„Verkeersbeeld Rijksstraatweg
aanzienlijk verbeterd"
E. J. Lodewijks sprak over „De
toekomst van ons onderwijs"
Afbouw Coornhertlyceum niet
afhankelijk van bestuursvorm
Ballade en Passaglia van Atterberg
op derde V-concert van N.Ph.O.
Jacht op konijnen in het
Zwarte Veld te Overveen
Automobilisten houden zich
aan maximum snelheid
't SILVER STOEPKE
B. en W. antwoorden raadslid:
z A A uAG 23 NOVEMBER 19 5 7
HAARLEMS DAGBLAD
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
5
Wim Hornman sprak over
reis door Afrika
Burgerlijke Stand van
Haarlem
Antwoord van B. en W.
Bomen zullen zoveel
mogelijk gespaard worden
Jaarboek „Haerlem"
Vijftig jaar onderwijzers-
Sinterklaasfeest
Recital door mevrouw
T. Kaiser in Overveen
Frans Halsmuseum
Voor een waardevol
geschenk een goed horloge
duseen PRISMA
HEEMSTEDE
Raad bezoekt woningbouw
ZANDVOORT
Ledenvergadering
Julianaschool
„Renate Leonhardt'Meden
hoeven geen contributie
te betalen
UIT STAD EN STREEK
Peil Haarlemse uitgaven
niet onredelijk hoog
Aan de maximum snelheid op de Rijks
straatweg en Schotcrweg in Haarlem-
Voord houden de automobilisten en motor
rijders zich in het algemeen goed. Het
verkeersbeeld is verbeterd en rustig ge
worden. Het dikwijls inhalen op de wegen
•s minder geworden. Ik ben dan ook van
mening, dat de nieuwe bepalingen ten
cunstc van de voetgangers zijn", aldus de
conclusie van de heer I. B. Brauckmann,
hoofdinspecteur van politie te Haarlem,
vrijdagavond uitgesproken in het gebouw
van de Nederlandse Protestantenbond op
een bijeenkomst van de Stichting Haarlem-
Voord en van de Nederlandse Vereniging
Bescherming Voetgangers.
Op deze vergadering, die onder leiding
stond van de voorzitter der Stichting
Haarlem-Noord, de heer L. Lamsma, heeft
laatstgenoemde een inleiding gehouden
over „voetgangers, wielrijders en automo
bilisten". Hij besprak de ontwikkeling van
hel noordelijk deel van Haarlem, waar
thans 77-00 mensen wonen, accentueerde
de betekenis van de Rijksstraatweg die
Haarlem-Noord in twee delen verdeelt, en
een beeld van de werkzaamheden van
het actie-comité Rijksstraatweg-Schoter-
weg, welk comité thans een onderdeel
vormt van de Stichting Haarlem-Noord.
Hij betoogde dat de invoering van de
maximumsnelheid van groot belang is. Er
wordt minder hard gereden en het is veel
rustiger op de Rijksstraatweg dan voor 1
november. Tenslotte bracht de heer
Lamsma hulde aan de politie die op vele
plaatsen van de Rijksstraatweg en Scho-
terweg posten heeft uitgezet.
De heer Brauckmann besprak eerst het
verkeer in het algemeen, waarbij hij her
innerde aan de uitbreiding van het aantal
auto's en bromfietsen na de oorlog. Daar
door is de intensiviteit van het verkeer
bijzonder toegenomen.
Sprekende over de Rijksstraatweg zeide
de heer Brauckmann, dat deze weg is te
beschouwen als een invalweg (verkeer uit
het. noorden), als een uitvalspoort (verkeer
van de stad in de richting Santpoort) en
ais weg voor het stadsverkeer. Er ontstaat
dus een mengeling van snel- en langzaam
verkeer en dat brengt gevaarlijke situaties
mee. Op de spitsuren komen uit de
zijstraten vele fietsrijders, van wie
velen de weg moeten oversteken.
Bij de pogingen om het aantal ongeluk
ken te beperken, dient men rekening te
houden met de toestand van de weg, met
de kwaliteit van de voertuigen en met de
mentaliteit van de bestuurders en voet
gangers. Om de Rijksstraatweg het karak
ter van een invalsweg te ontnemen wordt
geprobeerd het verkeer langs de Delftlaan
te leiden. Jammer is dat tussen de grens
van Santpoort en de Vergierdeweg met een
snelheid van 70 km op de Rijksstraatweg
gereden mag worden. Geprobeerd wordt
hieraan een einde te maken. In de naaste
toekomst zal een rechtstreekse verbinding
tussen de Delftlaan en de Rijksweg ont
staan nabij de Slaperdijk. Men verwacht
dat het verkeer van en naar de Velser-
tunnel over de Delftlaan geleid zal wor
den
Plannen zijn in voorbereiding een defi
nitieve oplossing voor het plaatsen van
verkeerslichten bij de Zaanenlaan te plaat
sen en verplichte voetgangersoversteek
plaatsen te maken bij de Vergierdeweg en
de Van Egmondstraat. Gedacht wordt ook
er een aan te brengen bij de Kleverlaan,
maar voorlopig zal hiervan nog niets
komen.
Deze plannen moeten worden uitgevoerd
In een geheel bezet Jeugdhuis aan de
Donkerelaan in Bloemendaal hield de heer
Wim Hornman uit Zaandam vrijdagavond
een lezing over de reis per auto, die hij
met zijn echtgenote gedurende vijftien
maanden door Afrika had gemaakt. Op
deze reis werden niet minder dan veertig
duizend kilometers afgelegd. De avond was
georganiseerd door de buurtvereniging
„Bloemendaal" in samenwerking met een
boekhandel.
Het was voor de heer Hornman uiter
aard ondoenlijk zijn gehele reis te bespre
ken. En daarom bepaalde hij zich alleen
lol de Mau-Mau, van welke geheime or
ganisatie hij de werkwijze en achtergrond
schilderde. Op vlotte wijze gaf de spreker
zijn gehoor een beeld van wat leeft onder-
de zwarte en blanke bewoners van Afrika.
Hij vertelde over de nog zeer primitieve
gewoonten van vele negers en over Kenya,
het heuvelachtige land op de evenaar met
bamboebossen, savannen met olifanten,
buffels en leeuwen. De heer Hornman be
sprak de wreedheden van de Mau-Mau, de
terreurorganisatie, die uit de stam van de
Kikoejocs is voortgekomen. Een groot aan
tal mensen is het slachtoffer van deze
wreedheden geworden. Met bewondering
sprak de Afrika-reiziger over het opoffe
rende werk, dat door Albert Schweitzer
en talloze anderen voor de bevrijding van
óe negers uit de ban der primitieve ang
sten en magische oerpraktijken wordt ge
daan. Getracht moet worden deze mensen
"it handen van communistische infiltran
ten te houden.
Na de pauze werd eerst een film ver
toond over het primitieve leven der negers
>n de rimboe. Daarna volgde een film, die
Wim Hornman had opgenomen. Bij af
wezigheid van de voorzitter, de heer H W.
van Kempen, sprak de heer Adr. Cassee
een dankwoord tot de spreker.
Haarlem, 22 november 1957
GEHUWD: 22 nov. G. de la Rie en A. A.
van der Mijc; J. C. Ligtenberg en A. Kooij-
man.
BEVALLEN van een Zoon: 20 nov.
M. A. Gaartman-Handgraaff M. M. van der
Hoorn-van der Putten; 21 nov. P. C. Kok
van Mcurs, J. M. van Groningen-Hartman;
■2 nov. A. M. Gerding-Tomé, H. Grave-
steijn-Steelink.
BEVALLEN van een Doch ter 20 nov.
C. J. Bouw-Wilken; 21 nov. E. A. M. van
der Hoeven-Swinkels, M. Broekhuizen-
Ronde; 22 nov. G. J. van Hal-van der
Burgt, D. van Norden-Boots.
OVERLEDEN: 20 nov. J. C. E. de Best
van Empel, 52 j., Reijer Anslostraat, H. J.
Snoek-Mulder, 73 j., Herensingel; 21 nov.
M. E, Nessel, 70 j., Bilderdijkstraat, C Ra-
vensbergen-Klaver, 63 j., Acaciastraat.
door de Rijkswaterstaat. De heer Brauck
mann zeide groot respect te hebben voor
de Rijkswaterstaat wat betreft het Delta
plan en de Velsertunnel. Op administratief
gebied werkt de dienst echter zeer lang
zaam en daarom duurt het zo lang voor-
er verkeerverbeteringen worden aange
bracht op de Rijksstraatweg en Schoter-
weg.
Bij de rondvraag merkte een der bezoe
kers op, dat het vreemd is bij de school
op de Rijksstraatweg in Oud-Schoten bij
het bord „let op, schoolkinderen" ook een
bord te plaatsen, dat men met 70 km mag
rijden. Het zou hem niets verwonderen
als in een nacht laatstgenoemd bord wordt
weggehaald.
De heer Lamsma deelde mee, dat van
diverse zijden gevraagd is de maximum
snelheid op de Rijksstraatweg te beperken
lot 50 km. Er zijn vragen gesteld in de
Tweede Kamer en spreker verwachtte
spoedig een antwoord. Dan weet men waar
men aan toe is.
Naar aanleiding van de vragen die het
raadslid J. Willemse (Arb.) heeft gesteld
over het omhakken van bomen op de Baan
antwoorden B. en W. thans als volgt:
1. Het verwijderen van de door u be
doelde bomen was nodig om het wegprofiel
ter plaatse te verbreden, opdat ruimte
werd verkregen voor het voorsorteren van
het verkeer, dat het Houtplein nadert.
Met het oog op de opheffing van de
tramlijn ZandvoortAmsterdam is voor
de Baan een reorganisatie ontworpen,
welke een veiliger en vlotter verwerking
van het: verkeer waarborgt. Met d;t plan
kon de commissie van bijstand in het be
heer van Openbare Werken en eigendom
men der gemeente zich verenigen.
2. Inderdaad zullen aan bedoelde reorga
nisatie nog enkele bomen moeten worden
opgeofferd, namelijk twee aan de Kleine
Houtweg, één aan het Frederikspark en één
aan de zuidzijde van de Baan.
3. Wij geven u gaarne de verzekering, dat
bij het totstandbrengen van verkeersver-
beteringen er steeds ernstig naar wordt ge
streefd de aanwezige bomen en ander groen
zoveel mogelijk 1c sparen.
In het jaarboek 1956 van de Vereniging
Haerlem zijn necrologiën opgenomen van
de heren H. W. J. B. Disselkoen (door N.
Vos), ds. M. G. Blauw (door H. W. van
Kempen), dr. E. H. Krelage (door pref. dr.
E. van Slogteren), C. L. Alphenaar (door
J. M. Timmermans). R. W. P. Peceboom
(door P. W. Peereboom), dr. T. Halbertsma
(door P. A. Heeres), mr. G. Jansen (door
ir. W. J. Burgersdijk), C. van der Wilden
(door B. D. Ochse), S. H. Brongersma (door
Sj. H. Brongersma) en mr. P. H. F. Bijl de
Vroe (door mr. Th. F. Raedt).
De heer C. van de Haar geeft in een
artikel een beschrijving van het huis
Grote Markt 21, waax-in tot voor kort de
boekwinkel van de firma Van Brederode
gevestigd is geweest. In de middeleeuwen
heeft daar reeds een huis gestaan, maai
de eerste gegevens dateren van het einde
van de zestiende eeuw. Volgens het artikel
heeft het huis in de loop der eeuwen be
trekkelijk weinig veranderingen onder
gaan. De huidige voorgevel za' intact
blijven.
„Van de Sint Nicolaasbrug af gezien",
een stukje Haarlem uit de zevende eeuw,
is een bijdrage van mevrouw N H. van
den BoschNord Thomson, en mr. C. W.
D. Vrijland geeft een beschrijving van het
Zwarte Veld in Overvcen in de omgeving I Qouache VHII ChaDOIl VOOl*
van Elswout.
Het jaarboek besluit met de kreniek van
1956, waarin de belangrijkste feiten ver
meld worden.
Het geheel vormt weer een interessante
bijdrage over het leven en de historie van
Haarlem, waarvoor de leden der vereni
ging en anderen grote belangstelling
zullen hebben.
Op zeven december is het vijftig jaar
geleden, dat het eerste Onderwijzers St.
Nicolaasfeest werd gegeven, een feest dat
georganiseerd wordt door de Nederlandse
Onderwijzers Vereniging, afdeling Haar
lem, voor leerlingen van alle klassen van
de Haarlemse Lagere scholen. Het feest is
klein begonnen, maar nu na vijftig jaar
zijn er zelfs negentien feesten, allemaal
aangepast bij de leeftijd van het kind. Zo
zijn de derde, vierde, vijfde en zesde klas
sen te oud om de Sint op bezoek te krij
gen. Inplaats daarvan kan de derde klas
op 2 en 3 december naar het filmpje „Het
ezeltje van Tim" kijken, de vierde en vijf
de klassen gaan van 27 november t/m 29
november naar het toneelstuk: „Hoera
voor zon en regen" en de zesde en hogere
leerjaren op 2, 3, 4 en 6 december naar „O,
Tayo, het gestolen kind". Dit afwisselend
programma zal op de genoemde data in het
Concertgebouw in Haarlem worden ge
toond.
In de aula van het Kennemer Lyceum
zal mevrouw Tiny Kaiser .woensdagavond
27 november een pianorecital geven van
werken van Chopin voor de buurtvereni
ging „Overveen". Mevrouw Kaiser woont
sedert veertien jaar in Aerdenhout. Zij
is Limburgse van geboorte. Zij studeerde
aan het Koninklijk Conservatorium in
Luik, waar zij eindexamen deed en tevens
werd onderscheiden met de „Prix de Vir-
tuosité" met gouden medaille voor piano
en de „Prix Franpois Rasse," genoemd
naar de oud-directeur van het conserva
torium. Aan de „Hochschule für Musik"
in Keulen studeerde zij later onder leiding
van onder andere Lazarro Uzieili, die een
leerling was van Clara Schumann. Zowel
in binnen- als buitenland is mevrouw Kai
ser solistisch opgetreden en als begeleid
ster van beroemde musici zoals de Spaan
se cellist Caspar Cassado en de zanger
Julius Patzak. Zij is thans werkzaam op
de Haarlemse Muziekschool.
ADVERTENTIE
PRISMA-
HORLOGES
VERKRIJGBAAR BID
De kleine zaak met de grootste keuze
Grote Houtstraat 49 - Haarlem Telefoon 20049
De oudercommissie van de P. H. van
der Leyschool in Oud-Schoten belegde don
derdag in deze school haar eerste ouder
avond in het nieuwe schooljaar. De voor
zitter van de oudercommissie, de heer J.
Kampman, heette de aanwezigen welkom,
in het bijzonder de gemeentelijk inspec
teur van het lager onderwijs, de heer E.
J. Lodewijks; de secretaris van de Haar
lemse Ouderraad, de heer J. Vrugt, en
voorts de vertegenwoordigers van diver
se oudercommissies uit Haarlem-Noord.
Het hoofd der school, de heer A. M. J.
Mol, deelde mede dat voor het nieuwe
schooljaar zoveel nieuwe leerlingen wa
ren ingeschreven dat een tweede eerste
klasse geformeerd moest worden. Het aan
tal leei'krachten bedraagt thans elf, ter
wijl het aantal leerlingen gestegen is tot
vierhonderdvijfen twintig.
Na de pauze hield de heer E. J. Lode
wijks, gemeentelijk inspecteur van het
lager onderwijs, een inleiding over het on
derwerp „De toekomst van ons onderwijs".
De spreker begon zijn betoog met zich af
te vragen of het in deze tijd en met een
onzekere en dreigende toekomst voor o-
gen wel zin heeft zich bezig te houden met
de toekomst van het onderwijs. Te ver
wachten is dat er zich vroeg of laat ver
schuivingen in bepaalde omstandigheden
van het leven zullen voordoen, zodat men
nog meer dan thans reeds het geval is zal
kunnen spreken van een „maatschappij
van diensten".
De automatisering staat in het middel
punt van de belangstelling. Het is duide
lijk dat deze ontwikkeling n het industrie
leven ook haar stempel zal drukken op het
onderwijs en de vormgeving van het on-
B. en W. van Haarlem noemen de ver
wachting, dat een wijziging van de be
stuursvorm van het Coornhertlyceum
een oplossing zou bevorderen van de fi
nancieringsmoeilijkheden, die thans de
afbouw van het schoolgebouw belemme
ren, ongegrond, omdat zowel de gemeen
telijke, als de gesubsidieerde bijzondere
scholen voor het verkrijgen van gelden
gebonden zijn aan het van hoger hand
vastgestelde rentegamma. Andere gron
den voor een wijziging acht het college
niet aanwezig.
Dit delen B. en W. mee in antwoord op
de schriftelijke vragen, die het Haarlem
se raadslid mr. A. Wensing (C.H.U.) heeft
gesteld naar aanleiding van de bestuurs
vorm van het Coornhertlyceum.
Voorts merken B. en W. op, dat de
oudervereniging van het Coornhertly
ceum, die ernstig ongerust is over de nog
steeds niet begonnen bouw van het vierde
gedeelte van het schoolgebouw, zich over
de mogelijkheden van omzetting van het
Coornhertlyceum in een bijzondere neu
trale school heeft gewend tot de inspec
teur van het gymnasiaal- en middelbaar
onderwijs in de vierde inspectie. Het is
het college niet bekend welk antwoord de
oudervereniging heeft gekregen.
Tot omzetting van het Coornhertlyceum
in een bijzondere neutrale school zal nim
mer kunnen worden overgegaan zonder
de medewerking van raad, Gedeputeerde
Ter plaatsing in de moderne afdeling van
het Frans Halsmuseum in Haarlem heeft
de gemeente op de expositie van werken
van de Haarlemse schilder Jules Chapon,
tot 3 december in de Galerie Espace, een
gouache aangekocht, welke op de cata
logus staat aangeduid als nummer 17.
ADVERTENTIE
mm
Het programma van het derde vrijdag
avondconcert van het Noordhollands Phil-
harnionisch Orkest begon met een eerste
uitvoering te Haarlem van een compositie
van de Zweed Kurt Atterberg, wiens naam
ongeveer dertig jaar geleden veelvuldig ge
noemd werd naar aanleiding van de prijs
van tienduizend dollar, die hem in een
Amerikaans concours, uitgeschreven ter ge
legenheid van de Schubert-herdenking, ten
deel was gevallen. In ons land is van zijn
muziek weinig bekend geworden. Nu At
terberg de zeventig heeft overschreden,
is Marinus Adam een vurig pleidooi voor
zijn „Ballade en Passacaglia" komen hou
den. Het is vrij laat voor een muziek die
geen baanbrekende kenmerken toont. Maar
feitelijk is het niet „te" laat, want het is
voor 'o'rtö toéh ook niet van belang ont
bloot kennis te maken met wat er daar in
Zweden muzikaal verricht wordt. En als
dan bovendien blijkt dat Atterberg met
vaste en bedreven hand het -vak compo
neren beheerst en in zijn vormgeving vol
doende fantasie tot uiting laat komen, is
belangstelling in zijn werk gewettigd. Het
is duidelijk, dat het hem in deze compo
sitie te doen is om zijn muziek een natio
nale tint te geven, door aanwending van
een volksliedthema. Hij ontwikkelt het
eerst'als een ballade (die waarschijnlijk de
inhoud van het gegeven wil vertolken) en
wendt het tenslotte aan als basis van een
variatiewerk, dat-het midden houdt tussen
de passacaglia en de chaconne. Met dat al
beheerst de melancholische geaardheid van
het Zweedse volkslied het hele werk en
menen wij bij het beluisteren de tempera
tuur op te nemen van die noordelijke
volksgemeenschap, zoals bij de muziek van
Sibelius die van de Finnen en in die van
Grieg die van de Noren.
Als Marinus Adam een nieuw werk
onder handen heeft, kan men er op reke
nen dat het met zorg voorbereid is en met
spanning wordt uitgevoerd. Dit was ook
nu met dit stuk van Atterberg het geval.
Soliste was deze avond de Hongaarse
vioolvirtuoze Elise Cserfalvi, die met door
dringende expressieve toon en briljante
technische beheersing het deels lyrische,
deels pétillante Concert in a van Glazou-
nov speelde. De merkwaardige cadens, die
de beide delen overbrugt, werd een staal
tje van verbluffende virtuositeit, dat zijn
suggestieve werking niet miste, evenmin
als haar spel in de finale, dat de verras
sende harmonische en instrumentale kleur-
wisselingen van de partituur bleef over
heersen.
Na de pauze dirigeerde Marinus Adam
de Tweede Symphonie van Brahms, die
men om haar gulle melodieusheid en haar
delicate verwerkingen van de motieven
een warm hart mag toedragen. Wat daar
in het Adagio allemaal aan doorvoelde
confidenties blootgelegd wordt, acht ik van
het zuiverste dat de lyricus Brahms nèer-
geschreven heeft. Een heerlijke taak voor
een dirigent en een orkest om het na te
vertellen!
Jos. de Klerk
Staten en de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen.
„Zodra wij op de door het rijk toege
stane voorwaarden voldoende gelden voor
de bouw van scholen beschikbaar zullen
krijgen", aldus zeggen B. en W., „zal ook
het afbouwen van het Coornhertlyceum
ter hand worden genomen."
De veronderstelling, dat B. en W. geen
gebruik zouden hebben willen maken van
de gelden aangeboden door bemiddeling
van de oudervereniging, is niet juist. Het
college heeft dit aanbod zeer gewaardeerd
en zou de gelden ook zeker hebben aan
vaard indien Gedeputeerde Staten de voor
de voortzetting van de bouw nodige goed
keuring hadden verleend.
Omdat B. en W. in tegenstelling met
Gedeputeerde Staten en de ministers van
Financiën en van Binnenlandse Zaken van
mening zijn, dat het voltooien van het ge
bouw van het Coornhertlyceum zó ur
gent is, dat tot onmiddellijke uitvoering
daarvan moet worden overgegaan, hebben
zij zich tot de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen gewend met
het verzoek middelen te verstrekken voor
het wegnemen van de financiële belem
meringen.
Door het lange uitblijven van de bedoel
de goedkeuring van Gedeputeerde Staten
kon het aanbod van de geldlening niet
worden gehandhaafd.
B. en W. zeggen tot slot, dat zij de mo
gelijkheid van afbouw van het lyceum
niet willen vergroten door beperkingen
aan te brengen in het bouwprogramma,
omdat zij van mening zijn, dat daardoor
niet aan de voor het onderwijs noodzake
lijke vereisten zou kunnen worden vol
daan.
Vrijdagmorgen heeft ongeveer de helft
van het aantal Heemsteedse raadsleden
in aanwezigheid van ondermeer wethou
der E. J. van Lent en de directeur van O-
penbare Werken, ir. Th. J. Mebius, een
bezoek gebracht aan de woningbouw bij
de Glip. Dit bezoek hield verband met de
door de raadsleden Verspoor (Arb.) en
Zegwaart (KVP) gestelde vragen en de
beantwoording door B. en W. daarop.De
beantwoording op de vragen heeft men
in ons blad van vrijdag uitvoerig kunnen
lezen.
De raadsleden bezochten enkele reeds
gereedgekomen huizen aan de oostzijde
van de Glipper Dreef. Van ieder der vijf
verschillende woningtypes werd een huis
nader bekeken. Het was de mening van
de raadsleden, dat - hoewel uiteraard de
trage gang van zaken bij de bouw moet
worden betreud - de woningen zeer goed
zijn afgewerkt. Het zijn zeker geen „uit
geklede" woningen, over welke constate
ring men zijn voldoening uitsprak. Ook de
hier gebouwde woningwethuizen zijn van
goede kwaliteit.
Het bestuur van de Julianaschool in
Zandvoort heeft een ledenvergadering uit
geschreven, die donderdag in het school
gebouw aan de Brederodestraat z.al wor
den gehouden. De agenda vermeldt onder
meer de periodieke vaststelling van de
ledenlijst en voorts de verkiezing' van en
kele bestuursleden. Na bijna vijftien jaar
als secretaris van het bestuur te zijn op
getreden, heeft de heer J. W. Gosen om
gezondheidsredenen zich genoodzaakt ge
zien, zijn vele werkzaamheden enigszins te
beperken.
Daar tevens in een reeds bestaande be-
stuursvacature moet worden voorzien heeft
het bestuur de volgende twee kandidaten
gesteld: W. Ingwersen en G. Zondervan.
Het belangrijkste agendapunt is een be
spreking over de samenwerking met de
Wilhelminaschool, om te geraken tot de
gezamenlijke stichting van een Christelijke
school voor lager onderwijs in Zandvoort-
noord.
derwijs. Met de voortschrijding van de
techniek wordt echter ook het gevaar
van de ontpersoonlijking, de vereenzaming
van de mens, groter. In deze wereld van
spanningen en verscherpte eisen zal de
jeugd opgroeien. Er zal een andere vorm
gegeven moeten worden aan hun kennis,
aangezien de kennis die thans in de school
verzameld wordt straks niet voldoende zal
blijken. In een andere wereld zal ook een
ander mens moeten staan, wellicht ook
met een andere instelling en een andere
zin tegenover het leven. „De grootste eis
van deze tijd en van de toekomst is echter,
aldus de spreker, „dat wij ontkomen aan
een massale vereenzaming." Op de taak
van het onderwijs zal, naar de inleider
meende, straks een nog sterker beroep
worden gedaan. Meer dan ooit te voren zal
het wachtwoord moeten zijn dat het op ons
persoonlijk aan komt, niet als egoïstisch
individu, maar als dienend element! in de
maatschappij. De huidige vormen van ons
onderwijs zullen in de toekomst niet vol
doende blijken te zijn. Er zal gestreefd
dienen te worden naar centralisatie, ge
dacht wordt aan het stichten van scholen
gemeenschappen. Als deze eisen tot ge
meenschappelijke bezinning veronacht
zaamd worden dan is aan een „verzan
ding" van het onderwijs niet te ontkomen
Midden in deze maatschappij staande
dient het onderwijs zich niet alleen te hand
haven maar ook te ontplooien. Ondanks
alle dreigende toekomstbeelden moeten on
derwijs en opvoeding optimistisch gestemd
zijn omdat het jonge leven verder moet,
omdat de jeugd gelooft in het leven en in
de overwinning op het teven. „Waar een
toekomst is voor het menselijk geslacht
daar is ook een toekomst voor het onder
wijs. Laten wij blijven geloven in de zin
volle plaats en functie van het onderwijs
in welke maatschappij dan ook," aldus be
sloot de heer Lodewijks zijn toespraak.
De leden of beter gezegd: deelnemers,
daar reeds het woord „leden" in deze zaak
een omstreden begrip is van de Coöpe
ratieve Bergingsvereniging „Renate Leon-
hardt" behoeven geen contributie te be
talen. Dit heeft de Haagse kantonrechter
medegedeeld, toen hij hedenmorgen uit
spraak deed in de door het bestuur van
de tot berging van het „Renate Lcon-
hardt"-goud opgerichte vex-eniging aan
hangig gemaakte zaak tegen een aantal
van deze „leden", die geweigerd hadden
contributie te betalen over de jaren 1954,
1955 en 1956.
Eiseres werd ontvankelijk verklaard,
maar de eis werd als ongegrond ontzegd.
In de overwegingen tot het vonnis staat
onder meer te lezen, dat men, door het.
inschrijvingsformulier in te vullen en naar
het bestuur van deze vereniging te zenden,
zich niet verplicht om lid te Worden en
jaarlijks contributie te betalen. De ver
eniging werd als eiseres veroordeeld in de
kosten van het geding, zijnde f 11',
REDUCTIE VOOR SCHOLIEREN DIE
HAMLET WILLEN ZIEN.
Wij herinneren eraan, dat de scholieren
in Haarlem en omgeving die in het bezit
zijn van een zogenaamd reductiebewijs,
hedenavond de door de Haagse Comedie
in de Haarlemse Stadsschouwburg te ge
ven voorstelling van „Hamlet" van William
Shakespeare tegen gehalveerde prijzen
kunnen bijwonen.
Nieuws In het kort
Alleen voor vrouwen. Donderdagmid
dag belegt de afdeling „Vrouwen" van de
Nederlandse Protestantenbond in Zand
voort een vrouwenmiddag in gebouw Brug
straat 15. De heer J. G. Wijnbeek, ambte
naar bij de Gemeentelijke dienst voor so
ciale zaken zal spreken over het onder
werp „Maatschappelijk werk en sociale
zaken."
Wijdingsdienst - padvinders Zondag
middag om half vijf zal in de Bakenes-
serkerk te Haarlem de maandelijkse wij-
dingsdienst van het district Haarlem van
de Nederlandse Padvinders worden ge
houden. Ds. S. M. A. Daalder zal voor
gaan.
Zeven millimeter. In het bericht in de
rubriek „Zeven d^gen Haarlem" over
„parels in blik" stond vex-meld, dat de
grootste parel zeven centimeter zou zijn.
De parels zijn echter ten hoogste zeven
millimeter.
Klassiek Verbond. Over het onderwerp
„Waai-om klassieke voi'ming in deze tijd?"
zal dr. G. J. ten Veldhuijs voor het Neder
lands Klassiek Vex-bond op woensdag
avond 27 november in de tuinzaal van re
staurant Bx-inkmann, Grote Markt, spre
ken.
Lezing voor maatschappelijk werkers.
Op 26 november zal in het Wijkgebouw
van de Ned. Hervormde Gemeente, Ged.
Oude Gracht 104 in Haarlem door het
Bureau voor Levens- en Gezinsmoeilijk
heden op Humanistische grondslag een
bijeenkomst voor maatschappelijke wer-
kers/sters gehouden worden, waar mevr.
E. VrindVan Px-aag een inleiding zal
houden over de px-aktijk van het werk van
het Bureau voor Levens- en Gezinsmoei
lijkheden.
Collecte voor de Blinden. De collecte
te Haai-lcm ten bate van de samenwei-ken-
de blindenverenigingen „De Fakkels bij
een" heeft opgebx-acht ongeveer f 6600,
Rapport over voorzieningen:
In opdracht van het gemeentebestuur
van Haarlem heeft het Centraal Bureau
voor Verificatie en Financiële Adviezen
van de Vereniging van Nederlandse Ge
meenten een onderzoek ingesteld naar
het voorzieningspeil van de gemeente
Haarlem.
Hierbij zijn vergelijkingen gemaakt met
de gemeenten Arnhem, Breda, Eindho
ven, Enschedé, Gx-oningen, Nijmegen, Til
burg en Utrecht.
Er is een vergelijkende studie gemaakt
tussen de bedragen die in deze steden zijn
uitgegeven voor de onderscheiden ge
meentelijke diensten en voor de verschil
lende sociale- en cultux-ele gemeentelijke
verzoi'gingen.
Het resultaat van dit onderzoek is, dat
het uitgavenpeil voor de gemeente Haar
lem niet onaanzienlijk hoger ligt dan dat
van het gemiddelde van de andere acht
gemeenten.
De inkomsten van Haarlem uit de ex
ploitatie van de energiebedrijven, belas
tingen, uitkeringen uit het gexneentefonds
overtreffen die van de acht andere ge
meenten. Hiervoor heeft Haarlem dan ook
de beschikking over relatief hogere re
serves dan de acht andere gemeenten.
Het rapport komt tot de conclusie, dat
het peil der uitgaven in Haarlem niet on-
i-edelijk hoog ligt. De uitgaven ten behoe
ven van openbare werken en meer in het
bijzonder de zorg voor straten en pleinen
liggen niet onbelangrijk lager dan ge
middeld in de andere gemeenten.
Wij stellen ons voor binnenkox't uitvoe
riger op de conclusies van dit rappox-t te-
rug te komen.
In het jaarboek 1956 van de Vereniging
„Haerlem", een uitgave van de Erven F.
Bohn n.v. te Haarlem, komt een artikel
voor onder de titel „Het Zwarte Veld"
van de hand van mr. C. W. D. Vrijland
uit Overveen. waarin behalve vele interes
sante gegevens over het grote Elswoutse
duin „Het Zwarte Veld" ook veel lezens
waardigs vermeld staat over de buiten
plaats „Elswout" en zijn bewoners in de
loop der eeuwen, het landgoed dat thans
eigendom van de gemeente Bloemendaal
is geworden.
De naam Zwarte Veld komt voor het
eerst voor in een „verlij" van 1579 en om
wille van de jacht, de konijnenjacht in het
bijzonder, was het bezit van duinteiTein
voor de zogenaamde duinmeiers zeer be-
gerenswaard. Do schade aan de lagere
gronden door deze knaagdiex-en aange
bracht in Holland, wérd in het einde der
vijftiende eeuw zelfs x-uïneus genoemd en
het was de verdienste van keizer Kax-el V,
die aan de snelle aanwas van dit aantal
konijnen paal en perk stelde.
In de tweede helft der zeventiende
eeuw waren achtex-eenvolgens Kees Leene.
Dirk Duijn en Reijer Reijerse duinmeiers
van het Zwarte Veld. Vervolgens werd
Dirk Koster duinmeier, die het Zwarte
Veld van de grafelijkheid in pacht had ge
kregen, een lichaam dat sinds 1679 vele
der nagelaten onroerende goederen der
Brederodes onder zijn beheer had ge
bracht. hoewel de rechtsgeldigheid daax--
van werd betwist. Om die reden werd er
pas in 1722 toe over gegaan verscheidene
van die bezittingen te verkopen, zoals
Tetterode, Aelbertsberg. Vogelensang en
zovoorts. Ook de eigenax-en van buiten
plaatsen, langs de rand der duinen ge
legen, kregen nu de gelegenheid hun be
zittingen met aanzienlijke duingebieden
te vergroten. Abraham Romswinckcl.
eigenaar van „Elswout", greep deze kans
ook aan en zo gebeurde het dat de Over-
veense schout. Abraham Mens, die als zijn
gemachtigde optreedt op 6 november 1722
voor allodiaal „het Swarte Veld met sijn
drie Eijndcn", voor f 1220 koopt.
Sedert 1795 was het konijn in dit duin
gebied vrijwel uitgeroeid. De heer Willem
Borski II (1799-1881), in 1846 zijn moeder
als eigenaar opgevolgd in het gehele bezit
van Elswout en toebehoren, jaagde zelf
niet en een jaar later werd de gehele duin-
jacht van Elswout verpacht. De resultaten
van de jacht werden sindsdien zeer nauw
keurig bijgehouden. In het eerste jaar
(1847) werden slechts eenenveertig ko
nijnen geschoten, daarentegen echter 315
hazen. Daarna zijn die getallen omgekeerd
en werden er weer meer konijnen dan ha
zen geschoten. Willem Borski jr. (1834-
1884) was in tegenstelling tot zijn vader
een enthousiast jager. Tot zijn jachtvrien
den behoorde de toenmalige Bloemendaal-
sc burgemeester -J. P. Lonbar Petri. Me
nigmaal nam ook jhr. Maurits Jacob van
Lennep, zoon van de letterkundige, mr.
Jacob van Lennep aan de jacht in het
Zwarte Veld deel.
In 1882 werd een aanvang gemaakt met
de bouw van het nieuwe huis en de oran-
gerie naar ^e tekeningen van de architect
C. Muysken, die ook de plannen voor de
enorme stalgebouwen en koetshuizen ont-
wierp. De parkaanleg werd herzien door
de vermaarde tuinarchitect E. Petzold,
daarbij geassisteei'd door de jonge Leonard
A. Springer. De vijvers om het huis zou
den worden gedempt, een plan dat later
werd verworpen en er werd toen een
waterverversingssystèem bedacht, met be
hulp van het steeds toevloeiende duin
water. De iacht en de vinkerij (een wrede
sport) hadden de interesse van de heer
Box-ski, maar zijn zwakke gezondheid was
er oorzaak van dat zijn belangstelling
voor „Elswout" allengs verflauwde en hij
cvex-leed op 30 juni 1884 in Cannes. Dan
komt dit buiten met het Zwarte Veld in
handen van Box-ski's oudste zuster, ge
huwd met de heer D. van der Vliet.
In het laast van de vorige eeuw kreeg
de toenmalige burgemeester van Haarlem
gedaan, dat in het Zwarte Veld gronden
in erfpacht wei-den uitgegeven tegen een
jaarlijkse canon van f 1, waarop in 1898
de Haarlemse waterleiding werd aange
legd. In 1918 werd een aanvang gemaakt
met het aanleggen van verharde wegen
door de duinen, aanvankelijk voor mili
taire doeleinden. In de eerste wereldooi--
log verki-eeg de gemeente Bloemendaal
door onteigening, na mislukte onderhande
lingen met de eigenai-en van Elswout, de
nodige düingrond voor de aanleg van de
tegenwoordige Zeeweg, welke px-achtige
weg, geprojecteerd door Leonard A.
Springer, in 1921 voor het publiek werd
opengesteld. Het Zwarte Veld ten noorden
van de Zeeweg werd op 20 oktober 1950
overgedragen aan de Stichting het Natio
nale Park de Kennemerduinen. Met de
naam Zwax-te Veld wordt tegenwoordig
nog slechts aangeduid een partij duinen
gelegen achter „Kraantje Lek" ten noor
den van de spoorbaan Zandvoort-Over-
veen. Zo bleef er van dit enoi-me duinge
bied in de loop der eeuwen nog slechts
een klein gedeelte over, dat de naam
„Zwarte Veld" draagt, terwijl „Elswout"
gemeentebezit is gewox-den.
