Zelfs in de wellustige luxe van Beiroet kriebelt ongerustheid PiCTlÓt Na de dooi nu weer vorst in Hongaarse litteratuur Van dag tot dag Schoolmelk OASE VAN GEZOND VERSTAND Terroristen uit Syrië voeren een actie voor „groter Syrië" en „kleiner Libanon" Vier schrijvers boeten voor hun realisme <~Pra.a.tótc>el ^Hoe is het ontstaan Kijk om goed te zien door BRILLEN Atoomwet op komst President Sukarno had nare reis naar Medan Ambassadeur in Mexico komt bij UNO-delegatie Koopt bij KAAN! K.L.M.-vliegers vergader den meer dan zes uren Op de Kerkelijk Nieuws Verbrande behangselpapier fabriek wordt herbouwd Dit woord: LOGEREN ZATERDAG 23 NOVEMBER 1957 Nsar aanleiding van de weigering van de minister van Sociale Zaken en Volks gezondheid om de rijkssubsidie op de schoolmelkverstrekking te hervatten, waarover wij reeds in een vorig commen taar schreven, moet ons nog iets van het hart. De minister geeft blijk het wezen lijke belang van de schoolmelk niet te be seffen wanneer hij meent, dat de ouders zelf wel voor deze voeding kunnen zorg dragen. Het gaat namelijk bij de schoolmelkver strekking niet alleen om de vooral voor kinderen zo belangrijke voedingswaarde van de melk, maar zeker ook om het tijd stip waarop deze wordt verstrekt. De on derbreking van de vrij lange periode tus sen ontbijt en koffiemaaltijd door de volwassenen, waaronder ook het onder wijzend personeel, meestal met een kop koffie gegarneerd door het drinken van een kwart liter melk is uit medisch oog punt bijzonder gewenst. De minister had wat dat betreft niet alleen de gemeente lijke schoolartsendiensten kunnen raad plegen, maar ook de Gezondheidsraad, die nog kort geleden op het belang van de schoolmelk heeft gewézen. Het is daarom zo te betreuren dat de minister een slecht voorbeeld heeft ge geven, omdat men zich in onderwijskrin gen hier en daar nog wel eens tegen de schoolmelkverstrekking wil verzetten, on der het motief, „dat de lessen zo worden gestoord". Men denkt dan dat de school alleen een instituut is om te „leren", een opvatting welke van weinig begrip voor de brede taak van de school ten behoeve van de maatschappij getuigt. Ook wordt er tegenover de leerlingen van de hogere klassen wel eens met het gevoelsargument gewerkt, dat het drinken van melk tijdens de schooluren eigenlijk kinderachtig zou zijn. We weten tenminste van een geval, waarin een Ulo-hoofd bij het ronddelen van de melk een zuigfles op het bord te kende. Het resultaat bleef niet uit en de melkverstrekking moest op die school bij gebrek aan belangstelling worden stopge zet In Haarlem heeft het gemeentebestuur enige jaren geleden de melkverstrekking ook voor middelbare scholen mogelijk ge maakt, nadat van medische zijde was be vestigd, dat ook voor oudere kinderen deze voeding tijdens de lange morgen schooltijd zeer aanbevelenswaardig is. Het eerste jaar bleek daarvoor een redelijke belangstelling ,maar men kan moeilijk zeggen, dat deze vorm van gezondheids zorg voor de jeugd is ingeburgerd. Ouder verenigingen en oudercommissies kunnen er natuurlijk veel aan doen of de school van hun kinderen deel zal nemen aan de schoolmelkregeling of niet. Wij menen een positieve waardering van de schoolmelk niet warm genoeg te kunnen bepleiten. ADVERTENTIE ZIJLSTRAAT97- HAARLEM TELEFOON 1272 6 De minister van Sociale Zaken en Volks gezondheid heeft aan de Tweede Kamer medegedeeld dat in interdepartementaal verband wordt gewerkt aan het ontwerpen van een zogenaamde „Atoomwet" welke zal moeten voorzien in het scheppen van een vast orgaan van overleg van alle be trokken departementen. Voorts wordt overwogen daarbij een re geling te treffen voor registratie van splijtstoffen, een vergunningsstelsel voor exploitatie van kernreactoren en een stel sel van controle en inspectie. Verder is een ontwerp-radio-actieve stof- fenbcsluit op grond van de Warenwet voorbereid en in de ministerraad gebracht. DJAKARTA (ANP) Volgens in Dja karta ontvangen berichten, heeft presi dent Sukarno voor een openbare bijeen komst in Noord-Sumatra zich fel gekeerd tegen het Amerikaanse weekblad „Time", dat hem van opschepperij had beschul digd en beweerd had, dat de president slechts door communisten en „ja-broers" wordt gesteund. De president merkte op, dat dc „Impe rialistische Amerikaanse pers" vaak las terlijke berichten over hem heeft geschre ven. De imperialistische kranten hebben wij reeds vaak belasterd en ervan be schuldigd alleen maar gesteund te worden door een handvol „ja-broers," maar, zo voegde de president hier aan toe, „Ik dank God voortdurepd, dat negentig percent van het Indonesische volk met mij de natio nale revolutie heeft voortgezet." Sukarno zeide reeds van vroeger af aan te hebben gedacht: „als je door de imperialisten wordt belaagd en belasterd, wil dat zeg gen dat je het goed doet. Doch wees op ie hoede, als de imperialisten je prijzen." (Een ook eens door Kroesjtsjev aange haalde uitspraak van Lenin. Red.) „Time" publiceerde het betreffende ar tikel in het nummer van de vorige week, hat de president, volgens Antara, zou hebben gelezen tijdens zijn luchtreis van Djakarta naar Medan, waar hij thans ver- loeft in verband met de officiële opening van de universiteit van Noord-Sumatra. WILLEMSTAD, Curagao (ANP) De Nederlandse ambassadeur in Mexico, dr. H. R. van Houten, vertrekt heden naar New York, teneinde daar deel uit te maken van de Nederlandse delegatie bij de UNO voor de behandeling van de kwestie- Nederlands Nieuw-Guinea. Mr. Van Hou ten voegt zich op verzoek van minister Luns bij de delegatie. De heer Van Houten was te Willemstad als voorzitter van de conferentie van landen uit het Caraïbische gebied, die sedert begin november te Wil lemstad bijeen is. (Van onze reisredacteur) BEIROET, november Zelfs in de wellustige luxe van liet zoele Beiroet, waar rappe motorboten jonge, gebruinde goden en godinnen op waterski's in wolken van wit schuim over de blauwe Middellandse Zee trekken tegen een Hollywoodachtig decor van steeds meer wolkenkrabbendc hotels en flatgebou wen in Italiaanse stijl, begint men vandaag de dag een kriebeltje van ongerust heid te voelen. Niet omdat er ergens een valuta valt. Daar weet men wel raad mee op de vrije geldmarkt van Libanon, een land, dat als enige natuurlijke rijkdom de slimme handelsgeest van zijn inwoners kent. Ook niet omdat er minder toeristen zouden komen. De nachtclubs, waar men tegen Amerikaanse prijzen Europees vermaak kan vinden, zijn vol en nieuwe hotels blijven als tulpen uit de grond schieten. Libanon heeft als enig land in het Nabije Oosten de reputatie dat het er meestal rustig is. Zelfs tijdens het Suez-conflict was het „business as usual", de mercantiele Libanezen zijn meer geïnteresseerd in hun bankrekening dan in het hees uitgekreten nationalisme van hun buren. Die geld zucht mag de bezoeker aanvankelijk onaangenaam treffen, maar wanneer hij uit de baaierd van soms redeloos fanatisme in Syrië of Egypte in Beiroet terugkeert, dan omspoelt hem het materialistische gezonde verstand van de afstammelingen der Foeniciërs, gelijk een behaaglijk warm bad. Totdat hij opgeschrikt wordt door een daverende knal en geschrokken informeert wat daar zo rauw het sereen comfort verstoorde. „Een bom van de terroristen" zegt de hotelportier achteloos. Terroristen in Libanon? Inderdaad. Ster ker nog: er is op het ogenblik zowaar in het nabije oosten geen land waar zoveel geschoten en geknald wordt als in het zonnige paradijsje in de Oosthoek van de Middellandse Zee. En dit keer zijn het niet alleen de rijke, maar wat primitieve, landeigenaren in de bergen, die buiten Beiroets Franse civilisatie de vermeende beledigde eer van dochter of zuster wreken met een vinger aan de trekker van een machinegeweer. Dit is altijd zo geweest en vormt de specerij van het anders wat een tonige leven. Zo lang men maar niet naar dochters of zusters keek, was een kogelvrij vest echt niet nodig. Maar in de afgelopen maanden is iedere paar dagen in Beiroeth een bomaanslag gepleegd op gebouwen van regering, politieke partijen of kran ten. Soms schoot men zelfs op mensen of sneed hen stilletjes de keel open. Die aan slagen hadden één ding gemeen: ze waren altijd gemunt op pro-westelijke lieden of instanties. Voorheen waren de interne politieke verwikkelingen in Libanon nooit erg helder: de politici, wier portretten met gladde glimlach op alle muren zijn geplakt, beschuldigden elkaar ten hoogste van de import van zieke koeien of de ver duistering van een half miljoen pond re- geringsgeld en kregen dan onmetelijke, - maar onduidelijke, ruzies, die vooral stof tot babbelen in de koffiehuizen gaven.. Maar nu is wél duidelijk wat er aan de hand is. „Volksverzet" Op een ochtend na een dubbele bom aanslag in de stad, zag ik een adjudant van luitenant-kolonel Abdel Hamid Serraj, hoofd van de Syrische inlichtingendienst, welgemutst in een taxi door Beiroet rijden. En in het „New Omayad" hotel in Damas cus had ik al eerder groepen jonge Liba nezen opgemerkt, die met opén kragen en ernstige gezichten aan de lippen hingen van een verbannen Libanese extremist. Er waren politieke vluchtelingen bij en leden van het drieduizend man sterke Libanese vrijwilligerscorps, dat in Syrië zijn opleiding krijgt bij de volksverzets groepen. „Om het Syrische broedervolk bij te staan tegen de dreigende Turken" heet het officieeel. Maar de Libanese regering is ook niet van gisteren en weet wel beter. Want de Syriërs hebben zich nooit hele maal neergelegd bij de afsplitsing van het half-christelijke Libanon, die Frankrijk ge durende zijn mandaatsperiode doorvoerde. Libanon en Syrië, hoe nauw ook met el kaar verbonden in velerlei opzicht, heb ben daarom zelfs geen diplomatieke ver tegenwoordigingen bij elkaar. En nu Ser raj, Hoerani en de hunnen van een „groter Syrië" dromen en die dromen kracht bij zetten door terrem--commando's van Syrië uit naar Jordanië en Libanon te zenden, begint de Libanese regering echt een beetje koude voeten te krijgen. Vooral omdat Syrië zo dicht tegen de Sovjets be gon aan te leunen, heeft Libanon schielijk de bescherming van het Eisenhower-plan ingeroepen, en de zware kruiser „Salem", vlaggeschip van de Amerikaanse zesde vloot, komt op gezette tijden geruststel lend zijn kanonnen in de haven van Bei roet laten zien. Het blijft nochtans een ongemakkelijk evenwicht. En even ongemakkelijk blijft de glimlach van de Libanese leiders, wan neer zij de verzekering geven dat er wer kelijk niets aan de hand is. De regering riep daartoe onlangs zelfs een persconfe rentie voor de buitenlandse corresponden ten bijeen en vroeg hun waarom zij zoveel alarmerende berichten de wereld inzon den, terwijl de toestand volkomen normaal was. De vraag van een van de correspon denten of hij des woordvoerders bedoelin gen goed begrepen had, wanneer hij eruit opmaakte, dat deze een toestand, waarin iedere dag met bommen wordt gesmeten, volkomen normaal noemde, werd minder gewaardeerd. Maar tegelijkertijd heeft de regering alle Libanese journalisten, die zich in hun leven bedreigd achten, toe stemming gegeven naast hun vulpen ook een pistool te dragen. „Normaal" is in Bei roet een rekbaar begrip. „Volksbeweging" Nu ziet het er nog niet naar uit, dat die incidentele aanslagen een revolutie in Li banon teweeg zuilen brengen. Maar zij begeleiden wel een Syrische campagne van onrustbarend karakter. Men spreekt de laatste tijd van een „groter Syrië, en een „kleiner Libanon". Dat betekent een stre ven om de haven van Ti'ipoli in het noor den en die van Sidon in het zuiden met hun respectieve achterlanden bij Syrië in te lijven. Kan dat? De helft van de Li banezen bestaat uit christenen en zij be wijzen afgezien van een groep christe lijke extreme socialisten slechts lippen dienst aan de Arabische eenheid. Voor een tweede-rangsrol in een mohammedaanse De clronm van een groter Syrië" Akram Iloerany, leider van de Syri sche Baath-partij, presidentvan het Dé Syrische volksverzelsgroepén oefe nen met hel oog op „dreigende Turkse agressie". Maar drieduizend Libanese vrijwilligers gaan mee-oefenen in de guerilla-techniek. En dat vervult de Libanese regering met zorgen. staat voelen zij niemandal, te meer niet daar zij nu commercieel, politiek en cul tureel in Libanon de eerste viool spelen. Maar de andere helft bestaat uit moslims, er zijn honderdduizend Palestijnse vluch telingen in Libanon en de Arabische pro paganda begint onder dezen êen heimwee naar de grote Arabische natie te wekken. Juist in het noorden en het zuiden zijn deze groepen verreweg in de meerderheid. Wainneer de Syriërs er in slagen in deze streken „volksbewegingen voor een terug keer naar Syrië" op touw te zetten, dan komt de droom van een „groter Syrië" dicht bij zijn verwezenlijking. Hoe lang de Libanese romp in het gebied om Bei roet het dan zou uithouden is vraag twee en geen aangenome. Het vervelendste is, dat de Libanezen de Syriërs niét "ai'te zeer voor het hoofd kunnen stoten, omdat Libanon evenzeer van het Syrische achterland afhankelijk is als bijvoorbeeld Nederland van het Duit se, daar veranderen zelfs alle kanonnen van de Amerikaanse zesde vloot niets aan. De Libanezen hebben reeds al hun moed moeten verzamelen om in de afgelopen weken een vijfhonderd ongewenste Syri sche, Jordaanse en Palestijnse elementen over de Syrische grens te zetten „retour aan de afzender". Voorlopig is deze hele kwestie nog maar één van de vele tijdbommen die in het Nabije Oosten liggen opgeslagen. Men mag hopen dat zij nooit zal afgaan, al was het maar ter wille van de in Amman, Cairo en Damascus steeds weer tot lichte zenuwstoornis gedreven correspondenten. Want zij vinden in Beiroet met al zijn geldjagers, sjacheraars, nachtclubs en hui zen van zondig vermaak, één artikel dat in het Nabije Oosten steeds schaarser be gint te worden: een flinke portie verstan dige verdraagzaamheid. (Van onze correspondent in Wenen) De Oostenrijkse P.E.N.-club heeft ge protesteerd tegen de hoge straffen, die kortgeleden tegen vier Hongaarse schrij vers zijn uitgesproken. De meest bekende van hen is Tibor Dery, wiens werken in bijna alle wereldtalen werden vertaald en die vooral achter het ijzeren gordijn een grote invloed heeft uitgeoefend. Tezamen met de marxistische cultuurfilosoof Georg Lukacz heeft Dery in de Petöfi-club on der de linksgerichte intellectuelen dat kli maat voorbereid, waarin het geestelijke verzet tegen de Russische bezetting in al haar vormen werd ontwikkeld. Julius Hay is waarschijnlijk de man geweest die in de noodlottige nacht van 3 op 4 november in radio-Boedapest voor het laatst het Westen opriep om te helpen. De vier veroordeelden waren overtuig de communisten, die zeker geen burgerlij ke regeringsvorm in Westerse trant heb ben nagestreefd, doch alleen een linksge- richt socialisme met de vrijheden van het Westen. Zij waren anti-stalinisten, die el ke vorm van terreur veroordeelden en een meer liberale richting verdedigden. Deze tendens kwam na de dood van Stalin niet alleen in Hongarije naar de oppervlakte, maar ook elders achter het ijzeren gor dijn. In zijn beroemde novelle „Dooi" heeft Ilja Ehrenburg de vroegere heilige huis jes onder schot genomen, waarin hij la ter door Doedinzev werd nagevolgd. Daarmee volgden zij eigenlijk het re cept van de communistische literaire cri- tiek die voorschreef dat de kunst de ver schillende fasen van de nieuwe maatschap pelijke orde moet weerspiegelen. In feite echter liet men dit realisme alleen toe wanneer het in dienst stond van de par tij. Reeds onder Lenin mochten de schrij vers slechts „ingenieurs van de zielen" zijn, die als handlangers de plannen van de leiding moesten voorbereiden en onder steunen. Nog erger werd het onder Stalin, die alleen toeliet, dat de kunst als px-opa- gandiste voor de partij en haar program ma optrad. De „Cultuur-managers", Tegen dit onware gedoe is eindelijk ver zet gekomen. Ehrenburg stond niet alleen. Vooral Dery was als schrijver realist en als zodanig beschreef hij ook de werke lijkheid van het communisme. Doch daar mee haalde hij zich de haat van de „cul tuur-managers" op de hals, zoals ook 25 jaar vroeger bij Gladkow, Babel, Mayer- hold, Eisenstein en Lunatsjarsky het ge val is geweest. Bij de veroordeling van Dex-y c.s. ging het niet om een vergrijp tegen het „socialistische realisme," maar om de diepere bedoelingen, om het ver zet tegen onmenselijkheid, de vei'dediging van de menselijke waardigheid en het revolutionaire protest. Niet woordkunstenaars stonden voor de rechter, maar mensen die opgekomen wa ren voor de vrijheid in woord eix geschrift. In zijn grote romans „De afgebroken zin" en „Het antwoord" protesteerde hij tegen de realiteit van het communistische re gime, maar in zijp overgetelijke novelle „Niki" vex-zette hij zich misschien met nog meer kracht tegen het systeem van Horthy. Ook toen reeds zuchtte hij in de gevan- gemis en men lijkt hem toen ernstig mishandeld te hebben. Nu is hij een ge broken man. Op 64-jax-ige leeftijd is hij nog tot negen jaar gevangenisstraf ver- ooi'deeld. Men kan nauwelijks verwach- ten dat hij deze straf zal overleven. Het aangekondigde dooiweer is ender Kadar omgeslagen in een ijzige vorst. ADVERTENTIE Partij SMYRNA-WOL 100 gram ƒ1.69 Gen. Cronjéstr. 129, Hrl. parlement en Syrië's politieke leider nummer één, met generaal-majoor Af if Bizri, stafchef van het Syrische leger. Van half acht vrijdagavond tot twee uur des nachts is in het Parkhotel te Am sterdam een gecombineex-de ledenverga dering gehouden van de beide organisa ties der K.L.M.-vliegers. In deze verga- dering is verslag uitgebracht van de con ferentie, welke de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid over het sala- risconflics met de voorzitters van beide verenigingen heeft gehad. Na afloop van de vergadering kon de voox'zitter van de vereniging der K.L.M.- vliegers, de heer W. F. Bellink, geen en kel commentaar op het besprokene geven, noch inlichtingen vei'strekken over de genomen besluiten. ADVERTENTIE SCHOONHEIDSPREPARATEN voor iedere dame een welkom geschenk depositaire officiel Zijlstraat 88 - Telef. 10083 - Haarlem Geslepen rijst Toen er in 't laatst van de vorige eeuw onder de bevolking van het voormalige Nederlands Indië een ziekte ontstond met zenuwontstekingen en zucht, ontdekten twee Nederlandse artsen dat deze ziekte samenhing met een nieuwe mode in de verzorging van het belangrijkste volks- voedsel, de rijst. Er was een machine bedacht die de rijst korrels kon polijsten, zodat ze er glimmend uit tevoorschijn kwamen, en het duurde niet lang of m.en vroeg in de winkel nooit anders dan glimmende rijst, want hij leek fraaier en gleed gladder door de vingers. En toen leerden de mensen ziek. Wat was het geval? In de politoer machines werd van de rijstkorrels het buitenste, uiterst dunne vliesje afgehaald en in dat vliesje zat nu juist een stof die de mens nodig had om gezond verder te kunnen leven. De voedingskracht van de korrel zelf ligt in gewoon zetmeel, dat ook het hoofdbestanddeel uitmaakt van brood en aardappelen, maar het vlies bevat iets veel zeldzamers, iets veel edelers, het vitamine B. Dit alles vonden die twee Nederlandse artsen en zij hebben daarvoor de Nobelprijs gehad. Ons hele volk krijgt sinds lang de lagere 9choolbinnenkort zal het acht klassen hebben doorlopen. Het zal niet zo lang duren of we hebben allemaal ook middel bare school gehad. We zullen steeds meer weten; ook hoe wij ons moeten gedragen wordt ons steeds beter geleerd. Evenals het steeds toene mende verkeer op de weg tot een steeds nauwkeuriger in acht nemen van de ver keersregels dwingt, worden door de ont wikkeling van het maatschappelijke ver keer onze handelingen voortdurend m,eer gestroomlijnd. Elk jaar groeit het aantal mensen dal zich in het algemeen-aan vaarde standaardgedrag te schikken weet. In de universiteitssteden wordt het straat beeld gedurende de groentijd verlevendigd door figuren, gekleed op een wijze, zoals vijftig jaar geleden regel was, waarbij een rafel meer of minder niet gesteld wordt, kleding waarmee iemand alleen maar is en nooit iets kan willen z ij n. Maar na de groentijd ziet men dit nooit meer. Bij de veranderde kleding heeft het binnenhuis zich aangepast en bij het bin nenhuis de hele levensstijl. We zijn allen gepolijst, wij lijken fraaier en glijden gladder door de vingers. En het vitamine B? De mens die iets w i l zijn, houdt op te zijn. Belcampo Ned. Herv. Kerk Beroepen te Rotterdam-Delfshaven (wijkgemeente Middelland) W. Vos te Mensingeweer. Aangenomen naar Pijn- acker (toez.) H. K. Stauttener te Mijns- heerenland. Bedankt voor Ederveen (toez.) C. Graafland te Ameide; voor Wijk bij Heusden J. Noltes te Ernst. Aangenomen de benoeming tot vicaris te Bilthoven mej. H. B. de Neeling, vicaris te Zuidzande (Z.V1.). Gcref. Kerken Tweetal te 's-Gx-avenhage-Oost (vac. wijlen J. Attema) P. de Bruijn te Woer den en R. J. de Jong te Winschoten. Be roepen te Hellendoorn E. J. Duursema te Vorden; te Lexmond H. A. van Botten- burg, kand. te Hilversum. Evang. Luth. Kerk Aangenomen naar Edam-Monniken- dam K. Berveling, hulppx-ediker te Stads kanaal. Geref. Gemeenten Beroepen te Hendrik Ido Ambacht L. Kieboom te Lisse. Deze week - kiest u 'n feestelijk jurkje - ontmoet u de schrijver van ..hobby" jeugdboeken - krijgt u 6 pagina's geschenkentips met rijm-raad voor de Sint Libclle Nassauplein Haarlem. De gebroeders Sanders hebben het be sluit genomen dat hun behangselpapier fabriek zal worden herbouwd. Alleen staat nog niet vast waar dit gebeuren zal. De zelfde plaats komt niet in aanmerking, aangezien men daar in Delfgauw te veel is ingebouwd. De directie heeft een oplossing gevon den om de bestellingen voor het seizoen 1958 uit te voeren. Aan de klanten is mee gedeeld, dat deze op tijd en in overeen stemming met hun wensen zullen worden uitgevoerd. Direct daarna zal worden be gonnen met de hei-bouw van het bedrijf. Aan het personeel is de toezegging gedaan, dat het niet bang behoeft te zijn voor ont slag. Iedereen die dat wenst kan in dienst blijven. De nachtploeg is ingezet in een klein behangselpapierfabriekje, dat de Gebr. Sanders te Rotterdam bezitten, ten einde de produktie daarvan verder op te voeren. Het is eigenaardig dat wij Nederlan ders, bekend om onze gastvrijheid, geen eigen woord hebben om het begrip: er gens gastvrijheid genieten, ergens tijde lijk onderdak hebben, uit te dx-ukken. Wij behelpen ons met het Franse loger, dat zowel: wonen als: huisvesten bete kent. Oudtijds zeide men: liggen bij of met enen; een rest daarvan kennen wij nog in het woord thuisligger, dat eigen lijk veel aardiger is dan commensaal. Het Noordhollands heeft voor logé en logeren eigen woorden. Men spreekt daar van: warskipper en te warskip gaan. Ook het woord slaapgast hoort ^men wel eens bezigen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1957 | | pagina 5