Dulles dreigt met vergelding Rusland Turkije aanvalt als Dam van Marken naar „de wal" gesloten OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Washington gelooft echter niet aan agressieplannen HET WEER „Kabinet-Drees zit op rozen Nobelprijs voor letterkunde toegekend aan Camus TURKIJE Nog geen geld voor een nieuw dijkgedeelte Ernstige ontsteking Gestolen sieraden achterhaald „Indonesia Raya" verboden voor onbepaalde tijd Wind en buien Syrië gealarmeerd Grornyko in spanning Plan voor oliebuisleiding voorlopig opgeschort Het woord is aan Prof. Oud in Tweede Kamer: Voor de kerkvaart ee lYlUKKIÓ mjorei/oc/ü^ff, 72e JAARGANG No 85 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie, prukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jós L. Lodewijks DONDERDAG 17 OKTOBER 1957 Haarlems Dagblad 302e JAARGANG No 238 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze correspondent in Washington) Dulles heeft op zijn wekelijkse persconferentie duidelijk gemaakt dat indien de Sovjet-Unie Turkije aanvalt, Amerika niet slechts zal helpen Turks territoir te verdedigen, doch eveneens bereid is Russische bases aan te vallen. Hoewel zowel van Russische als van Amerikaanse zijde krachtige taal wordt gebruikt, gelooft men in de hoogste Amerikaanse kringen niet dat de Russen tot een aanval op Turkije zullen overgaan. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken waar schuwde de Russen dus tegen iets dat men in Washington onwaarschijnlijk acht. Wel is de Amerikaanse regering er beducht voor dat de Russen deze stampij maken teneinde een uitgesproken communistisch regime in Syrië te vestigen. Weliswaar lijken vrienden van de Sovjet-Unie de touwtjes in Syrië in handen te hebben, doch hun positieis nog niet gevestigd. Zouden de Russen het stoute stuk bestaan een gewapende macht naar Syrië te zenden onder het voorwendsel Syrië tegen de Turken te willen beschermen, doch in feite om de wankele pro-Russische regering te steunen, dan zou een hachelijke toestand ontstaan, waarover Dulles zich niet heeft uitgelaten en waartegen Amerika nog geen politiek of militair serum in voorraad heeft Vandaar dat Amerika van harte bereid is in de UNO steun te verlenen aan een onderzoek naar de toestand aan de Turks-Syrische grens. Hierdoor kan een even tuele eenzijdige Russische actie worden geweerd en bovendien is de kans ge ringer dat ondergeschikte Turkse of Syrische bevelhebbers een incident ont ketenen dat tot een grotere strijd zou kunnen leiden. Istanboel (Reuter) Turkije heeft een Syrische nota ver worpen, waarin het wordt beschul digd van „provo cerende daden" aan de noordelijke grens van Syrië, aldus is van be voegde zijde in Istanboel verno men. Volgens de Syrische nota trekt Turkije bijzonder veel troepen sa men aan de grens. In kringen van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heerst voldoening over de Ameri kaanse houding van waakzaamheid aan gaande elke Russische of Syrische dreiging van een aanval op Turkije en over de ver klaring van Dulles, dat de Verenigde Sta ten, in geval van een Russische aanval op Turkije, hierop zullen reageren met een rechtstreekse actie tegen de Sovjet-Unie. In dezelfde kringen vindt men de aan wezigheid van Egyptische troepen in Syrië een „netelig vraagstuk". De Turkse autoriteiten stellen in het geheim een Dankzy het speurwerk van de Haar lemse recherche zijn enige personen aan gehouden, die ervan verdacht worden be trokken te z\jn by de diefstal van gouden ringen en armbanden ter waarde van ne genduizend gulden, die vorige week in de nacht van dinsdag op woensdag in een Haarlemse juwelierszaak is gepleegd. Bij Leidschendam zijn een Rotterdam mer en diens vriendin gearresteerd, die in een tasje gouden ringen, afkomstig van de diefstal, bij zich hadden. In de omgeving van Haarlem zijn voorts drie personen aangehouden, die eveneens gestolen rin gen in hun bezit hadden. Een groot ge deelte van de gestolen sieraden is thans achterhaald. Aangenomen wordt dat met de arrestatie van deze personen de diefstal is opgehelderd. DJAKARTA (ANP) De militaire com mandant van Djakarta, Endang Dachjar, heeft order gegeven tot sluiting van het onafhankelijke dagblad „Indonesia Raya", in Djakarta, voor onbepaalde tijd. Het verbod werd uitgevaardigd, nadat een verbod was ingesteld op het publi ceren van berichten over de zaak van Mochtar Lubis, de hoofdredacteur van dit blad, die al vanaf het begin van dit jaar huisarrest heeft wegens de tegen hem ge rezen verdenking betrokken te zijn bij de Poging tot een staatsgreep van kolonel Zulkifli Lubis. De recente maatregel is ge baseerd op de staat van oorlog en beleg en de noodzaak van „handhaving van de openbare rust en orde". De Indonesische journalistenvereniging P.W.I. zegt in een verklaring deze zoveel ste dwangmaatregel tegen de pers te be treuren en af te keuren. VERWACHTING, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van donderdagavond tot vrijdagavond, opgemaakt om 11.15 uur: Vanavond en vannacht zwaar bewolkt met regen. Morgen nu en dan opklaringen, maar ook enkele buien. Krachtige, tijdelijk stormachtige zuidelijke wind, ruimend naar west .Iets kouder overdag Volledige weerrapporten op pagina twee. iaxXlorXXXYXXXXXXXOOCXXXXyXXXXXöOCOOCOOO' DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN PAGINA'S nieuwe gedragslijn ten aanzien van Syrië op. „De betrekkingen met Syrië zijn tot het uiterste gespannen", aldus verklaart men in kringen van het ministerie. De verklaring van koning Hoessein, dat Jordanië een aanval op Syrië zou beschou wen als een aanval op alle Arabische lan den, heeft te Istanboel verbazing gewekt. Men wijst er in Turkse politieke kringen op, dat Turkije niet voornemens is Syrië aan te vallen. AMMAN (Reuter-AFP) Koning Hoes sein heeft de diplomatieke vertegenwoor digers van de Verenigde Staten, Groot- Brittannië, Turkije en der Arabische lan den verzocht hun regeringen mede te delen dat Jordanië de onafhankelijkheid van Syrië eerbiedigt en wenst dat deze behou den blijft. De Jordaanse regering heeft bepaald, dat niemand, hij zij Jordaniër of buitenlander, Jordaans gebied mag verlaten zonder een speciale, door de Jordaanse veiligheids dienst afgegeven verklaring. Deze reis beperking geldt in het bijzonder voor hen, die naar Syrië willen. De maatregel heeft ten doel gezagsondermijnende elementen te beletten zich buiten Jordanië te begeven of reizen te maken, zonder dat de politie hiervan op de hoogte is. Ook wil men ver hinderen dat dergelijke personen Jordanië binnenkomen, om er wanorde te veroor zaken of sabotagedaden te bedrijven. (Reuter-AFP-UP) Van Syrische en Egyptische zijde worden tegenstrijdige be richten verspreid, die een kenmerk zyn van een zenuwenoorlog. Het semi-officiële Egyptische persbureau voor het Nabye Oosten bericht dat het Syrische leger een noodtoestand heeft afgekondigd. Radio- Caïri meldt dat alle verloven van Syrische militairen zyn ingetrokken en dat wapens zyn uitgereikt aan „volksverzetsgroepen" in Aleppo, Horns en het noorden van het land. DAMASCUS (Reuter) Het „Arabische nieuwsagentschap" meldt van gezagheb bende zijde vernomen te hebben dat „bij zonder grote Turkse troepenconcentraties nabij de Syrische grens zijn waargeno men". Deze Turkse eenheden zouden de beschikking hebben over ongeveer twee honderd tanks. Syrië heeft de UNO-Assemblee verzocht een Syrische klacht over Turkse troepen concentraties aan de Syrische grens te be spreken. en de Russische minister van Buitenlandse Zaken. Gromyko, heeft in een brief aan de voorzitter van de UNO- Assemblee gezegd, dat de leden-staten Syrië onmiddellijk „de nodige gewapende hulp dienen te verlenen om een einde te maken aan de agressie", als Turkije de vrede mocht verstoren. Volgens Gromyko is de toestand zo gespannen, dat elk ogen blik een gewapend conflict kan uitbreken. Gromyko schrijft, dat volgens betrouwbare inlichtingen de Turkse generale staf en Amerikaanse adviseurs uitvoerige plannen hebben uitgewerkt voor een aanval, die onmiddellijk na de verkiezingen in Turkije op 27 oktober van dit jaar uitgevoerd zou den moeten worden. De huidige pogingen om het te doen voorkomen, dat de span ning is verminderd, is louter camouflage ter verzekering van het element van ver rassing in de aanval op de vredelievende staat Syrië, aldus Gromyko. ADVERTENTIE Voor uw bruiloft, vergadering of feest al In „Difi Raeckse" geweest? ZALEN DISPONIBEL Robert Lacoste, de Franse minister resident in Algerije, die naar Parijs ontboden was door Antoine Pinay, is tegen het advies van zijn arts in, uit Algiers in Parijs aangekomen om de formateur in te lichten omtrent de toe stand in Algerije. Lacoste heeft een ernstig abces aan zijn keel, maar on danks zijn „Mohammedaanse" verpak king slaagde hij erin een glimlach op zijn gezicht te brengen voordat het onderhoud met Pinay begon. De frac ties van de rooms-katholieke volks republikeinen MRPhet „Cadillac"- comité van de radicale partij en de ex-Gaullisten hebben besloten niet mee te doen aan een regering van Pinay, die morgen voor de Assemblée Natio nale wil verschijnen. Pinay wil een regering formeren uit conservatieven, rechtse radicalen en de RGR - een centrumgroep - en enkele ministers uit andere partijen. (Van een onzer redacteuren) Stipt volgens het tijdschema heeft de machinist van een grauwgrijze grijper vanmiddag om één uur met een welge mikte hap kleileem het laatste gat in de dijk tussen Marken en het vasteland ge sloten, onder het wakend oog van minis ter Algera en vele andere autoriteiten. Aan Markens burgemeester, de heer B. G. van Hout, viel daarna de eer te beurt, de inlijving van zijn voormalige eiland gemeente te mogen bezegelen met het planten van de nationale driekleur. Dat was tevens het sein voor het Marker muziekgezelschap Juliana, welker gepof- broekte musici opgesteld stonden aan boord van „De Jonge Jacoba", recht tegenover het sluitgat, om het eerste couplet van het Wilhelmus in te zetten, welks klanken verwaaiden over de wijde Gouwzee. Nauwelijks een kwartier na deze symbolische dijksluiting vertrok de kleine vloot met genodigden alweer, maar niet dan nadat burgemeester Van Hout en zijn Broek-in-Waterlandse ambtgenoot H. G. M. te Beekhorst el kaar met wapperende haren op het nog slechts enkele minuten oude stukje dam gefeliciteerd hadden met deze voor hun beide gemeenten zo heugelijke gebeur tenis. De verdere afwerking van de 1960 meter lange verbindingsdam, die 2,40 meter boven N.A.P. ligt en van 17,50 tot 31,25 meter breed is, werd daarna aan de Arnhemse aannemers overgelaten. Des morgens, een paar uur voor de slui ting, had in Markens gemoedelijke vereni gingsgebouw in de Kerkbuurt burgemees ter Van Hout reeds zijn vreugde uitgespro ken over deze historische gebeurtenis, die het laatste Zuiderzee-eiland „uit zijn af zondering van eeuwen bevrijden zal." Het hoofd van de Dienst Zuiderzeewer ken, ir. F. J. B. Geers, heeft vervolgens een uiteenzetting gegeven over de bedijking van de toekomstige Markerwaard, waar van de thans gereedgekomen dam het begin vormt. Marken kon, zo herinnerde ir. Geers, op twee manieren aansluiting krij gen met Noordholland, en wel via een noordelijke of een zuidelijke dijk. De eerste zou even benoorden Edam uitkomen, de tweede oplossing voorzag in een dam naar de buitenpolder De Nes, zoals die thans verwerkelijkt is. Deze laatste heeft het nadeel, dat zij de zuidelijke toegang tot de Gouwzee afsluit, waardoor het scheep vaartverkeer tussen Amsterdam, Volen- dam. Monnikendam en Marken zelf „bui tenom" moet gaan. De noordelijke dijk bleek echter niet recht in het gehele Mar kerwaardplan te passen, weshalve men ten slotte tot het plan-zuid besloot, ook al zal het vrachtvervoer te water, en vooral het watertoerisme vanuit Amsterdam, daarvan zekere nadelen ondervinden. Het was, al dus ir. Geers, met dat al hoog tijd, dat er een verbindingsdam kwam, omdat de IJsselmeervisserij steeds meer wegtaant en de bedrijvigheid van Marken zich voort durend meer op het vasteland gaat richten. Bovendien is Marken economisch veel meer gebonden aan Amsterdam en Monni kendam, dan aan de gebieden rond Edam, zodat ook om deze reden de zuidelijke dijk de voorkeur verdiende. Te zijner tijd zal er trouwens ten gerieve van de scheepvaart in de nieuwe dam een beweegbare brug komen, maar deze kan pas worden ge bouwd, als de gepi-ojecteerde hoofdverbin ding naar en door de Markerwaard tot stand gekomen zal zijn. Ir. Geers sprak in dit verband de hoop uit, dat de toestand van onze financiën het spoedig mogelyk zal maken, met de aanleg van deze hoofdverbinding te beginnen, temeer omdat het ook in de bedoeling ligt de verschillende sluizen - de bouwputten tegenover Lelystad en by Enkhuizen zy'n reeds in uitvoering - het volgende jaar aan te besteden. Op de begroting voor het Zuiderzeefonds zyn de hiertoe in 1958 vereiste gelden uitgetrokken, maar fondsen om tot de uitvoering van een nieuw djjkvak over te gaan, zyn er niet beschikbaar. De regering heeft echter volgens ir. Geers beloofd, deze zaak in de loop van vol gend jaar opnieuw te bezien. Voor de bedijking van de gehele Marker waard is - te beginnen met '57 - een elf jarig tijdschema opgesteld, een periode, waarin ook de ontginning van oostelijk Flevoland voltooid zal kunnen worden, het geen dus betekent, dat de nieuwe polder in 1968 droog zal kunnen vallen. Zullen eerst de noord-oostelijke dijk (EnkhuizenLelystad), de zuid-oostelijke dijk (LelystadIJmeer) en een deel van de westelijke dijk (IJmeerMarken) - waarvan vandaag dus een kleine twee kilo meter gereed is gekomen - worden aan gelegd, de resterende vier jaar zullen ge bruikt worden voor het opwerpen van de dijk langs de kust van Noordholland. Om waterhuishoudkundige, planologische en recreatieve redenen is het namelijk nood zakelijk, dat tussen Noordholland en de Markerwaard een randkanaal blijft be houden. De zeer belangrijke verkeersweg, die aangelegd zal worden op de zuid-oostelijke dijk en die door zal lopen via Lelystad naar NEW YORK (Reuter) Het plan voor de aanleg van een oliebuisleiding in het Nabije-Oosten waarvan de kosten op acht honderd miljoen dollar worden geraamd en die zou geschieden door oliebelangen uit de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland is voor onbepaalde tijd uitgesteld wegens de huidige politieke ontwikkeling in dat gebied, aldus heeft de „Journal of Commerce" vernomen uit kringen die in nauw contact staan met de Georg Christoph Lichtenberg Het vele lezen heeft ons een geleerd barbarendom bezorgd. Amerikaanse regering. Niet alleen zou een olieleiding via Turkije bij eventuele vij andelijkheden gevaar lopen, doch tevens zou, volgens het blad, de veiligheid van een oliehaven aan het einde van de leiding in de baai van Iskenderun riskant zijn. 99 (Van onze Kamerverslaggever) Minister-president dr. Drees heeft gistermiddag in de Tweede Kamer verklaard, dat hij twijfelt aan de mogelijkheid van een minderheidskabinet, zoals prof. Oud dat voor ogen staat. Het huidige kabinet zou echter aftreden indien er in de Kamer een meerderheid zou zijn voor een anders samengesteld kabinet. „Ik heb echter de indruk", aldus dr. Drees, „dat er dit jaar bij de algemene politieke beschouwingen naar aanleiding van de Troonrede meer neiging bestond het kabinet te steunen dan verleden jaar. Het kabinet hoopt een beleid te voeren waardoor het vertrouwen van de Kamer en van brede lagen van ons volk behouden blijft. „Het kabinet-Drees zit op rozen", con cludeerde prof. Oud (V.V.D.) bij de replie ken. Het had hem teleurgesteld, vooral van de fractieleider van de P.v.d.A., dat deze niet was ingegaan op het betoog over de principiële tegenstelling tussen socialisten en niet-socialisten. In antwoord op interrupties van de socia listen riep prof. Oud: „Natuurlijk gaat u er niet op in. U zit ook op rozen. U hebt toch het getal. Wat kan u dan die oppositie van een paar liberalen schelen?" „Het eindeloze gepraat over staatsal- macht interesseert ons niet", zei m Burger (P.v.d.A.) later. „Die statische, tijdloze, principiële beschouwingen zijn een vlucht voor de politie'-e keuze in de strijd om de sociale rechtvaardigheid. Waartoe leiden die beginselen in de praktijk van alle dag? Dat is wat ons interesseert. Dergelijke theoretische beschouwingen als die van de Kamperhoek en over Emmeloord naar het noorden, hoopt men tegen het midden van de zestiger jaren gereed te hebben. Een tweede oost-west verbinding over Lelystad staat tevens op het programma. Nadat vervolgens burgemeester Van Hout minister Algera, die inmiddels ook gearriveerd was, welkom had geheten, vertrok het gezelschap genodigden met de veerboot „Emma" naar het laatste dijkgat. prof. Oud horen thuis op de universiteit". „Regeren is niet theoretiseren", zei ook de heer Tilanus (C.H.U.), „maar handelen in bepaalde omstandigheden, daarbij na tuurlijk geleid door beginselen". Hij kon het principiële betoog van prof. Oud over de almacht van de staat niet bewonderen. Die dingen zijn niet zo eenvoudig als zij in theorie kunnen worden gesteld. In antwoord op het betoog van prof. Oud, dat een doelbewuste politiek van bezits vorming onmogelijk te verwezenlijken is in samenwerking met socialisten, verklaar de prof. Romme dat hij niet zo pessimis tisch is, „want de socialisten zijn al heel wat veranderd in vergelijking met vóór de oorlog", zei hij. De vorige dag had prof. Romme reeds gezegd dat hij niets voelt voor een min derheidskabinet, dat onderhevig zou zijn aan de zweep van de liberalen. Daarop antwoordde prof. Oud: Laat de heer Rom me dan maar oppassen dat hij niet, om de zweep van de liberalen te vermijden, onder de knoet van de socialisten komt". Overigens zat er dit jaar weinig pit in het grote politieke debat dat altijd vooraf gaat aan de behandeling van de diverse hoofdstukken van de rijksbegroting. Begin november zullen de algemene financiële beschouwingen worden gehouden. (Men zie ook pagina 9) De Nobelprijs voor letterkunde is dit jaar toegekend aan de vierenveertigjarige Franse schrijver Albert Camus „voor zyn belangrijke litteraire oeuvre, waarin de problemen van de hedendaagse menselyke geest helder en diepgaand worden be licht" (aldus de motivering van de Zweed se Academie van Letteren). Het is de ne gende keer, dat deze Nobelprijs aan een Franse auteur wordt toegekend. Camus is van allen, die er tot nog toe voor in aan merking kwamen, met uitzondering van Rudyard Kipling, de jongste. Albert Camus werd in 1913 in het Alge rijnse plaatsje Mondovi, in de buurt van de Tunesische grens, geboren. Reeds op twintigjarige leeftijd was hij als journa list in Algiers werkzaam. Gedurende de oorlog schreef hij voor de toen nog ille gale „Combat". Toen dit blad uit de ille galiteit als 'n Parijs' dagblad te voorschijn kwam, werd Camus verbonden aan de vaste staf van medewerkers. In die tijd schreef hij zijn 1' Etranger (de vreemde ling). Dit boek maakte hem onmiddellijk beroemd. In 1947 zei Camus zijn betrek kingen met „Combat" op en daarna publi ceerde hij achtereenvolgens La Chute, l'Etat de Siège, Caligula, Les Justes en Le Malentendu. De laatstgenoemde wer ken (Nederlandse titels: Staat van beleg. Caligula, De Rechtvaardigen en Het Mis verstand) zijn toneelstukken. Hij gaf ver volgens een aantal essays uit: Noces, Le Mythe de Sisyphe, l'Eté en l'Exile et le Royaume. Ook verschenen van zijn hand een bundel „Gedachten over de guillo tine". Camus heeft ook enkele vertalingen op zijn naam staan, onder andere „Re quiem voor een non" van William Faulk ner en „Un caso clinico" (Een interessante zaak) van Dino Buzzati. Het eerstgenoem de stuk heeft op het ogenblik in Parijs bijzonder veel succes. Eén van de bekend ste werken van Camus is ongetwijfeld „La Peste (De pest). Behalve met letterkundig werk heeft Camus zich beziggehouden met politieke en sociale problemen. Gedurende de eerste jaren na de oorlog was hij een vurig vol geling van Jean-Paul Sartre, maar bij de verscherping van de koude oorlog keerde Camus zich van Sartre destijds commu nist af: „Terwille van een verre stad. waarvan ik niet zeker ben, zal ik mijn broeders niet in het gelaat slaan", zo ver klaarde Camus toen, kennelijk doelend op het centrum van het wereldcommunisme. De Zweedse ambassadeur in P«^js, R. Kumlien, stelde Camus van de iteslissing Te Zaandam is een schip gebouwd - dat men op de foto tijdens zijn eerste proefvaart ziet - in opdracht van de heer Wilton, directeur van een bekende werfmaatschappij in Rotterdam, die het ten geschenke heeft gegeven aan een Engelse dominee. Deze gaat het vaar tuig, dat vijftien meter lang is en accommodatie biedt aan honderd per sonen, gebruiken om zeelieden van grote schepen te halen teneinde hen naar plaatsen te brengen waar kerk diensten en andere religieuze bijeen komsten worden gehouden. ADVERTENTIE BARTEÜORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162 Falcon Monty-coats in kleuren der Academie op de hoogte en nodigde hem uit op 10 december de prijs van 208.682.82 Zweedse kronen uit handen van Koning Gustaaf in ontvangst te nemen. (Voor een beschouwing over de beteke nis van Camus leze men verder op pag. 9).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 1