Regering acht Euroverdragen politieke
noodzaak en economisch profijtelijk
r
Protectie-compromissen schaden het
Europees karakter der verdragen
„Euratoomverdrag het enig
mogelijke compromis"
v
Van dag tot
dag J
luspiratief incident
Struikelend
voorwaarts
IN MEMORIE VAN TOELICHTING
NAAIMACHINES
Nederlandse regering:
C:PraatótoeL
^Hoe is hol ontstaand
WOENSDAG 10 JULI 1957
A
Joegoslaven naar China
Duitse studenten leren
het duelleren nooit af
Heringa Wuthrich
BLIKSEMAFLEIDERS
„Forum" geeft het volgend
seizoen drie premières
Dit woord:
STEEK HOUDEN
De manier waarop Nederlandse autori
teiten op Nieuw Guinea het incident heb
ben behandeld van de noodlanding, die
een Indonesisch vliegtuig op het eiland
moest maken, is zeer zeker te omschrijven
met „het stapelen van vurige kolen op het
Merdeka-hoofd". Vliegtuig, bemanning en
passagiers zijn uitstekend behandeld en
hun is gastvrijheid plus service geboden,
waarna de reis kon worden voortgezet.
De fanatieke actie van een Indonesische
regeringsgroep onder leiding van Soekar-
no, die niet ophoudt de aanwezigheid van
Nederlanders op Nieuw Guinea als een
flagrant onrecht uit te schilderen, heeft
in het recente verleden meermalen weer
klank in landen gevonden die overigens
Nederland welgezind zijn. De voorstelling
van een koppig kolonialisme, die Soekarno
c.s. zo gaarne geven van de activiteit der
Nederlanders op Nieuw Guinea, heeft hier
en daar in de wereld indruk gemaakt en
onze reputatie geschaad.
Thans blijkt uit het vliegtuigincident
zonneklaar, dat zowel Nederlanders als
Indonesiërs nut kunnen hebben van een
gezamenlijk gebruik van het eiland. Het is
een toevallig voorbeeld van dit nut, doch
daardoor nog des te sprekender. Het zou
namelijk niet ondenkbaar zijn, dat Indone
sische vliegtuigen landingsrechten zouden
verkrijgen op het Nederlandse deel van
het eiland, als onderdeel van een akkoord
dat van lieverlede zou kunnen worden uit
gebreid tot de exploratie en de ontwikke
ling van het enorme gebied onder een
gezamenlijk apparaat. Australië zou daar
bij zeker willen meewerken.
Wanneer men van mening verschilt over
een complex van vraagstukken, kan men
ter oplossing daarvan het best beginnen
met een klein en ogenschijnlijk onbelang
rijk onderdeel ervan samen te behandelen
en af te doen. Dat geldt voor de ontwape
ningsbesprekingen in Londen evenzeer als
voor een geschil van de aard der kwestie
Nieuw Guinea.
Nu gebleken is, dat de Indonesische
luchtvaart behoefte kan hebben aan de
vaste bodem van Nieuw Guinea, zouden
de twee regeringen een prachtig aankno
pingspunt hebben om nog eens te praten
over de mogelijkheid, Nieuw Guinea's toe
komst niet langer tot twistappel te laten
zijn, doch haar beiden te dienen in een
drachtige samenwerking.
Waarom niet?
Het gaat immers niet om prestiges, doch
om het belang van het eiland en zijn be
volking? Dat hebben de beide regeringen
al vaak genoeg als om strijd betoogd. Wel
nu, een luchtvaartovereenkomst is een
prachtig begin. En een zo prachtig begin
is het halve werk.
Ten aanzien van de nieuwste impasse der
ontwapeningsbesprekingen in Londen kan
men nauwelijks van een kink in de kabel
gewagen, aangezien er van een kabel nog
hoegenaamd geen sprake was. Men was
niet verder gekomen dan tot een princi
piële bereidheid der partijen om over te
gaan tot stopzetting der kernproeven, doch
een geformuleerd akkoord was nog aller
minst in zicht, aangezien de voorwaarden
tot deze stopzetting, door het Westen aan
een eventuele overeenkomst vastgeknoopt,
zoveel gecompliceerde nevenschikkingen
nodig maakten, dat van een snelle afdoe
ning geen sprake kon zijn.
De Russische afgevaardigde heeft de
Westelijke voorstellen afgewezen en zijn
aanvankelijke wens tot eenvoudige stop
zetting der kernproeven herhaald. Som
mige pessimistische commentaren zeggen
nu, dat de totnutoe bereikte resultaten met
één slag teniet zijn gedaan, dat de Russi
sche houding teleurstellend is en de indruk
van inschikkelijkheid - die in eerste instan
tie was gewekt - weer heeft weggenomen
en dat er een sfeer van moedeloosheid voor
in de plaats is gekomen.
Dit pessimisme lijkt, zacht gezegd, over
dreven. Welke ontwapeningsconferentie -
welke internationale conferentie over min
der subtiele en delicate zaken heeft geen
impasses gekend, heeft geen voorstellen
horen verwerpen en oude herhalen? Er is
toch altijd nog reden genoeg om te hopen
dat de reeds tot uitdrukking gebrachte
neiging tot toenadering en de duidelijk aan
de dag getreden afschuw van alle partijen
van de atoombom een hechte basis voor
nieuwe resultaten zal blijken.
Het Westen is begonnen, het oorspronke
lijke Russische voorstel af te wijzen en er
een ganse reeks van ingewikkelde voor
stellen voor in de plaats te stellen. De
Russen zien hun belang in het eenvoudige -
dus zij zeggen „neen" op de Westelijke sug
gesties. Dat is de normale gang van zaken
op internationale besprekingen. Wie slechts
van een normale gang van zaken wenst te
spreken, indien de ene partij alle voorstel
len van de andere partij onderdanig accep
teert, heeft in plaats van een realistische
politieke mogelijkheid een fata morgana
voor ogen gehad.
De Londense conferentie gaat verder -
iet vallen en opstaan.
TOKIO (UP). - De president van de
oegoslavische Volksvertegenwoordiging,
'etar Stambolic, zal met tien afgevaardig
den een bezoek aan communistisch China
brengen.
De Joegoslaven zijn uitgenodigd door het
Chinese Nationale Volkscongres.
„De aanvaarding van het Euromarkt-verdrag betekent, dat
een terugkeer niet meer mogelijk is en dat nog slechts de
vraag bestaat hoe lang het zal duren voordat het uiteindelijk
doel zal zijn bereikt. De regering acht de Europese eenheid
van zo'n wezenlijk politiek belang, dat alleen daarom al een
aanvaarding van het verdrag zeer gunstig zou zijn. Deze
vooropstelling van de politieke aspecten betekent niet dat de
regering de economische zou onderschatten. Ook economisch
gezien is er alle aanleiding het verdrag te beschouwen als
een positieve bijdrage aan de Europese en zeker aan de
Nederlandse welvaart." Dit is in het kort het standpunt van
de Nederlandse regering, zoals dat blijkt uit de lijvige
Memorie van Toelichting bij het verdrag voor de Europese
Economische Gemeenschap, dat thans ter ratificatie tegelijk
met het Euratoomverdrag aan de Tweede Kamer is voor
gelegd. De regering heeft zich neer moeten leggen bij een
gemeenschappelijk douanetarief tegenover derde landen -
het zogenaamde buitentarief - dat hoger zal zijn dan het
huidige Beneluxtarief, dat de regering gaarne als basis had
gezien. De regering verwacht echter niet dat de verschuivin
gen in het handelspatroon de economische betrekkingen met
derde landen zo zullen schaden, dat daarvoor binnen de
Euromarkt geen compensatie gevonden kan worden. Het
effect van de Euromarkt op individuele bedrijfstakken kan
nog niet worden geraamd. De opwaartse druk op lonen,
arbeidsvoorwaarden en sociale voorzieningen zal worden
opgevangen door toeneming der nationale middelen. Het is
waarschijnlijk, dat uit de protectionistische gezindheid der
partnerlanden moeilijkheden zullen ontstaan. De instelling
van minimumprijzen voor landbouwprodukten is in beginse
alleen mogelijk in de overgangsperiode van het verdrag, die
twaalf tot vijftien jaar zal duren. Frankrijk is wat de land-
bouwbepalingen betreft tegen de Nederlandse wensen in,
bevoordeeld en de huidige bepalingen bieden weinig houvast
voor inzicht in de toekomstige ontwikkeling. De regering
erkent dat in het algemeen de partnerlanden sterker protec
tionistisch gezind zijn dan Nederland is, hetgeen onder andere
blijkt uit het hogere buitentarief. Tenslotte merkt de regering
in haar Memorie van Toelichting nog op dat naar raming
de financiële lasten die uit het verdrag de eerstkomende jaren
voor de Nederlandse schatkist kunnen voortvloeien, inclusief
de gederfde inkomsten uit hoofde van tariefverlaging, netto
ongeveer 320 miljoen bedragen voor de eerste vijf jaar na
de inwerkingtreding van het verdrag.
De regering stelt voor, de beide verdragen niet door een rijkswet te laten goed
keuren, omdat de overzeese rijksdelen krachtens hun zelfbestuur niet onder de E.E.G.-
bepalingen vallen en de regering deze gebieden pas later by het Euratoom-verdrag
wil betrekken. De regering deelt mee dat het verdrag ook vrijheid van kapitaalverkeer
moet omvatten, opdat een zo rationeel mogelijke verdeling in de E.E.G. tot stand kan
komen van voor investeringen te gebruiken vrye besparingsoverschotten. Wat het
transport betreft is men niet tot overeenstemming kunnen komen over regelen met
betrekking tot de grondslagen van het vervoersstelsel in de gemeenschap. Men heeft
genoegen genomen met een „raamverdrag", ondanks het pleidooi van Nederland voor
vrijmaking van het dienstenverkeer en het vastleggen van slechts enkele voor de
goederenmarkt essentiële principes, die een gezonde prijsvorming en tariefstelling in
het transport niet in de weg zouden mogen staan. De artikelen betreffende de instel
ling van een Europees Sociaal Fonds stemmen volgens de regering naar de geest
overeen met de bepalingen van het E.G.K.S.-verdrag. De oprichting van de Europese
Investeringsbank dient om door verlening van kredieten bij te dragen tot de even
wichtige en geleidelyke ontwikkeling van de E.E.G. en de achtergebleven gebieden.
Omdat de politieke situatie thans zeer
gunstig wordt geacht voor de verdragen, is
bij de opstelling ervan een zbdanige spoed
betracht, dat een volledige üdtwerking van
de ingewikkelde materie onmogelijk was.
Een aantal principiële beslissingen is dan
ook verschoven naar de toekomst, als de
verdragen reeds in werking zijn. Bepaalde,
thans moeilijk liggende problemen, zullen
daar echter voordeel van hebben, aldus de
regering. De regering constateert, dat door
de bezorgdheid der deelnemende landen om
maar geen nationale schade te lijden, het
Europees karakter der gemeenschappen
niet zo sterk is als gewenst. Ze wijst op
nationale belangenwaarborgen in de ver
dragen en op een viertal protocollen voor
Frankrijk, Duitsland, Italië en Luxemburg.
Een voordeel hiervan is echter, dat de ver
dragen daardoor meer kans hebben goed
gekeurd te worden.
Wat betreft het hogere buitentarief wijst
de regering erop, dat dit nog slechts op
zestig percent van onze huidige - en wel
licht op nog lagere percentages van onze
toekomstige - import van toepassing zal
zijn. Het uitgangspunt van het buitentarief
is het rekenkundig gemiddelde van de be
staande tarieven. Een belangrijk deel van
onze industriële invoer uit derde landen
(halffabrikaten en onderdelen) zal van deze
verhoging invloed ondervinden. Voor de
volkshuishouding als geheel heeft dit -
over de overgangsperiode gezien in door
snee slechts een gering prijsverhogend
effect: 1 tot 2 percent in 12 jaar.
De landbouw
Pas na lange aarzeling heeft Nederland
de Franse eisen ingewilligd voor overeen
komsten op lange termijn wat betreft de
levering van bepaalde agrarische produk-
ten, om de afzet van Franse basisprodukten
zoals tarwe en suiker te bevorderen. Ne
derland is hierbij gezwicht voor de andere
partners en nadat door een aantal waar
borgen in het verdrag ernstige Nederlandse
bedenkingen waren ondervangen. De re
gering vertrouwt erop dat uiteindelijk het
gemeenschappelijk landbouwbeleid in het
voordeel van de Nederlandse landbouw zal
zijn.
Het economisch beleid komt voor verant-
Ontvangst van premier Nehroe op
Soestdijk. Dinsdagmiddag was de pre
mier van India de gast van Koningin
Juliana. Hij ivas vergezeld van zijn
zuster, Shrimati Vijakakhsmi Pandit,
die Hoge Commissaris van India in
Londen is.
woordelijkheid der nationale regeringen.
Maar omdat het een zaak van gemeen
schappelijk belang is zullen de regeringen
regelmatig overleg plegen en de commissie
der gemeenschap daarbij betrekken. Wat
betreft wisselkoerswijzigingen was geen
der regeringen bereid enige beperking der
nationale bevoegdheden te aanvaarden.
Sociale politiek
Een directe uit het verdrag voortvloeien
de verplichting is het gelijktrekken van
mannen- en vrouwenionen. Deze verplich
ting heeft een prijsverhogend effect. Daar
naast gaat het verdrag ervan uit, dat de
percentuele toeslag op het loon voor over
uren, die boven de veertig uur zijn ge
maakt, in de bij het verdrag aangesloten
landen, gelijk zal worden aan de toeslag
die momenteel in Frankrijk bestaat. Beide
categorieën samen hebben een loonsver-
hogend effect van 6 tot 7 percent, waarvan
2'/z tot 3 percent voor rekening komt van
de harmonisatie van mannen- en vrouwen-
lonen. Samen met het prijsverhogend effect
van het hogere buitentarief zal dit in een
periode van 12 jaar leiden tot een prijs
stijging van ongeveer 2 percent ofwel een
jaargemiddelde van nog geen 0,2 percent.
Volgens berekeningen van het Centraal
Plan Bureau zou de toeneming der arbeids-
produktiviteit in ons land gesteld kunnen
worden op minimaal 2 percent per jaar en
maximaal 2,8 percent per jaar. Over twaalf
jaar zou dit neerkomen op een toeneming
der nationale middelen van minimaal 24
percent en maximaal 34 percent. De uit de
sociale harmonisatie voortvloeiende kosten
zouden dus ruimschoots gefinancierd kun
nen worden zonder dat er sprake is van
prijsstijging. Gezien ook het beleid der
werknemersorganisaties en het overleg
tussen werknemers- en werkgevers-organi
saties vindt de regering dan ook geen aan
leiding juist op dit punt pessimistisch te
zijn. -Bovendien rust op onze industrie niét
de absolute verplichting tot invoering van
het Franse overwerktarief. De verdrags
partners hebben zich er slechts toe beperkt
de verwachting uit te spreken dat aan het
einde van de eerste etappe in de industrie
van alle landen eenzelfde situatie zal zijn
gegroeid als zij thans in Frankrijk is. Wèl
betekenen de sociale bepalingen in het
verdrag dat ons land zich tot op zekere
hoogte verplicht een loonsverhoging te
realiseren van 7 percent ten opzichte van
het gemiddelde van 1956; deze verhoging
zal in 1963 voltrokken moeten zijn. Gezien
de produktiviteitsontwikkeling acht de re
gering dit echter geen onaanvaardbare
verplichting, ook al stemmen de te ver
wezenlijken sociale verbeteringen niet
overeen met wat zij van nationaal gezichts
punt uit het meest dringend acht.
De ministerraad
Omdat de stemmingsprocedure in de
ministerraad een sterkere bescherming
waarborgt van de belangen van Frankrijk,
Duitsland en Italië dan van die van de
Benelux, heeft de Nederlandse delegatie
zich sterk tegen een dergelijk stelsel verzet.
Zonder resultaat echter, want de delegatie
bleek hierin alleen te staan. Zij heeft
slechts enkele verzachtingen kunnen be
reiken. De betekenis van een sterkere
representatie van de grotere staten dient
echter - aldus de regering - niet te hoog
te worden aangeslagen, gezien de praktijk
der bestaande Europese instellingen, waar
in de politieke fracties een steeds grotere
rol spelen.
De overzeese gebiedsdelen
De associatie der overzeese gebiedsdelen
geldt alleen voor niet zelf-besturende ge
bieden, dus niet voor Suriname en de An-
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
tillen, en ook niet voor bijvoorbeeld Ma
rokko en Tunis. Met deze landen zullen
conventies voor een economische associatie
gesloten kunnen worden.
Alle partnerlanden achtten de eisen van
Frankrijk veel te hoog ten aanzien van een
bijdrage in de lasten van de sociale en
economische infrastructuur in zijn Afri
kaanse gebieden. Evenmin kon worden
aanvaard dat alleen voor Frankrijk een
dergelijke regeling zou gelden. De investe
ringshulp, waartoe in het verdrag besloten
is, acht de Nederlandse regering aanvaard
baar. Het politieke en economische beleid
blijft voor verantwoordelijkheid van het
moederland en de te verlenen hulp uit het
investeringsfonds kan dan ook nooit be
stemd zijn voor zogenaamde soevereini-
teitsuitgaven, zoals kosten van bestuur en
ordehandhaving. Bovendien is overeenge
komen dat de Europese commissie een
vooraanstaande rol zal vervullen bij de
toekenning van gelden. De betekenis van
Afrika voor de toekomst van West-Europa
rechtvaardigt - aldus de regering - de bij
dragen als onderdeel van de doelstellingen
der E.E.G. De consequenties van de asso
ciatieregeling acht de regering gunstig
voor Nieuw-Guinea.
De regering merkt op, dat de investerings
hulp, welke Nederland op grond van de
onderhavige associatieregeling zal ver
lenen, een ander karakter heeft dan onze
bijdrage aan de internationale hulpver
lening ten behoeve van de economische
ontwikkeling van zelfstandige staten in
Azië en Afrika. Het gaat hier om twee ver
schillende vraagstukken, die weliswaar
veel gemeenschappelijks hebben, maar niet
met elkaar mogen verward.
Bij de artikelsgewijze behandeling van
dit punt wordt er op gewezen dat Neder
land 70 miljoen dollar over vijf jaar zal
bijdragen voor deze hulp. Het leeuwendeel
van de middelen uit het fonds zijn voor de
Franse overzeese gebieden bestemd, name
lijk 511,25 miljoen dollar. Voor Nederlands
Nieuw-Guinea zal 35 miljoen dollar be
schikbaar worden gesteld.
In een afzonderlijk protocol, betrekking
hebbende op Libië, Somaliland, Suriname
en de Nederlandse Antillen, is overeenge
komen dat de inwerkingtreding van het
verdrag op zichzelve geen enkele wijziging
brengt in het speciale douaneregiem dat
deze gebieden zouden hebben met bepaal
de lidstaten. De Benelux zal dus het voor
keursregiem ten aanzien van een aantal
soorten zuidvruchten en enkele andere
produkten uit Suriname kunnen voortzet
ten. De andere lidstaten mogen deze pro
dukten aan hun grens belasten.
De regering heeft thans het verdrag inzake een Europese gemeenschap voor de
atoomenergie aan de volksvertegenwoordiging voorgelegd. „Er bestaat geen twijfel
over", zo zegt zy in de memorie van toelichting, „dat Nederland, indien het zich wil
handhaven, in de voorste gelederen moet staan van de landen, die in de komende
jaren een zo ruim mogelyk gebruik zullen maken van de kernenergie. Dit stelt ons
land voor de moeilijke opgave de ontwikkeling, die zich op dit gebied voltrekt, op
de voet te volgen. Dat wij daartoe op eigen kracht in staat zijn is uitgesloten. Dit
is slechts voor de allergrootste landen mogelyk en zelfs deze landen grijpen iedere
kans aan om door een verantwoorde uitwisseling van kennis het effect van hun
inspanningen te vergroten. In het besef dat in ons land zowel de fondsen als de spe
cialisten ontbreken om een dergelyk grootscheeps onderzoek te verrichten, heeft de
regering by voortduring een zo positief mogelyke houding ingenomen ten aanzien
van een nauwe samenwerking met andere naties. Deze samenwerking heeft reeds
thans zyn nut bewezen".
Het spreekt vanzelf, dat een werkelijk
hechte samenwerking pas tot stand zal ko
men wanneer er sprake zal zijn van enig
evenwicht, van een zekere mate van ge
lijkwaardigheid der partners, opdat de uit
te wisselen voorrechten tegen elkaar op
wegen. Dit onderstreept de noodzaak tot
eigen inspanningen, aldus de regering.
Volgens de regering is het Euratoom
verdrag, zoals het thans ter tafel ligt, in
laatste analyse het enig mogelijke compro
mis op grond waarvan de bestaande be
langen der deelnemende landen in concre-
to een gemeenschappelijke behartiging
kunnen vinden. Ondanks de afwijkingen
van de oorspronkelijke opzet, mag volgens
haar het aldus na moeizame onderhande
lingen bereikte resultaat niet worden on
derschat. Men dient hierbij niet uit het
oog te verliezen dat gedurende de achter
ons liggende jaren vrijwel geen samenwer
king op spontane wijze op het gebied dei-
kernenergie tussen twee of meer E.G.K.S.-
landen tot stand is gekomen. Zelfs in Bene-
luxverband moet worden erkend dat tot
dusverre effectieve samenwerking op het
gebied der kernenergie achterwege is ge
bleven. Daarentegen valt het op dat de zes
landen elk voor zich wel bilateraal samen
werken met andere mogendheden buiten
de E.G.K.S. Na de ratificatie van het ver
drag door de betrokken parlementen zal
niet alleen een bestaande lacune zijn opge
heven, maar zal bovendien in één stap
een vorm van samenwerking zijn bereikt,
die in zeer wezenlijke opzichten verder
gaat en reeds uit dien hoofde ook gro
tere ontwikkelingsmogelijkheden inhoudt
dan elders in internationaal verband
tot dusverre werd bereikt of wordt be
oogd. Omgekeerd wordt naar de mening
van de regering de samenwerking met
derde landen en internationale organisa
ties geenszins verstoord of belemmerd.
Aanvaarding van het verdrag houdt dan
ook niet in dat de vruchtbare samenwer
king tussen het Reactorcentrum Neder
land en het Noorse instituut voör Atoom
energie dient te worden beperkt of afbreuk
zal lijden.
De Drie Wijzen
De regering maakt met instemming ge
wag van het rapport van „De Drie Wij
zen", de heren Armand, Tetzel en Giordani,
dat een waardevol uitgangspunt zal vor
men, waardoor hopelijk aanzienlijke tijd
winst zal worden verkregen. Indien het
mogelijk zou blijken, door onderhandelin
gen met de Verenigde Staten en Engeland
tot een verdragsverhouding tussen de ge
meenschap en deze landen te geraken,
welke ruimer is dan de tot dusver bestaan
de bilaterale overeenkomsten, zal daar
door volgens de regering een der belang
rijkste doelstellingen van het verdrag zijn
bereikt. Het klimaat voor een dergelijk
overleg lijkt volgens haar thans gunstig.
De regering legt er nadruk op dat het
Euratoomverdrag de landen vrijlaat zelf
een nationaal researchprogramma op te
stellen en uit te voeren. Op particuliere
ondernemingen wordt geen enkele dwang
uitgeoefend.
Het stemt de regering tot grote voldoe
ning dat de verdragtekst op dit punt naar
haar inzicht geacht kan worden geheel aan
de Nederlandse wensen te voldoen.
Vreedzame toepassing
Zowel in de internationale atoomorga
nisatie van de UNO, als in de O.E.E.S.
zullen door de controle op het gebruik van
bijzondere splijtstoffen militaire toepassin
gen worden verhinderd, voorzover deze
bijzondere splijtstoffen onder auspiciën der
betrokken organisatie zijn geproduceerd
of verkregen. Ook de doelstellingen van
Euratoom zijn uitsluitend gericht op
vreedzame toepassingen van kernenergie.
De controle op het gebruik van bijzondere
splijtstoffen zal zich uitstrekken tot alle
installaties op het gebied der verdrags
partners, voorzover deze het vreedzame
gebruik van kernenergie dienen.
Slechts bijzondere splijtstoffen, die voor
ieder gebruik mogen worden aangewend,
zullen aan de controle van de gemeen
schap worden onttrokken van het moment
af dat zij zich binnen militaire installaties
bevinden. Op deze laatste bestaat voors
hands ook elders geen enkele vorm van
internationale controle. Evenmin als an
dere organisaties verhindert Euratoom dat
een der deelnemende landen nationaal een
militair programma verwezenlijkt. In het
verdrag is er niet naar gestreefd voor het
probleem van het militair gebruik van
kernenergie, dat veeleer in het kader dei-
Verenigde Naties behandeling verdient, een
oplossing te vinden.
Wèl is voorkomen dat de andere deel
nemende landen via de in het. verdrag
aanvaarde verplichtingen direct of indirect
mede verantwoordelijkheid zouden aan
vaarden voor het defensieprogramma van
een der verdragstaten.
Tenslotte wordt medegedeeld, dat het
aandeel van Nederland in het onderzoek
en onderwijsprogramma over vijf jaar on
geveer 56 miljoen zal bedragen.
DARMSTADT (DPA) De rector van de
technische hogeschool te Darmstadt, Wal
ter Brecht, heeft zestien studentenvereni
gingen, waarvan de leden op de sabel duel
leren en in het openbaar de kleuren en
mutsen van hun verenigingen dragen, de
vergunning van de hogeschool ontnomen.
Hij zal de verenigingen weer toelaten in
dien deze afstand doen van de oude
Duitse studententradities van het duelle
ren en het dragen van kleuren.
De conferentie van rectoren van West-
duitse hogescholen heeft zich reeds in 1948
zonder succes tegen deze verenigingen uit
gesproken.
Ongeveer 35.000 studenten in West-Duits-
land en West-Berlijn zijn tegenwoordig
georganiseerd in ongeveer 1000 duelleren
de en kleuren dragende verenigingen.
Raampjes
De raampjes-ongenoegens van de trein
duren voort
Ik heb een grote eerbied voor vele voor
treffelijke eigenschapen van het Neder
landse volk.
Tot die eigenschappen behoort de hoffe
lijkheid niet.
Daarom vragen hoogstens negen van de
honderd Nederlanders, die graag het raam
pje dicht willen hebben: „zoudt u mis
schien zo vriendelijk willen zijn of
„zou ik misschien dat raampjeik ben
wat grieperig, moet u weten". De overige
een-en-negentig zeggen boe noch ba; ko
men uit hun compartiment je gelopen en
gaan aan het zwengeltje draaien.
Als ze dat met mijn eigenraampje doen
heb ik altijd de aandrang het onmiddellijk
terug en open te draaien. Doch de mild
heid komt met de jaren en ik laat het zo,
met de stille wens dat een volgende gene
ratie althans wat betere manieren opdoet.
Maar sommige mensen zijn niet zo mild
en daar komen de raampjesruzies van.
Die zwengelen het wèl direct weer open.
Dan blijft de dichtzwengelaar staan en
zegt: „dat raampje mot dicht; ik heppur
last fan".
Dan zegt de openzwengelaar: „dat raam
pje moet open, want i k heb er nou toe
vallig last fan als het dicht is. Daar
word ik nou benauwd fan. Gek hè?"
„Mensen die raampjes altijd dicht willen;
mensen die bang zijn voor frisse lucht,
wassen zich óók nooit; dat sel je altijd
zien", zegt dan de bleke doch hygiënische
man
„U siet er anders niet zo geivasse uit",
zegt de dichtdraaier dan weer.
Ik ga die hele conversatie niet opschrij
ven, maar op dit punt worden de par
tijen gevormd en geraken de gemoederen
verhit.
Ik denk altijd dat er dan binnen de tivee
minuten geslagen zal worden. Maar dat
gebeurt nooit. Het blij ft bij mondeling
ongenoegen, dat tot de hoogste hitte op
loopt, doch nimmer in handgemeen ont
aardt.
Het geeft grote spanning aan een op zich
zelf saai treinritje; en in zoverre is het
waardeerbaar.
Ik sta al tij d aan de open zijde van
het strijdperk. Maar ik doe nooit mee. Ik
hul mij in neutraliteit en verberg mijn
opwinding meesterlijk. Een kwestie van
een rijpe leeftijd: zwijgend toeschouwer en
grinneken om de mensen. Niet alleen in
de trein.
Niet alleen om raampjes.
Elias
ADVERTENTIE
Haarlem
Het in Enschedé gevestigde operagezel
schap „Forum" zal in het komende seizoen
drie premières geven. Op 16 september
wordt de eerste voorstelling gegeven van
„Butterfly" op 30 september „Don Gio
vanni" en op 6 januari „La Traviata". In
totaal zal het operagezelschap, dat thans
negen stukken op het repertoire heeft, in
het komende seizoen honderdzesentwintig
voorstellingen geven waarvan tweeën
dertig in de plaats van vestiging, Enschedé,
waar, met uitzondering van de maanden
december en enkele weken in januari, elke
maandagavond een operavoorstelling
wordt gegeven. „Forum" zal bovendien in
vele andere steden in het noorden en
oosten van het land optreden. Tevens komt
er een serie voorstellingen voor land- en
luchtmacht en ook in Rotterdam-Zuid zal
men „Forum" kunnen zien. Teneinde te
bezuinigen op de transportkosten en het
Overijsels Filharmonisch Orkest, dat in
de regel voor begeleiding zorgt, niet te
zwaar te belasten, zullen in het komende
seizoen de Friese Orkestvereniging en de
Nederlandse Orkestvereniging medewerken
voor zover het voorstellingen betreft, die
in het noorden, westen en zuiden van ons
land worden gegeven. Dit jaar zullen er
in totaal negen abonnementsseries worden
gegeven, waarvan in Enschedé drie.
Een vraagstuk waarvoor „Forum" zich
gesteld ziet is de belangstelling, die men
in Duitsland heeft voor de prestaties van
een aantal leden van het gezelschap. In
financieel opzicht zijn de aanbiedingen
vaak zeer aanlokkelijk, maar tot dusver
zij zij vrijwel alle afgeslagen. De gemeen
teraad van Enschedé heeft besloten de sub
sidie aan het operagezelschap ..Forum" te
verhogen met f 15.000.tot f 65.000.per
jaar.
Literatuurprijs De literatuurprijs van
de stad München voor 1957 is toegekend aan
de schrijver Lion Freuchtwanger. De prijs
bedraagt drieduizend mark.
Tuinman in zijn Nederduytsche
Spreekwoorden zegt: „wat geen steek
houdt is niet bondig. Het is ontleent
van uitgesleten laken dat geenen draad
ter benaaying kan houden." Deze ver
klaring die verband legt met de zegs
wijze: Zondagssteek houdt geen week,
is aantrekkelijker dan die van De Cock,
die meent dat men moet denken aan
het steekspel. Een schild dat steek
hield, dus een speersteek tegenhield,
was sterk. Bilderdijk leidt steek houden
af van streek houden, waarbij streek de
streek op het kompas zou zijn.
Ook denkt men aan steekhoudende
grond, dat wil zeggen grond, die zich
gemakkelijk laat spitten door de vaste
samenhang. Wij gebruiken de zegswij
ze alleen in figuurlijke zin: argumen
ten, die steek houden, zijn argumenten
die tegen bedenkingen bestand zijn.
Hoe onzeker de etymologie is, blijkt uit
het bovenstaande duidelijk.
