Haarlems Dagblad „Alleen bestedingsbeperking houdt de tunnelbouw tegen" HET WEER Begrotingstekort gestegen met f 109 miljoen tot f 870 miljoen OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT m Minister Hofstra in Tweede Kamer: Minister Algera stond perplex toen Amsterdam een subsidie van 900 miljoen gulden vroeg Stuurman Cohen Minister Hofstra waarschuwt Zonder belastingverhoging is het niet mogelijk nieuwe lasten op de schatkist te leggen Daad van terreur 71e JAARGANG No 283 Grote Houtstraat 93, Haarlem, Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, TeL 12230. Hoofdredacteur: Simon Koster ^dj. Hoofdredacteur» Jos L. Lodewijki VRIJDAG 14 JUNI 1957 302e JAARGANG No 131 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct, p. kwartaal 7.65, £r. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman Van onze Kamerverslaggever) In de Tweede Kamer is gisteren uitvoerig gesproken over de weigering regering om financiële medewerking te verlenen aan de Amsterdamse tunnelplannen. In antwoord op een betoog van de Rotterdammer ir. Posthumus van de re; (P.v.d.A.) verklaarde minister Hofstra, dat de beslissing uitsluitend is genomen op grond van de bestedingsbeperking. Amsterdam vraagt 90 percent van de kosten, die totaal zijn geraamd op 800 a 1000 miljoen gulden. Het is uitgesloten, dat het rijk in de huidige omstandigheden zich kan Linden dergelijke nieuwe lasten op zich te nemen. Indien Amsterdam voor eigen rekening de tunnel gaat bouwen, gaat dat ten koste van de woningbouw. De IJtunnel-lening lijkt mooi, maar het is geld, dat anders in Amsterdam en elders voor woningen zou zijn besteed. Amsterdam zou haar grootheid kunnen tonen, zo zei de minister, door het eigenbelang te plaatsen tegen de achtergrond van de nationale eis tot bestedingsbeperking. Tevoren had minister Algera uiteen gezet, dat hij op 16 maart 1955 in de Eerste Kamer alleen had verklaard de plannen voor een'brug over het IJ op te geven en Amsterdam niets in de weg te willen leggen ten aanzien van de bouw van een tunnel. Hij heeft toen geen enkele financiële toezegging gedaan. Anderhalf jaar later heeft Amsterdam een subsidie-aanvrage ingediend. In 1955 was er nog geen uitgewerkt tunnelplan, doch slechts een voorlopig project, waarvan de Kosten werden geraamd op 80 miljoen gulden. „Ik stond vast genageld", zei minister Algera, „toen ik de subsidie-aanvrage ontving, want er werd 90 percent gevraagd van 800 a 1000 miljoen gulden voor het geheel van verkeersvoorzieningen in en rond Amsterdam, waarvan 216 miljoen voor de IJtunnel. Op 2 januari 1957 heb ik geantwoord daarop niet in te kunnen gaan. Ook technische bezwaren Minister Algera verklaarde voorts dat de deskundigen van rijkswaterstaat van oor deel zijn, dat aan het Amsterdamse tunnel plan ernstige technische bezwaren kleven. Indien het rijk subsidie wil verlenen, zal dat afhankelijk zijn van de opheffing van de technische bezwaren. De Amsterdamse tunnelplannen omvatten niet alleen de IJ tunnel, maar ook een Coen-tunnel. De financieel-economische toestand vordert, dat thans geen van beide tunnels wordt gebouwd. Wanneer de financiële moeilijk heden voorbij zijn, herleeft de toestand zo als hij thans is, aldus minister Algera. Moties Met het antwoord van de ministers was de heer Posthumus niet tevreden. Hij diende namens de P.v.d.A.-fractie een mo tie in, waarin de regering wordt uitgeno digd met het voorbereidende werk voor de Coen-tunnel voort te gaan, zodat met de bouw kan worden begonnen zodra de financiële moeilijkheden zijn overwonnen. Voorts nodigt de mptie de regering uit Amsterdam geen hinderpalen in de weg te leggen wanneer deze gemeente zonder rijkssteun en met in achtneming van de bestedingsbeperking, werkzaamheden voor de IJ-tunnel wenst te verrichten, waarna een bijdrage van het rijk kan worden ver leend wanneer de financiële moeilijkheden achter de rug zijn. Met de steun van de Y.V.D., A.R. en C.H.U. diende prof. R o m m e (K.V.P.) een motie in, waarin wordt gezegd, dat Am sterdam zelf moet bepalen of het voorrang wil geven aan woningbouw of tunnelbouw binnen het kader van de bestedingsbeper king en dat het rijk een redelijke kosten verdeling moet bevorderen. Wat de tech nische kant van de tunnelplannen betreft, wordt aangedrongen op overleg tussen Amsterdam en het rijk, onder leiding van een deskundige buitenstaander met inscha keling van de aannemersgroep, die voor de tunnelbouw in aanmerking komt. Ook de heer Gortzak (C.P.N.) diende nog een motie in ten gunste van de tunnel bouw, gelijkluidend aan de motie, die enige weken geleden in de Eerste Kamer was ingediend. Hij vond, dat de Tweede Kamer en de Eerste Kamer één lijn moeten trek ken. „Stijlloos" De regering had moeten praten met Am sterdam, betoogde de heer Z e g e r i n g H a d d e r s (V.V.D.). Dan was een botte weigering om mede te werken achterwege gebleven. Het regeringsbeleid was stijlloos. Daardoor is in Amsterdam verontwaardi ging gewekt. De te verwachten toeneming van het verkeer maakt in ieder geval nood- ADVERTENT1E JUWELIERS - HORLOGERS HOUTPLEIN 15 - HAARLEM Automatische Horloges Opnieuw iets warmer VERWACHTING, medegedeeld door S het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van vrijdagavond tot zaterdagavond, op- g gemaakt om 11.15 uur: Aanhoudend droog en overweg g gend zonnig met een matige tot <5 vrij krachtige noordoostelijke wind. Opnieuw iets warmer. Volledige weerrapporten op pagina twee. bAr. J. Algera zakelijk, dat in beperkte mate aan de tun nelbouw wordt doorgewerkt. De vergelijking tussen tunnelbouw en woningbouw gaat niet op, volgens de heer Zegering Hadders, omdat er veel grotere bedragen worden besteed met een ander doel. De ministers zijn geschrokken van 90 percent van 800 a 100 miljoen, maar het zou toch mogelijk zijn geweest het IJ-tunnel- plan uit het geheel te halen, zodat de zaak zou hebben gedraaid om ruim 200 miljoen, verdeeld over een aantal jaren. Het is helemaal niet de bedoeiing geweest van Amsterdam verklaarde prof. R o m m e, 90 percent van het geheel te vragen, maar alleen van de IJ-hunnel. Hij vond het ech ter een grove fout van Amsterdam ander half jaar te hebben gewacht met de subsi die-aanvrage. Hij geloofde niet, dat Am sterdam de tunnel zou kunnen bouwen zonder rijkssteun. Vrij, maar.... De gemeenten zijn vrij te doen, wat zij willen, zei minister Hofstra, indien zij niet in strijd komen met de wet of het alge meen belang. De bestedingsbeperking is een zaak van algemeen belang. Indien een gemeente in ernstige mate tegen dat beleid ingaat, zullen haar desbetreffende beslui ten moeten worden vernietigd. Indien Am sterdam de bedragen voor de tunnelbouw kan vinden door het weglaten van andere bestedingen, zou het met de bouw kunnen voortgaan. Maar zo eenvoudig is de zaak niet. Afzonderlijke bestedingen moeten in het totaal van de nationale bestedingen worden ingepast. Indien Amsterdam kans ziet van de ene dag op de andere dag 26 miljoen aan be stedingen te schrappen, dan zijn die uit gaven beslist niet dringend noodzakelijk geweest, maar hadden zij reeds lang ge schrapt moeten worden in het kader van de nationale bestedingsbeperking. Het is dit en het volgend jaar de vraag of wij tunnels of woningen zullen bouwen. De regering beschikt tot dusver niet over gegevens dat tunnelbouw binnen het kader van de nationale bestedingsbeperking tot de feitelijke mogelijkheden behoort, zei minister Hofstra. Verwondering De minister was er zeer verwonderd over dat het gemeentebestuur van Amsterdam er direct mee akkoord ging de voor de tunnelbouw noodzakelijke verplaatsing van het Marine-etablissement (kosten 40 mil joen gulden) voor haar rekening te nemen. „Maar waarschijnlijk hadden de Amster damse gemeentebestuurders toen al in ge dachten een rijkssubsidie van 90 percent te vragen, zodat dan tenslotte toch het rijk bijna geheel de verplaatsing van haar eigen etablissement zou betalen. Volgens geruch ten zou de bouw van de IJ-tunnel ook mogelijk zijn zonder die verplaatsing. Als men die 40 miljoen bespaart, zou de zaak volgens minister Hofstra wel eens in een ander licht kunnen komen te staan. Hij meende, dat Amsterdam met het tijdelijke uitstel nog wel eens gebaat zou kunnen zijn, want eerst moet overleg gepleegd worden over de omvang van de rijkssteun. Een percentage van 90 is wel de top, die gevraagd kan worden. Als men nagaat, dat door de IJ-tunnel 15 percent interlokaal verkeer wordt verwacht, zou volgens de minister het rijk van dat percentage kun nen uitgaan. Verschil Op een opmerking over het destijds ver leende rijkssubsidie voor de Maastunnel te Rotterdam antwoordde minister Algera: „Achter de Maastunnel ligt heel Europa achter de IJ-tunnel de kop van Noordhol land. Dat maakt wel enig verschil." Een deel van de Kamerleden schoot in de lach. De Amsterdammers keken verstoord. „Maar", zo zei de minister, „in weerwil van dit verschil acht ik de bouw van de IJ- tunnel, de Coen-tunnel en de Hem-tunnel voor Amsterdam toch wel gewenst zodra het financieel mogelijk is." Vandaag zullen de ministers Hofstra en Algera hun mening over de moties zeggen. Daarna wordt erover gestemd. Geen stappen van V.S. na beschieting van jager WASHINGTON (ATP) Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse mi nisterie van Buitenlandse Zaken be schouwt de Amerikaanse regering het in cident met het Amerikaanse marinevlieg tuig, dat bij Swatau door communistisch- Chinees afweergeschut werd beschadigd, als gesloten. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN PAGINA'S De publieke tribune met op de tweede rij van rechts naar links: burgemeester Thomassen van Zaandam; burgemees ter Provily van Krommenie; de wet houders Hille en Meulenkamp uit Zaandam; de directeur van het indus trieschap ir. Otten; de heer Duyvis van het Zaanse tunnelcomité; ir. B. Jansen, hoofd tunnelbouw van Publieke Wer ken Amsterdam; de chef Publieke Werken te Amsterdam, H. J. Nipperus; wethouder G. van 't Huil uit Amster dam; de heer P. P. Bijlaard, stads ingenieur te Amsterdam en mr4 J. A. Dellen, adjunct-administrateur te Amsterdam. Het per 1 juni herziene begrotingsbeeld voor dit jaar vertoont nog generlei verbete ring. Ook voor 1958 kan de mogelijkheid van verdere bezuinigingen b\j een ongewij zigd beleid niet opwegen tegen de verhoging van een aantal andere posten die moet worden verwacht, bijvoorbeeld voor onderwijs en voor rente van vlottende schuld. Aldus minister Hofstra in zyn Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over het wetsontwerp betreffende de aangekondigde verhoging van enige belastingen. De minister geeft een herziening van het beeld der lopende begroting per 1 juni. Hierbij is rekening gehouden met nog te verwachten suppletoire begrotingen. De conclusie van 's ministers overzicht is, dat het tekort op de gehele dienst met 109 mil joen moet worden verhoogd. Het komt namelijk van 761 op 870 miljoen. Deze verho ging vindt haar oorzaak hierin, dat de uitgaven 236 miljoen hoger moeten worden geraamd en de middelen slechts 127 miljoen hoger kunnen worden geschat. Volgens het herziene beeld worden de uitgaven op de gehele dienst thans geraamd op 8.148 miljoen plus 59 miljoen aan mogelijk nog te verwachten additionele uitgaven. De middelen op de gehele dienst worden thans geschat op 7.337 miljoen. Handhaving melksubsidie Op de hoge schoorsteen van hel raad huis te Oudewater heeft zich een ooievaarspaar genesteld. Enige weken geleden werd het verrijkt met drie nakomelingen. Terwijl een der ouders op zoek is naar voedsel houdt de ander een nauwlettend oog op de eerste vleu geloefeningen van de verst gevorderde spruit. Weliswaar is op de begroting een ver mindering van de uitgaven met 30 miljoen gevonden, maar het is nauwelijks verant woord, deze vermindering van uitgaven te beschouwen "s dekking voor de 30t mil joen, die voor handhaving van de melk subsidie nodig is. Veeleer zou reeds thans de eis van een additionele dekking van de verdere nog niet in de begroting opgeno men uitgaven riienen te worden gesteld. Minister Hofstra verwacht echter binnen kort te kunnen beschikken over de voorlo pige begrotingscijfers voor 1958, die hem in staat zullen stellen tot een nauwkeuri ger beoordeling van de financiële situatie. Aan de voortdurende aandrang van tal van zijden om telkens weer nieuwe las ten op de schatkist te leggen zou aldus de minister niet kunnen worden vol daan zonder een verdere belastingverho ging. Hij leidt voorts uit de thans beschik bare gegevens af, dat in elk geval de thans voorgestelde maatregelen tot tijdelijke verhoging van de vennootschapsbelasting, tijdelijke wijziging van de omzetbelasting en tot wijziging van de personele belasting en van de financiële verhouding tussen het rijk enerzijds en de gemeenten en provin- ciën anderzijds, met spoed dienen te wor- den verwezenlijkt. Oorzaken De grootste post, die heeft geleid tot de hogere raming der uitgaven, is de nieuwe raming van het nadelig saldo van het landbouw-egalisatiefonds van 54 miljoen. Verder is er een post wegens te laag ge raamde onderwijzerssalarissen van 12 mil joen en een post herstel watersnoodschade van 18 miljoen. Op basis van het herziene begrotings beeld meent de minister rekening te moe ten houden met een budgetair kastekort, dat zal overeenstemmen met het in de laatste miljoenennota geraamde deficit van globaal 900 miljoen. In deze herziene ra ming is mede begrepen een bedrag van 170 miljoen aan bijdragen over 1955 en 1956 aan bet algemeen burgerlijk pensioen fonds en het spoorwegpensioenfonds, wel ke verband houden met de voorgenomen sanerin'g van deze fondsen. Aanvankelijk was aangenomen, dat de desbetreffende betaling nog in 1956 zou kunnen geschie den. Dit betekent intussen, dat uit dezen hoofde additionele middelen op de voorin- schrijf rekening beschikbaar zullen komen, die mede kunnen worden aangewend voor de financiering van het geraamde kaste kort. Naar het zich thans laat aanzien zal in 1957 in totaal voor een bedrag van on geveer 550 miljoen op de gezamenlijke voorinschr ij f rekening worden gestort. Voorts kan in de financiering van de be taling van een bedrag van rond 80 miljoen wegens overneming door het rijk van een i vordering van de Nederlandse Bank op Argentinië, waarmee bij de raming van j het budgetaire kasdeficit rekening is ge- 1 houden, worden voorzien door het onder brengen van een overeenkomstig bedrag aan schatkistpapier bij de Centrale Bank. Bezitsvorming Naar aanleiding van het pleidooi in het voorlopig verslag voor de bevordering van de bezitsvorming voor de grote massa der bevolking zegt minister Hofstra, dat de voorgestelde belastingverzwaringen niet geheel berusten op de noodzaak tot beper king der bestedingen. Voor zover zij dienen tot dekking van de hoge. e uitgaven voor de landbouw zouden zij ook bij een hoger peil van nationale besparingen niet achter wege kunnen blijven. Al kan het belang van een bestendige vergroting van de spaarquota van de gezinshuishoudingen geredelijk worden erkend, zo valt toch an derzijds van een bevordering van de be zitsvorming een ingewikkeld vraagstuk met vooral ook sociale facetten op korte termijn geen belanrijke bijdrage tot ver mindering van de particuliere consump tieve uitgaven te verwachten. V erkeersongelukken DIT JAAR: 495 DODEN Tengèvolge van verkeersonge lukken in ons land zijn in 1957 om het leven gekomen 495 personen, van wie 98 kinderen. Vijf doden in het verkeer Bij een botsing tusen de personenauto van dr. R. Suurenbroek, chirurg en inter nist te Goes, met een autobus van de Alge mene Maatschappij Zeeland (A.M.Z.) op de rijksweg tussen Krabbend ij ke Kruiningen is de 38-jarige chirurg om het leven gekomen en zijn vrouw en twee kinderen, die in de auto meereden, ge wond; waarvan de vrouw en het kleinste kind zeer ernstig. In het Weesperpleinziekenhuis te A m- sterdam is overleden de 64-jarige heer Joh. H. Hendriksze, die woensdag bij het onvoorzichtig oversteken van de kruising Amsteldijk-Kuyperstraat door een perso nenauto was aangereden en daarbij ern stig werd gewond. In het Wilhelminagasthuis te Amster dam is overleden de 28-jarige bromfiets rijder R. Bante. Hij werd dinsdag in de Roelof Hartstraat bij de Pieter Basstraat ernstig- gewond bij een aanrijding met een bestelauto, die hij geen voorrang verleen de. De 67-jarige schoenmaker P. Ekelschot uit Amsterdam is in het ziekenhuis overleden. Hij werd op Tweede Pinkster dag, bij een aanrijding tussen twee vier wielige motorrijtuigen op de rijksweg Utrecht-Amsterdam nabij het Esso-benzi- nestation zeer ernstig gewond. De 50-jarige mevr. H. Lansinlc-Mulder is te Enschedé door een bestelauto aange reden. Kort na aankomst in het r.-k. zie kenhuis is zij overleden. Het woord is aan Churchill Een grap is een zeer ernstige aange legenheid. ADVERTENTIE Engelse Suède Dames-Herenjasjes Enige tijd geleden is een hoogleraar aan de Humboldt-Universiteit in Oost-Berlijn, prof. Wolfgang Harich, na een zo goed als met gesloten deuren gevoerd proces, ver oordeeld tot tien jaar dwangarbeid. De man, tegen wie door de communistische rechter dit zware vonnis werd geveld, was, in tegenstelling tot wat men allicht zou vermoeden, géén anti-communist. Hij was na de oorlog zelfs vele jaren lang het troetelkind van de machtige communis tische partij-secretaris in, Oost-Duitsland, Walter Ulbricht. Hij nam aan de Humboldt- Universiteit een voorname plaats in als literatuur-historicus en hij was hoofd redacteur van het in Oost-Berlijn gepubli ceerde „Deutsche Zeitschrift für Philoso- phie", een belangrijk orgaan voor de dis cussie van communistische politiek-filoso- fische theörieën. Deze posities zou Harich nimmer hebben gekregen als hij geen over tuigd en betrouwbaar communist zou zijn geweest. Een antwoord op de vraag, waarom deze tot kort geleden nog zo bewonderde en gevierde hoogleraar plotseling tot tien jaar dwangarbeid is veroordeeld, wordt gegeven in het jongste nummer van het maandblad „De Nieuwe Stem". Nico Rost - zelf een zeer links-gericht en de marxistische be ginselen trouw toegedaan Nederlands schrijver - vertelt daarin, dat Harich nauw contact onderhield met de eveneens onverdacht marxistische Hongaarse geleer de prof. Georg Lukacs. Harich en Lukacs deelden opvattingen omtrent het commu nistisch socialisme, welke sterk afweken van de theorieën die door het Kremlin worden verkondigd. Zij streefden, aldus Rost, naar een socialisme dat „door het volk en niet door een kaste van functiona rissen gedragen zou worden" en naar me thodes die door hun menselijkheid het socialisme aantrekkelijk zouden maken, zo dat het „voor de brede massa geen spook beeld meer" zou zijn. Zulke afwijkende opvattingen, die enige gelijkenis tonen met die van Tito en Go- moelka, konden in Oost-Duitsland blijk baar niet getolereerd worden. Maar daar het zelfs in die „volksrepubliek" moeilijk is, een marxist gevangen te nemen omdat hij nieuwe methodes ter bespoediging van de realisatie der marxistische theorieën aanbeveelt, werd een meer sensationele beschuldiging uit de duim gezogen: Harich zou er, „in samenwerking met westelijke geheime diensten", naar hebben gestreefd, „de grondwettelijke orde in de. Duitse Democratische Republiek te ondermijnen en omver te werpen." Een oude truc, die er daarginds nog altijd wel schijnt in te gaan.. Er waren bij het proces tegen Harich, wat de pers betreft, alleen twee Oost- Duitse journalisten aanwezig, maar er is in de officiële Gost-Duitse pers geen behoor lijk verslag van het proces verschenen. Alleen een vermelding van het vonnis en de mededeling dat de (notabene als getui gen gedagvaarde!) vroegere en tegenwoor dige hoofdredacteuren van het Oost-Duitse weekblad „Der Sonntag" tijdens de zitting werden gearresteerd. Harich zal zijn dwangarbeid waarschijnlijk moeten ver richten in de uraniummijnen van het Erts gebergte, waar een andere vooraanstaande communistische intellectueel - Lex Ende, hoofdredacteur van het partij-orgaan „Neues Deutschland" enige jaren geleden reeds na zes maanden aan uitputting stierf. Uit deze nieuwe flagrante schending van de mensenrechten blijkt duidelijk, dat in Oost-Duitsland het Stalinisme nog in al zijn afschuwelijkheid regeert. Bovendien blijkt er uit, dat er, niet alleen in Polen en Hongarije, maar ook in Oost-Duitsland, zelfs onder de marxistische intelligentia een krachtig verzet aan het groeien is tegen de huidige vormen en methodes van het communisme. Maar wat ons bij het lezen van het artikel in „De Nieuwe Stem" bovendien heeft getroffen, is het feit dat dit relaas van afschuwelijke toestanden niet afkomstig is van een principiële vijand van het communisme, maar van een over tuigd marxist als Nico Rost, die voor zijn marxisme door de nazi's is gestraft met langdurige opsluiting in een van hun be ruchtste concentratiekampen. Rost geeft in zijn artikel zelf toe, dat het „een zware en droeve taak" is, maar niettemin heeft hij zich door zijn plicht als publicist en door zijn geweten genoodzaakt gevoeld, het von nis tegen Harich openlijk te veroordelen als „een daad van terreur". Dit op zichzelf is een uiting van grote geestelijke moed. Het is verheugend, dat steeds meer marxistische intellectuelen zulke bewijzen van geestelijke moed geven en zich distan- ciëren van het communisme, zoals dat nog altijd in grote delen van Oost-Europa in praktijk wordt gebracht. Door te verklaren „zó moet het in elk geval n 1 e t", maken zij de kloof tussen hen en de niet-marxis- ten aanzienlijk kleiner en dat is. voor de hele wereld, een ontwikkeling ten goede. Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 1