Zeventigjarige Willem Andriessen
op hartelijke wijze gehuldigd
Nederlandse kamermuziek
Theo Bruins morgen naar Canada
Charlotte Kohier thans ook
in Haarlem gehuldigd
Ereburger van Amsterdam
Jubileum van Donemus
Griekse schrijver Nikos
Kazantzakis overleden
WOENSDAG 30 OKTOBER 1957
7
Apothekers-assistente
levensgevaarlijk gewond
Met brommer tegen
vrachtauto
Kruis of Munt-puzzel
voor de Hoge Raad
Internaat te Apeldoorn
voor Hongaarse scholieren
Kind bij brand omgekomen
Nieuw onderzoek in
Anjumer moordzaak
Dr. Herman Teirlinck
over toneel
OP TOURNEE ONDER AUSPIClëN
VAN „JEUGD EN MUZIEK"
- na de solo-voordracht van „Yvette" -
G.A.T.T.-ministers spraken
over de Euromarkt
Max Planck-Instituut:
Spoetnik blijft tot mei
om aarde draaien
Gaillard probeert formatie
van minderheidsregering
Definitief antwoord aan
Coty pas vandaag
In de Bachzaal te Amsterdam had dins
dagavond een even hartelijke als groots
opgezette huldiging plaats van de vrijdag
jongstleden zeventig jaar geworden Willem
Andriessen, waardige telg van de Haar
lemse kunstenaarsfamilie, oud-Hagenaar
en sinds zijn benoeming tot directeur van
het Amsterdams Conservatorium, ook in
woner van de hoofdstad (van heden af
zelfs ereburger, welke titel hem deze avond
toegekend werd namens het gemeentebe
stuur). Maar vooral heeft men hem gehul
digd om zijn artistieke en menselijke
eigenschappen, waardoor hij een der meest
gevierde toonkunstenaars en cultuurdra
gers van ons land is geworden. De huldi
ging van de sympathieke jarige was op
touw gezet door oud-collega's en leerlingen.
Toen de heer en mevrouw Andriessen de
zaal binnen traden, klonk een opgewekte
feestfanfare voor zes trompetten en orgel,
voor de gelegenheid gecomponeerd door
Ernst W. Mulder en door leerlingen van
het Amsterdams Conservatorium, onder
leiding van de heer F. Grim uitgevoerd.
Hierna werd de jubilaris welkom geheten
door de heer Jan Odé, de huidige directeur
van het Conservatorium, die er zijn ver
bazing over uitsprak dat de last der jaren
voor Andriessen geen beletsel blijkt te zijn
om zware Beethoven-programma's uit te
voeren en met zijn warm opwekkend
woord en pedagogische tact in oe bres
blijft staan om zijn medemensen deel te
doen hebben aan de vreugden van zijn
kunstenaarschap.
Vervolgens werden door twee oud-leer
lingen van Andriessen, de heren Johan van
den Boogert en Gérard van Blerk, de va
riaties van Brahms op het St. Anthoni-
koraal, in speciale adaptatie van de com
ponist voor twee piano's, op briljante wijze
uitgevoerd. Zoals later bleek, was dit een
lievelingsstuk van de gehuldigde leermees
ter. Drie liederen van Willem Andriessen,
typerend voor zijn persoonlijkheid, werden
(keurig aan de vleugel begeleid door Nelly
Stener-Wagenaar) door Herman Schey ge
zongen. Om het muzikale deel van de
avond zinrijk te voltooien werd het mach
tige Te Deum van Anton Bruckner uitge
voerd door solisten, koor en orkestklassen
van het Conservatorium, onder leiding van
dr. Anton van der Horst.
Feestgeschenken
Ondertussen was de jubilaris dankbaar
gehuldigd en had hijzelf de aanwezigen
toegesproken met de openheid en de gulle
hartelijkheid, die hem steeds kenmerken.
Als afgevaardigden van het Amsterdams
gemeentebestuur betraden mejuffrouw
Agnes Luns en wethouder Van Wijk het
podium om Andriessen de dank en de hul
de te brengen, die de hoofdstedelijke over
heid zich gedrongen voelt te betuigen aan
een zo verdienstelijk medeburger. Wethou
der Van Wijk, die het woord voerde, hul
digde de jubilaris als kunstenaar, als mens
en als organisator en overhandigde hem de
stedelijke erepenning als blijk van dank.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
professor dr. K Ph. Bernet Kempers, voor
zitter van het huldigingscomité. Deze wees
er op hoe oneindig velen innerlijk verrijkt
wei-den door Andriessens kunst en sym
pathieke persoonlijkheid, hoe hij als in
leider op conferenties het begrijpen van
muziek op een zo eenvoudige, zuivere en
tot ieders begrip sprekende wijze weet bij
te brengen, hoe in hem de mens en de
kunstenaar een volmaakte eenheid vor
men, hoe hij zich bij al het aantrekkelijke
van zijn persoonlijkheid steeds de man
toont op wiens woord men kan bogen en
die zijn mening nooit onder stoelen of
banken steekt. Verder wees spreker op
Andriessens dichterlijke en compositorische
begaafdheid, wat op de recente uitvoering
van zijn piano-concert (op twintigjarige
leeftijd gecomponeerd) nog eens overtui
gend bleek: eerlijke muziek van een jong
artiest, die schreef zoals hij gevoelde. Toch
was hij er vroeg bij om de modernen van
toen te interpreteren. Specialist in deze of
gene stijl is hij niet geweest, maar Schu
mann, Brahms, Reger en vooral Beethoven
heeft hij bij voorkeur vertolkt. De gram
mofoonmaatschappijen zouden, volgens
spreker, in hun culturele taak te kort
schieten als zij de kans zouden verzuimen
Andriessens interpretaties van diens laat
ste sonates voor het nageslacht te bewa
ren. Professor Bernet Kempers dankte
mevrouw Andriessen voor hetgeen zij voor
haar man geweest is en tenslotte verraste
hij de jubilaris met een jubileumgeschenk:
een bon voor een reis naar het zonnige
Zuiden.
Het was een treffend moment de gevier
de kunstenaar daarna zelf aan het woord
te horen, op een podium dat als in een
bloementuin herschapen was. Hij bekende
zeer getroffen te zijn geweest door zoveel
blijken van sympathie. In aansluiting op
wat over zijn kunstenaarschap gezegd
was, meende hij dit te mogen verklaren
met een verwijzing naar het motto dat
Beethoven boven zijn Missa Solemnis
„chreef: „Vom Herzen, möge es zum Her
zen gehen". Wat ik gedaan heb, aldus de
jubilaris, heb ik van harte gedaan, opdat
het ook de harten zou raken: „In de eerste
plaats dank ik God, in de tweede plaats
mijn vrouw, die steeds mijn hechte steun
geweest is." Daarop volgden dankbetuigin
gen aan allen die hem deze hulde bereid
hadden. De geste van het gemeentebestuur
was hem een bijzondere verrassing ge
weest. En toen het over de uitgevoerde
muziek van deze avond ging, kon hij niet
nalaten even voor de vleugel te gaan zitten
en zijn romantisch voelend hart te luchten
in een passage uit het stuk van Brahms
om het effect van één noot (een a) en als
parallel daarvan de werking van een d
aan te duiden in de coda van het midden
deel der tweede pianosonate van Mozart.
Zo werd het publiek dan nog getracteerd
op een van die fijne detaails, waarmee An
driessen zijn pedagogische conferenties
steeds weet te kruiden om ze aan hun
bestemming te doen beantwoorden: van
hart tot hart.
Talrijke belangstellenden kwamen hem
tenslotte de hand schudden. Tot hen be
hoorden ook minister J. G. Suurhoff, dr. J.
Hulsker namens de minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, benevens
dr. J. Daniskas, inspecteur van het muziek
onderwijs.
Jos. de Klerk
De beeldhouwer Mari Andriessen wenst
zijn broer geluk. In het midden
mevrouw Andriessen.
De 43-jarige mevrouw H. M. H. de B.
uit I.Tmuiden-oost, apothekers-assistente
n het Provinciaal Ziekenhuis te Santpoort,
s gistermiddag levensgevaarlijk gewond
geraakt bij een aanrijding, die haar op de
kruising Jan Kostelijklaan—Thorbecke-
'aanv. Tuylweg in het villapark „Vel-
serbeek" overkwam
Zij was per bromfiets op weg naar haar
/erk, toen op het kruispunt een vracht-
uto, die naar de politie aanneemt zeer
nel heeft gereden, haar van rechts nader-
'e. Zij gaf geen voorrang en werd tegen
le weg geslingerd, waar zij hevig bloedend
bleef liggen. Per ambulance is mevrouw
De B. naar het Antoniusziekenhuis ver
voerd, waar een schedelbasisfractuur werd
geconstateerd. Voor een spoedoperatie is
de dame naar het Wilhelminagasthuis te
Amsterdam overgebracht. Haar toestand
was vanmorgen nog zeer ernstig.
De Velsense politie roept eventuele ge
tuigen van dit ongeval op, zich met haar
in verbinding te stellen (telefoon 6444
K 2550).
De serie jubileumconcertenter gelegen
heid van het tienjarig bestaan van de
stichting „Donemus" (Documentatie van
Nederlandse muziek) werd dinsdagavond
in de kleine zaal van het Concertgebouw
te Amsterdam besloten met een Kamer
muziekconcert. De lezer verwachte hier
over van mij geen poging tot 't geven van
een bindend oordeel: het critisch beluis
teren van alleen nieuw muzikaal werk is
een vrijwel onmogelijke taak, niet alleen
wegens het efemere karakter van de
klank, maar ook door de mate waarin bij
de muziek (méér dan bij andere kunsten)
materiaal, techniek en expressie in elkaar
verstrengeld zijn.
Het is interessant te wijzen op de ook
door dit programma weer bevestigde voor
keur van vele Nederlandse componisten
voor de octotoniek, een toonladderopbouw
die gekenmerkt wordt door het overwegen
van de kleine terts, de toonsafstand die
voor onze aperceptie het sterkste met
„mineur"-stemmingen is geassocieerd. Ook
de samenvoeging van twee van dergelijke
tertsen, de zogenaamde tritonus, speelt
uiteraard in de aldus gevormde toonreeks
een belangrijke rol: deze splitst het octaaf,
basis van ons muzikaal toonsysteem, pre
cies in tweeën en heeft dus een ambivalent
karakter. Reeds de hier genoemde twee
punten (die met andere uitgebreid kunnen
worden) bepalen de keuze van het mate
riaal in dit geval werkingen impliceert,
die door de luisteraar als zoekend, kla
gend, neerslachtig geïnterpreteerd wor
den. Anderzijds kan ik mij er niet aan ont
trekken, dat de grote buigzaamheid van
deze tonenreeks namelijk door de ge
lijkluidendheid der betreffende interval-
spanningen de componisten tè gemak
kelijk op het spoor brengt van wrange
accenten, die met te weinig innerlijke
noodzaak geplaatst kunnen worden. Men
kan dit in zeker opzicht vergelijken met
het klakkeloos hanteren van oude modi
(kerktoonsoorten). Hierdoor wordt altijd
wel een zekere archaïserende stemming
opgewekt. Evenals de taal is ook de mu
ziek in sterke mate belast met conventies
en steeds kan wat bij de ene componist
het goud der inspiratie was bij de andere
devalueren tot de pasmunt van een ver
sleten frase.
Nog enkele opmerkingen betreffende
sommige der uitgevoerde werken: een
sonate voor cello-solo van Henk Badings
trof evenzeer door haar kernachtige op
bouw als door de realisatie van een één
stemmigheid, die inderdaad aan zichzelf
genoeg had. „Le Tombeau de Ravel" van
Rudolf Escher, een eerbetoon in de vorm
van een suite van oude dansvormen met
een tweetal „airs" (respectievelijk voor
cello en fluit) als intermezzi en een hymne
als besluit, bezat enkele momenten van
evocatieve kracht, doch was als geheel bij
eerste aanhoren wat lang. Een wonderlijk
stuk tenslotte was „Sous-Marine" van
Luctor Ponse, waarin uiterst grillige toon-
figuren op impressionistische wijze „de
wereld der stilte" verklanken.
De uitvoering van dit programma (dat
nog drie werken bevatte) was in voortref
felijke handen bij het ensemble Alma Mu-
sica, het Hollands Strijkkwartet, de
De procureur-generaal bij de Hoge
Raad heeft tot verwerping van het beroep
geconcludeerd in de zaak van de direc
teur van „Het Vrije Volk". Het ging hier
om het wekelijks nubliceren van een puz
zel „Kruis of Munt". De directeur was
door de kantonrechter 'te Amsterdam ver
oordeeld tot 100 gulden boete wegens
overtreding van de Loterijwet. In beroep
werd de dagvaarding op grond van on
duidelijkheid nietig verklaard, waarna de
directeur in beroer» van cassatie ging. In
deze zaak zal de Hoge Raad op 26 novem
ber arrest wijzen.
De villa „Magyarok" aan de Waldeck
Pyrmontlaan te Apeldoorn, die het vorige
jaar door de Koningin beschikbaar werd
gesteld voor de huisvesting van Hongaarse
vluchtelingen, heeft een andere bestem
ming gekregen. Zij blijft evenwel ten dien
ste van de Hongaren. Een groepje van 26
jongelui is er nu ingetrokken, dat onder
deskundige leiding middelbaar onderwijs
zal ontvangen en worden voorbereid op
het volgen van Nederlandse middelbare
scholen. Het onderwijs wordt gegeven door
een aantal leraren van Apeldoornse mid
delbare scholen en enkele daarvoor spe
ciaal aangetrokken krachten. Er wordt les
gegeven in onder andere Duits, Engels, Ne
derlands, scheikunde, geschiedenis, econo
mie en staatshuishoudkunde. Voorlopig is
dit internaat nog een proef, maar wanneer
blijkt, dat men er goede resultaten mee be
reikt, zal er waarschijnlijk volgend jaar
i een nieuwe cursus worden gegeven.
sopraan Maria van Dongen, de pianist
Luctor Ponse en de cellist Anne Bijlsma,
welke laatste voor zijn briljante vertol
king van Badings' sonate zelfs een ovatie
kreeg.
Sas Bunge
Bij een felle brand die dinsdagavond in
de Havenstraat te Veendam een dubbel
pand verwoestte, is een vierjarig jongetje
om het leven gekomen. Het pand werd be
woond door de families A. Schaap en B.
Dijk. De brand is vermoedelijk uitgebro
ken in de kamer of de keuken van de fa
milie Dijk, nadat de ouders naar bed waren
gegaan. Zij wei-den wakker door dichte
rookwolken. Met grote moeite konden zij
zich redden. Maar nadat zij de familie
Schaap hadden gealarmeerd, konden zij
hun woning niet meer binnendringen om
het vierjarig jongetje J. Dijk te redden.
Wel kon men door een raam nog de voor
kamer binnenkomen waar een baby van
een half jaar van de familie Dijk lag te
slapen.
De brandweer kon niet voorkomen, dat
het gehele pand verloren ging. Het duurde
meer dan een uur voor men na de blussing
het verkoolde lijk van het jongetje gevon
den had.
In september 1956 werd op een stuk
bouwland bij het Friese dorpje Anjum het
lijk gevonden van de 40-jarige alleenwo
nende slikwerker P. Steegstra. Het onder
zoek wees uit, dat de man door misdrijf
om het leven was gekomen. Verdacht van
moord werden aangehouden de echtelieden
D. uit Anjum, hun zoon Andries en diens
vriend Ale. Allen hebben voor de recht
bank te Leeuwarden terechtgestaan, maar
toen de rechtbank vonnis zou wijzen wer
den nieuwe feiten bekend, zodat de ver
dere behandeling werd aangehouden.
Gisteravond is op last van de officier van
Justitie te Leeuwarden gearresteerd de 28-
jarige landbouwer D. B. die voor de recht
bank als getuige in deze zaak was opge
treden. Voorts is het lijk opgegraven van
de vader van B. een landbouwer, die vijf
jaar geleden plotseling is gestorven.
De Griekse schrijver Nikos Kazantzakis
is dezer dagen in de universiteitskliniek
van Freiburg op 72-jarige leeftijd over
leden. Hij is buiten Griekenland vooral
bekend geworden door zijn boek „Christus
wordt weer gekruisigd", waarvan de
Franse cineast Jules Dassin een zeer bij
zondere film maakte, die vorige week in
ons land in roulatie werd gebracht en
thans in Amsterdam in twee bioscopen
wordt vertoond. Van Kazantzakis werd ook
bekend „Kapitein Michalis".
De schrijver werd op Kreta geboren.
Kort na de tweede wereldoorlog is hij
Grieks minister van Cultuur geworden. In
Wenen werd hem vorig jaar de interna
tionale vredesprijs toegekend. Zijn oeuvre
is omvangrijk.
Voor een aandachtig gehoor van vele in
gewijden op litterair gebied heeft de
Vlaamse letterkundige dr. Hermar Teir
linck dinsdagavond op uitnodiging van de
afdeling Amsterdam van het Com;té van
Belgisch-Nederlands-Luxemburgse samen
werking in de aula van de gemeente-uni
versiteit te Amsterdam een voordracht
gehouden getiteld „Prioriteit van het spel".
Hij werd ingeleid door de voorzitter van
de afdeling Amsterdam prof. dr. A. Pitlo.
die zei te willen volstaan met een begroe
tingswoord omdat hij zich als jurist een
vreemde acht op het terrein van de litte
ratuur. De voorzitter verwelkomde bo
vendien de consul-generaal van België te
Amsterdam, de heer L. Borremans en ver
tegenwoordigers van het ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en
van de gemeente.
De 78-jarige dr. Teirlinck, die ere-doctor
van de gemeentelijke universiteit is en die
als eerste de Beigisch-Nederland-^ prijs
voor Litteratuur kreeg, gaf uitvoerig zijn
zienswijze weer op het huidige westerse
toneel, zoals hij dit heeft beschreven in
zijn boek „Wijding van een derde ge
boorte". Hij betoogde, dat niet de toneel
schrijver, maar de acteur de waarlijk dra
matische kunst maakt. Hij ging daarbij uit
van de zijns inziens zuiverste vorm van
toneel uit de middeleeuwen, toen deze
kunst voor een groot deel improvisatie
was. Plet toneel zelf maakt het st.uk, niet
de litterariteit van de auteur. Bij de op
leiding van acteurs zal daar vooral aan
dacht aan moeten worden besteed.
Morgenavond zal de 27-jarige pianist
Theo Bruins voor een tournee van bijna
drie weken van Schiphol vertrekken naar
Canada. Hij zal er ongeveer twintig con
certen geven voor jeugdige muzieklief-
hebers, die zijn aangesloten bij de inter
nationale federatie van de Jeunesses Mu-
sicales, welke zoals bekend zal zijn in
Nederland wordt vertegenwoordigd door
de stichting Jeugd en Muziek. Deze stich
ting heeft de tournee georganiseerd. Voor
Nederland betekent dat voor het eerst
deelneming aan een sinds apht jaar be
staande uitwisseling van veelbelovende
jonge musici tussen de eenentwintig bij de
federatie aangesloten landen.
Theo Bruins speelt in Canada werk van
componisten uit alle tijden, maar heden
daagse composities uit eigen land hebben
op zijn programma een belangrijke plaats.
Het is namelijk een eis van de federatie,
dat de musici die aan de uitwisseling deel
nemen in de eerste plaats hun eigen land
vertegenwoordigen. Bruins vertrekt mor
gen beslist met plezier, want hij kan in
Canada rekenen op vele critische en goed
onderlegde toehoorders. De Canadese af
deling van Jeunesses Musicales is een
actief lid van de federatie.
Deze eer komt Jeugd en Muziek overi
gens evenzeer toe. De stichting telt op het
ogenblik zeventien afdelingen over alle
provincies verspreid. Binnenkort worden
er twee bijgevoegd, in Haarlem en in 't
Gooi. Van de nieuwe dirigent van het
Noordhollands Philharmonisch Orkest kan
zeker medewerking worden verwacht om
de afdeling in deze stad tot bloei te bren
gen. Hij begon tien jaar geleden met een
afdeling van de stichting in Maastricht en
kan bij de aanpak dus wel verondersteld
worden nuttige ervaring te hebben. De
belangstellenden voor de jaarlijkse serie
jeugdconcerten door het N.Ph.O. zullen
vele verlangens op muziekgebied in lid
maatschap van „Jeugd en Muziek" beant
woord kunnen vinden.
In het komende jaar staan de stichting
twee evenementen te wachten, te weten
de viering van het tienjarig bestaan en de
Wereldtentoonstelling in Brussel, waar
voor dertig tot veertig miljoen bezoekers
worden verwacht en waarop onder andere
een ontmoeting zal plaats hebben tussen
de jeugdorkesten van New York, Moskou,
West-Berlijn, Oostenrijk, Zwitserland, ons
land en andere bij de federatie aange
sloten ensembles. Het Nederlandse Jeugd
Orkest zal daar werk spelen van heden
daagse Nederlandse componisten. Dit
ensemble werd in het begin van dit jaar
opgericht en gaf in juli de eerste uitvoe
ring in Arnhem onder leiding van de vaste
dirigent Nico Hermans. Die uitvoering had
al zoveel kwaliteit, dat Philips heeft be
sloten binnen enkele maanden een opname
op vijfenveertig toeren op de markt te
brengen. Daarop kan men de zeventig
leden van het orkest beluisteren in het
menuet uit de Symfonie nr. 104 van Haydn
en twee delen uit de suite waarmee Karei
Mengelberg in 1954 de prijs van de ge
meente Amsterdam verwierf. Het orkest
speelt uiteraard ook bij de viering van het
tweede lustrum op 12 april in het Amster
dams Concertgebouw. Het Amsterdamse
koor van Jeugd en Muziek verleent daar
aan medewerking. Er worden pogingen in
het werk gesteld om dat koor te verster
ken met leden van koren in andere plaat
sen en men hoopt die viering te kunnen
bekronen met de instelling van een Neder
lands Jeugd Koor.
Tenslotte zij nog vermeld, dat Neder
land als onderdeel van het uitwisselings
programma der federatie tussen 25 januari
en 2 februari bezocht zal worden door de
Mexicaanse violist Hermilo Novelo. Hij
speelt in verscheidene plaatsen en vele
leden van Jeugd en Muziek zullen dus de
gelegenheid krijgen hedendaagse Mexi
caanse muziek te beluisteren in een origi
nele uitvoering. Een enkele dagen geleden
ingestelde commissie van de federatie
zorgt ervoor, dat de composities op zijr
programma representant zijn.
Als resultaat van de activiteiten der in
ternationale federatie moet nog worden
gewezen op het feit, dat met ingang van
het komende jaar een uitwisseling zal be
ginnen van vakmusici tussen de jaarlijks
in de aangesloten landen te houden festi
vals en dat er tevens een samenwerking
tot stand komt tussen de omroepverenigin
gen in die landen, waardoor de program
ma's onderling kunnen worden vergeleken.
„Het is heerlijk om te weten dat ik een
plaats heb verworven in het hart van het
Nederlandse volk!". Met die woorden en
een betuiging van erkentelijkheid voor de
aanwezigheid van haar thans zeer bejaar
de leermeesteres Betty HoltropVan Gel
der besloot Charlotte Kohier dinsdagavond
haar korte repliek op de toespraken van
hen, die haar in de Haarlemse Schouw
burg ter gelegenheid van haar zilveren
jubileum als voordrachtkunstenares had
den gehuldigd. De rij was geopend door
burgemeester mr. O. P. F. M. Cremers, die
verklaarde het aan de herinnering aan zijn
ambtgenoot in „Frasquita" te danken te
hebben, dat hij zich één keer per jaar van
zijn particuliere aandeel in de menselijke
ij delheid bewust wordt, namelijk wanneer
hij zich in ambtsgewaad met degen en
steek voor de spiegel bekijkt. Inplaats van
misschien al versleten complimenten bood
spreker namens het gemeentebestuur
eigenhandig een fraai bloemstuk aan,
daaraan toch de waardering verbindend
voor het feit dat Charlotte Kohier zoveel
mensen in den land aan het lezen en aan
het denken heeft gebracht.
Dr. P. H. Schroder sprak namens het
plaatselijke huldigingscomité in beurte
lings geestige en gevoelige woorden, de
vergelijking uitwerkend van een Chinees
wijsgeer, dat in ieder mens een tijger, een
ezel en een nachtegaal schuilen (als een
tijger zo agressief werpt zij zich snel op
de rol, met de gestage inspanning en het
doorzettingsvermogen van de ezel werkt
zij die uit, als een nachtegaal geeft zij met
haar kunstenaarschap stem aan de emo
ties) en voorts treffend verwijzend naar
een avond in het begin van de oorlog, toen
Charlotte Kohier met haar voordracht van
vaderlandse poëzie een onder de bezetting
lijdend volk troost en vertrouwen heeft
geschonken. Als geschenk bood hij het
verzamelde geld aan ter financiering van
de aankoop van een collier. Namens een
damescomité voegde mevrouw Marguérite
van HengelCouperus hier nog enkele
woorden aan toe, even bloemrijk als het
bijbehorende boeket. Mevrouw J. M. Vis
serBrutel de la Rivière sprak „zomaar"
om te zeggen, dat Charlotte Kohier deze
avond „zo beelderig mooi" was. De heer
J. Brants voerde het woord namens „Teis-
terbant" en plaatste de jubilaresse op één
niveau met internationale beroemheden
als Sir John Gielgud en Ruth Draper, om
dat zij niet alleen een vertolkende maar
ook een scheppende kunstenares is, die met
een enkel woord en gebaar talloze karak
ters tot leven heeft gebracht: „Was u niet
in Nederland geboren, dan zou u wereld
beroemd zijn. Gelukkig blijft uw kunst
niettemin even groot!"
De voordracht
Dat alles, nog gevolgd door een in
tieme receptie in de grote foyer, speelde
zich af na de eigenlijke gebeurtenis van
de avond, de solovoordracht van „Yvette"
door Guy de Maupassant, die dit verhaal
in de tachtiger jaren van de vorige eeuw
heeft geschreven. Zij gebruikte de bijzon
der knappe vertaling van Adriaan Mor-
riën, die dezer dagen bij Querido te Am
sterdam in de Salamanderreeks is ver
schenen en waarnaar ik de belangstellen
de lezer verwijs. De titelheldin wordt daar
in met heldere, gevoelige lijnen geschetst
als een „witte bloem op een mestvaalt"
een onschuldig, de oprechte, volledige lief
de zoekend meisje van achttien jaar in een
verdorven omgeving, die haar ontluikende
leven wil offeren als zij ontdekt, dat haar
moeder van gepassioneerde lichtzinnigheid
haar beroep heeft gemaakt en die „gered"
wordt door de levensgenieter Jean de Se-
vigny, die haar om haar pikante frisheid
bemint. Door een misschien onvermijde
lijke verzwaring of verlenging van het
sentimentele accent dreigde deze treffende
vertelling soms „ouderwets" aan te doen,
welke indruk men bij de lectuur niet op
doet.
Het laat zich gemakkelijk begrijpen, dat
Charlotte Kohier, na moeizaam zoeken in
de toch betrekkelijk weinig van haar ga
ding bevattende wereldlitteratuur, ten
slotte deze novelle heeft gekozen, al ware
het slechts om de voor haar aantrekke
lijke mogelijkheid tot typering van een
moeder en dochter als hoofdpersonen van
een bewogen geschiedenis. Dat de slechts
schematisch aangeduide mannelijke tegen
spelers nauwelijks van elkaar te onder
scheiden waren in hun vaagheid is een
bezwaar, dat men dan maar voor lief
moest nemen. Er steekt bij alle klassieke
Franse helderheid een flink brok roman
tische subjectiviteit in dit verhaad, het
geen bij de onmogelijkheid tot vereen-
Niet karig met bezwaren
De zes landen der Europese Gemeen
schappelijke Markt zullen een groot aantal
vragen te beantwoorden hebben, voor de
37 landen van de G.A.T.T. het verdrag van
Rome zullen aanvaarden. Dat is reeds ge
bleken uit de eerste 21 verklaringen, die
zijn afgelegd in de ministersvergadering in
Genève, waarin de ministers van Handel
der verschillende landen hun visie op de
wereldhandel gaven. Al waren de ministers
ten aanzien van hun verklaringen nauwe
lijks aan enige beperking gebonden, vrij
wel allen bleken zij zich vooral bezig te
houden met de problemen van de gemeen
schappelijke markt. Alle sprekers aan
vaardden het beginsel van de Euromarkt
en prezen de tendens tot regionale econo
mische integratie. Maar allen voor zover
zij landen buiten de Euromarkt vertegen
woordigden - gaven uiting aan bezorgdheid
over de mogelijke uitwerking op de handel
buiten de Euromarkt.
De bezwaren die kenbaar gemaakt wer
den tegen de Euromarkt, richtten zich
vooral op de volgende punten: De nog vage
plannen betreffende een „geleide" markt
voor landbouwprodukten. Men vreest dat
dit zal leiden tot een sluiting van de markt
voor landen buiten het verdrag. Het nog
niet vastgelegde gemeenschappelijke dou
anetarief, dat zoals enige landen vooral
Z. Afrika vrezen, hoger zal liggen dan
de afzondei'lijke tarieven der afzonderlijke
zes landen. De bepaling in her. verdrag van
Rome, dat bepaalde handelsbepei'kingen
om redenen van betalingsevenwicht kun
nen worden verzwaard of althans gehand
haafd. En tenslotte het plan tot aansluiting
van de overzeese gebieden, waarin vele
sprekers een systeem van „preferenties"
zien ten nadele van andei-e landen die aan
gewezen zijn op koloniale export. (UP.)
zelviging met één figuur een ernstiger na
deel bleek te zijn. Noemt men het door
Charlotte Kohier zo vaardig bedreven
genre met een nuttige term van Vestdijk
epolyrisch, dan wordt het direct duidelijk
dat zij in het algemeen de beste resultaten
kan bereiken met een anekdotisch, objec
tief gesteld verhaal.
Haar grootste successen in haar vijfen
twintigjarige carrière als voordrachtkun
stenares hebben dat trouwens wel bewezen.
Men krijgt zo gauw, zeker bij wat al een
voltooide vorm heeft aangenomen, van het
goede te veel. Zo beluisterde men bijvoor
beeld nu herhaaldelijk een zangerig aan
houden van lettergrepen in schilderachtige
vergelijkingen om stemming „te maken"
waarvoor de schrijver aan enkele ge
wone woorden al genoeg had. Het beste
op dreef was Charlotte Kohier bij haar
oproepen van de achtergronden van de
handeling, de klaterende sfeer van „la belle
époque". Zeer knap wist zij met tong-
geklak en een enkel melodietje (de fameuze
wals uit de serenade voor strijkers van
Tsjaikofsky was daar ook bij!) ter onder
breking of aanvulling van lange gesprek
ken of beschrijvingen de toehoorder een
gewaarwording van persoonlijke aanwezig
heid bij te brengen.
Zo lang er nog mensen zijn, kinderlijk
genoeg om een goed verteld verhaal op
prijs te stellen, zal Charlotte Kohier er
steeds weer in slagen een talrijk pbliek te
ontroeren of aan het lachen te brengen.
Hoe meer ruimte ter suggestie van het
niet in woorden tot uitdrukking gebrachte
of ter zichtbaarmaking er overblijft, des te
zekerder zal haar dat gelukken. Nu was
het afgezien van de formidabele mnemo
technische prestatie vooral met de
creatie van de aandoenlijke Yvette, dat zij
haar bewonderaars, zij het vluchtig, in het
hart wist te raken.
David Koning
RAVENSBURG (Reuter) Het Max
Planck-instituut in Ravensburg (West-
Duitsland) heeft berekend, dat de Russi
sche kunstmaan waarschijnlijk tot mei om
de aarde zal blijven draaien en het raket-
deel tot half december. De Spoetnik ver
liest slechts zeer langzaam hoogte, onge
veer een kilometer per dag, aldus een
woordvoerder van het instituut.
LONDEN (Reutei-) De Sovjet-Unie
stelt zich voor 125 raketten te lanceren
voor wetenschappelijk onderzoek in het
kader van het internationale geofysische
jaar, aldus heeft radio-Moskou maandag
gemeld.
PARIJS (UP) France Soir bericht, dat
op 19 augustus van dit jaar een Russische
proef satelliet boven Fi-ankrijk ten onder
gegaan is. Het blad meldt, dat een obser
vatorium in Forcalquier bij Marseille het
voorwerp heeft gefotografeerd. Dit ge
schiedde volgens France Soir door een
automatische appai-atuur die ertoe dient,
meteoren te fotograferen zodra zij de aarde
naderen.
France Soir meldt, dat het vei'schijnen,
en uiteenvallen, van de satelliet de asti'o-
nomen in Forcalquier voor raadsels stelde
tot de Russen op 4 oktober het lanceren
van Spoetnik bekendmaakten. Het blad
neemt aan, dat de vooi-satelliet is onder
gegaan omdat deze een niet goed gerichte
baan kreeg, die haar door de hoogste lucht
laag voerde. Volgens France Soir heeft de
voorsatelliet het geen dag uitgehouden.
Om 23.37 uur die dag brak hij boven
Frankrijk in drie stukken uiteen en ver
brandde.
(Van onze correspondent in Parijs)
De Franse regeringscrisis is vandaag'"een
maand oud en vanavond zal de nieuwe,
zesde, formateur Félix Gaillard per presi
dent Coty officieel medelen, of hij zijn op
dracht definitief aanvaardt. Indien Gail'
lard zou slagen, zal hij met zijn 37 jaren
de jongste minister-px-esident zijn, die de
derde en de vierde republiek hebben ge
kend. Bij zijn voorbereidende besprekingen
zou Gaillard alleen van de rooms-katholie-
ken een zekere terughoudendheid hebben
ondervonden. De volksrepublikeinen zou
den namelijk van oordeel zijn, dat na de
conservatief Pinay en de socialist Mollet
nu een der hunnen, Schuman of Pflimlin,
aan de beurt hadden mogen komen. Gail
lard zal, in het gunstigste geval, zo is de
algemene opinie in politieke kringen, zijn
hoop slechts kunnen vestigen op een min
derheidsregeling, want, na de di'amatische
jongste debatten in het parlement, wordt
het wel uitgesloten geacht, dat de socialis
tische en conservatieve broeder-vijanden
van de centrum-meerderheid tezamen in
een regering zitting willen nemen.
Benzine op de bon?
Gaillai'd, minister van Financiën en
Economische Zaken in het demissionaii'e
kabinet van zijn partijgenoot Bourgès-
Maunoury, zal al zijn aandacht en krachten
moeten wijden aan een herstel der staats
financiën. Binnen enkele dagen zal de
staatsbank de regering een nieuw voorschot
moeten geven, opdat tenminste de ambte
naren kunnen worden betaald. Gisteren
gingen er in Parijs hardnekkige geruchten,
dat bij gebrek aan deviezen de benzine
binnen een week of tien dagen opnieuw op
de bon zal komen.
(Reuter) Het lijkt, dat Gaillard de
voorrang wil geven aan technische en fi
nanciële problemen, nu het na de mislukte
pogingen van Mollet en Pinay moeilijk
lijkt een meerderheid te vinden voor de
problemen van algemene politieke aard.
ST. NAZAIRE (AFP) De stakende ar
beiders van de scheepswerven te St. Na-
zaire hebben besloten het werk te her
vatten. De stakers hebben met grote meer
derheid aanbevolen, dat hun leiders en de
werkgevers een overeenkomst sluiten, vol
gens welke de arbeiders het werk rustig
zullen hervatten en de werkgevers geen
vergeldingsmaatregelen tegen de stakers
zullen nemen.
