Minister Algera: „Trots
en dankbaarheid"
Een gedegen boek
over de tunnels
J
OPENING TUNNELS TE VELSEN
Koninklijke
onderscheidingen
Rede Mr. Prinsen
Duizenden vlaggen in een
straffe wind
Vri jdag wachtte laatste
autofile voor de ponten
Lees week 19S7 geopend
Schutsluis aangevaren
(Dp de
PTT beperkt service
op het platteland
Geredden van „Pamir"
in Casablanca
Sovjet-suggestie voor top-
beraad over ontwapening
Ir. W. Merkx benoemd
tot voorzitter van N.Ph.O.
/■"Hoe is het ontstaand
Dit woord:
LABBERDAAN
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1957
(Vervolg van pay. 1)
„Minder dan honderd jaar geleden reikte
het IJ als open inham van de Zuiderzee
tot ongeveer de plaats, waar wij ons thans
bevinden. De kop van Noordholland was
slechts met een landstrook, welke reikte
van Velsen tot de Noordzee ,met de rest
van het land verbonden. Over deze land-
str00k „Holland op zijn smalst" liep
slechts één belangrijke verbinding voor het
gewone verkeer, de Rijksstraatweg van
Haarlem naar Alkmaar." Zo begon de
minister, die daarna de noodzakelijkheid
van een waterweg memoreerde en de
daaruit weer voortvloeiende roep om
oeververbindingen.
In 1872 werden twee draaibruggen in
«billik genomen, de Velser voetbrug met
pen rtidekbreedle van 4.20 m. en de Velser
spoorbrug. De beide oeververbindingen
vorderden in totaal de som van f 330.000!,
z0 herinnerde mr. Algera zich.
Thans, 85 jaar later, worden opnieuw
twee oeververbindingen in gebruik gesteld,
een tweetal tunnels, waarvan de kosten
van de totale aanleg rond f 130 miljoen
zullen bedragen, dus ongeveer 400 maal
zo veel.
De bouw van de beide tunnels in de 25
meter beneden de waterspiegel gegraven
bouwputten, wekte grote belangstelling in
binnen- en buitenland, zo ging hij voort.
Ruim 80.000 bezoekers, waaronder 3000
buitenlanders, werden rondgeleid en voor
gelicht. Van heden af zullen inzittenden
van auto of trein slechts vluchtig kennis
maken met wat hier door hoofd en hand
werd tot stand gebracht.
Tweemaal sloeg de natuur terug op mo
menten, waarop dit allerminst werd ver
wacht. Beide keren kon, dank zij de ge
lukkige samenwerking van allen, die bij
de bouw betrokken waren, de aanval
evenwel spoedig worden gekeerd. Helaas
moest hij vermelden, dat vijf werknemers
op dit werk hun leven hebben gelaten als
slachtoffer van hun beroep. Na de voor
delen voor trein-, auto- en scheepvaart
verkeer van de tunnels uiteengezet te heb
ben, heeft hij enige eigenaardigheden van
de tunnel onder de aandacht van zijn
gehoor gebracht. Zoals de lichtroosters bo
ven de ingangen, in de wandeling „wyber-
tjes" genaamd.
Dank uitte de minister aan het adres
van hoofduitvoerder, aannemer en onder
aannemers, daarin alle 1100 werkers aan
het projekt betrekkende.
Hij eindigde met de woorden: „Laat ik
dit grootse produkt van harde en moeilijke
arbeid voor heden en toekomst zien in het
licht van de woorden: „de hand des vlij-
tigen zal gezegend worden" en verzocht
daarna de Koningin te willen overgaan
tot de inwerkingstelling van de ventila
toren voor de luchtverversing in de auto
tunnel.
Nadat de Koningin ook hieraan gevolg
had gegeven door een der zware elektro-
CCOOCaXJOCCOCOX-DC-OCCOOÏ-OOOCOO^COCCCODOOCOCXXXXXXXXXIOODO
O
l In het ventilatiegebouw-zuid van de
voltooide tunnel is vanmorgen door mi-
nister mr. J. Algera bekend gemaakt,
dat er een dertiental Koninklijke onder-
scheidingen verleend zijn ter geiegen-
heid van de openstelling der tunnel. Het
zijn:
j Ir. A. Eggink, die Nederlands oudste
3 tunnelbouw er" genoemd kan xoorden
X I
Tot Ridder in de Orde van de Ncdcr-
i landse Leeuw: Ir. A. Eggink, te Utrecht,
5 hoofdingenieur-directeur van de Rijks-
5 waterstaat.
Tot Officier in de Orde van Oranje-
Nassau: Ir. G. Vooijs, te Huizen, tech-
x nisch-directeur van de n.v. Amster-
damse Ballast Maatschappij.
Tot Ridder in de Orde van Oranje-
Nassau: A. Dubbeldam, te Utrecht, tech-
nisch-hoofdambtenaar le klasse van de
Rijkswaterstaat; G. Visser, te Driehuis-
jij Westerveld (gem. Velsen), technisch-
hoofdambtenaar van de Rijkswaterstaat
en D. A. Kramer, te Rotterdam, dirëc-
teur van Key en Kramer Asphalt Ru-
beroid n.v.
7 De gouden Eremedaille, verbonden X
3 aan de Orde van Oranje-Nassau, aan: g
B. J. Brevoord, le Santpoort (gem. -
Velsen), opzichter A van de Rijkswater- 8
staat; G. Leendertse, te Driehuis-Wes- X
8 terveld (gem. Velsen), hoofduitvoerder
i van de n.v. Amsterdamse Ballast Maat- 8
3 schappij. x
5 De zilveren Eremedaille, verbonden 8
9 aan de Orde van Oranje-Nassau, kreeg c
A. J. de Haas, te IJmuiden (gem. Velsen) X
baas n.v. Amsterdamse Ballast Maat-
<3 schappij.
De bronzen Eremedaille, verbonden X
f aan de Orde van Oranje-Nassau was
voor J. Vlot, te IJmuiden (gem. Velsen)
opzichter D van de Rijkswaterstaat; J.
Sloot te IJmuiden (gem. Velsen) opzich
ter D van de Rijkswaterstaat; P. Rade
makers, te IJmuiden (gem. Velsen) wa
ker A van de Rijkswaterstaat; P. J.
Reigwein, te Utrecht, draglinemachinist
bij de n.v. Amsterdamse Ballast Maat
schappij en G. M. v. Herpen, te Utrecht,
heibaas bij de n.v. Amsterdamse Bal
last Maatschappij.
CCCCO:«^^«CO»XCCCO»OCCCCOOCCCODCCOXOSCCOCO»aX
motoren van de ventilatoren eerst op laag
toerental le schakelen, waarna op hoger
loeren werd overgegaan in de ver
keerscontrolekamer werden kort daarop
de anderen ook „bij"gezet deelde minis
ter Algera mee, dat een aantal Koninklij
ke onderscheidingen zijn verleend.
De onderscheidingen werden de betrok
kenen op de borst gespeld en nadat de
vorstin zich enige ogenblikken met een
aantal der gedecoreerden had onderhou
den, maakte het gezelschap zich op, om naar
de zuidelijke ingang van de tunnel te ver
trekken. Daar heeft dr. M. J. Prinsen,
Commissaris der Koningin in Noordholland
niet alleen in een toespraak uiting gegeven
aan de vreugde van een provincie over de
voltooiing van hef Waterstaatswerk, maar
tevens de Koningin verzocht de tunnel
van zijn „laatste beletselen" te ontdoen.
Op de korte afstand, die tussen ventila
tiegebouw-zuid en tunnel-noord ligt, ge
beurde een vriendelijk intermezzo: na
mens de toegestroomde bevolking van het
Velsense woonwagenkamp, daar vlakbij,
heeft de 71-jarige mevrouw E. Mandema-
ker-Hoeree de Landsvrouwe een ruiker
bldemen overhandigd.
Het was bijna half één toen de Koningin
vlak bij de zuidelijke ingang het blauwe
lint doorknipte dat in de plaats kwam van
de enorme nylon-vlag die door vier weer
ballons van het KNMI omhoog zou worden
getrokken maar die te elfder ure onder het
geweld van de harde wind bezweek. Een
voor een zijn de ballons van hun draden
losgeslagen en door de lucht in de richting
Amsterdam verdwenen.
Aldus werd de tunnelmonding bereik
baar gemaakt voor het verkeer, dat in
middels al in lange rijen te wachten stond
aan weerskanten van de Velser tunnel,
maar nóg even diende te wachten tot het
défilé van bedrijfsauto's was afgelopen.
Mr. Prinsen zei in zijn rede onder meer,
dat het bedrijfsleven een diepe vreugde
koestert over de gereedgekomen tunnels
en hij greep terug in de Nederlandse his
torie om te bewijzen, dat het overwinnen
van dit Noordzeekanaal wordt voorafge
gaan door diverse andere grootse water
bouwkundige overwinningen. Over de toe
komst merkte de Commissaris der Konin
gin op:
„Het verantwoordelijk bestuur zal hier
hebben vooruit te zien. De conurbalie van
het Noordzeekanaal moet noordwaarts ver
groot worden. Wat men nu bij Amsterdam
en Haarlem ziet gebeuren welke steden
door te snelle uitbreiding aanéén dreigen
te groeien zal in geforceerd tempo zo
moeten voortgaan als men de passage van
de grote barrière niet bij voorbaat ver
betert en aldus de wijde ruimte van noor
delijk Noordholland voor de verdere ont
plooiing rondom het Noordzeekanaal opent.
Dit is geen lokaal, maar een nationaal be
lang in zoverre er mede een bijdrage kan
worden geleverd tot de oplossing van de
verontrustende problemen, die de rand
stad Holland oproept. Deze problemen
vloeien voor een belangrijk deel voort uit
de ligging van ons land; het daarmede
samenhangende scheepvaartverkeer en de
daaruit voortvloeiende havenfunctie zijn
de sterkste drijvende kracht voor de groei
van het westen. Zij deden de beide,
zwaartepunten in de randstad Holland,
Amsterdam en Rotterdam, verrijzen en
langs IJmond en Nieuwe Waterweg uitzon
derlijk belangrijke industriële concentra
ties groeien. Het is thans anderzijds de
waterbouwkunde, die door de bouw van
deze tunnels uitkomst brengt door een
sterke toeneming van de aantrekkelijkheid
van nieuwe industrie-vestigingsgebieden
in het noorden van deze provincie."
Noordholland is uitermate dankbaar
voor de ^nier tot stand gekomen tunnels.
Maar de oeververbindingen op deze plaats
trekt de verkeersstromen in Nederland
enigszins scheef. Die stromen zijn immers
vooral gericht op Amsterdam en de route
door de nieuwe tunnel blijft daarvoor een
omweg. Vooral voor de Zaanstreek, Neêr-
lands oudste geïndustrialiseerde platte-
landsstreek, brengt noch de Velser tunnel,
noch de brug bij Schellingwoude, afdoende
verlichting. Ook voor Amsterdam-Noord
zijn deze twee oeververbindingen te excen
trisch gelegen, zo zei de heer Prinsen.
Onze dankbaarheid wordt niet over
schaduwd, maar het is begrijpelijk, dat
op een dag als vandaag onze gedachten
ook uitgaan naar andere oeververbindin
gen van het Noordzeekanaal, die de levens
belangen raken van de Zaanstreek, de stad
Amsterdam in het algemeen en haar
scheepsbouw in het bijzonder."
Hiermee was de belangrijkste officiële
daad van deze dag, die inmiddels al
in de middag reikte, voorbij: Velsens
autotunnels zouden ongehinderd het ver
keer kunnen doorlaten. In die middag zou
het bedrijfsvervoer alsnog op passende
wijze afscheid nemen van de ponten,
waarbij de pontbemanningen een verras-
De generale repetitie van de openingsceremonie, zoals die was georganiseerd: een langgerekte Nederlandse driekleur
sloot de beide tunnelmondingen af en werd aan vier ballonnen van liet K.N.M.I. oniJïooggehesennadat daartoe de appa
ratuur in werking was gesteld. Dat laatste zou dan vandaag door Koningin Juliana worden verricht. De weersom
standigheden waren vanmorgen van dien aard, dat er enige twijfel bestond over de vraag of deze ceremonie zou
lukken. Tenslotte moest,er van worden afgezien, zodat de Koningin met het doorknippen van het veel traditionelere
lint de tunnel opende.
sing en de ponten zelf een herinnerings-
plaquelte kregen. Maar nu al is er een
groots défilé van versierde bedrijfsauto's
de tunnel ingereden - de eerste dankbaren
die de tunnel inwijdden.
Dit is dan ook gebeurd, maar in de tijd,
die restte, heeft de Koningin met haar ge
volg een langzame rit door de Oostelijke
tunnelbuis gemaakt naar het noorden toe
en door de westelijke buis terug, om ten
slotte uit de controlekamer-zuid, die als
een glazen kooi het uitzicht over een groot
deel van de autotunnel mogelijk maakt, het
défilé gade te slaan, dat voorafgegaan dooi
de IJmuider Harmonie een kleurrijk en
imposant festijn is geworden. Toen
tegen half twee het défilé ten einde was,
hebben Koningin, minister Algera, burge
meester Kwint en enige hoofdingenieurs
van Rijkswaterstaat nog enige momenten
in het bouwwerk doorgebracht, waarbij
onder meer de controlekamer met zijn in
genieuze „afstandsbediening" van verkeers
lichten en ventilatie bekeken is en waaruit
de eerste „gewone" auto's, die op het défilé
volgden, eveneens werden gadegeslagen.
Maar toen was de Velser tunnel dan ook
alleen nog maar de Velser tunnel een
functionele oeververbinding; de vlaggen
boven ventilatiekokers en andere gebou
wen wapperden de landsvrouwe een vaar
wel toe en zij zelve is per auto door jui
chende hagen Velsenaren naar Duin en
Kruidberg gegaan, waar de tafels gedekt
stonden met kostbaar zilverwerk en fon
kelend kristal, met een portwijn uit het
geboortejaar van de Koningin en in de be
slotenheid van het riante buiten is de
opening van Velsens tunnels daar tenslotte
uitgelopen in een stijlvolle maar intieme
apotheose.
Chr. hogere landbouwschool. Te Ede
is de eerste christelijke hogere landbouw
school geopend door de voorzitter van de
C.B.T.B., de heer C. van den Heuvel uit
Leiden. De school is voorlopig in een nood
gebouw ondergebracht. In het Beatrixpark
te Ede zal een permanent gebouw gesticht
worden.
Na te zijn verwelkoml, betreed Hare
Majesteit de Koningin het Haarlemse
station. Rechts van haar de minister
Verkeer en Waterstaat, mr. J.
dr. M. J.
van
Algera. Geheel rechts de president van
de n.v. Nederlandse Spoorwegen, dr.
ir. F. Q. den Hollander. Links de Com
missaris der Koningin in Noordholland,
Prinsen.
Velsen en IJmuiden hebben zich van
morgen met duizenden vlaggen getooid
voor het te verwachten koninklijke bezoek.
De hele stad was uitgelopen* hetzij naar de
tunnelput, waar het feest zich concentreert,
of naar de andere plaatsen van de stad,
waar eveneens de dag van vandaag op bij
zondere wijze wordt gevierd. Langs de
Planetenweg stonden bijvoorbeeld al vroeg
een kleine tweehonderd bijzonder mooi op
getuigde en versierde bedrijfsauto's, die
direct na de opening een défilé voor de
Koningin zullen houden. Langs de open
tunnelbak hadden zich al vroeg in de och
tend velen verzameld ondermeer op een
tribune, die speciaal was opgericht voor
het personeel van de Amsterdamse Bal-
lastmaatschappij. Terwijl de Koningin
haar rijtoer maakte door de gemeente Vel
sen van Driehuis naar het ventilatiege-
bouwd, stroomde het publiek in grote ge-
lale toe, maar de politie had de afzetting
dermate goed in de hand dat er zich geen
enkel incident voordeed.
Vandaag, om precies te zijn te twee uur,
zullen de lange wachttijden van de voer
tuigen voor de Velser ponten tot het ver
leden behoren en zal een eind gekomen
zijn aan de lange files van auto's op de
Wijkerstraatweg, die soms tot aan de
Pelsstraat en enige keren zelfs nog verder
reikten. Nu is vanmiddag om drie uur op
symbolische wijze afscheid genomen van
het pontpersoneel door vertegenwoordigers
van de auto-weggebruikers, namens wie
de heer G. W. P. Stoutenbeek sr. uit Be
verwijk tijdens een van de eerste pauzen
na lange jaren voor het pontpersoneel op
het pontplein aan de noorzijde van het
kanaal het woord voerde onder aanbieding
van geschenken.
Voor de laatste maal ook was het vrijdag
nog eens extra druk bij de ponten, waar
's middags vroeg al een rij van vracht
auto's aan de noordkant een plaatsje vond
om voor de overtocht te wachten, een rij,
die zich tegen zes uur gisteravond opnieuw
uitstrekte tot voorbij de r.-k kerk op de
Wijkerstraatweg, die van vanmiddag af
plotseling een betrekkelijk ongevaarlijke
verkeersweg is geworden, behalve dan
voor brommers en wielrijders, die nog op
de ponten blijven aangewezen.
Door dr. Victor E. van Vriesland
De jaarlijkse leesweek van de Algemene
Nederlandse Bond van Leesbibliotheek
houders, die nu voor de derde keer
van 27 september tot 5 oktober wordt ge
houden, is donderdagavond in Bellevue in
Amsterdam geopend door de letterkundige
dr. Victor E. van Vriesland. Namens de
minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen werd deze avond bijgewoond
door het waarnemend hoofd van de af
deling jeugdvorming en volksontwikkeling,
de heer M. W. Heslinga. Ook was aan
wezig de directeur van de afdeling onder
wijs der gemeente Amsterdam, mr. W. M.
Morren.
Eén der deuren van de grote schutsluis
te Kornwerderzand, nabij de Afsluitdijk,
is door een kustvaarder aangevaren en
ontzet. Nadere bijzonderheden ontbreken
nog.
<:Praat<stoel
De Lichte Muze
Nou moet u eerlijk zijn. U hebt toch ook
wel es een half uurtje waarin u ijsberend
loopt te piekeren: „Wat zal ik nou es gaan
dóén?"
De beste romans interesseren u niet
meer. De biografieën van de grote mannen
uit de wereldgeschiedenis kent u al zo wat
van buiten. De ochtend- en avondbladen, de
weekbladen mét en zonder mooie mevrou
wen en meneren, ze liggen inclusief de in
gevulde puzzels in de bijkeuken te be
schimmelen. Dus, het blijft hameren in uw
hoofd: „Wat zal ik nou es gaan doen?"
En dan geschiedt het. U valt neer op
een klein fotuiltje bij de radio en u draait
de fatale knop om.
Het wordt een leerzaam half uurtje op
zangwijzen middels vocale prestaties, die
de muzikale mogelijkheden uwer dienst
bode van veertig jaar geleden zeker niet
te boven gaan.
Maar een mens wordt tenminste wijzer
van de tekst, want wat kom je daar zo
maar te weten voor een lesgeld van één
gulden-luisterbijdrage in de maand?
Er is maar één Amsterdam!
Er is maar één Westertoren! (aan de
voet waarvan de zanger op klagelijke toon
bekent „als kind" te zijn geboren).
Er is maar één Rembrandtplein!
Er is maar één IJ!
Je gaat dan, al luisterend en je gehoor
organen koesterend, vaststellen dat je aan
die waarheden eigenlijk nooit hebt gedacht
Even zink je in deze gedachten weg, om
dan weer vol attentie een dame te gaan
beluisteren die hartstochtelijk beweert, dat
e de stenen van die J or daan, die mooie
ouwe Jordaan, wil zóénen!
De meneer die daarna gaat beweren dat
ie behoefte heeft aan „koel helder water"
ou je begrijpend en méévoelend de hand
willen schudden, maar juist dan komt er
alweer een nieuwe klacht:
„Kleine schooier met die scheur in je
broekie,
Wie geeft je een ander konijn?"
Een hardroerende strofe die aan het slot
van elk vers gebisseerd wordt, alsof men
zeggen wil: „Gééf dat kind toch een ander
konijn! Hij heeft een schéür in se broe
kie!!!"
Dan komt. voor ons, waar we onze tranen
echt niet meer kunnen bedwingen, de ver
lossende greep naar de knop op ons toe
stel. die ons teruggeeft aan de stilte
Je valt weer neer in de stoel aan je
bureau. Je oog valt op het portret van je
moeder en van de weeromstuit wor' je óók
sentimenteel.
Je ziet je zelf aan de hand van die moe
der, fris gewassen en gekleed, op een zon
nige zomermorgen een kamer binnenko
men. Het énige toestel dat in die jaren
's morgens muziek maakte, was een glim
mend gepoetste koperen vogelkooi, waarin
Piet de kanarie, de echte Saksische roller,
bij het aanschouwen van zijn meesteres
het hoogste lied jubelde.
Hij was dan de „Lichte Muze" uit die
jaren. En wat voor een Muze!
Jan van Ees
De populaire „wandelende postkanto
ren", de P.T.T.-bestellers, met wie de plat
telandsbewoners in eigen huis alle postza
ken konden afhandelen, zullen verdwijnen
De plattelandsbewoners zullen daarvoor
met ingang van 1 januari 1958 naar het
dichtstbijzijnde postkantoor moeten gaan
Alleen bewoners van huizen, gelegen op
een afstand van meer dan 20 minuten
gaans (1.8 km.) zullen van de oude rege
ling kunnen blijven profiteren.
De bestedingsbeperking heeft het P.T.T.-
hoofdbestuur genoopt te besluiten voorlo
pig geen nieuwe bijkantoren meer te doen
bouwen. In de plaats daarvan zullen waar
nodig postagentschappen worden ingericht
CASABLANCA (UP) Vijf overleven
den van het vergane Duitse zeilschip ..Pa
mir" zijn zaterdagochtend met het Ame
rikaanse troepentransportschip „Geigcr
in Casablanca aangekomen.
Honderden fotografen en journalisten
voeren het schip, toen het aan de ingang
van de haven verscheen, tegemoet. Op de
kaden hadden zich vele belangstellenden
verzameld.
De eerste, die met tranen in de ogen
de loopplank beklom, was de vader van
de geredde kadet Folkert Anders.
De geredden droegen kleding van de
Amerikaanse marine en wuifden en glim
lachten tegen de vele fotografen. Zij zul
len met een Amerikaans legervliegtuig
naar Frankfort worden gebracht. In West.
Duitsland zijn zaterdag de vlaggen half
stok gehesen. Bondskanselier Adenauer
S.P.D.-leider Ollenhauer en bondspresident
Heuss hebben boodschappen gepubliceerd
waarin medeleven wordt uitgesproken met
de nabestaanden der tachtig slachtoffers
Dit wordt algemeen beschouwd als een
teken, dat de mannen zijn opgegeven.
De „Pamir-Passat"-stichting echter, een
groepering van veertig rederijen die de
„Pamir" als opleidingsschip gebruikten
heeft echter geweigerd de dood van de
tachtig man toe te geven zolang nog vlieg
tuigen en schepen het rampgebied afzoe
ken.
NEW YORK(Reuter/AFP) De Rus
sische onderminister van Buitenlandse Za
ken, Koeznetsov, heeft op een persconfe
rentie in New York verklaard, dat de Sov
jet-regering „het beginsel van een confe
rentie op het hoogste niveau over de ont
wapening gunstig zou ontvangen". Een uit
wisseling van bezoeken van de Sovjet
minister van Defensie, Zjoekov, aan de
Verenigde Staten en van de Amerikaanse
minister Wilson aan de Sovjet-Unie zou
volgens hem „nuttig" kunnen zijn.
Koeznetsov had de persconferentie be
legd om te pleiten voor verkiezing van
Tsjechoslowakije in de Veiligheidsraad, een
kwestie die de volgende week in de UNO-
Assemblee aan de orde komt.
Gevraagd naar het Ierse voorstel voor
geleidelijke terugtrekking van Russische
en Amerikaanse troepen uit Europa ver
klaarde hij het in beginsel wel „opbou
wend" te vinden.
Bij de technische uitgeverij H. Stam te
Haarlem is een interessant boekwerk ver
schenen, dat „De Velscrtunnels" heet en
is samengesteld door medewerkers van
Rijkswaterstaat. Het is een kloek uitge
voerd. fraai geïllustreerd gedenkboek ge
worden, dat de geschiedenis van de tun
nelbouw in woord en beeld vastlegt voor
het nageslacht en bovendien de leek een
helder inzicht verschaft in de gevolgde
technieken. Speciaal uit het oogpunt van
informatie is dit boek nuttig en doelmatig.
Het levert aan de hand van foto's en
schetsen een volledig patroon van alles,
wat er bij de tunnelbouw in het algemeen
en de Velser tunnels in het bizonder kwam
kijken waarbij de kostenschema's niet
vergeten zijn.
Het hoofdstuk „Bouwwijzen van tun
nels" bevat wetenswaardigheden, die voor
algemene ontwikkeling der technische
kennis grote waarde hebben, evenals trou
wens de hoofdstukken die nader ingaan
op de manier, waarop de Velsense tunnels
werden geconstrueerd. Aangezien in de
toekomst de bedrijvigheid in Nederland
op het gebied der verkeersverbindingen
steeds vaker met het onderwerp „tunnel"
te maken zullen krijgen, vormt het boek
een kostbaar middel om op de hoogte te
blijven.
Rest nog de vermelding, dat zelfs de ge
schiedenis van het ontstaan der water
verbinding van zee via IJmuiden naar
Amsterdam, het Noordzeekanaal, in het
kort is behandeld en de ontwikkeling van
de streek rondom het tunnelproject een
onderwerp van beschouwing in dit veel
zijdige werk uitmaakt.
In de vacature ontstaan door het over
lijden van de heer L. J. P. N. A. Bouw
man is benoemd tot voorzitter van het be
stuur van het Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest ir. W. Merkx te Haarlem,
lid van Gedeputeerde Staten van Noord
holland.
Een deel van het Baskenland heet le
Labourd. Van oudsher voeren de bewo
ners van deze streek ter kabeljauw-
vaart. Vandaar dat men de gevangen
vis labourdan (bijvoeglijk naamwoord
van le Labourd) ging noemen. Zoals in
meer woorden ging men de begin-1
zien als die van het lidwoord, vandaar
de oude vorm abberdaan en het Engel
se haberdine. Labberdaan is dus: ka
beljauw en speciaal: gezouten kabel
jauw. Het was een bijzonder goedkope
spijs, zoals ook blijkt uit de zegswijze:
je kunt er geen labberdaan voor eten,
voor: dat kost bijna niets. Voor zover
mij bekend is. gebruikt men het woord
thans voor: slappe thee - „gootwater".
