EINDIGT HET
ON ALE
POLITIEKE SC
DIE WERJLDVRED
D
L
het svsteem
de wetenschap in
1 het westen
„Waarom knokken die „hoge heren" het niet
onder elkaar uit?". Dat is de vergeefse vraag
van de geplaagde burger, die meent dat hij
met de problemen van deze wereld eigenlijk
weinig of niets te maken heeft. Tegelijkertijd
stelt hij zich dan de „knokpartij" tussen de
diverse staatshoofden voor als een sportieve
competitie. De keuze van het spel men be
hoeft niet direct aan worstelen te denken,
politici zijn meestal fysiek niet meer in de
beste conditie als ze een topfunctie ver
vullen zou niet eenvoudig zijn, maar de
gedachten gaan meestal uit naar het schaak
spel, omdat daarin de factor kans bijna niet
meespeelt. Nu is het nog maar de vraag of
het westen het op het schaakbord wel van de
Russen zou kunnen winnen, want voor hen is
schaken een nationale sport, zoals bij ons het
voetballen, ze zijn er dan ook goed in ge
traind. Maar ook zonder dat de geschillen in
een eerlijke tweekamp op vreedzame manier
worden beslecht, ziet het er naar uit, dat de
wereld een nieuwe oorlog bespaard zal blij
ven. Dit neemt echter niet weg dat de strijd
tussen de ideologieën nu ook binnen afzien
bare tijd tot het verleden zal behoren, in
tegendeel, we mogen aannemen dat deze on
verminderd op het diplomatieke, maar voor
al op het economische en wetenschappelijke
vlak zal voortgaan. De grote „fysieke" kracht
metingen behoren naar alle waarschijnlijk
heid tot het verleden, zij zijn door groten
deels intellectuele vervangen. Bij het nieuwe
karakter, dat de strijd heeft gekregen, gaat
het vooral om economische vooruitgang,
technische ontwikkeling, zuiver wetenschap
pelijke „research" en om de toepassing van
de daarin gedane ontdekkingen. Wie met
deze dingen het verst is, kan het snelst en het
best produceren en is in staat de welvaart
het hoogst op te voeren. En wat politiek be
langrijker is: hij is in staat de onderontwikkel
de gebieden de meeste hulp te bieden en
heeft daar tevens het meeste prestige. Zo
wordt het oude politiek-militaire schaakbord
door een nieuw technisch-we-
tenschappelijk vervangen.
derne industriële maatschappij groten
deels verouderd zijn. Daarmee voltrekt
zich in de sovjet-maatschappij een ont-
wikkeling, die de marxisten altijd aan al
le vroegere maatschappijen hebben ver
weten. Volgens het historisch-materialis-
me bepalen immers de produktieverhou-
dingen de maatschappelijke. Door de ont
wikkeling in de materiële basis van de
samenleving, waarin een voortdurende ex
pansie plaats vindt, worden de oude juri
dische en sociaal-wetenschappelijke re
gels tot knellende banden van het pro-
duktie-ysteem. Zo vormden de oude gil
den knellende keurslijven om het zich uit
breidende grootbedrijf. Met geweld wer
den deze in de Franse revolutie doorbro
ken. De kapitalistische belemmeringen
worden in de communistische revolutie
verwijderd en daarna kan er geen nieuwe
hindernis voor de socialistische ontwikke
ling worden opgeworpen, omdat de oude
heersende klassen in de revolutties zijn
geliquideerd en er dus nog maar één klasse
over is, namelijk de arbeidersklasse. Uit
buiting is niet meer mogelijk en knellen
de regels, die op exploitatie gericht zijn,
kunnen nu niet meer ontstaan. De klasse
tegenstellingen zijn verdwenen. Het boek
„De nieuwe klasse" van Milovan Djilas
leert ons echter wel anders. Juist in de
wetenschappelijke opleiding en in de par
tijfuncties vinden we de kiemen voor het
ontstaan van nieuwe klassen, of misschien
beter voorlopig, van standen.
IS MEN ZICH in het Westen er wel vol
doende van bewust, dat de bordjes zijn
verhangen? Men mocht er tot voor kort
aan twijfelen, maar de beide spoetniks
hebben in dit opzicht gewerkt als twee
harde en meedogenloze wekkers, waarvan
vooral de Verenigde Staten erg geschrok
ken zijn. Daar had men zich lange tijd
met het heerlijke idee gevleid, dat men
op technisch gebied volkomen superieur
was en dat de voorsprong, die men had
zeker niet door een jong land als de Sov
jet Unie zou kunnen worden ingehaald.
Wel, men is op wrede manier in deze zoete
droom gestoord om onmiddellijk aan het
schaakbord plaats te nemen....
De toestand van het Westen op weten
schappelijk gebied is niet ongunstig te
noemen, op het moment van de Russische
opening, maar de vooruitzichten zijn dat
niet onverdeeld. In deze strijd om de in
tellectuele mankracht vertoont de Sov
jet Unie een veel grotere dynamiek en
een veel snellere ontwikkeling. Het is niet
toevallig dat juist in de Sovjet Unie het
accent zo sterk op ontwikkeling en op
voeding kwam te liggen en dat men er
zulke grote offers voor heeft gebracht.
Onverbrekelijk verbonden met het stali
nistisch doel om „Amerika in te halen en
voorbij te streven" is immers de weten
schappelijke en technische ontwikkeling
van het gehele volk. In mei 1928, bij de
opening van het eerste vijfjarenplan, gaf
Stalin in een toespraak de volgende dwin
gende opdracht aan de jeugd: „Beheers
de wetenschap, vorm nieuwe kaders van
bolsjewistische specialisten in alle takken
van wetenschap, studeer, studeer, studeer
op de koppigste manier dat is de hui-
dige taak. Een kruistocht van de revolu- ambachtsscholen, In 1947 al 2700 en 1950 een lagere school met zeven klassen. In nieurs, tezamen 730.000. Overige beoefe- lijkheden, die anders uitsluitend aan par- nieuwe elite vraagt om meer' zeggen-
tionaire jeugd in de wetenschap dat zeifs 6000, waarvan 1.500.000 geschoolde hetzelfde jaar gingen in de Verenigde naren van de zuivere en toegepaste we- tijleden voorbehouden waren. Lager en schap en het systeem is van haar afhan-
kamei-aden is wat we nodig hebben." arbeiders kwamen. Er blijkt uit deze ge- Staten 27.673.000 kinderen naar de lagere tenschappen waren er 160.000. In de Ver- middelbaar onderwijs is kosteloos, bij de kelijk, dus het moet haar een grotere
Dat het niet bij woorden alleen bleef, tallen een enorme vaart in de ontwikke- school met een cursus van zes of acht enigde Staten waren er in dat jaar hogere opleidingen heeft ongeveer negen- stem geven. Neemt dé invloed van de elite
bewijzen ons de cijfers. In 1929 telde het ling van het onderwijs, die we nog zou- jaar. Opgemerkt moet hierbij worden dat ongeveer 500.000 technische en landbouw- tig percent van de studenten een beurs, een zeer grote omvang aan, dan is een
land nog maar 40.000 ingenieurs en het den kunnen uitbreiden met cijfers voor het de kwaliteit van het Russische onderwijs ingenieurs, in WestEuropa ongeveer Zeer belangrijk is, dat een ieder, die daar- verdergaande democratisering niet tegen
verkeerde grotendeels in een primitief, lager, middelbaar en hoger. We zullen op een behoorlijk niveau schijnt te liggen. 250.000. Onder de categorie „overige be- toe de capaciteiten bezit, verder kan stu- te houden. De in het voorjaar geformu-
overwegend agrarisch, stadium. Lager het hier echter bij laten, overal ziet men Een onlangs in Amerika verschenen re- oefenaren" beschikken Europa en Ameri- dren en dat daar financieel geen bezwa- leerde industriële decentralisatieplannen
noch middelbaar onderwijs was alge- de zelfde sterke vooruitgang. Het is beter geringsrapport leert ons, dat Russische ka samen over 385.000 academici. Maken ren aan zijn verbonden. Daardoor komen zijn er een begin van.
meen, er was een groot gebrek aan scho- het oog te richten op de tegenwoordige schoolkinderen veel langer moeten wer- we de totale balans op, dan beschikte de de studenten uit de brede lagen van het is het sovjet-systeem soepel genoeg om
len en aan leerkrachten. Elf jaar later situatie. ken dan hun Amerikaanse collega's, dat Sovjet Unie in 1954 over 180.000 academi- volk, een situatie die in de meeste wes- de problemen, vooral de sociale vraag-
de schooljaren langer zijn en de weten- ci méér dan de Verenigde Staten en nog terse landen geenszins te herkennen valt. stukken van het industrialisme, op te los-
schappelijke training intensiever is. De maar 245.000 minder dan het „gehele -
IN HET VORIG JAAR verscheen een leerlingen hebben na de tiende klasse Westen".
U n e s c o-statistiek, die enige interes- (vier jaar basis en zes jaar voortgezet Maar deze achterstand van de Sovjet
gelooft, de* cijfers" zijn ontleend aan "het santé gegevens verschaft over het onder- onderwijs) vijf jaar natuurkunde, vier Unie zal spoedig tot het verleden behoren, 5
rapport „Soviet Professional Manpower" wijs in de wereld. Geschat wordt, dat er jaar chemie, zes jaar buitenlandse taal en tenzij er in het Westen wonderen gebeu- |j-j Rusland VOHTlt
van Nicholaus de Witt, de leider van het in de sovjet Unie 42 tot 50 miljoen leer- vijf jaar wiskunde gehad. In hetzelfde ren. Het aantal academici, dat in de Sov-
Russisch researchcentrum aan de Har- plichtige kinderèn zijn (tussen vijf en jaar, 1955, waarin het onderzoek werd ge- jet Unie afstudeerde en geen ingenieur de nieUWe elite
vard-universiteit. Er zijn nog meer cijfers: veertien jaar oud). Daarvan volgden er daan, hadden minder dan een derde was, overtrof in 1954 het aantal in de Ver-
IN 1939 waren er in de Sovjet Unie 1.550 in 1951 ruim 36.000.000 dagonderwijs op van de Amerikaanse afgestudeerden van enigde Staten met 20.000. Dit Russische ppn kpHrpitfint* Vfinr
een „high school" één jaar chemie ge- aantal was drie keer zo groot als het totale ucui cignig uui
had. ongeveer één van de vier .had een aantal. _van __de landen j houdbaarheid Van
DOOR DE LACUNE, die men in het
wetenschappelijk onderzoek uithoofde van
Truus Vervolg Schaakpartij
marxistische overtuiging laat bestaan,
verkondigt men en gelooft men in een
theorie, die de sovjet-werkelijkheid niet
meer dekt. In de sovjet-maatschappij
sluimeren krachten, die het systeem ge
vaarlijk kunnen gaan ondermijnen. De
beschikte de Sovjet Unie over bijna
300.000 academisch gevormde ingenieurs,
in 1954 is dit aantal ondanks de oorlog
gestegen tot 540.000. Voor wie het niet
enkel jaartje natuurkunde gehad, terwijl samen! In 1955 bedroeg het totaal aantal e
één van de vijftien wiskunde-onderwijs gegradueerde ingenieurs 63.000, terwijl
van enige betekenis had gekregen. in dat jaar in de Verenigde Staten slechts
In 1953 waren er in de Sovjet Unie (vol- 23.000 ingenieurs afstudeerden. De laatste
gens het U n e s c o-rapport) 1.562.000 mededelingen, die ons uit de Sovjet Unie
studenten, aan allerlei instellingen van bereiken, vermelden dat er in 1956 in to-
hoger onderwijs, zoals universiteiten, taal 260.000 specialisten bij de hogescholen
technische hogescholen en dergelijke. Het zijn gegradueerd. Het gaat hier waar-
In het Westen valt verhoudingsgewijs
sen? Wij geloven het niet. Het systeem is
te star, de ontwikkeling in het sociale
denken staat al. geruime tijd stil, iets
daarvan zien we ook op het gebied van
de beeldende kunsten. Naarmate de ma
teriële welvaart stijgt, worden de sociale
vraagstukken urgenter. De marxistische
ideologie loopt gevaar een even knellen
de band om de hoog-geïndustrialiseerde
sovjet-maatschappij te worden, als de
gilden in de achttiende eeuw in West-
Europa.
VOOR STUDIE in de sociale weten
schappen is vrijheid van onderzoek een
noodzaak. Men moet de eigen maatschap
pij in al haar geledingen onder de loep
nemen. Een land, dat geen vrijheid van
meningsuiting kent, kan dit nimmer toe-
land in 1952 ruim 37.500 boeken versche
nen met een totale oplage van 650.000.000
exemplaren tegen in het Verenigd Konink
rijk en de Verenigde Staten samen 30.581
in een oplage van 450.000.000? Bijna veer
tig percent van de sovjet-uitgaven betref
fen politieke, economische en sociale on
derwerpen, die alle het bekende commu- ss
nistische stempel dragen. Hiermee poogt Er zi n dringend
men de sovjet-mens te vormen. In Enge- |j
land vielen slechts negentien percent van E t-nflafregelen nodl£
de uitgaven onder deze categorie, in Ame-
rika waar men zoveel aan deze weten- e nm fpirmn van Hp
schappen doet slechts tien. Het percen- urn lieL ieniPU V 4111 Ufc
tage van de zuiver wetenaehapp^ke g Sovjet-Ontwikkdillg
werken in de drie landen ontloopt
niet veel en schommelt om de vijf percent E i f kAI1Jpr1
yan alle uitgaven. D,J I1UUUC11
Want een Kind is ons geboreneen Zoon is ons gegeven en ae heer' Qp ^et gevaar afi dat we de lezer met
'schappij rust op zijn schouders en men noemt het Wonderbare Raadsman, cijfers vervelen, willen we toch nog een
Sterke God, Eeuwige VaderVredevorst. Groot zal de heerschappij zijn en yergelijking maken Jussen de totale Jn-
cijfer voor de Verenigde Staten in hetzelf- schijnlijk om alle academici tezamen, dus nog altijd het meest te verdienen in de staan en de leiding van de Sovjet Unie
de jaar is 2.533.000, dus ongeveer een niet alleen de ingenieurs, maar ook de land- commerciële sector. De beroepen, waar- moet op bepaalde punten volkomen in het
miljoen meer. Men moet hierbij echter bouwkundigen, artsen en anderen. Vol- voor een omvangrijke scholing nodig is duister tasten, wat betreft de gevolgen
wel bedenken, dat velen één van de so- gens dezelfde bron beschikt de Sovjet worden relatief slecht betaald. In de Sov- van de technische en economische voor-
ciale wetenschappen studeren, welke stu- Unie thans over 3.800.000 specialisten, jet Unie kent men eigenlijk geen handels- uitgang. Wanneer en hoe dit tot een ken-
dies in de Sovjet Unie praktisch niet be- voorwaar een respectabel aantal. Voegt lui, de hoogste beloningen vallen toe aan tering in het systeem zal leiden, valt niet
oefend worden. Het marxistisch-leninis- men er de mensen met een middelbaar de afgestudeerden en de partijleiders, die te zeggen. Daarvoor schieten de gegevens
me lost daar immers alle problemen op! technische en soortgelijke vakopleidingen vaak zelf specialisten zijn in de één of an- te kort. Tenslotte is de westerse wereld in
Allen W. Dulles, directeur van de Ame- aan toe, dan komt men op een totaal van dere. branche. Voor het Westen zou een het voordeel, maar is „tenslotte" vlug ge-
rikaanse inlichtingendienst, heeft on- ongeveer zes miljoen. hogere beloning voor gestudeerden een noeg? Zal de sovjet-maatschappij eerder
langs voorspeld, dat in de periode van behoorlijke aanmoediging betekenen om door interne oorzaken uiteen vallen en
1950-1960 de Russen 1.200.000 academisch HET WESTEN staat er dus op het ogen- een wetenschappelijke of technische loop
gegradueerden zullen afleveren, terwijl in blik nog niet ongunstig voor, maar hoe baan te kiezen. In het algemeen zou het ||[|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||!||||l!ll!|||||||||||||||||||||||||||||||!lll[ll
de Verenigde Staten in dit tijdvak 900.000 lang zal dat zo blijven? Dringend nodig is nodig zijn dat voor onderwijs in alle vor-
academici de universiteiten zullen ver- dat men maatregelen neemt om het tem- men grotere bedragen werden uitgetrok- 11"-
laten. Men kan zich weer afvragen of de po van de sovjet-ontwikkeling bij te hou- ken. Het zuiver wetenschappelijk onder- Jc,en betere DGlOnillg
opleidingen wel vergeleken kunnen wor- den en zo de voorsprong te bewaren, zoek zou in en bij de universiteiten moeten =j s
den en daartoe zal men in bepaalde ge- Maar dat blijkt een moeilijke zaak te zijn. worden gecentraliseerd. Onderzoek van en llO^Gr pi'GStl^G
vallen waarschijnlijk niet goed in staat Lesprogramma's wijzigt men niet van de toepassingen zou men aan de bedrijven,
zijn. Uit de contacten, die geleerden uit ene dag op de andere, daarvoor zijn deze eventueel in samenwerking met de uni- VOOI* bcOGICliarGn Van
het Westen met hun sovjet-collega's heb- veel te sterk gebonden aan het gehele versiteiten, kunnen overlaten,
ben gehad, is echter nooit gebleken, dat cultuurpatroon van een volk. In het on-
deze een geringere wetenschappelijke vor- derwijs komen allerlei opvattingen over
ming hadden, of theoretisch of praktisch mens en samenleving, die in een volk
ten achter stonden. Men mag dus veilig leven, tot uitdrukking. Ook kan men de HET IS NOG een raadsel onder wat
aannemen, dat de Sovjet Unie capabele huidige generatie al bijna niet meer van voor omstandigheden de Russische ont-
wetenschapsdienaren aflevert richting laten veranderen, zeker niet als dekkers werken. Zijn ze vrij te experimen-
men het democratisch principe van de teren? Dit is heel belangrijk, omdat het
HET IS MISSCHIEN niet oninteres- vrije beroepskeuze wil handhaven. Van- gros van de ontdekkingen „toevallig" wor-
sant er op te wijzen, dat de algemene be- daar dat de Amerikaanse Atomic Energy den gedaan, dat wil zeggen: de onderzoe- vredelievender) worden7dan"zij "het'wès-
langstclling in de Sovjet Unie bij de brede Commission al heeft geraamd, dat de Rus- ker ziet iets in een bepaald facet van zijn en me4 name Amerika heeft inge-
lagen van het volk minder oppervlakkig sische cijfers de eerstkomende tien jaren werk en gaat daarmee verder. Zo ontdek- haald?
is dan in de meeste Westerse landen. Hoe al niet meer kunnen worden benaderd, te Sir Alexander Fleming bij voorbeeld
is het anders te verklaren, dat er in dit Maar al kunnen deze maatregelen niet zo de penicilline. Werkt de sovjet-geleerde
vlug genomen worden het zou zelfs af onder een sterke druk? We weten het niet.
te raden zijn er kunnen wel andere Er is een oud axioma, dat zegt dat de
dingen gebeuren. wetenschap zich alleen in vrijheid kan ont-
In de Sovjet Unie heeft men de tech- wikkelen en in de loop van de geschiede
nis heeft dit zich nog altijd als juist be-
democratischer (en laat ons aannemen
Het zou wel zeer onvoorzichtig zfjn,
daarin te geloven. Het Westen doet er
goed aan alle krachten in te spannen om
Rusland op alle gebieden van wetenschap
voor te blyven (ook in de sociale). Het
wezen. Ook al laat men de geleerden dan fyi^g gedeelte van de wereld kan en
moet de krachten bundelen om de hoog
de vrije hand in de politiek ongevaarlijke
technische wetenschappen, op het gebied
van de sociale wetenschappen doet men
dat zeker niet. Zelfs in de biologie heeft
men door het materialisme als basis voor
het wetenschappelijk onderzoek te nemen
ernstige fouten gemaakt, zoals enige ja
ren geleden Lysenko bewees .Zulke fou
ten kan men weer maken.
Op het gebied van de sociologie, de eco
nomie, de politieke wetenschap, de psy
chologie en zovoorts bestaat geen vrijheid
van onderzoek. Het sociologisch congres,
ste prestaties te leveren, daar de schaak-
party anders niet met remise maar met
misère eindigt, met een schaakmat-
positie in de wetenschap, in de techniek
en in de politiek, waar het communisme
op economisch terrein heeft gezegevierd.
Het enig alternatief is een grotere inspan
ning en meer samenwerking in de wes
terse landen. Het is te hopen dat de re-
troon mnViM^oce^JcoumkHiWd^t
hij het sticht en grondvest met recht en gerechtigheid, van nu aan tot in Unie in 1954 beschikte over 540.000 inge- gelijke manieren beloond en van prestige veer honderd jaar
eeuwigheid." (Jesaja 9, verzen 5 en 6 a.) nieurs en 190.000 landbouwkundige inge- voorzien. Men had in deze functies moge- maar voor de pro
gehouden, bewees overduidelijk, dat de
communisten nog steeds krampachtig
nicus en de wetenschapsman op alle mo- vasthielden aan de stellingen, die onge-
geleden nieuw waren,
problematiek van de mo-
dat het vorige jaar in Amsterdam werd geringen „de noodzaak van een grotere co
ördinatie juist op het gebied van de weten
schap en van het onderwas Inzien en er
ook naar handelen.
W. Langev 7d
