Tekort op betalingsbalans
beloopt f389 miljoen
Gillette Rocket
PANDA EN DE MEESTER-BRANDMEESTER
Verbouwingsopruiming
Zeven percent op K.L.M.-aandelen?
Toenemende regenkans
Grote effectenverkoop naar het
buitenland voorkwam erger
NAAIMACHINES
Wereldnieuws
zo
2
Deviezennota voor eerste helft 1957
Invoersaldo opnieuw
sterk gestegen
Vliegen wordt duurder op*
intercontinentale diensten
IATA akkoord over hogere
tarieven
Engels-Deense onderhan
delingen over bacon
NI AM wordt Indonesisch
bedrijf
„Parijse betalingsclub" kan
spoedig een feit zijn
Brussel geeft toestemming
voor olieboringen in de
Kempen
BAKKER'BEHANG
De Suez-kwestie
President van de Wereld
bank naar Egypte
Veneta stelt twaalf percent
dividend voor
la Aet
PLATTE
SCHOTEL
J
VRIJDAG 8 NOVEMBER 1957
De Nederlandse betalingsbalans geeft over het eerste halfjaar van 1957
een tekort aan (op kasbasis) van 389 miljoen (op transactiebasis 519
miljoen). Dat is 221 miljoen meer dan in de eerste zes maanden van het
vorige jaar. De kapitaalrekening laat ditmaal evenwel een overschot zien
van 127 miljoen tegenover een tekort van 258 miljoen gulden in het eerste
halfjaar van 1956. Daaraan is het te danken, dat de totale goud- en deviezen
reserves van ons land in het eerste halfjaar van 1957 met niet meer dan
262 miljoen geslonken zijn, tegen 426 miljoen in de overeenkomstige
periode van vorig jaar
Het feit dat de kapitaalrekening thans
een overschot toont, is volgens de devie-
zennnota, waarin de minister deze gege
vens thans aan de Tweede Kamer heeft
aangeboden, uitsluitend het gevolg van de
grote verkoop van effecten naar het bui
tenland, die in de verslagperiode 315
miljoen omvatte. Na vermindering van dit
bedrag met dat van de effectenaankopen
in het buitenland, blijft er nog een netto
deviezenoverschot op deze transacties van
270 miljoen.
De achteruitgang van de betalingsbalans
positie met 221 miljoen is de resultante
van een toeneming van het saldo betalin
gen voor in- en uitvoer met 397 miljoen
en een stijging der ontvangsten uit de rest
van het lopende verkeer met 176 mil
joen.
Het grotere tekort op het handelsverkeer
was een gevolg van het feit dat de uitga
ven voor invoer toenamen met 790 mil
joen dat is bijna 13 procent terwijl
de ontvangsten uit hoofde van de uitvoer
stegen met slechts 395 miljoen dat is
bijna 8 procent. Hoewel de ontwikkeling
van de prijzen heeft bijgedragen tot de
toeneming van het invoersaldo, is de étij-
ging van de ingevoerde hoeveelheid ver
reweg de belangrijkste factor geweest. Er
moet worden aangenomen dat dit deels sa
menhangt met extra-voorraadvorming in
de eerste helft van 1957. In zoverre kan
dus niet van een reële achteruitgang van
onze externe positie worden gesproken.
Geflatteerde cijfers
De aangeduide verbetering van 176
miljoen in de rest van het lopende verkeer
moet vermoedelijk voor het overgrote deel
100 a 150 miljoen) worden toegeschre
ven aan incidentele factoren: intering op
voorraden door de transitohandel en een
bate uit de overmaking van kapitaalop-
ADVERTENTTE
WINTER-INTERLOCK ONDERGOED
VEL U
GR. HOUTSTRAAT 96
TELEFOON 12210
PARIJS (ANP) Op 19 november ko
men in Parijs delegaties van luchtvaart
maatschappijen, aangesloten bij de IATA,
tezamen om de in oktober te Miami afge
broken besprekingen over de tarieven der
Noord-Atlantische diensten voort te zet
ten.
Over alle andere tarieven is men het,
zoals is gemeld, in Miami eens geworden
en in grote lijnen komen de resoluties, die
nog voorgelegd moeten worden aan de re
geringen van de respectieve luchtvaart
maatschappijen, op het volgende neer:
Zuid-Amerika-Éuropa: zowel de tarie
ven van de eerste klasse als die der toe
ristenklasse gaan met drie procent om
hoog.
Europa-Nabije Oosten-Afrika: op enkele
lijnen gaan de tarieven omhoog met een
maximum van vijf procent.
Europa-India-Verre Oosten-Australië: de
verhogingen van vier tot vijf procent op
toeristenklasse en zes tot zeven procent
op eerste klasse tarieven hebben betrek
king op de routes van Europa naar het
Verre Oosten b.v. Philippijnen en Japan.
In het tarief van Europa naar Australië
komt geen wijziging.
Azië-Australië-Pacific: de tarieven blij
ven over het algemeen genomen voor
vliegreizen in dat gebied ongewijzigd. Op
enkele lijnen zijn de eerste klasse-tarie
ven enigszins verhoogd.
Pacific: op de routes over de Noordelijke
en Midden-Pacific zijn de tarieven niet
veranderd. Op de lijnen over de Zuidelijke
Pacific zijn de tarieven voor de toeristen
klasse onveranderd en die voor de eerste
klasse met vijf procent verhoogd.
Rond-de-wereld- en Poollijnen: geen ver
anderingen in de tarieven.
Voor de conferentie in Parijs resteren
dus het probleem van de Noord-Atlantische
route en in het bijzonder de vraagstuk
ken, verbonden aan het invoeren van het
derde klasse-tarief, waartoe in beginsel
vorig jaar in Cannes is besloten.
LONDEN (UP) Engelse en Deense re
geringsautoriteiten hebben in Londen hun
bacon-problemen besproken.
De Deense producenten willen een betere
prijs hebben voor hun bacon, dan zij op
de Engelse markt krijgen.
De Denen voelen zich, naar men zegt,
gegriefd, omdat zij twee jaren geleden
bereid waren tien percent rechten op hun
'oaconuitvoer naar Engeland te betalen in
de verwachting, dat de markt-condities
daarna voor hen zouden verbeteren, het
geen niet geschiedde. Er wordt nu zoveel
bacon in Engeland ten verkoop aangebo
den, dat de prijs is ingezakt tot op een ni
veau dat de Denen geen redelijke winst
meer zou bieden.
brengsten die gewoonlijk pas in het tweede
halfjaar plaatsvindt.
Een andere flatterende factor althans
voor de lopende rekening op kasbasis
lag in de omstandigheid dat op het gebied
van de korte kredietverlening in verband
met in- en uitvoer in de eerste helft van
1957 per saldo voor ruim 140 miljoen aan
vroeger verleende kredieten uit het buiten
land werd teruggetrokken, respectievelijk
aan nieuwe kredieten werd ontvangen. Dit
betekent dat het tekort van de lopende re
kening op transactiebasis aanzienlijk gro
ter was dan dat op kasbasis. Het bedroeg
zoals gezegd 519 miljoen.
Samenvattend kan worden gesteld dat
het negatieve saldo van 389 miljoen van
de lopende betalingen aan en van het bui
tenland en daarmede de invloed van
het lopende verkeer op onze deviezen
reserves voor zeker 250 miljoen in
gunstige zin is beïnvloed door factoren
die in wezen geen baten voor de Neder
landse economie betekenden.
De kapitaaltransacties van de overheid
vertoonden het gebruikelijke tekort, dat
ditmaal zelfs groter was dan in 1956.
Valuta-positie
Evenals in vorige deviezennota's gebrui
kelijk was, bevat de huidige nota tevens
gegevens over de valutaire samenstelling.
De tendentie tot stijgende tekorten op de
lopende rekening in convertibele valuta's
heeft zich ook in de eerste helft van 1957
voortgezet. Het tekort over deze periode
bereikte een omvang van 463 miljoen.
De kapitaalrekening in deze valutagroep
vertoonde daartegenover een overschot van
244 miljoen, terwijl het daarnaast nog
mogelijk is geweest, andere deviezen om
te zetten in goud en convertible geldsoor
ten voor netto 45 miljoen. Vooral door
het overschot op de kapitaalrekening
meer in het bijzonder door effestenverkopen
werd dus nog een groot gedeelte van
het lopende tekort in convertibele valuta's
gecompenseerd. Het verlies voor de Ne-
derlandsche Bank en de deviezenbanken
aan goud en convertibele deviezen bleef
daardoor in het eerste halfjaar 1957 be
perkt tot 174 miljoen (vergeleken met
een verlies aan goud en deviezen in het
algemeen van 262 miljoen).
Tweede halfjaar beter?
De minister wijst erop, dat ook in de be
talingsbalansen fers van de eerste acht
maanden van 1957 nog geen ommekeer in
de goede richting valt te onderkennen.
Wel gaven de door het C.B.S. gepubli
ceerde in- en uitvoergegevens over sep
tember een op zichzelf verheugende
verbetering te zien, terwijl ook de devie
zenreserves van de Nederlandsche Bank
de laatste weken enige stijging te zien
geven. Het is echter voorbarig, hieruit
reeds verstrekkende conclusies te trekken.
Overigens wijst de minister erop, dat een
streven naar evenwicht op de betalings
balans slechts het voorlopige doel kan
zijn. Er zullen overschotten moeten komen
om onze sinds 1956 zwaar aangetaste de
viezenreserves weer tot een redelijk peil
op te voeren.
DJAKARTA (ANP). - De Indonesische
minister van Industrie, ir. Ingkiriwang,
heeft woensdag in het parlement mede
gedeeld, dat besprekingen gaande zijn over
omzetting van de Nederlands-Indonesische
Aardolie Maatschappij, op het ogenblik een
gemeenschappelijke onderneming van de
Indonesische regering en de Bataafse Pe
troleum Maaschappij, in een Indonesische
vennootschap, met het hoofdkantoor in
Indonesië.
ADVERTENTIE
METALEN STRIJKTAFEL
le klas afwerking - verstelbaar - ƒ24.95
Voor al uw huishoudelijke artikelen
„DE KLOMPENCENTRALE"
Dr. Leijdsstraat 10 - Telefoon 57730
BUENOS AIRES (UP) De onderhande
lingen tussen Argentinië en West-Duits-
land over bilaterale handelsbetalingen en
schulddelgingsovereenkomsten zijn thans
met succes beëindigd, zodat aan de West-
Duitse entrée in de „Parijse betalings
club" nu niets meer in de weg staat. Het
Argentijnse ministerie van Buitenlandse
Zaken pleegt thans overleg met de Euro
pese partners in het betalingsakkoord:
Frankrijk, België, Nederland. Luxemburg,
Italië, Zwitserland, Oostenrijk, Denemar
ken, Noorwegen, Zweden en het kandi
daat-lid West-Duitsland, over het vast
stellen van een datum, waarop de totaal
zestien overeenkomsten over bilaterale
handelsbetalingen en schulddelgingen
kunnen worden afgesloten. Hiermee zou
dan de Parijse multilaterale betalingsclub,
die tot dusver gewerkt heeft op basis van
een „gentlemen's agreement", formeel
bestaan. Argentinië zou de overeenkom
sten reeds de volgende week getekend
willen zien.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
(Van onze correspondent in Brussel)
Het departement van Economische Za
ken te Brussel heeft concessies verleend
om in de omgeving van Turnhout en het
gehele gebied der Antwerpse en Limburg
se Kempen olie-prespecties uit te voeren.
Het is mogelijk, dat de proefboringen
binnenkort een aanvang nemen.
Momenteel schijnt de Nederlands-Brit
se Shell-groep geen belangstelling voor
boringen in België te hebben. De Belgi
sche petroleum-groep Petrofina en het
door de Limburgse kolenmijnen opge
richte „prospectie-genootschap" zullen,
naar verwacht wordt, spoedig wel gaan
boren. Monsters drinkwater uit het con
cessiegebied bleken bij analyse ruwe olie
te bevatten.
Het feit dat Economische Zaken te
Brussel vier jaren heeft gewacht voor zij
de nodige concessies verleenden, heeft te
Turnhout veel ontstemming gewekt.
Het is overigens lang niet zeker of de
olie-lagen in de Kempen -egens de waar
schijnlijk hoge exploitatiekosten wel de
moeite zullen lonen.
nieuwe GILLETTE scheerapparaat, het ideale geschenk
voor elke man. In practisch etui, met Dispenser en
4 Blauwe Gillette mesjes. Een cadeau waar hij het hele
jaar plezier van heeft, zowel thuis als op reis.
Geef hem ook zo'n mooie
ADVERTENTIE
NOG SLECHTS ééN WEEK
Ongekend lage prijzen
Lichtecht behang reeds v.a. 95 c. p. rol
Ziet de etalage.
Gen. Cronjéstr. 135, Haarlem, Tel. 55432
Onze financiële redacteur tekent bij de
gisteren verschenen gegevens over de be-
drijfsuitkomsten van de K.L.M. in de eer
ste negen maanden van dit jaar het vol
gende aan: De cijfers over het derde
K.L.M.-kwartaal bevestigen wat reeds bij
die van het eerste halfjaar werd gecon
stateerd, namelijk dat weliswaar de ver-
voersinkomsten nog steeds toenemen,
maar dat de netto-inkomsten daarmee
geen gelijke tred houden, wegens een on
evenredige stijging van de vervoerskosten.
Na aftrek van belastingen heeft het derde
kwartaal dan ook slechts een netto-winst
van 12,5 miljoen opgeleverd tegen 13,5
miljoen in hetzelfde tijdperk van 1956.
Het verdient voorts de aandacht, dat de
K.L.M. nog altijd een bedrag als inves
teringsaftrek aan de winst toevoegt, hoe
wel deze voor 1957 niet meer geldt. Ver
moedelijk heeft deze investeringsaftrek
betrekking op reeds in 1956 opgedragen
werken, maar allengs zullen deze toqh
möeten aflopen. Verder kan worden op
gemerkt, dat de resultaten van de K.L.M.
in het tweede halfjaar altijd- veel beter
zijn dan in het eerste. Dit blijkt wel hier
uit, dat de netto-ontvangsten in het derde
kwartaal van 1957 12,5 miljoen bedroegen
Aan de oostflank van een hogedrukge-
bied, dat zich ten westen van de Britse
eilanden ophoudt, voert een noordooste
lijke wind tamelijk droge lucht van de
Noordzee aan. Hierin kwamen vannacht
in de kustprovincies nog enkele lichte
buien voor. In Engeland daalden de tem
peraturen tengevolge van de sterke uit
straling op vele plaatsen tot beneden het
vriespunt. Bij ons werden hier en daar
minimumwaarden va 3 graden bereikt.
Boven Zuid-Europa komt een lagedruk
gebied voor, dat nog in omvang toeneemt
door een actieve depressie die over
Spanje naar de Middellandse Zee koerst.
Enkele storingen, die vergezeld gaan van
intensieve regenzones, trekken uit de
Adriatische Zee over de Oostenrijkse Al
pen naar Duitsland. Het is te verwach
ten dat een van deze de komende 24 uur
bij ons enige regen zal veroorzaken. De
wind blijft daarbij uit noordoostelijke
richtingen waaien en neemt aan de kust
tijdelijk tot vrij krachtig of krachtig toe.
Zaterdag 9 november
Zon op 7.51 uur, onder 17.00 uur.
Maan op 18.25 uur, onder 9.38 uur.
Maanstanden
14 nov. 22.59 uur laatste kwartier.
21 nov. 17.19 uur nieuwe maan.
29 nov. 07.57 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zaterdag 9 november
Hoog water: 4.32 en 16.45 uur.
Laag water: 0.18 en 12.32 uur.
WEERRAPPORTEN
Temperaturen:
buiten
M
.Ss
en binnenland: heden
d
O r->
morgen 7 uur. Neerslag:
O
laatste 24
uur.
S u
cS
Helsinki
regen
ZZO
7
6
Stockholm
regen
w
8
7
Oslo
onbewolkt
wnw
2
0
Kopenhagen
zwaar bew.
nnw
6
0,3
Aberdeen
licht bew.
n
2
3
Londen
zwaar bew.
nno
2
0
Amsterdam
licht bew.
nno
6
0,1
Brussel
motregen
nno
7
0,4
Luxemburg
regen
nno
5
1
Parijs
geheel bew.
n
5
0
Bordeaux
regen
0
7
3
Grenoble
regen
nnw
8
2
Nice
zwaar bew.
nnw
9
35
Berlijn
geheel bew. nno
8
2
Frankfort
regen
no
7
1
Miinchen
mist
windst.
5
0
Zürich
motregen
wzw
6
1
Genève
regen
windst.
5
2
Locarno
regen
windst.
6
40
Wenen
zwaar bew.
ozo
10
0,4
Innsbruck
zwaar bew.
w
3
2
Rome
regen
zo
11
7
Ajaccio
geheel bew. ono
9
32
Mallorca
zwaar bew. windst.
8
7
Den Helder
half bew.
nno
8
6
Ypenburg
licht bew.
nno
4
0
Vlissingen
zwaar bew.
ono
7
0,5
Eelde
zwaar bew.
no
4
4
Twente
licht bew.
no
5
1
De Bilt
half bew.
nno
5
0,3
Eindhoven
half bew.
no
6
0,1
Vlv. Z.-Limb. geheel bew. nno
7
0,5
41. Verbaasd keek de brandmeester de
brandweerauto van Zwarte Dolf na, die
snel uit het gezicht verdween. „Hij lijkt
meer af te weten van die zogenaamde
brand bij de burgemeester", bromde hij.
„Dan is hij het natuurlijk geweest, die het
valse alarm gaf, waar we zoveel narigheid
door hebben gekregen!", riep Panda uit.
„Tja, dat zou echt iets voor hem zijn"
beaamde de brandmeester. „Hij probeert
me eruit te drukken, zoals je misschien
wel eens gemerkt zult hebben. En
vervolgde hij in doffe wanhoop, „dat is
hem deze keer dan ook eindelijk gelukt.
Het is afgelopen met m'n goeie ouwe
brandpost nummer 1". Panda probeerde
vergeefs om hem te troosten. De brand
meester bleef met een glazige gelaten blik
voor zich uit staren; alle vuur scheen uit
hem te zijn verdwenen. Maar dat duurde
niet lang. Fel vlamde het oude vuur in
hem weer op, toen zij, bij aankomst aan
brandpost 1, daar Zwarte Dolf en zijn
mannen aantroffen, die bezig waren de
boel op straat te smijten! „Hela!", gilde
de brandmeester verwoed, „Salamanderse
kerels! Willen jullie wel eens met jullie
asvingers van mijn boeltje afblUven!"
en in het eerste halfjaar slechts 7,8 mil
joen. Toch moet erop worden gerekend,
dat de totaal-cijfers van het lopende jaar
bij die van 1956 ten achter zullen blijven.
Per aandeel werd in de eerste negen
maanden van 1957 14,86 gulden verdiend
tegen 16,07 gulden in 1956, waarbij reke
ning moet worden gehouden met het feit,
dat het aandelenkapitaal in mei j.l. van
122,9 miljoen tot 147,9 miljoen gulden is
vergroot en in augustus met vijf miljoen
gulden terugging, doordat van de Neder
landse spoorwegen een zodanig bedrag
werd overgenomen.
Een dividend van zeven percent als
over 1956 uitgekeerd zal echter ook nu
wel weer kunnen worden betaald. De
aandelen, die kort na de introductie tot
circa 140 gulden per stuk van 100 gulden
nominaal zijn opgelopen, worden thans
voor ongeveer 102 gulden per stuk ver
handeld.
LONDEN (UP/Reuter). De president
van de Wereldbank, Eugene Black, zal
morgen op uitnodiging van de Egyptische
regering naar Cairo vertrekken voor be
sprekingen met Egyptische regeringslei
ders over de kwestie der schadeloosstel
lingen voor de nationalisatie van het
Suezkanaal. Men gelooft in Londen dat
Black de Egyptische autoriteiten een le
ning of enige andere vorm van hulp gaat
aanbieden om eventuele betaling van deze
schadeloosstellingen indien daarom
trent een akkoord bereikt zou worden
mogelijk te maken.
De aandelen van de Suezkanaal-Maat-
schappij op de Londense effectenbeufs ste
gen na bekendmaking van Blacks reis van
37 tot 39%.
ADVERTENTIE
Bent u in
financiële moeilijkheden
geraakt, bent u overigens eerlijk en
betrouwbaar, schrijf dan vertrouwelijk
onder no. 6931 bureau van dit blad.
Bur. waaraan verbonden accountant
en jurist, biedt u hulp.
Aanslagen. In Beiroet zijn zestig perso
nen, onder wie veertien Syriërs, die
ervan verdacht worden de hand te heb
ben gehad in dynamietaanslagen, ge
arresteerd. De afgelopen twaalf maan
den zijn er in Beiroet, Amman en Da
mascus twintig aanslagen gepleegd,
die twee gewonden hebben geëist.
Fout. Volgens de Londense „Times" is
de commissie, die een onderzoek heeft
ingesteld naar het ongeluk met de kern
reactor te Windscale, (Engeland) tot de
slotsom gekomen dat het is veroor
zaakt door een fout van een perso
neelslid. Het rapport zal heden aan het
Lagerhuis worden voorgelegd.
Snelverkeer. Briefverkeer per fles tussen
het Duitse eiland Sild en het Deense
eiland Fanoe blijkt vlugger te gaan
dan met de PTT. Grethe Matthesen
uit Fanoe vond twee flessen met brie
ven op het strand, die daags tevoren
bij Sild in zee geworpen waren. De
PTT doet er twee dagen over.
Veroordeeld. Bart A. Floyd, lid van (het
geheime genootschap) de Ku Klux
Klan, is wegens immorele verminking
van de neger Aaron, veroordeeld tot
de maximum straf: twintig jaar. Floyd
was volgens het oordeel van de jury
degene, die de mishandeling uitvoerde.
De Klan-leider, Pritchett, werd vorige
week tot twintig jaar veroordeeld. Nog
vier leden van de groep moeten in
deze zaak terechtstaan.
Gekapseisd. Door het kapseizen van de
veerboot te Kabimbi in Belgisch Kon
go zijn woensdag 42 mensen om het
leven gekomen. Er bevonden zich bij
na 200 mensen aan boord, die allen
in het water terecht kwamen.
Het ongeluk gebeurde, doordat de
kapitein de passagiers opdracht gaf
aan een kant te gaan staan om een
der raderen, dat was vastgelopen, los
te krijgen.
Overleden. Tom Hollywood, de voorzitter
van de Britse bond van spoorwegar
beiders, is overleden aan de gevolgen
van het auto-ongeluk dat hem maandag
in de omgeving van Stalingrad was
overkomen. Jim Campbell, de secreta
ris van de bond die bij hem in, de auto
zat, overleed woensdag. De twee vak
bondsleiders brachten met zes collega's
een bezoek van drie weken aan de
Sovjet-Unie.
Onveilig signaal. In een ziekenhuis, dat
in Kassei (West-Duitsland) gebouwd
wordt, zijn in de bedjes op de kinder
afdeling hygrometers ingebouwd, die
bij stijging van de vochtigheidsgraad
een rood lichtje doen aangaan. Dat
betekent: schone luier.
Gevlucht. Een 26-jarige officier-vlieger
van de Poolse luchtmacht is in Zuid-
Zweden geland met een MIG-vliegtuig
van Russische makelij en heeft asiel
gevraagd. Hij heeft meegedeeld, dat
hij op zijn vlucht is achtervolgd door
andere Poolse vliegtuigen. Zijn toestel
werd bij de noodlanding in een weiland
licht beschadigd. De brandstof was
op en de motor werkte niet meer.
Noodhulp. De Amerikaanse regering heeft
het in financiële nood verkerende nood
fonds van de UNO waaruit de kos
ten voor de instandhouding van het
internationale politieleger worden be
streden een bedrag van twaalf mil
joen dollar als „speciale schenking"
aangeboden. Men verwacht, dat ande
re landen het Amerikaanse voorbeeld
zullen volgen.
Activiteit. De commandant van een Ja
pans patrouillevaartuig dat in de Si
berische haven Nakhodka 29 repatrië
rende Japanse vissers aan boord heeft
genomen, heeft verklaard dat er in de
Sovjet-haven grote activiteit heerste
en dat de haveninstallaties worden uit
gebreid.
Verboden. Met ingang van 2 december
zal de invoer van katten, honden en
wilde dieren als leeuwen, tijgers en
panters in Frankrijk zijn verboden,
met het oog op een toenemende epide
mie van hondsdolheid.
Sneeuw. In de Pyreneeën is de eerste
sneeuw van dit seizoen gevallen. In
Frankrijk was het gisteren koud. De
mist maakte tot twaalf uur alle lucht
verkeer op Orly onmogelijk.
Commissarissen en directie van de Ve
neta (Verenigde Nederlandse Tapijtindus
trie) te Hilversum stellen voor, het divi
dend te bepalen op 12 percent, waarvan
twee percent ten laste van de dividend
reserve. (Over het boekjaar 1955-1956
keerde Veneta elf percent dividend uit,
waarvan één percent ten laste der divi
dendreserve).
DE VERSCHILLENDE theoriën die een
verklaring pogen te geven van het feit,
dat we de hemelkoepel als een sterk af
geplatte schotel zien, inplaats van als een
halve bol, kunnen we hier gevoeglijk on
besproken laten. Ten eerste zijn de meeste
theorieën nogal vervelend, zowel om aan
te horen als om te herhalen, maar boven
dien - en dat is in dit geval het belang
rijkste van de zaak - zijn zij
stuk voor stuk ontoereikend.
We moeten er ons maar mee
vergenoegen dat de stand van
het hoofd bij de waarne
ming van de hemel een
belangrijke rol schijnt te spe
len, maar waaróm dat zo is,
blijft vooralsnog een raadsel.
Nu is het zeker niet onmogelijk, dat u
zich na lezing van al het voorafgaande
afvraagt, wat u eigenlijk met deze weten
schap aan moet. In het dagelijkse leven
hebben we immers maar bitter weinig met
de afplatting van de hemel te maken. In
beginsel heeft iemand, die deze zure op
merking plaatst, volkomen gelijk, maar
vóór we er toe besluiten nu maar meteen
te bekennen, dat we dit hele geval voor
niets op touw hebben gezet, louter en al
leen om ons rubriekje weer eens voor een
dag te vullen, moeten we er op wijzen dat
zon en maan, wanneer zij zich vlak boven
de kim bevinden, vaak zo'n stuk groter
schijnen dan wanneer zij hoog aan de
hemel staan. Dat is iedereen wel eens op
gevallen en de verklaring daarvan moeten
we zoeken - en kunnen we alleen vinden -
in de schijnbare afplatting van de hemel
koepel.
Het- onderzoek heeft uitgewezen, dat zon,
noch maan, bij opkomst en ondergang een
groter beeld geven dan tijdens de verdere
gang langs de hemel. De vergroting van
zon en maan - en vooral van deze laatste,
die zich meestal in nog veel sterkere mate
demonstreert - moet dus op zinsbegooche
ling berusten. En deze zinsbegoocheling is
volkomen in overeenstemming met, en uit-
sluitend te verklaren door
de schijnbare afplatting van
het hemelgewelf, welke schijn
zelfs tot ons bewustzijn
doordringt in de nacht, wan
neer we van het werke
lijke uitspansel notabene
niets kunnen gewaar wor
den!
Wanneer u een halve cirkel heeft, zult
u zien, dat de zon, noch de maan, welker
stralen naar het middelpunt van de halve
cirkel lopen, dicht bij de middellijn een
andere projectie op de cirkel geven dan
ergens anders. Zouden we de hemel als een
halve bol boven ons zien, dan zou er van
een grote zon of maan nabij de horizon
geen sprake zijn. Bij een afgeplatte schotel
geven deze hemellichamen, door de grotere
welving bij de horizon, echter een grotere
projectie op de hemelbol. Met het 'gevolg,
dat we die hemellichamen groter zien dan
normaal. De schijnbare afplatting doet zich
dus als een realiteit aan ons voor. In dit
verband is het ook uiterst merkwaardig,
dat de ronde aarde zich op grote hoogte
als een holle schotel laat zien.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden)
H. Pétillen
