Vaderdag
CHIEFWHIP
GILEIN
Denk voor
om Vaders
liefste wens!
Van dag tot dag
Melk hoort erbij
VADERDAG
f2.75
OP IEDERS LIP!
£)rie nieuwe stellingen over
politiek denken en handelen
fOp de
Vijftig jaar geleden
Dubbeldekker op trottoir
Wanneer het ons door de talrijke in
drukwekkende cijfers van de laatste tijd
nog niet duidelijk zou zijn gemaakt dat
wjj onze consumptie moeten beperken, dan
zou de vermanende stem der regering -
die bij alle gelegenheden deze consumptie
beperking predikt - toch wel de doorslag
hebben gegeven.
Binnenkort zullen wij echter een geheel
ander geluid horen. De regering staat voor
een krachtproef, waarvan de afloop met
recht de nieuwsgierigheid gaande maakt.
Zij heeft in overleg met het agrarisch be
drijfsleven en de melkhandel, besloten een
actie te voeren voor het gebruik van melk,
nu zij vrezen moet dat door de verhoging
van de melkprijs met zes cent per liter
het melkgebruik een scherpe terugval zal
te zien geven.
Het is een tamelijk inconsequent geval.
Consumptiebeperking, zelfdiscipline, be
stedingsbeperking - maar niet kijken op
zes centen per-liter melk, evenveel blijven
drinken, het huishoudbudget belasten met
een naar verhouding zeer belangrijk hoger
bedrag voor de melkconsumptie.
Natuurlijk heeft de overheid gelijk, wan
neer zij het drinken van melk als een bij
drage tot de volksgezondheid beschouwt
en het als zodanig dringend wil propage
ren. Doch aan de andere kant is de door
haar voorgestane en bedrijfseconomisch
geargumenteerde prijsverhoging een be
nadeling van de volksgezondheid. Een pro-
paganda-actie is natuurlijk zeer nuttig,
maar waar niet is, verliest zelfs de keizer
zijn recht. Wie zijn vroegere portie melk
niet meer kan betalen, zal minder gaan
drinken en zijn kinderen minder te drinken
geven - dat is met geen enkele propagan-
da-actie tegen te gaan.
Deze melkgeschiedenis levert een voor
beeld van ernstige strekking. Zij toont aan,
dat de geleide economie in een democra
tie slechts tot zover geleid kan worden, als
de persoonlijke beslissing van de privé-
persoon onwerkzaam is. Met deze omstan
digheid moet een regering rekening hou
den. Zij kan de keuze van het gebruik aan
consumptieartikelen niet dwingend opleg
gen. Zij heeft daartoe slechts het instru
ment der prijzen ter beschikking. Zij kan
bijvoorbeeld luxe-artikelen buiten het be
reik der massa doen vallen door een be
paald belastingbeleid. Maar zij kan niet
een noodzakelijk en algemeen populair
verbruiksartikel tegelijkertijd als factor in
haar bedrijfseconomie gebruiken en toch
onverminderd doen consumeren.
ADVERTENTIE
Een geschenk waar vader
jarenlang plezier van heef tl
PORTEFEUILLES
echt saffiaanleder v.a
PORTEMONNAIES
met apart vak voor papier
geld v.a
REISNECESSAIRES
met gevarieerde inhoud v.a. «».7U
ACTETASSEN
prima tuigleder, on
in diverse uitvoeringen v.a. #.7U
SLEUTELETUI'S - KAMETUI'S
SIGARENKOKERS enz. enz.
Oorzaken van mijnramp
van Marcinelle
Conclusies van rapport
thans gepubliceerd
(Van onze correspondent in Brussel)
Het is bijna een jaar geleden, dat in de
rampmijn Bois du Cazier te Marcinelle bij
Charleroi 261 mijnwerkers door verstik
king om het leven kwamen. Pas nu is de
internationale commissie van onderzoek,
welke door de Belgische regering werd in
gesteld, klaar gekomen met haar rapport
betreffende de oorzaken van de ramp. Het
rapport zal dezer dagen door de minister
van Economische Zaken in extenso wor
den gepubliceerd. Intussen werden de
conclusies en een resumé van het rapport
vrijgegeven.
De commissie heeft de feiten vastgelegd,
die de ramp veroorzaakten, met name de
slechte functionering van het signaalsy
steem, de verkeerd begrepen instructies,
het doorsnijden van een elektrische kabel
door een losgeslagen kolenwagentje, het
stukgaan van een olieleiding, waardoor
uiteindelijk de vreselijke brand ontstond.
Het verslag analyseert zorgvuldig de ge
volgen van de aanwezigheid van olie in de
mijnschacht. Het ging namelijk om een
grote hoeveelheid: niet minder dan 850
liter olie bevonden zich in een olieleiding
direct naast de loshangende elektrische ka
bels in de mijnschacht. De brand, welke
hierdoor in grote mate werd aangewak
kerd, ontwikkelde een hitte van 1250 gra
den, welke in de ondergrondse produktie-
galerijen een giftige en gloeiend hete rook
deed doordringen. Door de daaruit voort
vloeiende ontwikkeling van koolzuur-
oxyde zijn de meeste slachtoffers gevallen.
De conclusie van het rapport stemt dus
overeen met de vaststellingen, welke reeds
tijdens de ramp werden gedaan en de ge
neesheren hebben verklaard, dat er gedu
rende de ramp geen ontploffing van mijn-
gas is voorgekomen. Men kan echter niet
aan de indruk ontkomen, dat de directie
van de mijn in vele opzichten fout is. De
technische tekorten en de verouderde in
stallaties van de mijn van Marcinelle vor
men overigens het onderwerp van een spe
ciale nota, welke door de beide vakbonden
het Algemeen Belgisch Vakverbond en
het Algemeen Katholiek Vakverbond
als bijlage bij het rapport van de commis
sie is gevoegd. Daar wordt door de vak
bondsafgevaardigden van de commissie
onder meer de mening voorop gezet, dat
kolenmijnen, zoals de Bois du Cazier, de
finitief moeten worden gesloten of ge-
integreerd in een veel groter kolenveld.
De nota van de vakbondsafgevaardigden
verklaart nog, dat de beide putten van de
mijn respectievelijk 3.16 en 3.26 meter
breed zijn, wat betekent, dat zij in de vo
rige eeuw werden gebouwd voor het opha
len van een maximumproduktie van 100
tot 200 ton per dag. Maar thans werd daar
een produktie mee bereikt van 800 bruto
ton per dag. Het doen werken van een op-
haalsysteem met. olieleidingen ofschoon
dit systeem in alle Belgische mijnen door
een moderner systeem is vervangen
wijst op de handhaving van verouderde
produktiemethoden. Ongevallen waren
hierdoor in de mijn reeds eerder voorge
vallen en. de directie was hiervan op de
hoogte gebracht.
In de ondergrondse installaties ontbrak
het aan blusmateriëel en andere bevrij
dingsmiddelen. Het beroep op de reddings
centrales van Essen en van Noord-Frank,
rijk bewijst tenslotte, dat de Belgische red
dingscentrales niet in voldoende mate op
hun taak zijn voorbereid. De vakbonden
hebben dus in hun bijzondere nota tegen
de directie een requisitoir uitgesproken,
dat zeer streng is en dat in feite de directie
verantwoordelijk stelt voor het ongeval.
Nochtans is de directie van de kolenmijn
door het gerecht van Charleroi niet ver
volgd, nadat een gewoon gerechtelijk on
derzoek werd ingesteld. De produktie in
Bois du Cazier is overigens in beperkte
mate hervat. Het is een aangrijpende ge
dachte, dat in deze rampmijn nog geen
jaar later thans opnieuw mensen afdalen.
Shell-tanker bij Sheerness
aan de grond
De 12.121 ton metende tanker „Korovi-
na" van de Shell Tanker n.v. (Den Haag),
zit nabij Sheerness aan de grond, maar
volgens de autoriteiten loopt het schip
geen gevaar.
De grote tanker, die een lading vervoert
voor de olieraffinaderijen te Grain, liep
aan de grond op een zandbank, een halve
mijl van Garrison Point, Sheerness. Het
schip zit vast ongeveer 100 meter buiten
de hoofdvaargeul in de Theemsmonding
welke naar de Medway-rivier leidt.
ADVERTENTIE
50 STUKS
De „Verklaring van Göttingen"
In het „Vaderland" (conserv. liberaal)
schrijft de Bonnse correspondent van het
blad':
„HET WORDT met de dag duidelijker dat
het protest van de achttien Westduitse
atoomgeleerden tegen herbewapening van
West-Duitsland met atoomwapens een bij
zonder belangrijke gebeurtenis is geweesi.
Deze „verklaring van Göttingen" zou wel
eens de kiem kunnen worden van een vol
komen nieuwe ontwikkeling in de moreel-
politieke opvattingen, niet alleen in West-
Duitsland, maar tot ver daarbuiten. De
datum van de verklaring, 12 april 1957,
zou een historisch keerpunt kunnen blij
ken, van even groot belang als 31 oktober
1517, toen Luther in Wittenberg zijn ver
maarde 95 stellingen tegen de aflaathandel
aan de slotkerk aanplakte en daarmee, zij
het vooralsnog onbewust, de reformatie op
gang bracht.
Evenals Luthers stellingen lijkt het hui
dige protest van de atoomgeleerden op het
eerste gezicht slechts een „plaatselijke"
zaak van persoonlijk gewetensconflict,
maar evenals toen blijkt ook nu iets in het
geding te komen dat sedert eeuwen heeft
behoord tot de „vaste" grondlagen van het
politieke denken en handelen.
Professor Friedrich von Weiszacker, de
man die het grootste aandeel had in de tot
standkoming van de „verklaring", heeft
onlangs in Bonn een lezing gehouden,
waarin hij als grondstelling naar voren
bracht dat in het atoomtijdperk de „op
permacht" van de politiek niet kan blijven
gelden; dat zowel internationale als natio
nale politiek zich binnen bepaalde grenzen
moet houden. Op het gebied van de kern
wapens hebben volgens von Weiszacker
de staatslieden die grenzen overschreden.
Stelling no. 1
DRIE belangrijke stellingen bracht de
Duitse atoomgeleerde naar voren: Ten
eerste: Met kernbewapening beschermt het
Westen zijn eigen vrijheden en de wereld
vrede niet; het moet deze bewapening ver
mijden, zowel in zijn eigen belang als in
dat van het Oosten. Ten tweede: De denk
methoden van diplomatieke en politieke
berekening zijn onvoldoende om deze
waarheid vast te stellen; dus moet ook de
wetenschap spreken om de volkeren tot
oordeel te doen komen. Ten derde: Wie
geloofwaardig kern-ontwapening wil aan
raden, moet daarmee in eigen land begin
nen.
Bij de bespreking van de eerste van deze
drie stellingen bestreed von Weiszacker het
dogma van de „afschrikwekkende werking
van kernwapens" dat de laatste jaren de
Westelijke defensie-politiek volledig be
heerst heeft. Ook hij meent, dat bij gebruik
van de huidige kernwapens hele volkeren
zouden worden uitgeroeid, maar voorko
ming van oorlog door „afscln-ikkende wer
king" acht hij een drogreden.
„Zulke grote bommen dienen slechts als
afschrikkend middel als zij nooit gebruikt
worden. Maar juist omdat iedereen dat in
ziet, kunnen zij niet als afschrikwekkend
middel dienen, want als iedereen weet dat
de bommen niet gebruikt worden, dan is
de toestand precies eender als wanneer zij
niet bestonden. Het gevaar voor ons allen
ligt dus in het feit dat de bezitters van
deze bommen tóch bereid moeten zijn om
ze in werkelijkheid te gebruiken, willen zij
ze als afschrikkend middel kunnen gebrui
ken". De hoop dat elke toekomstige crisis
net als Suez op het nippertje binnen de
perken gehouden zal kunnen worden, acht
von Weiszacker even kinderlijk als de
verwachting aan de roulettetafel onafge
broken te winnen.
Stelling no. 2
DE TWEEDE stelling de ontkenning
van de oppermacht" der politiek is de
meest ingrijpende. Bij het onderhoud van
de protesterende geleerden met bondskan
selier Adenauer, beseften zij wel dat ook
Adenauer oprecht kern-ontwapening als
een zeer belangrijk punt beschouwt, maar
„het verschil tussen zijn opvatting en de
onze was dat hij, bij de scherpe onderhan
delingen over een ontwapening die onze
vrijheid niet schaadt, een eenzijdig Duits
afstarid-doen van kernwapens te gevaarlijk
acht, omdat het onze tegenstanders zou
kunnen aanmoedigen hun druk op ons te
vergroten. Deze overweging is gerecht
vaardigd in termen van politieke bereke
ning. Maar aan onze verklaring ligt de
overtuiging ten grondslag dat politieke be
rekening alléén de wereld niet. van zelf
vernietiging door atoomkracht kan redden
den".
De kern van de lezing ligt in feite in
deze laatste zin. Een sedert eeuwen in
het politieke denken zonder meer aanvaard
axioma komt hierbij in het geding. Men is
er zeker niet van af door deze nieuwe ge-
dachtengang overhaast als „onrealistisch"
en dat er dingen zijn die niét tot onder
werp van politieke berekening mogen wor-
terzijde te schuiven. In deze gedachtengang
is juist het axioma van de volstrekte „op
permacht" van politiek, staat, souvereini-
teit, nationale belangen en politieke theo
rieën zoals „vrijheid" of „socialisme" zélf
onrealistisch geworden in een eeuw die
door „atoom"-feiten beheerst wordt
Kernwapens maken volgens professor
von Weiszacker „een wijziging van het ge
hele samenstel van onze politieke en mili
taire opvattingen" noodzakelijk. Het fu
neste is z.i. dat de staatslieden zowel in
Oost als West die wijziging niet aan
durven en in plaats daarvan proberen de
kernwapens in hun oude opvattingen van
internationale politiek en oorlogvoering
„in te voegen", d.w.z. in een structuur waar
hun uitwerking de mensheid noodlottig
moet worden. En als de staatslieden dan
geen uitweg vinden? Dan moeten volgens
von Weiszacker de geleerden, die mede
verantwoordelijk zijn, hun stem verheffen.
Zuiver politieke zaken worden natuurlijk
het best overgelaten aan ervaren politici,
maar er komen soms andere doorslagge
vende factoren bij die de politicus aan de
deskundige moet overlaten. In deze eeuw
zijn dat vooral wetenschappelijke en tech
nische factoren, die aan snelle verandering
onderhevig zijn. „Wat deze zaken en hun
uitwerking op de politiek betreft, mag het
oordeel van de man van de wetenschap
niet wijken voor dat van de politicus".
Aldus von Weiszacker.
Stelling no. 3
DE DERDE stelling, eigenlijk niet min
der revolutionair, zegt dat afschaffing van
kernwapens in eigen land moet beginnen.
Bei'oepen op andere landen hebben weinig
direct nut: daar ontwapent men niet om.
„Wij moeten optreden waar wij onmiddel
lijke verantwoordelijkheid als burger heb
ben: in ons eigen land: Laat de burgers
van andere landen hetzelfde doen als zij
dat nuttig en nodig achten".
Von Weiszacker ontkent dat de werkelij
ke gevaren voor een land groter worden
als dat land „eenzijdig" van kernwapens
afziet zeker wanneer het een land als
Duitsland betreft. Inderdaad is hier in zijn
motivering wel de invloed te bespeuren
van de bijzondere positie waarin zijn land
verkeert, maar dat doet toch niet af aan
de algemene vraagstukken die zij opwerpt.
„Op wie zouden onze atoomgranaten vallen
als zij in ernst gebruikt werden? Op ons
eigen land. Hoe kunnen wij ons met meer
zekerheid de bommen van de grote mo
gendheden op het hoofd halen dan door
zelf bommen te bezitten? En als wij aan
kernbewapening begonnen, hoe lang zou
het dan duren eer Syrië, Egypte en Israel
over kernwapens beschikten?. Het is dwaas
te zeggen: Wij zijn vredelievend en moe
ten dus kernwapens hebben om de onrust
stokers af te schrikken. De zogenaamde on
ruststokers willen dan dezelfde wapens
hebben en wie houdt hen daarvan terug?
En wie van ons weet of hij niet op een
dag zelf als onruststoker naar voren zal
komen?"
Waar de nieuwe theorie op neerkomt is
dus dat in de huidige wereld politieke be
langen of het nu landen of ideologieën
betreft niet meer de absolute hoofdzaak
vormen; dat bescherming en instandhou
ding van het leven van eigen volk zo
wel als van andere een belangrijker
principe is; dat zelfs politiek levensbelang
van een land hier eventueel welbewust
aan ondergeschikt moet worden gesteld en
in geen geval verdedigd mag worden op
een manier die dit hogere principe in ge
vaar brengt; en dat het in elk land de
plicht van de man van de wetenschap is
om diensten die met dit hogere principe
strijdig zijn te weigeren en zijn landge
noten te waarschuwen als het in gevaar ge
bracht wordt.
Net als Luther vier eeuwen geleden in
Wittenberg hebben nu von Weiszacker c.s.
in Göttingen iets op gang gebracht dat vér
strekkende gevolgen kan hebben. Evenmin
als destijds Luther kunnen de verkondi
gers van deze geestelijke omwenteling
of hun tijdgenoten onmiddellijk over
zien wat ten slotte de uitwerking ervan
op de geschiedenis zal zijn".
Nazaat van Pilgrimfathers
verwelkomde Mayflower II
PLYMOUTH, (Reuter) De „May-
flower II" is gisteren met volle zeilen de
Cape Cod Zay overgestoken van Province-
town naar Plymouth in de Amerikaanse
staat Massachusetts, waar de Britse pel-
grimvaders zich vestigden.
Twee helikopter van ae Amerikaanse
kustwacht cirkelden voortdurend boven
de driemaster om te verhinderen, dat
sportvliegtuigen te dicht bij het schip
kwamen. Het vaartuig werd de haven
binnengesleept.
De bemanning van de „Mayflower"
werd toegesproken door Elles Brewster,
afstammeling van de befaamde ouderling
Brewster, die met de eerste Mayflower
naar Amerika zeilde.
Minister Staf in Australië
Minister Staf is woensdag in Canberra
(Australië) aangekomen voor een bezoek
van vijf dagen. Hij zal besprekingen voe
ren met de Australische minister van Bui
tenlandse Zaken, Richard Casey, premier
Sir Arthur Fadden en andere Australische
ministers.
<~Praatótoel
Goed nieuws
De Nederlandse en Portugese rege
ringen zijn overeengekomen de status
van hun wederzijdse diplomatieke ver
tegenwoordigingen van gezantschap
tot ambassade te verheffen.
(Krantenbericht).
Niet al het nieuws in de kranten is op
wekkend en hartverheffend, niet alle
nieuws is goed nieuws. Daarom is het
helemaal plezierig zo'n helemaal plezierig
bericht weer eens te lezen. Het geeft den
burger moed. Er is weer eens iets om zon
der terughouding blij over te zijn.
Ik herinner mij nog uit mijn prilste
jeugd, een jaar of twintig geleden, dat al
leen de grote mogendheden onderling am
bassades onderhielden, de andere moesten
het met gezanten en zaakgelastigden doen.
Het was - diplomatiek gesproken - een tijd
van barre, schrijnende armoede. In Den
Haag liepen niets dan gezanten en pleni-
potentiaire ministers rond: geen ambassa
deraad in velden of wegen te zien. Je kwam
op het Plein of op de Oude Scheveningse
weg wel eens een heer tegen, die er be-
driegelijk veel op léék. Je riep dan: „Ha,
heerlijk! Een ambassaderaad!" Maar tel
kens kreegt ge dan het lid op de neus en
de kous op de kop: het bleek, niet anders
dan een gezantschapsraad te zijn, die zich
als ambassaderaad aanstelde, de snob.
Toen heb ik het plotseling zien groeien.
Tot en met Liberia.
Toen Liberia er eenmaal was, dacht ik:
nu zijn we er. Nu zijn we eindelijk waar-
we-weze-wille: nu houden wij geen enkele
ambassade meer te wensen over.
Mis poes.
Ineens
Of het niets is
Of het zo maar een kouwe boodschap is
Komt daar Portugal nog.
Een goed bericht.
Een heerlijk bericht.
En bovenal een b elan g r ij k bericht.
Het volk voelt zo iets onmiddellijk.
Het volk heeft een prachtig, ik zou bijna
zeggen, dierlijk instinct voor wat belang
rijk is.
Ineens zag ik allemaal vrolijke gezichten
om mij heen. Goedmoedig rukten de drom
men elkaar de krant uit de handen om
zich m,et eigen ogen ervan te'overtuigen
da.t het echt waar was, dat het heerlijke
werkelijkheid was. En ja 't stond er
zwart op witpositief helemaal ze
ker: onze gezant in Portugal wordt am
bassadeur!
Het volk danste van vreugde, het ont
plooide vaderlandse naast Portugese vlag
gen, het hief spontaan de beide volkslie
deren aan.
Nu Honduras nog.
Dan Haïti.
En dan zijn we er.
Nog even geduld, vrienden, het vol
maakte is nabij.
Elias
ADVERTENTIE
Gaat u met vakantie?
Indien uw dagblad opgezonden moet
worden naar uw vakantie-adres, be
richt het ons dan minstens twee dagen
voor uw vertrek en wel als volgt:
Naam
vast adres
van t/m
naar
De abonnees die per week betalen
wordt verzocht het abonnementsgeld
voor de vakantieweken vooruit aan de
bezorger te willen voldoen.
DE ADMINISTRATIE
Vraagi uitgebreide brochure
ADVERTENTIE
Een aanöteJw,! Een COLIBRI
iWt tfadw; pxócAt-idee:
My dnaaqt Méedi en, Sovendien
(en iiejje ifun onó nw.
Uit Haarlems Dagblad
van 14 juni 1907
PARIJS. Het staat thans vast dat
vijf automobilisten zullen deelnemen aan
den geweldigen tocht van Peking naar
Parijs. Een von hen is de Franschman
Goddard met een Nederlandsche Spijker
automobiel. Intusschen is het twijfelach
tig of het vijftal den 17den Juni zal kun
nen vertrekken, wamt de Ohinresche
regeerimg weigert hun paspoorten te ver
strekken. Ambtenaren hebben namelijk
gerapporteerd, dat de automobilisten
vermomde politieke spionnen zijn. Men
heeft echter hoop, dat de Chineesche
regeering tijdig haar vergissing zal
VRIJDAG 14 JUNI 1957
In Oxfordstreet, Londen's drukste win
kelstraat, heeft zich gistermiddag tijdens
het warme weer een ernstig vex'keerson-
geluk voorgedaan, dat -aan acht mensen
het leven heeft gekost. Doordat de 63-
jarige bestuurder van een dubbeldeksbus
onwel werd en het bewustzijn verloor,
reed het hoge zware voertuig het trottoir
op en maaide tientallen mensen neer, die
bij een halte in de rij stonden, of die zich
in de nabijheid daarvan bevonden. Acht
Personen werden gedood en twintig ge
wond, van wie enkele ernstig- De bus
kwam tegen een muur tot stilstand. De
haltepaal werd omver geworpen. Een aan
tal mensen kwam door de open deur in
een modezaak terecht. Het ongeluk ge
beurde juist, nadat de bus zijn eigen halte
had verlaten en met een snelheid van
vijftien kilometer wegreed. Vier personen
raakten beklemd onder de bus, die dooi
de brandweer werd opgevijzeld. Twee der
gewonden stiex-ven in het ziekenhuis.
De winkels in de omgeving werden ver
anderd in hulpposten. Elf gewonden kon
den, na behandeld te zijn, naar huis gaan.
Sommige voorbijgangers, die het ongeluk
aanschouwden, vielen flauw.
Het gebeurde herinnert aan een soort
gelijk ongeluk, toen in december 1953 een
bus inreed op een rij bij een halte wach
tende mensen in een ander deel van de
stad, waarbij twee personen de dood von
den en negentien werden gewond.
(UP) Onder de doden bevindt zich het
Canadese echtpaar Murray, dat in Rea
ding logeerde. Mevrouw Murray is in de
afgelopen nacht overleden.
