V ervoermiddel voor allen
I Ouders moeten solidair zijn)
Succes van Francoise Sagan duurt voort
de autobus dankt zijn naam
aan george shillibeer
maar laat geen bemoeizucht blijken
Wekelijks toegevoegd aan alle edities van
Haarlems Dagblad Oprechte Uaarlemsche Courant
en Umuider Courant
WimÊmm
DE MOTOR BUS
Bij de foto's
.Hotel de Hollande"
1 MET DE VOOR HUN KINDEREN GEKOZEN SCHOOL I
LONDEN ware Londen niet meer als de
Theems of de Tower zou verdwijnen. Lon
den zou evenzeer een andere stad zijn als
de duizenden rode tweedekkerbussen uit
het verkeer werden genomen. Want Lon
den en zijn bussen vormen een eenheid,
zijn met elkaar vergroeid. De band tus
sen stad en bus is er een van oude datum.
En hij is hecht gebleven door alle veran
deringen heen, welke de bussen ondergin
gen in de loop van ruim honderdvijfen
twintig jaren. In georganiseerd verband
begon de bus pas op te treden toen de Ge
neral Omnibus Company in 1856 vrijwel
alle busbedrijfjes opslokte. Ter herinne
ring aan die concentratie in het vervoers
bedrijf vierde Londen in de zomer van 1956
laren geleden schreef de Engelse
dichter A. Godley een zogenaamd
„haatvers" tegen de Londense auto
bussen. Het Is te vinden in bijna iedere
bloemlezing van kolderrijmen, waarin
de Britten grootmeesters zijn. Wij heb
ben geprobeerd er een overigens zo
getrouw mogelijke Nederlandse versie
van te geven, met excuses aan de niet-
klassiek geschoolden onder onze le
zers, die toch gemakkelijk zullen be
grijpen welk geestig woordenspel hier
bedreven wordt. Wij hebben de waar
lijk niet geringe moeite van de ver
taling ondernomen, omdat de autobus
In ons verschijningsgebied door de
vervanging van de „blauwe tram" een
hernleuwe actualiteit heeft gekregen.
Dat Is ook de reden voor de plaatsing
van het bijgaand artikel, waarin wordt
verteld hoe dit vervoermiddel aan zijn
naam kwam in Londen, waar het veel
eerder het stadsbeeld beheerste dan
tn ons land.
Waf voor monster brult aldus?
Is het wellicht een Motor Bus?
Ja het gruwelijk parfum
Indicat Motor em Bum!
lmplet snelheidstirannie
Terror me Motoris Bi:
Bo Motori clamitabo
Ne Motore caedar a Bo
Niemand kan een naamval schelen
Die zijn leven moet verspelen
Nederland kent rust noch vree,
Spaar ons, spaar ons, Motor Be!
Dommekracht Motores Bi
Smoorde deze litanie.
Et complebat omne forum
Copia Motorum Borum.
Wij staan in dood's catalogus
Cincti Bis Motoribus
Domine, defende nos
Contra hos Motores Bos!
wone bussen te vervangen. De benzine
motor heeft inmiddels de laatste ver
dween in 1950 het veld moeten ruimen
voor de dieselmotor. Op het ogenblik rij
den er ruim achtduizend bussen in Lon
den. Zij leggen in totaal vijfhonderdvijftig
miljoen km per jaar af en vervoeren da
gelijks twaalf miljoen passagiers. Niet
slecht de tractie, ook het model der bus
sen is anders geworden. Hoe een moderne
bus er uitziet weten wij allen. Maar een
bus uit 1856? Toen hadden de bussen een
open „bovendek". De passagiers zaten met
het gezicht naar de zijkant en de ruggen
tegen elkaar op harde, overlangse, dub
bele banken, dat wil zeggen, alleen de
heren. Dames mochten niet „boven" en
„open" rijden, tenzij er een „fatsoens
plank" was gemaakt om de enkels dei-
vrouwelijke passagiers aan de ogen der
mannelijke passagiers te onttrekken. In de
jaren vijftig der vorige eeuw had iedere
buslijn een eigen kleur, zodat men bij
voorbeeld reed met „Lijn Rood", „Lijn
Geel" en „Lijn Blauw". Het zal stellig geen
afbreuk hebben gedaan aan de levendig
heid van het stadsbeeld. In 1881 kwam er
een nieuw model in gebruik. De overlang-
se, dubbele bank op het bovendek maakte
plaats voor zetels, die iets leken op tuin
stoelen. De passagiers keken nu vooruit.
„Frisse lucht naar alle kanten" riepen de
conducteurs in de eerste tijden, dat die
nieuwe bussen reden. Weer later kwam
„Ole-Bill" om de Londenaren te vervoe
ren. „Ole-Bill" had een benzinemotor, een
open „top" en harde, massieve banden.
„Ole Bill" maakte zich in de eerste wereld
oorlog verdienstelijk aan het westelijk
front, want een duizendtal bussen van dat
type reden in Frankrijk en België de En
gelse soldaten naar de frontlijn en de
loopgraven.
THANS ZIJN de bussen comfortabeler, hy
giënischer en beter geveerd dan vroeger.
De „clippies" de conductrices doen
nu veel werk, dat vroeger door mannen
werd gedaan. Thans trekken niet twee
paarden, maar een motor van honderdvijf
entwintig paardekracht de bus. En is
deze thans ook sneller dan voorheen? Op
de open weg natuurlijk wel, maar in het
hart en andere drukke delen van Londen
schieten de moderne bussen even snel op
als zestig jaar geleden hun voorgangers
in het gekrioel van rijtuigjes en door
paarden getrokken vrachtwagens.
(Van boven naar beneden)
„Old Bill" is de bijnaam van het vehikel,
dat Engeland tijdens de eerste wereld
oorlog grote diensten heeft bewezen. Dat
zegt veel over die oorlog.
Dit is het nieuwste type dubbeldekker.
Het is nu wel duidelijk, dat het weglaten
van een eerste etage in Londen een revo
lutie zou betekenen. Vooral vreemdelingen
zoeken er altijd een plaatsje om hoog en
droog van het uitzicht op de winkels en
het verkeer te genieten.
Langs een trap bereiken de Londenaren
de eerste etage. Hoe anders? Maar 't blijft
gek voor een bus.
Het driehonderd jaar
oude „Hötel de Hollande"
in de Rue Vieille du Tem
ple in Parijs staat op het
ogenblik in de steigers aan
gezien het grondig moet
worden gerestaureerd. Dit
mooie, oude herenhuis da
teert uit de zeventiende
eeuw. Het werd door de
hofarchitect Pierre Cottard
voor de raadsheer Amelot
de Bisseuil gebouxod. Het
kwam in 1657 klaar. Waar
om het in de achttiende
eeuw de naam „Hötel de
Hollande" kreeg is niet dui
delijk. Men vermoedt ech-
ter, dat de naam verband
houdt met het feit, dat het
van 1720 tot 1727 bewoond
werd door de kapelaan
Marcus Guitton, die aan de
Hollandse ambassade in Pa
rijs verbonden was. De
achttiende-eeuwse Franse
dichter Beaumarchais heeft
er een van zijn beide be
roemd geworden toneel
stukken namelijk „De
bruiloft van Figaro" ge
schreven. Hij stichtte er
ook een onderneming, die
tot doel had oorlogscontra
bande te leveren aan de
Amerikaanse kolonisten, die
tegen Engeland in opstand
waren. Via ons land wer
den de goederen vervoerd.
Het gebouw werd daarna
gedurende lange tijd ge
bruikt als klooster. In 1930
is het voor het eerst door
de toenmalige beiooner ge
restaureerd. Nu wonen er
onder anderen de bekende
Franse choreograaf Roland
Petit en zijn echtgenote
Renée „Zizi" Jeanmaire.
het „Eeuwfeest van de bus". Eigenlijk was
het een eeuwfeest ter ere van een hon-
derdzevenentwintigjarige. Ja, de bus was
nóg ouder dan honderdzevenentwintig
jaar, maar gedoopt werd hij pas in 1829.
DE voorganger van de bus was de diligen
ce voor de korte afstand, die in de acht
tiende eeuw Londen verbond met tal van
omliggende dorpen. Er reden toen ook
lange-afstand-diligences, maar die waren
iets anders gebouwd en veelal groter. Hoog
was de snelheid van die korte-afstand-di-
ligences niet. Omstreeks 1800 waren er een
tiental van die wagens in gebruik om het
verkeer tussen Londen en het toenmalige
dorp Paddington te onderhouden. De af
stand bedroeg nog geen tien kilometer,
maar de diligence reed daar drie uur en
soms zelfs langer over. De „boy" (wagen
voerder) kortte de tijd van zijn passagiers
met vioolspel en het vertellen van verha
len. In de oude tijd had men de tijd. Lon
den dankt zijn bus aan een jonge Engels
man. Hij heette George Shillibeer. In 1829
begon hij een verbeterde diligence te ex
ploiteren. Bovendien zorgde hij er voor,
dat zijn wagens op tijd reden. Hij ver
laagde de tarieven en voerde in, dat zijn
koetsiers overal langs de route passagiers
mochten uitlaten en innemen. Zijn be
langrijkste, althans historisch belangrijk
ste daad, was echter, dat hij op zijn voer
tuigen in duidelijke letters OMNIBUS
Voor Allen) schilderde. Die naam sloeg
in bij de Londenaren. Al vrij spoedig ver
kortten zij deze tot „bus". Dit woord is
thans een soortnaam geworden, die in de
hele wereld ingang heeft gevonden. Het
denkbeeld van de paardenomnibus won
terrein. Anderen volgden Shillibeer's voor
beeld. In 1831 verschenen er zelfs enige
stoomomnibussen in Londens straten.
Stoombussen voor het passagiersvervoer
over lange afstand kwamen eveneens in
gebruik. In 1840 echter werden alle stoom
bussen op stal gezet, daar de treinen steeds
meer in trek kwamen en de van die
stoombussen geheven tollen zeer hoog wa
ren. Zo kon het paard Londens straten
heroveren. Het bleef heer en meester tot
het in het begin van deze eeuw plaats
moest maken voor de benzinemotor.
ZESHONDERD van de achthonderd toen
>,in de vaart" zijnde bussen verwierf de
bondon Generai Omnibus Company in
1856. In 1906 bezat die maatschappij er
vijftienhonderd. Er verschenen na de ver
dwijning van de stoombus twee nieuwe
concurrenten ten tonele: de tram en de on
dergrondse. De tram is thans al weer ge
schiedenis geworden, al lopen er in Lon
den nog een kleine tweeduizend trolley
bussen. De ondergrondse breidde zich uit.
Sedert 1948 bevinden zich Londens bus- en
ondergrondsestelsel in handen van één
instantie, de (genationaliseerde) London
Transport Executive, zodat er van concur
rentie nauwelijks meer sprake is. Het ligt
in de bedoeling om de (elektrische) trol
ley-bussen zo spoedig mogelijk door ge-
DEZER DAGEN heeft een groot aantal kinderen
zijn intrede gedaan in scholen voor voortgezet
onderwijs. Een groep overschreed de drempel van
het gymnasium; anderen gingen naar de lycea,
naar de hbs-b of hbs-a, een belangrijk percentage
stroomde de ulo-school binnen en dan waren er
natuurlijk nog die hun weg vonden naar het nij
verheidsonderwijs en het voortgezet lager onder
wijs. En alle ouders hopen dat zij voor hun kind
de goede weg hebben gekozen.Bij die keuze
stonden zij niet alleen. Er was in de eerste plaats
het advies van het hoofd der lagere school, die
in vele gevallen zelf klasse-onderwijzer in de
hoogste klasse was en die het kind wat zijn school
prestaties betreft goed kon beoordelen. Er was in
de tweede plaats het toelatingsexamen, eventu
eel de proefklas of het test-onderzoek als se
lectiemiddel. Maar er was zeker niet in de minst
belangrijke plaats ook de wens der ouders naar
de „beste" opleiding voor hun kind. De „beste"
opleiding wil in vele gevallen zeggen: de moei
lijkste. Want het is nu eenmaal zo in Nederland,
dat slechts de twee moeilijkste opleidingen de
toegang verzekeren tot de universiteit.
HET aantal kinderen, dat voortgezet J hcmOCdi^CndC belallMStelliltl!
onderwijs in welke vorm ook gaat vol
gen, stengt van jaar tot jaar. Steeds
meer ouders gaan het belang van méér
onderwijs voor de toekomst van hun
kind inzien en de financiële belem
meringen zijn kleiner geworden en
zullen waarschijnlijk blijven afnemen.
Deze beide factoren zün daarom van zo de werkelijke, eigen intelligentie van Zij hebben nu eenmaal een bepaalde school
grote betekenis, omdat de keuze van het het kind en datgene wat hij door zijn op- gekozen en deze school heeft hun kind ge-
schooltype dus steeds minder wordt be- voeding en zijn milieu heeft meegekregen, accepteerd Nu moeten zu solidair zijn
Maar als dat vraagstuk zou zijn opgelost, met die school en met de uiteraard
naald door maatschappelijke positie,
financiële draagkracht en traditie, zoals waren Gr evenmin als thans" WlJ
feilbare docenten afvallen tegenover
is geworden: de geschiktheid en de ge
schiktheid alleen.
voorheen het geval was. De grote'factor onderzoeken namelijk - op welke wijze hun zoon of dochter geen critiek uitoefe-
dan ook kinderen van omstreeks twaalf nen op leermethoden of schoolboeken,
jaar, dat wil zeggen kinderen, die nog de slechts die hulp verlenen bij het huiswerk
overgang naar de volwassenheid moeten die onontbeerlijk is en die het initiatief
HET IS DAN OOK niet te verwonderen, doormaken en die in die periode totaal prikkelt, een goede „werkhouding" be-
dat men in de loop der jaren steeds inten- kunnen veranderen. Wij onderzoeken vorderen, plaats en tijd geven voor rus-
siever, men mag wel zeggen koortsachti- voorts hun kènnis, op z'n hoogst hun ver- tige studie en vooral: het kind, dat zich
ger, is gaan zoeken naar middelen om de standelijke vermogens om iets te begrij- in de eerste weken, soms zelfs de eerste
geschiktheid te meten. Wat zou het niet pen en te verwerken. Maar wij meten maanden dat het de nieuwe school be-
heerlijlc zijn als wij van de kinderen, die althans met examens niet hun ijver, hun zoekt, voelt als een kat in een vreemd
de lagere school verlaten, met zekerheid doorzettingsvermogen, hun „aanpak" en pakhuis, die geruststellende bemoediging
of aan zekerheid grenzende waarschijn- helemaal niet de medewerking van het geven die het nodig heeft om zich in de
lijkheid zouden kunnen zeggen: dit is een gezin, de gelegenheid (in onze kleine en nieuwe omgeving nieuw gebouw,
Ulo-klantje en dat een jongen voor het gehorige huizen) rustig te werken.
gymnasium, dit meisje behoort thuis op
de m.m.s. en dat andere op een nijver
heidsschool. Helaas is dit niet het geval.
MAAR LATEN WIJ eens aannemen dat
de wetenschap ook deze moeilijkheid op
lost, zodat wij als het ware toekomstfoto's
nieuwe docenten, nieuwe vakken, nieuwe
boeken, nieuwe klasgenoten en nieuwe
aanpak te oriënteren.
Vraag hem niet uit als hij thuiskomt.
Derde boek (200.000 exemplaren)
voor verschijning uitverkocht
(Van onze correspondent in Parijs)
De derde roman van de tweeëntwintig-
jarige Franse schrijfster Frangoise Sagan,
„Dans un mois, dans un an" („Over een
maand, over een jaar") geheten, is enkele
dagen geleden verschenen, maar we heb
ben heel wat Parijse boekwinkels moeten
aflopen om er een exemplaar van te be
machtigen. Voor zover bekend heeft
Frankrijk een dergelijk litterair succes
nog nooit meegemaakt. Frangoise's uit
gever, Julliard, had bekendgemaakt, dat
hij direct met tweehonderdduizend exem-
praten op de markt zou verschijnen
terwijl alleen de uitzonderlijke successen
zoals' de Prix Goncourt eens per jaar de
honderdduizend nog wel eens halen die
bij voorbestelling echter al allemaal vóél
de verschijning waren verkocht. Een
nieuwe oplage van vijftigduizend exem
plaren is dan ook al weer in voorberei
ding, terwijl van Sagan's eerste twee ro
mans „Bonjour tristesse" en „Un certain
sour ire", waarvan samen al een-en-een-
kwart miljoen exemplaren alleen in
Frankrijk zijn verkocht, van de weerom
stuit een nieuwe en grote vraag wordt
geregistreerd. De titel van haar nieuwe
boek is ontleend aan een dichtregel uit
„Bérénice" van Racine.
Wij zijn met onze selectiemiddelen niet zouden kunnen maken met een behoorlijke uij zegt toch niet meer dan hij kwyt wil
in staat met redelijke zekerheid de school- kans dat ze over een aantal jaren zullen Vvezen. Toon belangstelling, maar dring
toekomst van een kind te voorspellen, gelijken. Dan blijft er nóg een probleem die niet op. Ga niet naast hem zitten als
Ware dit wel zo, dan zouden zich twee over, waarvan met menselijke zekerheid hij huiswerk moet maken, zeggen: laten
feiten niet voordoen, die wij thans bij kan worden gezegd dat het onoplosbaar wij het samen doen. Zorg, zo enigszins
wijze van spreken dagelijks kunnen con- zal blijven. Ieder onderzoek, zoals hier mogelijk, voor een rustig plekje waar hij
stateren. Wy zouden niét zien dat een wordt bedoeld, beoogt de geschiktheid van ^an werken. Zorg voor regelmaat in het
kind, afgewezen voor de ene school, een een kind vast te stellen. Geschiktheid gezin en geef in dit opzicht een voorbeeld,
gelijksoortige school zonder moeilijkheden waartoe? Laat ons zeggen: geschiktheid To(m bereidheid altijd bij te springen als
afloopt en dat zien wij wél. Wtf zouden om het gymnasium te volgen. Maar „het daaraan behoefte bestaat. Geef hem dan
voorts niet beleven dat een kind, eenmaal gymnasium" bestaat niet. Er zijn gym- de hulp die gevraagd wordt. En als ge
met vlag en wimpel toegelaten tot een be- nasia en elk daarvan verschilt van alle merkt dat uw zoon of dochter iets heel
paalde school en daarvoor geschikt be- andere. Die verschillen zijn niet gelegen eenvoudigs helemaal niet weet, zet dan
in de leerstof. Die is immers voor alle een wachter voor uw lippen. Ontstelde
gymnasia gelijk of vrijwel gelijk. Maar er vaders en angstige moeders die roepen:
zijn gymnasia met grote en met kleine m>n hemel kind, weet je dat nog niet?
klassen, met goede, ervaren docenten en j)aj wist ik al toen ik zeven was! doen
met matige beginnelingen, met hoge en aueen maar kwaad. Ik ken een jongen
ii-i i me^ wa^ ëematigde eisen, met een ouder- van acht die weigert te leren zwemmen,
WIJ KUNNEN dus op het ogenblik niet wets drilsysteem en met een moderne omdat zijn vader hem heeft gezegd: toen
behoorlijk beoordelen voor welk school- geest, in een grote en in een kleine stad zes was> dook ik al „van de hoge". Die
type een kind na de lagere school geschikt gelegen. Men verwaarloze deze invloeden vader is tóch niet meer te evenaren,' dus
i.-i.u-.j _..ii niet. Ze zijn belangrijk. waarom zou hy zich inspannen?
EN TOCH moeten onze kinderen leren
vonden door allen die er over „kunnen
oordelen" enige keren blijft zitten en
dan de school voortijdig verlaat. En ook
dat komt honderden, zo niet duizenden
malen per jaar voor.
Uitwisseling. Ter gelegenheid van
het gereedkomen van de verbetering van
het spoorwegverkeer tussen Groningen en
Bremen zullen de volgende zomer uitwis
selingstentoonstellingen van werken van
plaatselijke kunstenaars in Groningen en
Oldenburg worden gehouden.
is. Naar alle waarschijnlijkheid zullen wij
het nooit kunnen. Aangenomen mag wor
den dat wij onze onderzoekmethoden PRINCIPIEEL is het selectieprobleem
kunnen perfectioneren, dat wij steeds in zijn volle omvang dus onoplosbaar, zwemmen, lichamelijk èn geestelijk. Zij
beter en scherpzinniger tests kunnen be- Maar dat betekent niet dat de ouders nu moeten leren zich zelfstandig en vrij voort
denken, tests zelfs, waarin de invloed van maar met de handen in de schoot moeten te bewegen op hun weg door het leven,
het milieu meer en meer wordt uitge- gaan afwachten welk resultaat hun En daarop zij de hulp die de volwassenen
schakeld. Een van de problemen namelijk, school„gok" zal hebben. Integendeel. Zij hun geven, gericht,
waarvoor onderzoek door middel van tests moeten hun uiterste best doen de kansen
en examens ons stelt is: de scheiding tus- voor hun kind zo goed mogelijk te maken.
Dr. P. H. Schroder
