen het oorlogsgevaar alleen maar naderbij kan brengen. De grootheid van een land aldus Lord Salisbury hangt niet af van zijn omvang of rijkdom, maar van de bereidheid ter wille van beginselen mate riële offers te brengen. Volgens Lord Sa lisbury is uit een onlangs gehouden opinie onderzoek gebleken dat 64 percent van de ondervraagden voor verdere boycot van het Suezkanaal was en slechts 28 percent ertegen. Sallarisverhoging in Hongarije De Hongaarse regering heeft zaterdag besloten, de salarissen van ambtenaren met tien tot dertien percent te verhogen. Rechters en openbare aanklagers krijgen een salarisverhoging van twintig percent. ADVERTENTIE 4 O Een gulden genieting voor 90 cent (Van onze reisredacteur) „Wanneer" zei de Indonesische arts en hij liet voor een moment de uit hoffe- lijkheid geveinsde instemming varen, die gesprekken met Indonesiërs zo vaak aan de oppervlakte houdt, „wanneer zal Nederland ooit de eeuwige schoon moederverhouding laten varen? Wanneer zal het ophouden, hier rond te spieden of de boorden van het lieve zoontje nog net zo netjes gestreken zijn als vroeger, of de baby soms in de rommel ligt, of er wel genoeg vitaminen in het eten zitten? Begrijpen jullie niet dat wij daar dol van worden juist ómdat wij heus wel weten, dat die baby een beetje in de rommel ligt? Jullie houding is vroeger altijd geweest: „Kijk, dat moet je zo doen. Zal ik het je eens voordoen?. Ach, laat ik het zelf maar doen!" Het liefst zouden jullie het nog zo inrichten. En als wij obstinaat zijn en zelf onze eigen fouten willen maken, dan lopen jullie als echte schoonmoeders met bitse gezichten rond. De experts van rechts, dè „Indiëkenners", zijn vol triomfantelijke hoon. En de mensen van links, „de vrienden van Indonesië", zijn al even verontwaardigd, omdat wij na onze onaf hankelijkheidsstrijd niet de zindelijke gcluksrecepten van de Partij van de Arbeid hebben opgevolgd, waardoor zij nu een beetje in hun hemd staan. Kan er bij jullie dan niemand meer een „onbelaste" houding vinden, niemand wer kelijk de wereldwijsheid opbrengen om ons te plaatsen in de categorie waar wij thuishoren: die van de jonge staten met al hun problemen en nationalistische kinderziekten, arm en irritant, maar trots en overgevoelig op onze souve- reiniteit?" Dat was openhartige taal en hij ging nog even verder: „Jullie koloniale beheer was misschien uitstekend, maar in jullie na-koloniale beleid zün jullie voor het grote gebaar te klein gebleken. Jullie durf den niet los te laten, bleven krampachtig papieren banden plakken: zware unies, lichte unies. R.T.C.-overeenkomsten, pa pier, papier, papier". Duidelijke taal, die uitspraak, hetgeen vele Indonesiërs voelen en die enige over denking waard is nu de verhouding tussen Nederland en Indonesië erger in het slop zit dan ooit tevoren. Alle papieren banden zijn verbroken, er resten zelfs niet meer de normale betrekkingen tussen twee soe vereine staten. Niet alleen zjjn er geen hoge commissariaten meer, maar zelfs geen ambassades. Nederland en Indonesië worden nu wederzijds gerepresenteerd door „ongenoemde diplomatieke vertegen woordigingen". President Sukarno die eens zei: „Van nu af aan zijn de Neder landers onze geëerde gasten", lanceert thans het ene anti-Nederlandse dreige ment na het andere, onze eigen beminne lijke minister van Buitenlandse Zaken lijkt een bezemsteel te hebben ingeslikt wan neer hjj het woord Indonesië verneemt. Zal deze miserabele toestand voort duren? Dat hangt van veel af. Ik heb eer der uiteengezet dat verbeteringen der be trekkingen onwaarschijnlijk lijkt, zolang het in de huidige bewindslieden be lichaamde destructieve nationalisme in Indonesië hoogtij viert. Maar ik heb ook aangeduid dat er constructiever krachten in verrassende sterkte nog wel doen de zijn, daar verandering in te brengen. Wanneer dat lukt en het lijkt vroeger of later onafwendbaar slaat het uur van Nederlands laatste kans om een ge zonde verhouding met Indonesië tot stand te brengen. Maar eer iemand zich illusies zou willen maken, dient te worden gesti puleerd dat: a. Een gezonde verhouding tussen Ne derland en Indonesië niets, maar dan ook niets meer kan zijn dan de nor male, gangbare betrekkingen tussen twee volkomen vrije en soevereine staten met eerbiediging van elkanders gerechtvaar digde belangen en wensen, zonder eniger lei bijzondere band. b. De eerdergenoemde constructieve krachten een Hatta en de jonge kolo nels en autonomisten die hem in het zadel willen helpen ons allerminst om de hals zullen vliegen, wanneer zij aan het bewind zijn gekomen. Zij zijn volstrekt niet pro- Nederlands, zij zijn slechts gematigder en reëler. Punt a. vraagt weinig toelichting. Mis schien zal men tegenwerpen dat er toch grote Nederlandse zakelijke belangen als mede culturele restanten in Indonesië lig gen, die speciale overeenkomsten ver langen, dat er in Nederland zelfs een re servoir van deskundigheid bestaat, dat ten behoeve van Indonesië zou kunnen wor den gebruikt. Welnu, ik geloof dat die Nederlandse zakelijke belangen niet met papieren garanties kunnen worden be schermd, dat zij slechts kunnen worden gecontinueerd wanneer en zolang het In donesië duidelijk is, dat dit Nederlandse bedrijfsleven in eerste instantie de Indone sische economie ten goede komt. Wat de culturele invloeden betreft en het is vleiend te merken dat zoveel Indonesisch intellectuelen Nederlands gevormd zijn er ook onder elkaar Nederlands spreken - de beste manier om ze om hals te brengen is, ze met officiële stimulansen op te drin gen. En deskundige bijstand kan slechts wortel schieden wanneer de Indonesische Wederpartij er uit werkelijk gevoelde be hoefte om v raagt. Punt 'b. impliceert, dat het bereiken van normale betrekkingen met Indonesië, in dien de constructieve krachten aan het be wind zouden komen, weliswaar mogelijk, maar niet gemakkelijk zou zijn. En daar raakt men het tere punt van de Nederland se houding jegens Indonesië, daar moet men de critische objectiviteit, die men zo gaarne op vreemde landen toepast, tegen over zichzelf betrachten. Hetgeen lastig is, want geen probleem wordt door ons Ne derlanders al is het vaak onbewust zo subjectief bekeken als het Indonesische. Herinneringen, idealiseringen, ressenti menten, rancunes en desillusies kolken ei rond in een pot vol emoties. Ook bij de wederpartij trouwens. Maar aangezien wij moeilijk de Indonesische houding kunnen veranderen, zullen wij ons ertoe moeten bepalen ons eigen standpunt onder de loep te nemen. Welnu, uitgaande van het feit, dat wij slechts als volkomen vrije en soevereine staten tot normale betrekkingen kunnen komen, zullen wij moeten proberen ook politiek schoon schip te maken, het verleden en de daarbij behorende emoties definitief te vergeten. Men zou van som migen willen vragen, de naam Nederlands Oost-Indië voorgoed op te bergen in de allerachterste klapper van het geestelijk archief. Want alles dat uit die hoek komt, wekt in Indonesië een gevaarlijke ketting reactie van bedenkelijke associaties: RijkseenheidWesterlingrepubliek Zuid-MolukkenDoor de Eeuwen trouwsnode plannen tot terugkeer, die de Indonesiërs op hun achterste benen drijven en „subversief complot" doen roepen. Hun overgevoelige achtex-docht op dit punt mag overdreven zijn, zij bestaat. An dere Nederlanders, die teleurgesteld zijn omdat hun voormalige Indonesische vrien den, na dankzegging voor de verleende >X<XOCCCO>3CCCCCOOOCCODDC0030C<X>COCCCCOCOCOCXXXXX>OCCOCC'. 'i In mijn artikel over de Indische Ne- ft g derlanders maakte ik enige opmerkin- 8 gen omtrent een in Nederland gevoerde 8 C actie te hunner behoeve, die verduide- 8 8 lijking nodig hebben. Mijn bedenkingen H tegen de politieke aspecten ervan golden g niet de actie van de stichting „hulp aan 8 landgenoten in Indonesië". Voor deze was de kwalificatie „prijzenswaardig" bedoeld. Mijn bedenkingen richtten zich tegen degenen buiten deze stichting, die uit wrok jegens Indonesië en poli tieke afkeer van de Nederlandse rege ring de moeilijke positie van de Indi sche Nederlanders schromelijk hebben opgeblazen. Hetgeen iiiët wegneemt dat de situatie van de Indische Nederlan- g ders in Indonesië - zoals ik trouwens o al schreef - inderdaad veelal benard is. 8 Naast de hulp, die de Nederlandse rege- g ring hen verstrekt, is er inderdaad 8 ruimte voor particulier initiatief ter 8 leniging van hun nood. Degenen die dit'i loffelijk streven willen steunen, her- inner ik aan het gironummer van de 8 stichting „Hulp aan landgenoten ine Indonesië". Het is: 308. 9 8 XXXXOCO CCODOOC>DOCOrX>XOCODO~OOCCOCOOCCOOCOOCOC< hulp bij de verkrijging der onafhankelijk heid, hun eigen weg zijn gegaan, zou men erop willen wijzen, dat ook de best be doelde adviezen voor een zo juist mondig gewordene naar voogdijschap rieken. Alle Nederlanders zullen tenslotte moe ten streven naar een werkelijk „onbelaste" houding, waaruit men niet anders, vooral niet heviger, reageert op de gebeurtenis sen in Indonesië dan op hetgeen in soort gelijke andere landen geschiedt. Die hou ding zal zich ook moeten weerspiegelen in het regeringsbeleid. Op dit stuk zal het met name overweging verdienden om, zij het dan node, ten dele afstand te doen van het grote reservoir van plaatselijke ken nis, dat belichaamd is in de oud-bestuurs ambtenaren, die zowel op het ministerie van Buitenlandse Zaken als op onze diplo matieke posten daarginds in grote mate het beleid bepalen en uitvoeren. Want de prijs voor die kennis is onafwendbaar een zekere „belastheid". Zeker zou het voor eventuele nieuwe contacten de beste start zijn, met nieuwe onderhandelaars aan ta fel te komen, met uitverkorenen op grond van hun diplomatieke gaven, en niet van hun kennis omtrent het verleden. Nu er in Indonesië grote veranderingen mogelijk lijken, dient Nederland zich in de restex-ende tijd op die mogelijkheid ge ducht te px-epareren. Beeld uit het verleden, dat voor velen moeilijk te vergeten zal zijn. Gedachtekracht Het is begonnen toen onze meester in de klas vertelde over de Kaninefaten, mensen, die, wanneer ze trek begonnen te krijgen, een Kennemer duinkonijn gingen vatten met hetzelfde gemak waarmee onze Vlaamse broeders tegenwoordig een pot- teke bier vatten. Zo zei de onderwijzer. Op mijn kinderlijk gemoed maakte dit een diepe indruk. Het was dus mogelijk, zonder fret of schietwerktuig konijnen te vangen. Door ze eenvoudig te pakken. Deze gedachte heeft mij nooit meer los gelaten en mijn leven lang heb ik geëx perimenteerd met het zittende wilde konijn. Over deze proeven, die vanzelf sprekend alleen maar uitgevoerd kunnen worden als niemand er bij is, zal ik hier voor 't eerst iets publiceren. Ik ben begonnen op de eenvoudigste en meest voor de hand liggende manier: het beest benaderen zonder dat het mij zag bewegen. Een dier gaat niet op de loop voor een rustig beeld, wel voor een bewe ging of een geur. Ik bewoog mij dus on zichtbaar langzaam naa,r hem toe, net als bij het spel omkijkertjeNa jarenlange oefening kon ik het bij tegenwind brengen tot twee meter achttien. Mijn arm was toen acht en vijftig centimeter. Er bleef een gaping van één m.eter zestig. Deze gaping bleek niet meer te verklei nen. Ik moest mijn methode dus verande ren. Steeds had ik gezien dat konijnen tal van andere dieren, fazanten, vee, hazen, onbe vreesd vlakbij zich lieten komen. Ik ging er nu toe over, in plaats van bewegingloos te schijnen, de bewegingen van zulke die ren te imiteren, gedroeg mij als een gra zend schaap, een huppende haas. Nu moest ik dubbel op mijn hoede zijn voor mede mensen. Zij hadden mij voor gek aange zien of, in het geval van de haas, bij goede imitatie misschien doodgeschoten. Deze methode bleek een groot succes. De gaping werd tot één meter tien terug gebracht, waarbij wel in aanmerking moet worden genomen dat mijn arm. ondertus sen de volwassen lengte van vijf en zestig centimeter had bereikt. Ik denk dat de geur mij toch tenslotte verried. Het spreekt vanzelf dat men al capriolen makend meer geur verspreidt en zijn geur meer ver spreidt dan doodstil. Om tot mijn doel te komen, moest ik dus een derde reeg inslaan. Dit is nu vijf jaar geleden. Daarvóór had ik het konijn uitsluitend beschouwd als jachtbuit. Ofschoon het natuurlijk om hem begonnen was, had ik het niet zelf in mijn methode betrokken. Dat werd nu andersZoals de slang, naar 't heet, zijn prooi door hem strak aan te kijken tot verlamming brengt, zo zou ik nu proberen het konijn aan zijn plaats te bannen, niet met mijn blik - een slangenblik bezit ik niet - maar met mijn gedachtekracht. Zijn eioen verstand, al rvas het nog zo klein, zou. ik inschakelen en door opperste con centratie zou ik hem vastnagelen aan de grond waar hij op zat. En, triomf! Het lukte. De gaping is voer- wonnen. bestaat niet meer. De benadering bedraagt precies drie en zestig centimeter, de lengte van mijn arm... Maar nu het gekke. Zodra ik de wil tot bemachtigen krijg en mijn arm begin uit te strekken, gaat het konijn er vandoor. Het schijnt wel of de concentratie dan meteen verbroken wordt. Hier moet ik dus nog op werken. Want ik geloof onvoorwaardelijk in ge dachtekracht. Dat een gedachte mij van kindsbeen af niet loslaat en mij elke keer wanneer ik. met een zittend konijn word geconfron- 1eerd opnieuw beheerst, is dat al niet be wijs genoeg?! Belcampo ADVERTENTIE Alle merken dus ruime keuze uNGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444 PEKING (Reuter) De px-esident van communistisch China, Mao Tse Toeng, heeft een uitnodiging voor een bezoek, „te gelegener tijd" aan de Sovjet-Unie aan vaard. Dit is gezegd in een communiqué aan het eind van een bezoek van px-esident Vorosjilov van de Sovjet-Unie aan China. Volgens waarnemers is het mogelijk, dat het bezoek in de zomer wordt gebracht, daar de Poolse premier eerder dit jaar in Peking de hoop heeft uitgesproken, Mao spoedig in Polen te zien. Eigen weg Volgens het communiqué zijn de Russi sche vertegenwoordigers er sterk van over tuigd dat de communistische partij van China in hoog aanzien staat bij het volk en de wegen en middelen weet te vinden, die passen bij bepaalde praktische omstandig heden in China, tot de opbouw van het socialisme. Waarnemers maken hieruit op, dat de Russische leiders bereid zijn de Chinese methoden te erkennen, zelfs als zij ver schillen van hun eigen uitleg van het marxisme en er mee instemmen dat China '.ijn eigen weg naar het socialisme vindt. (UP) Vorosjilov bezocht China twee maal, van 15 april tot 6 mei en van 24 tot 26 mei. In de tijd daartussen bezocht hij "ndonesië en Noord-Vietnam. HAVANA (United Press) Een hevige brand, vermoedelijk gesticht door sabo- teurs, heeft zondagavond de „tinguaro" rietsuikermolen in Perico op Cuba, in de as gelegd en miljoenen guldens schade ver oorzaakt. Tweehonderdduizend zakken suiker, met een waarde van twaalf miljoen gulden, gingen eveneens verloren. HAARLEM. Het heeft H. M. de Koningin behaagd onzen stadgenoot dien beeldhouwer Jan Bronner een subsidie toe te kennen, voorloopig voor één jaar bestemd om zijn verdere studiën te be kostigen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 5