HOE WERKT DE BEURS?
Agenda voor
Haarlem
Leidse kermisexploitant door
rechtbank vrijgesproken
Aanpassing van pensioenen
aan ouderdom suitkering
Ouwe Job vertelt zijn avonturen
DE ONZICH TBAREN (PZHIZIE^
Brandstichting onbewezen geacht
Er was drie jaar
tegen hem geëist
Een algemeen recept, bruikbaar voor
iedere situatie, is niet te geven
BANDRECORDERS
Renault Frégate
Fiscus houdt zich afzijdig
Verbod in Valkenburgse
politieverordening strijdig
met grondwet
Wie won de oorlog?
H. J. MAERTENS NV
GARAGE „DEN HOUT"
Nederlandse omgekomen
in België
Toneelgroep Theater
Belangwekkende keuze van
nieuwe stukken
Kraanmachinisten bij Rott.
Lloyd ontslagen wegens
dienstweigering
Economisch allerlei
Kort en bondig
Directeur van „Caritas"
vrijgesproken
DONDERDAG 8 AUGUSTUS 1957
De rechtbank te Maastricht heeft een
touringcarondernemer en de bedrijfsleider
van het grot-aquarium te Valkenburg ont
slagen van rechtsvervolging. Zij stonden
veertien dagen geleden terecht omdat zij
een bepaling van de algemene politiever
ordening van Valkenburg hadden overtre
den, volgens welke men op de openbare
weg geen gedrukte stukken zoals folders en
pamfletten bij zich mag hebben of ver
spreiden in de maanden mei tot september.
De officier van Justitie had in zijn re
quisitoir verklaard dat deze bepaling in
strijd is met artikel zeven van de Grond
wet betreffende de vrijheid van drukpers.
Hij verzocht de rechtbank deze bepaling
van de Valkenburgse politieverordening
onverbindend te verklaren en vroeg be
vestiging van het vonnis van de kanton
rechter, die deze onverbindendheid had
uitgesproken en de ondernemer en de be
drijfsleider had ontslagen van rechtsver
volging. De bedoeling van de bepaling van
de Valkenburgse politieverordening was
geweest hef reclamemaken op straat te
beteugelen.
De financiële redacteur van het Engelse
blad de „Evening Standard" merkt op:
„De goud- en dollar-reserves van Duits
land zijn gestegen tot bijna 1.400 miljoen
pond sterling. Vorige week heeft het
Brits ministerie van Buitenlandse Za
ken bekend gemaakt dat de reserves
van Engeland gedaald zijn tot 845 mil
joen pond. Zo ga je je afvragen wie de
oorlog gewonnen heeft".
oococcocococcccccoco;
De Haarlemse rechtbank heeft vanmor
gen de 39-jarige kermisexploitant uit Lei
den, tegen wie twee weken geleden drie
jaar met aftrek was geëist wegens brand
stichting, wegens gebrek aan bewijs vrij
gesproken. Er werd een bevel tot onmid
dellijke invnjheidsstelling uitgevaardigd.
De man heeft ruim drie maanden in voor
arrest gezeten.
De verdenking was, dat hij het vlas in
de schuur van de landbouwer J. Verkuyl
aan de Sloterweg te Nieuw-Vennep, waar
ook zijn gedemonteerde achtbaan in
vrachtauto's in was ondergebracht, zou
hebben aangestoken, waardoor de brand op
deze boerderij op 28 november van het
vorig jaar veroorzaakt zou zijn. De boer
derij, eigendom van de Doopsgezinde Ge
meente in Heemstede en verzekerd, ging in
vlammen op. In de tenlastelegging was
gesteld, dat de kermisexploitant de brand
veroorzaakt had, om de verzekeringssom
voor zijn materieel te kunnen incasseren
aangezien hij nogal wat stroppen zou heb
ben geleden. Vijftien getuigen hebben in de
vorige zitting hun vaak tegenstrijdige ver
klaringen in deze zaak afgelegd, onder wie
een 31-jarige steilwandrijder, die de zaak
enige maanden na de brand bij de politie
had aangegeven. Hij had deze gedragslijn
verklaard door te zeggen dat hij eerst
bang was geweest voor de wraak van de
exploitant. De exploitant zélf had tijdens
Het van kracht worden van de Alge
mene Ouderdomswet en de daarmee voor
de pensioenvoorzieningen in het bedrijfs
leven actueel geworden vraag van aan
passing is voor de Adviescommissie v or
Personeelfondsen te 's-Gravenhage reden
geweest een brochure te wijden aan „As
pecten van de ondernemingspensioenvoor
zieningen", speciaal wat de aanpassing aan
de Algemene Ouderdomswet betreft.
De invoering van deze wet per 1 januari
1957, aldus de commissie, is voor zeer vele
ondernemingen aanleiding de eigen pen
sioenvoorzieningen onder het oog te zien.
De wet is thans volledig van kracht, zodat
het aanbeveling verdient tot een beslissing
te komen, mede omdat het ongewenst is
de deelnemers langdurig in onzekerheid
te laten. Bovendien heeft een pensioen
fonds, dat in zijn reglement uitdrukkelijk
een aftrekverbod kent, slechts tot 1 januari
1959 de gelegenheid, zich daarvan te ont
doen, indien men dat zou wensen. De com
missie merkt op, dat een recept, bruikbaar
in iedere situatie, niet is te geven. Daar
voor bestaan er te grote verschillen tussen
de ruim 12.000 pensioenregelingen, die in
ons land bekend zijn. Er zijn ook te veel
verschillen in omstandigheden, in omvang
en aard van de ondernemingen en er be
staan te veel nuances in de opvattingen
omtrent hetgeen sociaal wenselijk en mo
gelijk is. Vast staat, dat het bodempensioen
een deel van de taak van de particuliere
ondernemingsvoorzieningen overneemt.
Welke taak er voor deze laatste overblijft,
is verschillend naar gelang van de hoogte
van het loon en van de categorieën werk
nemers die men in ogenschouw neemt.
Verhouding tot het loon
Algemeen acht men het wenselijk, pen
sioenregelingen zo in te richten, dat het
totaal pensioeninkomen in r on bepaalde
verhouding staat tot het verdiende loon,
dus een zeker percentage daarvan bedraagt
of althans niet overschrijdt. Men zou er
van ondernemingswege de voorkeur aan
geven, een pensioeninkomen te kunnen
garanderen, dat in verhouding staat tot
het laatst verdiende loon, ware het niet,
dat zulk een garantie voor de onder
neming grote gevaren inhoudt, omdat men
bij een stijgend loonpeil zich enorme finan
ciële offers zou moeten getroosten om de
toezegging gestand te kunnen doen. Daar
bij komt, dat het hier „back service-las
ten" betreft, die bij een gezonde financie-
ringspolitiek van de onderneming niet de
winstcapaciteit van het bedrijf voor de
toekomst mogen belasten, maar feitelijk
betaald moeten worden uit het aanwezige
vermogen inclusief reserves of reeds ver
kregen winsten.
De brochure bespreekt vervolgens enkele
van de meest voorkomende pensioen
systemen en zegt dan, dat een van de
grootste zorgen steeds vormt het hand
haven van de koonkracht van de pensioen
voorziening. De totstandkoming van het
bodempensioen, dat een zekere koopkracht
garandeert, brengt hier wel enig soulaas.
Meer dan voorheen ziet men in, dat het
wenselijk wordt geacht dat op het tijdstip
van pensionering aan totaal pensioeninko
men, dus wettelijke uitkeringen meege
rekend, een bedrag wordt bereikt van 60
tot 75 percent van het laatst verdiende
loon bij volledige diensttijd. Meestal
wordt echter niet de garantie gegeven
van een dergelijk percentage.
De aanpassing
De brochure bespreekt dan enige metho
den van aanpassing. Bij het koopsommen
systeem zal de pensioenregeling kunnen
worden aangepast door verlaging van de
te storten koopsommen, bij de gemiddelde
loonstelsel door verlaging van de fractie
percentages, en bij pensioenrechten op
basis van het laatstgenoten loon door ver
laging van het in uitzicht gestelde percen
tage. De brochure refereert aan de ver
klaring van de Stichting van de Arbeid
van april 1955 en verenigt zich met de con
clusie van het stichtingsbestuur, dat wan
neer de uitkomst van een particuliere
pensioenregeling verhoudingsgewijze ach
tergebleven is bij de ontwikkeling die
loon- en prijspeil na de oorlog hebben
doorgemaakt, er aanleiding bestaat daar
op het wettelijk pensioen slechts gedeel
telijk of in het geheel niet in mindering te
brengen.
Een verzekeringsdeskundige behandelt
in het tijdschrift „De Naamloze Vennoot
schap" hetzelfde onderwerp. Ook hij acht
een regeling, die, aangevuld door de ouder
domswet-uitkering, op 70 percent komt
van het laatste salaris, redelijk. Hij be
handelt de invloed van promotie en infla
tie op het pensioeneffect en bepleit een
jaarlijkse toetsing van dit effect aan de
salarissen.
Het sociale tekort groeit naar mate het
salaris door promoties stijgt. Elk jaar zal
het door inflatie en/of salarisstijging ont
stane tekort moeten worden berekend, en
zal overwogen moeten worden of men
door dotatie of premieverhoging hieraan
iets kan verbeteren.
„Verworven rechten"
De schrijver sluit zich aan bij de opvat
ting, die de A.O.W. ziet als bodempensioen,
waarboven dan het bedrijfspensio.en komt.
In deze visie is het bodempensioen onaan
tastbaar en het ondernemingspen^?n
eveneens, althans wat de rechten uit ver
lopen dienstjaren betreft. Is voor het
vraagstuk van „de rechten uit het ver
leden" een redelijke oplossing gevonden,
dan rest de vraag hoe men het best een
regeling voor de toekomst opstelt.
Hij wil bij het jaarlijks bekijken van de
tekorten, wanneer het op eventueel bij
trekken aankomt, ook het verschil netto
brutoloon in overweging nem~n, waarvan
ook sprake is in de brochure van de Ad
viescommissie voor Personeelfondsen.
Deze brochure zegt, dat het belangrijk
verschil uitmaakt of men het pensioenin-
komen vergelijkt met het nettoloon dan
wel met het brutoloon. Bij elkaar kan het
hier gaan om 15 a 20 percent. Een pen
sioeninkomen van 70 percent van het bru
toloon betekent dan 80 a 90 percent van
het nettoloon.
de behandeling verzucht, dat enkele getui
gen met elkaar samenspanden om hem „in
de grond te boren". Hijzelf hield staande
dat de brand ontstaan was, toen hij en
zijn knecht bezig waren accu's en benzine
leidingen af te tappen en bij het starten
van een der motoren de carburator was
teruggeslagen. Mr. dr. R. W. H. Pitloo, die
b>: de behandeling, die door het horen van
de talrijke getuigen zeer lang duurde, had
erkend, dat er twijfelachtige punten in de
zaak waren, meende, dat het wettig bewijs
toch wel was geleverd en daarop zijn eis
geformuleerd.
(ADVERTENTIE)
Nassaustraal 5 - Haarlem - Tel. 15220
Nieuwe Groenmarkt 2 - Haarlem - Tel. 15220
ADVERTENTIE
PRACHTIGE WEGLIGGING ELEGANT
Verbruik: 15 liter op 150 km
Prijs vanaf 7.990.
Woensdag reed een groep van vijf jonge
Nederlandse toeristen uit Beers (Noord-
Brabant) in de richting van Jalhay. Drie
lieten zich door een vrachtauto voorttrek
ken. Te Vervifontaine aangekomen, ver
snelde het voertuig zijn vaart en de fietsers
lieten het los. De 20-jarige mej. Petronella
Peters verloor de macht over het stuur van
haar fiets en viel. Zij liep een schedelbreuk
op en bezweek kort daarop.
De Arnhemse toneelgroep Theater heeft
ook voor het komende seizoen haar repu
tatie van een veelbelovend repertoire weer
alle eer aangedaan. Zij heeft de hand weten
te leggen op een aantal belangrijke stuk
ken uit het wereldrepertoire: Uit Amerika
het nieuwe stuk van Tennessee Williams
Orpheus descending", het hier nog niet
gespeelde drama „The leeman cometh"
van O'Neill, „Visit to a small planet" van
Gore Vidal, uit Australië „The summer of
the seventh doll" van Ray Lawler, uit
Duitsland „Herr Puntila und sein knecht
Matti" van Brecht en uit Engeland „Look
back in anger" van John Osborne, de
jonge schrijver, die met dit werk het West-
End in opschudding bracht. Twee andere
Engelse werken staan op het programma:
„The sleeping prince" van Terence Ratti-
gan waarvan wij binnenkort ook de
filmversie met Lawrence Olivier en Mari
lyn Monroe verwachten kunnen en „As
you liké it" vah Shakespeare'.
Ellen Vogel zal als gast de hoofdrol spe^
len in "„La* Reine morte" van Henry de
Montherlant. Als klassiek stuk is gekozen
„Herakles" van Euripides. Het verdere
keuze-repertoire bestaat uit „Het koffie
huis" van Goldoni, „Miseria en nobilta" van
Eduardo Scarpetto, het Russische werk
„De wandluis" van Wladimi Majakovsky
en het Nederlands stuk „Plantage Tama
rinde" van Hans Keuls.
Uit vorige seizoenen blijven op het re
pertoire: Het dagboek van Anne Frank,
Het bezoek van de oude dame, Pygmalion,
Dundo Majore's dukaten, Tocht naar het
duister en Wachten op Godot.
De artistieke leiding van het gezelschap,
bestaande uit Rob de Vries, Richard Flink
en Elise Hoomans, zal ook enige gastregis
seurs uitnodigen. Het tableau de la troupe
bestaat uit de dames: Marijke Bakker,
Hetty Beck, Martine Crefcoeur, Mia Goos-
sen, Willy Haak, Anne-Marie Heyligers,
Elise Hoomans, Peronne Hosang, Anny de
Lange, Annie Langenaken, Jennv van
Maerlant, Elly van Stekelenburg, Tine de
Vries, met als gasten Enny Mols-de Leeuwe
en Ellen Vogel, benevens Kees Brusse.
Hans Culeman. Bernhard Droog, Richard
Flink, John de Freese, Bob Goedhart,
Gerard Hartkamp, Rudi van Hemert. Wim
Hoddes, Wim Kouwenhoven, Piet van der
Meulen, Carl van de Plas, Henk Schaer,
Jacques Snoek, Hans Tiemeyer, Cruys
Voorbergh. Huib de Vries, Robert de Vries,
Siem Vroom en Johan Walham.
Er is een conflict uitgebroken onder de
kraanmachinisten bij de Kon. Rotterdamse
Lloyd. Dinsdag weigerden er al tien het
werk en eisten, dat hun baas, die naar hun
oordeel zeer onprettig optrad, zou worden
ontslagen of althans zou worden verplaatst.
Er volgden enige onderhandelingen met de
directie, maar toen de machinisten daarna
nog weigerachtig bleven aan het werk te
gaan, werden zij wegens dienstweigering de
poort uitgezonden. Woensdag hebben zich
nog 12 andere kraanmachinisten van de
Lloyd, die er 28 in totaal had, met de ont
slagenen solidair verklaard. Ook zij zijn nu
ontslagen.
De 22 ontslagen kraanmachinisten heb
ben zich woensdagmiddag op advies van
hun bond weer aan de poort van de Lloyd
gemeld. Hun werd daar evenwel de toe
gang geweigerd, onder mededeling, dat de
directie nog geen aanleiding gevonden had
„Nou dan", vertelde Ouwe Job. „Toen ik van school was, wou ik niks liever dan
naar zee gaan. M'n grootvader was zeeman en m'n vader ook, dus je voelt wel...
ik ook naar zee!"
Ik vond een schip, waar ze nog een scheepsjongen konden gebruiken. Moeder
maakte mijn kleren in orde en pakte alles in 'n plunjezak. Ze drukte me op 't hart
altijd goed op te passen en voorzichtig te zijn; en toen nam ik afscheid en ging aan
boord van de „Annemarie". 8-9
Het vorig artikel behandelde de uitgifte
van nieuw kapitaal en alles wat zich daar
omheen afspeelt. Aan het slot kwam ter
sprake het voorkeursrecht dat meesten
tijds wordt gegeven bij de uitgifte van
nieuw aandelenkapitaal aan de houders van
de reeds bestaande aandelen.
Dit voorkeursrecht wordt verleend als
de nieuwe aandelen worden aangeboden
tegen een koers, welke ligt beneden de
beurskoers der bestaande aandelen. Zou dit
niet geschieden, dan zouden immers de
nieuwe inschrijvers worden bevoordeeld
boven de „oude" aandeelhouders. De nieu
we aandeelhouders zouden dan voor een
lager bedrag mede-eigenaar worden van
het bedrijf, inclusief de daarin gevormde
reserves verdiend met het geld door de hou
ders van de bestaande aandelen verstrekt
Het voorkeursrecht bij de inschrijving
aan de bestaande aandeelhouders verstrekt,
noemt men claim. Daarvoor wordt gebruikt
een van de dividendbewijzen, die zich aan
het stuk bevinden, welk dividendbewijs
na de inschrijving waardeloos wordt en aan
zijn oorspronkelijke bestemming wordt ont
trokken.
De waarde van de claim en het aantal
dat men nodig heeft om op een nieuw aan
deel te kunnen inschrijven, hangt geheel
af van de koers waartegen de nieuwe aan
delen worden uitgegeven en van de verhou
ding tussen het uitstaande kapitaal ener
zijds en het bedrag der nieuwe aandelen
anderzijds. Wij kunnen dit het beste duide
lijk maken met een eenvoudig voorbeeld.
Stel dat een vennootschap 1.000.000
aandelenkapitaal heeft uitstaan en dat op
de balans 1.000.000 open reserves voor
komen. Alle andere factoren buiten be
schouwing gelaten, hebben de aandelen
dan een waarde van 200 percent, nl. 100
percent kapitaal en 100 percent reserves.
Worden nu 1.000.000 nieuwe aandelen
uitgegeven a 100 percent dan stijgt het
aandelenkapitaal tot 2.000.000, maar de
reserves blijven gelijk, zodat zij geen 100
percent meer van het kapitaal uitmaken,
maar slechts 50 percent. De waarde van de
aandelen daalt dus met 50 tot 150 percent.
C. J. Honig afgetreden
De heer C. J. Honig te Koog aan de Zaan
maakt geen deel meer uit van de directie
van de n.v. Stijfselfabriek De Bijenkorf,
voorheen M. K. Honig en haar dochter
ondernemingen n.v. Fabriek van Honig's
Artikelen en n.v. Verkoopkantoor van
Honig's artikelen. Een ernstig verschil van
mening tussen de heer C. J. Honig ener
zijds en zijn mededirecteuren, dr. G. N
Honig en M. K. Honig, alsmede de geza
menlijke commissarissen anderzijds, was
hiertoe de aanleiding.
De Tsjechische industrie
Volgens het orgaan van de Tsjechische
communistische partij, „Rude Pravo", heeft
16 percent van de fabrieken het jaarlijks
gestelde doel in 1956 niet bereikt. Het
blad merkt tevens een toenemende absen
tie van het werk op, hetgeen neerkwam
op een verlies van 8 tot 9 percent per
werkdag. Het wegblijven van het werk
heeft volgens het blad in de mijn- en
bouw-industrie en de zware industrie een
critiek punt bereikt. (UP)
Maar dit is nog altijd 50 percent meer dan
de nieuwe inschrijvers ervoor moeten be
talen en zij zouden dus een winst maken
van 500 per aandeel van 1000.
Om dit te voorkomen, krijgt nu de oude
aandeelhouder het recht om, als hij één
aandeel bezit, daarmede (tegen inlevering
van het als claim aangegeven dividendbe
wijs) een nieuw aandeel a 100 percent via
inschrijving te kopen. Het aandeel dat hij
al had, is 2000 waard, het nieuwe kost
1000, te zamen zijn zij dus 3000 waard,
ofwel 300 percent, d.i. 150 percent per stuk,
de waarde die, zoals boven bleek, er (theo
retisch) na de inschrijving aan mag wor
den toegekend.
Wenst de aandeelhouder er geen stuk bij
te kopen, dan kan hij dit voorkeurs recht
verkopen aan derden, die zonder dit recht
niets kunnen beginnen. De inschrijving staat
bij een emissie met voorkeursrecht im
mers alleen open voor de houders van
claims. Wil men dus als niet-aandeelhoucler
een stuk kopen dat slechts met voorkeurs
recht te krijgen is, dan koopt men ter beur
ze eenvoudig het aantal benodigde claims.
Terstond na de aankondiging van de emis
sie wordt nl. het dividendbewijs dat als
claim is aangewezen, van de stukken ver
wijderd en apart verhandeld. De waarde
van de claim wordt van het stuk afgetrok
ken en de oude aandelen noteren dan wat
men noemt ex claim.
Uit het bovenstaande voorbeeld valt on
middellijk te zien dat men hier één claim
nodig heeft en dat de theoretische waarde
daarvan 50 percent ofwel 500 per stuk
van 1000 is. De oude aandeelhouder ziet
daarmede de waarde van zijn stuk dalen,
maar hij krijgt voor de claim (als hij zelf
niet inschrijft) 500 van de nieuwe in
schrijver en is dus schadeloos gesteld. De
nieuwe aandeelhouder betaalt 500 voor
de claim en 1000 voor het nieuwe aandeel
in totaal dus 1500 en staat, wat de kost
prijs van zijn stuk betreft, gelijk met de
oude aandeelhouder.
Wij schreven' hierboven, dat de theore
tische waarde van de claim in ons geval
500 is. De pra^fseft e baarde wijkt soms'
belangrijk af van de theoretische waarde.
Nu eens vindt een emissie een gunstig ont
haal en zijn er vele kopers voor claims,
met als gevolg een stijgende claimkoers,
een andere keer wordt een nieuwe emissie
minder gunstig ontvangen, is er dus veel
aanbod van en weinig vraag naar claims.
De claimkoers kan dan belangrijk bene
den zijn theoretische waarde dalen. Be
treft het een emissie van een vennootschap
met een groot aandelenkapitaal, zodat er
veel claims in omloop komen, dan ontstaat
soms een belangrijke speculatieve handel
in claims. Omdat zich van zulke aandelen
bovendien vele zich in buitenlandse han
den bevinden, verloopt er geruime tijd tus
sen het tijdstip van aankondiging der emis
sie erf de inschrijvingsdatum, waardoor de
speculatieve handel bevorderd wordt, ter
wijl de buitenlandse belangstelling op zich
zelf al die speculatie in de hand werkt.
Uit het bovenstaande is wel duidelijk
gebleken dat men als aandeelhouder bij
verkoop van een claim in feite een deel
van de innerlijke waarde (men spreekt
dan van intrinsieke waarde) van het aan
deel uitgekeerd krijgt en de fiscus houdt
hier eens een keer niet zijn hand op. Een
claim is geen opbrengst van kapitaal, maai
voor de „oude aandeelhouder" een schade
loosstelling voor verlies van kapitaal (ver
mindering van zijn aandeel in de reserve
en dus niet als inkomen belastbaar.
40. Na enige tijd hoorde ik de oude zachtjes iets mom
pelen, maar ik kon slechts een paar onsamenhan
gende woorden opvangen. Daar ik trouwens scherp op
de weg moest letten, gaf ik al spoedig de pogingen op
om hem iets verstaanbaars te ontfutselen.
Dieper, steeds dieper droeg het brave dier ons het
dal in. Uit afgronden en rotsspleten steeg zacht de
avond op. Een grauwe sluier werd om ons heen gelegd.
Toen ik naar een goede plaats zocht om te overnach
ten, viel mijn blik op een licht naar het zuiden glooiende
weide. De storm had de sneeuw hier weggewaaid. Het
zachte, hei-groene gras lokte beide paarden aan. Ik
steeg af en liet de oude Mongool voorzichtig in het gras
glijden. Vervolgens stelde ik de tent op. Even verder
stroomde een beekje. Als ik nu nog genoeg droog hout
zou weten te vinden en succes zou hebben bij het jagen,
wat zou ik dan nog meer mogen wensen?
Eerst moest ik mij echter om de paarden bekomme
ren, die al aan het grazen waren geslagen. Snel nam ik
hun de bepakkingen af en liet ze verder vrij rondlopen.
De vermoeide en hongerige dieren zouden vast en zeker
de goede weideplaats niet verlaten. Toen ik zwaar be
laden met allerlei zaken de tent binnenkwam, lag de
oude man zachtjes te mompelen. Ik hechtte echter geen
betekenis aan zijn gejammer, greep de buks en liep zo
snel mogelijk het bos in. Ik moest mij haasten, wilde ik
nog profiteren van het laatste licht. De storm had vele
dode takken van de bomen gerukt, zodat ik al gauw een
grote last hout verzameld had. Intussen was het in het
bos echter zó donker geworden, dat ik geen poging meer
deed om nog wild te ontdekken.
Spoedig brandde in de tent het vuur. De Mongool lag
slapend op één van de paardedekens.
Ik putte uit de meelvoorraad, die ik meegenomen had,
bakte enkele koeken en zette thee. Hoezeer ik ook uren
lang naar wat eten had verlangd, op dit moment was
mijn honger verdwenen. Ik had het verschrikkelijk koud.
Zelfs de thee, die ik dampend naar binnen slurpte, kon
het gevoel van koude niet verdrijven. Nog eenmaal ver
liet ik de tent. De beide paarden, die donkere schadu
wen geworden waren, graasden rustig. Geleidelijk aan
begonnen de sterren te flonkeren. Ik liep op de dieren
toe en gaf ieder van hen een koek. Zij hadden die lek
kernij vandaag dubbel en dwars verdiend.
Doodmoe kroop ik tenslotte in mijn slaapzak. Weder
om kroop een koude rilling over mijn rug. Zou het
(Vertaald uil hel Duits Oorspronkelijke Nederlundse
titel: IN DE BAN VAN TEMOEDSJIN)
soms koorts zijn? Al een paar dagen had ik mij niet
helemaal goed gevoeld, maar ik had daar geen acht op
geslagen omdat ik slechts één verlangen kende, één vu
rige wens: weg, weg uit deze woestenij! Ook nu vond ik
geen tijd om over mijn lichamelijke toestand te gaan
nadenken, daar de slaap mij overviel.
De volgende morgen vond ik de oude Mongool met
wijd opengesperde, koortsige ogen en zwaar ademend
op zijn legerstee liggen. Ik gaf hem wat thee, die hij
met groot welbehagen opdronk. Hij begon te klagen
over pijn in de borst. Zou hij soms bij de val van zijn
paard een paar ribben gebroken hebben? Ik zei hem
dat hij moest blijven liggen, ging naast hem zitten en
luisterde naar wat hij te vertellen had.
Hij heette Oebar-Tschur en stamde uit een zeer oud
geslacht. Zijn kudden had hij bij de Selenga-rivier ach
tergelaten. Zelf was hij later door de sneeuwstorm over
vallen, was de richting kwijt geraakt en had toen verder
doelloos rond gereden, zich geheel op zijn paard ver
latend. Plotseling was het dier met de achterpoten gaan
glijden en had onvex-wachts een sprong gemaakt, waar
door hij uit het zadel was geworpen. Hij had het bewust
zijn verloren. Toen hij weer bij kwam, lag hij in de tent.
Hoe lang hij in de sneeuw gelegen had, wist hij niet.
Daarna vertelde ik, hoe ik eerst hem en later zijn
paard gevonden had.
„U heeft mij verteld, dat u de kudden bij de Selenga-
rivier achter heeft gelaten. Maar dat is toch ver, héél
ver van hier? Hoe komt het, dat u zo ver bent afge
dwaald?
„Ik moet naar het klooster, dat tussen de twee grote
meren bij de Dsapchyn rivier ligt", antwoordde hij.
Ik zag dat mijn vraag hem onaangenaam trof.
„Wat zegt u?", vroeg ik verwonderd. „Wilt u alleen
zó ver gaan?"
„Ik moet", zuchtte hij.
„Van Selenga naar Dsapchyn is een tocht, die voor
jónge mensen al zwaar genoeg is. Op uw leeftijd onder
neemt men zulke reizen niet meer".
„Maar ik móét nu eenmaal", was alles wat hij ant
woordde.
Daar de oude man zich erg ziek scheen te voelen en
ik hem in deze toestand niet alleen kon laten, besloot ik
een rustdag te houden. De paarden zou ee dag rust na
de inspanningen van gisteren trouwens ook goed doen
en ik zelf had óók rust nodig. Dat voelde ik duidelijk.
Oebar-Tschur was er de volgende dag echter nog
slechter aan toe en zijn krachten namen zó snel af, dat
zijn toestand mij erg bedenkelijk voorkwam. Hij moest
één of andere inwendige kwetsuur opgelopen hebben.
Wat bleef mij anders over dan wederom de rol van
verpleger op mij te nemen? Daarbij werd ik zelf gedurig
geplaagd door een hardnekkige, veirferende koorts. De
geweldige inspanningen van de laatste tijd, die ik mij
had moeten getroosten sedert ik alleen was, het scha
mele eten en de stemming, waarin ik verkeerde, hadden
mijn krachten ondermijnd. Ik besloot dus niet één dag,
maar meex'dere dagen rust te houden.
De vierde dag gaf de oude Mongool bloed op, terwijl
een hevige hoest hem begon te pijnigen. Ik gaf hem
meerdere malen codeïne te slikken, maar de vex-wachte
werking bleef uit. De engel des doods stond reeds in de
tent en overschaduwde de zieke.
Dagelijks trok ik er op uit naar het bos, maar de buit
was meestentijds erg spaarzaam. Wel kwam ik vaak
wild tegen, maar mijn handen beefden en het schemei"de
voor mijn ogen, zodat menig schot er naast was.
Op zekere middag betrad ik na een vergeefse jacht
partij de tent. Ik was nog nooit zo mismoedig geweest.
De Mongool lag, zoals gewoonlijk, op de paardedeken.
Zijn adem ging fluitend en een grote bloedplas lag naast
zijn legerstede. Geschrokken boog ik mij over de zieke
heen. Zijn donkere ogen keken mij angstig aan. Met
zachte stem vx-oeg hij mij om naast hem te gaan zitten.
Ik liet mij naast hem neervallen. Mijn hai-t klopte
angstig. Het is bitter, dag-in dag-uit iemand langzaam
de krachten te zien verliezen, terwijl men niet kan hel
pen. Ik spande mij tot het uitste in, maar hoe zou ik
hem kunnen helpen? Oebar-Tschur was er echter al zó
slecht aan toe, dat iedere hulp tevergeeft zou zijn. Ik
kon zelfs zijn pijnen niet verminderen. Het enige, wat
ik voor Oebar-Tchur kon doen, was bij hem blijven
totdat een hogere macht zich over zijn leven ontfermd
zou hebben.
Hakkelend, vaak door lange pauzes onderbroken,
vertelde de zieke.
(Wordt vervolgd).
De Ruytertentoonstelling. De De Ruy.
tertentoonstelling te Vlissingen, die op 3
juli wex-d geopend, verheugt zich in grote
belangstelling. Woensdagmiddag noteerde
men de tienduizendste bezoeker, zodat de
organisatoren verwachten het aantal be
zoekers dat te Amsterdam deze tentoon
stelling bezocht, namelijk 24.767, te kun
nen overtreffen.
Kampeerders beroofd. Enige Neder
landse kampeerdex-s zijn in Karlsx-uhe het
slachtofffer geworden van (nog onbeken
de) dieven, die hen van al hun geld, onge
veer 9.000 mark, beroofd hebben. Zij zijn
thans gedwongen naar Nederland terug te
keren. De politie vermoedt, dat de dieven
bedwelmende middelen gebruikl hebben,
daar de kampeerdei-s hun geld goed ver
borgen hadden, deels onder hun hoofd
kussen.
Etalaffediefstal. Bij een juwelier aan de
Jutfaasseweg te Utrecht is met een straat
klinker de étalageruit ingegooid. Er zijn
vijftien horloges weggenomen met een to
tale waai'de van f 900.
Consul-generaal. De heer F. Willems
is benoemd tot consul-generaal van België
te Rotterdam. De huidige consul-generaal,
de heer J. van der Vennet, woi"dt diplo
matiek vex-tegenwoordiger van België in
Djakarta.
Heideknoppen in bloei. De heidevel
den op de Veluwe beginnen op het ogen
blik in bloei te geraken. Ovex-al ontluiken
reeds de eex-ste bloemknoppen en over
enige dagen zal de heide, tot zover het oog
reikt, in volle paarse pracht prijken. De
bloei van de calluna duurt tot ongeveer
half september.
Buren. In Enschedé heeft een 47-
jarige bewoner van een huis in de Burge
meester Jacobsstraat, na een twist zijn 37-
jarige buuxwrouw met een breekijzer on
het hoofd geslagen en met een mes in de
fug^stoken. De, man slapte .daarna op
zijri 'fiets eir reed naar de politie, waar hij
vertelde wat hij gedaan had.
De toestand van de buurvrouw, die
naar een ziekenhuis werd vervoerd, bleek
niet ernstig te zijn.
Halve kaartjes. Een beroepssergèant-
majoor uit Rotterdam, die als kaartjesver
koper hielp bij filmvoorstellingen van de
Dienst Welzijnszorg, scheurde de kaartjes
doormidden en gaf iedere bezoeker slechts
een half toegangsbewijs. Op die manier
had hij ongeveer f 20Ö in zijn eigen zak
gestoken. De zaak kwam uit toen twee
sergeants ieder de helft van hetzelfde
kaartje bleken te bezitten. De krijgsraad
heeft de sergeant-majoor tot een maand
gevangenisstraf vei-ooi-deeld.
De rechtbank te Maastricht heeft de
directeur van de „Nationale Voetbalpool
Caritas", de heer M. G. PI. uit Heerlen
vrijgesproken. De directeur was tenlaste-
gelegd een loterij te houden zonder wette
lijke toestemming.
De heer PI. ontkende dat „Caritas" een
vei'eniging zou zijn waarvan iedereen bo
ven de 18 jaar iid kon zijn. De officier
van Justitie had in zijn requisitoir erkend,
dat aangetoond was dat het hier een ver
eniging betrof, die niet voor iedereen
openstond.
De kantonx-echter te Heerlen had de heer
li. eveneens vrijgesproken, maar de offi
cier van Justitie was in beroep gegaan.
DONDERDAG 8 AUGUSTUS
Minerva: „De glorie van het leven", 18
jaar, 20.15 uur. Lido: „Piloot Quax in
Afrika", alle leeft, 19 en 21.15 uur. Studio:
„Charlies tante", 18 jaar, 19 en 21.15 uur.
Cinema Palace: „Koning Voetbal", alle
leeft., 19 en 21.15 uur. Rembrandt: „Sissi"-
alle leeft., 19 en 21.15 u. Frans Hals. „Nat
tigheid", alle leeft., 19 en 21.15 uur. Luxor:
„Trouw nooit in Monte Carlo", 14 jaar, 18
en 21.15 uur. Roxy: „De hel van Silver-
rock", 14 jaar., 19 en 21.15 uur. EDO-ter-
rein: Luchtacrobaten Bügler, 20.30 uur.
Vergierdeweg: Wielerronde onder auspi
ciën van de stichting „Haarlem-Noord",
19 uur.
VRIJDAG 9 AUGUSTUS
Minerva: „Het Tom en Jerry festival",
alle leeft., 2.30 uur. „Het leven van Vin
cent van Gogh", 14 jaar, 20.15 uur Lido:
„Daar is de dokter", alle leeft., 2, 4.15, 18
en 21.15 uur. Studio: Kindei'programma,
alle leeft., 10.30 uur. „De geheime dienst
grijpt in", 14 jaar, 2.15, 19 en 21.15 uur.
Cinema Palace: Vakantie-jeugdprogram
ma, alle leeft., 10.30 uur. „Het nichtje uit
Texas", alle leeft., 2, 4.15, 19 en 21.15 uur
Rembrandt: Montagne's jeugdvariétè, alle
leeft., 10.30 uur. „Tyfoon over Nagasaki"
14 jaar, 2, 4.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals:
„Pleuvels ;n vlammen". 14 jaar, 2.30. 19 en
21.15 uur. Luxor: „De woestijn leeft" en
„Stormy", alle leeft., 10.30 uur. ,Het huis
houden van Jan Steen" alle leeft., 2, 19 en
21.15 uur. Roxy: „De drie Musketiers", N
jaar, 2.30, 19 en 21.15 uur. EDO-terrein:
Luchtacrobaten Bügler, 20.30 uur. Prinsen
hof: Haarlems Amateur Kleinkunstcon-
cours, 20 uur.
1