„Atmosfeer van rechteloosheid in
Indonesië wordt velen te machtig"
ephyr
8150.-
A
Parlementair commentaar
Ook de Kamer verontwaardigd
over wat in Indonesië gebeurt
^Praatótoel
FORD
Geee respect
De regeringsverklaring over Indonesië
GEERT HOOGEVEEN
3
Van dag tot
Verhoging risicopremie
voor reizen naar Indonesië
Zware psychische druk
Heringa Wathrich
BLIKSEMAFLEIDERS
Regeringsverklaring over Indonesië
Speciale commissie van overleg voor repatriëring
Omstandigheden
lopen uiteen
Dank aan Singapore
Op de
DE OFFICIAL FORD DEALERS
UiNSUAG 24 DECEMBER 1957
r.
De regeringsverklaring, door minister
Luns uitgesproken in de Kamer, en de
daaropvolgende debatten over de Indone
sische situatie, hebben wel zeer duidelijk
de ernst gemarkeerd, waarmee hier te
lande deze situatie wordt beoordeeld.
Deze ernst is Vllicht nu ook doorgedron
gen tot het buitenland, met name tot de
grote mogendheden, aangezien de door de
Xederlandse regering aan de UNO gezon
den protestnota niet verdoezelde hoe hoog
de Indonesische maatregelen worden op
genomen.
Een sterk argument voor de grootst
mogelijke aandacht der UNO voor de
klacht van Nederland is ongetwijfeld het
feit, dat een volkomen reguliere UNO-be-
handeling van het Nederlands-Indonesi-
?che geschil werd gevolg door een reeks
«•raakmaatregelen tegen Nederlanders en
Nederlandse belangen in Indonesië, waar
uit immers een volkomen gebrek aan
respect voor de UNO-uitspraak blijkt. De
nota zegt dan ook terecht dat de Indonesi
sche acties moeten worden gezien als po
gingen om met onwettige middelen datgene
te bereiken, wat langs de wettige UNO-
weg niet verkregen kon worden.
De UNO is in deze kwestie zeer nauw
betrokken, niet alleen door haar laatste
uitspraak ten aanzien van Nieuw Guinea,
doch eveneens door haar rol in de ganse
liquidatie-procedure van het Nederlandse
gezag in Indonesië en de opbouw van een
nieuwe verhouding tussen beide landen.
Indonesië is een troetelkind van de UNO
geweest, toen het erop aankwam de plaats
van dat land in de wereld opnieuw vast
Ie stellen in het licht van de na-oorlogse,
veranderde verhoudingen. Nederland heeft
in het verleden het gezag van de UNO
daarbij aanvaard en gerespecteerd. De
houding van Indonesië op dit moment moet
objectieve waarnemers in het buitenland,
die waarde hechten aan een versteviging
van de invloed der UNO bij conflicten,
pijnlijke gevoelens geven, nu de situatie
in het Oosten tengevolge van de sterke
infiltratiepogingen van het communisme
zeer onstabiel is geworden en veel is ko
men af te hangen van de standvastigheid
der volken, die verbonden zijn met het
Westen door hun democratische instelling.
Het Westen moet wel veel van zijn ver
trouwen in zijn beschermeling Indonesië
hebben verloren; het is te hopen dat bij
een eventuele nieuwe behandeling der
Indonesische kwestie door de UNO deze
vermindering van vertrouwen tot uiting
zal komen, en dat zij niet langer lijdelijk
zal blijven toezien, zoals tot dusver het
geval is geweest.
De regeringsverklaring over de gebeurtenissen in Indonesië, welke minister
Luns maandagmiddag in de Tweede Kamer aflegde en waarvan wij reeds enkele
punten hebben weergegeven, begon met de constatering, dat „de situatie in
Indonesië de laatste drie weken in ernstige mate is verslechterd". Sprekende
over de uitzichten van de Nederlandse bedrijven in de republiek, zei de minister:
„De Indonesische regering heeft tegen het Nederlandse bedrijfsleven maat
regelen genomen of toegelaten, welke een ernstige aantasting betekenen van de
rechtspositie der getroffen bedrijven, de bedrijfsuitoefening in hoge mate hebben
belemmerd en in vele gevallen zelfs onmogelijk maken."
In Londen is een scherpe verhoging van
de tarieven tot dekking van het risico van
oorlog, staking, opstand en burgeroorlog
bekend gemaakt voor reizen naar, van of
tussen havens in Indonesië en/of Neder
lands Nieuw-Guinea.
De commissie van het Londense „Insti
tute of Underwriters", die de tarieven voor
oorlogsrisico vaststelt, heeft bepaald dat,
onmiddellijk ingaand, het tarief thans vijf
shilling per 100 pond sterling zal bedragen,
tegen tevoren twee shilling.
„Uit de persberichten zal de Kamer be
kend zijn dat door het optreden van de
Indonesische vakbond van scheepvaart-
personeel voor de K.P.M. een vrije be
drijfsuitoefening onmogelijk werd, als ge
volg waarvan de schepen van de K.P.M.
zich zoveel mogelijk in havens buiten In
donesië in veiligheid hebben gesteld. Van
Indonesische zijde is getracht dit onrecht
matig te verhinderen door Nederlandse
schepen te dwingen koers te zetten naar
Indonesische havens, waar deze schepen
tot op heden worden vastgehouden. Hier
bij hebben zich gevallen van muiterij en
zelfs van vervanging van de Nederlandse
vlag door de Indonesische voorgedaan. De
zogenaamde overname van de K.P.M. is
gevolgd door overeenkomstig optreden te
gen Nederlandse banken, handelshuizen en
industriële en cultuur-ondernemingen.
Van Indonesische zijde worden over dit
anti-Nederlandse optreden velerlei vaak
met elkaar strijdige verklaringen gepubli
ceerd. De officiële Indonesische publici
teit over de anti-Nederlandse acties is er
op gericht in het buitenland de indruk te
wekken, dat het Indonesische optreden in
genen dele strijdig is met volkenrechte
lijke en andere algemeen aanvaarde nor
men. Er wordt dan gezegd, dat de bedrij
ven niet geconfisqueerd of genationali
seerd worden doch slechts tijdelijk in be
heer genomen. Openlijk is daaraan toege
voegd, dat niet van nationalisatie moet
worden gesproken, want dat er dan scha
deloosstelling zou moeten worden betaald.
Daaruit blijkt de bedoeling wel zeer duide
lijk. De Indonesische minister-president
beroept zich op een van vóór de ooi-log
daterende Nederlands-Indische verorde
ning, maar het is duidelijk, dat hier sprake
is van een volkenrechtelijk volstrekt on
rechtmatige détournement de pouvoir. In
een memorandum, dat door de permanente
Indonesische missie bij de UNO is ver
spreid, wordt verklaard, dat de recente
maatregelen van de Indonesische regering
alle in overeenstemming zijn met het in
ternationale recht en dat de essentiële be
ginselen van de menselijke rechten daarbij
zijn geëerbiedigd. Volgens dit memoran
dum heeft de Indonesische regering Ne
derlandse bedrijven tijdelijk onder admi
nistratieve controle gesteld met het doel
om excessen van de zijde van extreme
elementen te voorkomen. Deze Indone
sische voorstelling van zaken is met de
feiten in flagrante strijd", aldus ror. Luns.
„De anti-Nederlandse activiteiten, zoals
het optreden van vakbonden en boycot
acties të'gen de Nederlanders zijn in feite
door de Indonesische overheid aangemoe
digd, georganiseerd en geleid. De Indone
sische minister van' Voorlichting trad
daarbij op als voorzitter van het zoge
naamde „Irian Bevrijdingscomité", van
hetwelk de anti-Nederlandse campagne is
uitgegaan.
De zogenaamde overname van Neder
landse bedrijven betekent feitelijk, dat bij
deze bedrfjven de leiding en de zeggen
schap aan de wettige bedrijfsvoerders zijn
ontnomen. Dit geldt zowel voor de be
drijven, waarin de vakhonden heer en
meester zijn als voor velen van die welke
zogenaamd onder beheer van het militair
gezag zijn gesteld. Op Sumatra's oostkust
bijvoorbeeld is aan de Nederlandse be
drijfsleiders verboden contact te onder
houden met hun hoofddirecties, elders
staat dit contact onder Indonesische con
trole. Dit alles wijst op niet anders dan
(Van onze parlementaire redacteur)
Eensgezind, met uitzondering dan van
de communisten, bleek de Tweede Ka
mer, achter de regering te staan, wat aan
gaat het door haar in de jongste, uiterma
te moeilijke weken, met betrekking tot de
verwikkelingen in en met Indonesië ge
voerde beleid. Diezelfde eensgezindheid
viel ook te beluisteren in de welverdiende
lof, die minister Luns en met hem het ka
binet mocht oogsten voor het wijze zelfbe
dwang, dat maandagmiddag uit de door de
minister uitgesproken regeringsverklaring
sprak. Dat, niettegenstaande Indonesië ge
zondigd heeft tegen recht en wet, tegen het
volkenrecht en tegen de menselijke rech
ten de Nederlandse regering de deur niet
definitief gesloten heeft voor het voeren
van een gesprek, hoe klein ook de van In
donesische kant nog opengelaten kier mo
ge zijn, kon insgelijks bij de verschillende
sprekers instemming ontmoeten. Overi
gens viel er op dit punt nog wel enig onder
scheid waar te nemen. Immers, naast de
afgevaardigden, die zich er toe bepaalden
juist te achten, dat onzerzijds niet volsla
gen uitgesloten genoemd wordt, dat het
toch nog eens tot een gesprek zou komen,
ging de woordvoerder van de fractie van
de Partij van de Arbeid bepaald iets ver
der. De heer Willems door ongesteld
heid was de fractievoorzitter, mr. Burger,
afwezig sprak namelijk de verwach
ting uit, dat als de construktieve krachten
ginds op een gegeven ogenblik de overhand
mochten krijgen (hetgeen op het moment
helaas allerminst het geval is), de rege
ring bereid zal zijn de dan door die krach
ten misschien uit te steken verzoenende
hand te grijpen en dat Nederland dan ook
zou willen meehelpen het economisch o-
verwicht in Indonesië te herstellen.
Deze afgevaardigde liet niet in twijfel,
evenzeer als de anderen het Nederlands-
Indonesisch meningsverschil over Nieuw-
Guinea slechts als een voorwendsel te be
schouwen voor een optreden, dat hij
slechts kon zien als een gevolg van over
heersing van de destruktieve krachten, die
thans hun slag wensen te slaan. Hetgeen
er nu gebeurt is een schok voor de crediet-
waardigheid van Azië. Dat dienden wij
vooral ook tegenover het buitenland te on
derstrepen. Op die manier zou het nuttig
zijn de tegenwoordige problemen in het in
ternationale kader te plaatsen. Dat ver
diende de voorkeur boven de toon van na
tionaal zelfbeklag, die volgens de heer
een doelbewuste, nauwelijks gecamou
fleerde politiek om zich wederrechtelijk
van Nederlandse bedrijven meester te
maken.
Uit allerlei officiële verklaringen blijkt,
dat de eigenlijke opzet is de Nederlandse
bedrijven het verder werken in Indonesië
economisch in het belang van beide
landen onmogelijk te maken.
Dit brengt mij op de omstandigheden
waaronder onze landgenoten thans in In
donesië verblijven en moeten werken.
„De maatregelen tegen de Nederlandse
bedrijven gaan gepaard met een bejege
ning van de Nederlanders welke hen onder
zware psycnische druk heeft gesteld. De
Nederlandse gemeenschap leeft door de
omstandigheden welke door de anti-Ne
derlandse acties en overheidsmaatregelen
zijn geschapen in beklemmende onzeker
heid over haar toekomst. Een sprekend
voorbeeld van de willekeur en rechteloos
heid, waardoor het optreden tegen de Ne
derlanders in Indonesië wordt geken
merkt, is wel het verbod om zonder ver
gunning persoonlijke bezittingen te ver
kopen waardoor met name zij die uit In
donesië wensen te vertrekken, nog extra
worden gedupeerd", aldus minister Luns.
Wèl heeft de Indonesische minister-presi
dent op het telegrafisch verzoek van de
minister-president, om aan de evacuatie
van Nederlanders medewerking te ver
lenen, geantwoord dat de Indonesische
regering terzake haar volle medewerking
zal geven. Bovendien is bij herhaling offi
cieel verklaard, dat ieder die zulks wenst,
het land zal kunnen verlaten. Dat op dit
recht in verschillende gevallen reeds in
breuk werd gemaakt, gaat dan ook alle
perken te buiten.
In dit verband herinnerde hij aan het
decreet waarbij de Nederlandse consulaire
vertegenwoordigingen aanstonds dienden
te worden gesloten.
De regering had een bevriende mogend
heid bereid gevonden de behartiging van
de consulaire belangen in de plaatsen,
waar een consulaat van deze mogendheid
is gevestigd, over te nemen. De Indonesi
sche regering heeft evenwel ook het ver
zoek van deze mogendheid geweigerd op
grond van de overweging, dat hieraan
geen behoefte bestond. Door deze beslis
sing is de Nederlandse gemeenschap,
welke onder de huidige abnormale omstan
digheden meer dan ooit consulaire bystand
behoeft, hiervan thans verstoken. Alleen
de consulaire afdeling van de diplomatieke
vertegenwoordiging te Djakarta zet haar
werkzaamheden voort. De regering heeft
op grond van de binnengekomen rappor
ten de sterke indruk dat vele van onze
landgenoten in Indonesië niets liever wil
len dan dit land zo spoedig mogelijk te
verlaten.
Het leven in een atmosfeer van rechts
onzekerheid, ja rechteloosheid, als daar
heerst, waar iedere dag nieuwe anti-Ne
derlandse maatregelen het leven kunnen
bemoeilijken, waar men niet zeker is van
zijn eigendom en waar men zich bevindt
in een omgeving van van overheidswege
georganiseerde of aangewakkerde tegen
zich gerichte acties, wordt velen te
machtig".
Herinnerend aan de behandeling van de
kwestie in de NAVO, zeide mr. Luns, „dat
de discussie zich uiteraard niet heeft be
perkt tot de zuiver Nederlandse aspecten,
doch zich met name heeft beziggehouden
met het wijdere politieke belang dat het
gehele westen heeft bij ontwikkelingen asl
deze, evenals de NAVO zulks heeft gedaan
ten aanzien van de ontwikkelingen in het
Nabije-Oosten".
Ook hier te lande zal de aankomst van
een zo groot aantal landgenoten vele moei
lijkheden met zich brengen. Mijn ambtge
note van Maatschappelijk Werk treft in
verband hiermede voorbereidingen en het
particulier initiatief zal daarbij eveneens
goede diensten kunnen bewijzen. Het Ne
derlandse Rode Kruis en het Centraal
comité voor kerkelijk en particulier initia
tief zijn terzake reeds in overleg getreden.
De repatriëring en opvang in Nederland
zullen de belangrijkste kosten voor de
schatkist medebrengen, terwijl ook de Ne
derlandse deviezenpositie belast zal wor
den met belangrijke uitgaven. Het is on
mogelijk in het huidige stadium nu nog
niet bekend is welke omvang deze repa
triëring zal aannemen een schatting te
geven van de bedragen die hiermede voor
budget en betalingsbalans gemoeid zullen
zijn.
Hij besloot de verklaring als volgt: „Het
lijkt mij ook hier de plaats een woord te
zeggen over de moeilijkheden van een ge
sprek tussen de Indonesische en Neder
landse regering. Gedurende de afgelopen
jaren heeft de Nederlandse regering grote
bereidheid vertoond over tal van aange
legenheden met de Indonesische regering
te spreken ondanks de voortdurende een
zijdige verdragsbreuk van de zijde van
Indonesië en tal van andere tegen Neder
land of Nederlanders genomen maatrege-
ADVERTENTJE
Haarlem
(Van onze Kamerverslaggever)
Na de regeringsverklaring over Indonesië heeft de Tweede Kamer, met uitzonde
ring van de communisten, zich gisteren aangesloten bij de gevoelens van veront
waardiging over de schendingen van recht en wet in Indonesië, waarvan Nederland
en de Nederlanders de dupe zijn en waarvan de vrije wereld, als zij niet op haar
tellen past, de dupe zal worden. Men sprak zijn vertrouwen uit in het beleid van de
regering. Er werd een speciale Kamercommissie van dertien leden ingesteld voor het
onderhouden van voortdurend overleg met de regering over de repatriëring. Op aan
drang van de Kamer verklaarde minister Luns dat de regering de voorschotregeling
voor de overtocht van Singapore naar Nederland loyaal en soepel zal toepassen. Van
de aangekondigde uitbreiding van het Indonesische zeegebied zal Nederland zich in
de praktijk niets aantrekken. De heren Romme (K.V.P.), Oud (V.V.D.) en Tilanus
(C.H.U.) getuigden niet alleen van hun medeleven met de Nederlanders in Indonesië,
maar ook met de Indonesiërs, die misschien het ergst gedupeerd zullen worden.
len. Hoewel in principe dezelfde geneigd
heid ook thans nog bestaat, moet in alle
duidelijkheid worden gezegd, dat in de
schaduw van de ongehoorde maatregelen,
welke thans in Indonesië worden genomen
de basis van een eventueel gespr'ek wel
uitermate smal is geworden".
De minister deed vervolgens nog enige
mededelingen omtrent de maatregelen,
welke de regering in 't belang van de be
proefde landgenoten heeft genomen. „Zij
stelt zich op het standpunt, dat zij voor
zover het in haar vermogen ligt de Ne
derlanders, die uit Indonesië wensen te
vertrekken, daartoe in de gelegenheid moet
stellen. Zij heeft zich onthouden van advies
aan de Nederlanders in Indonesië om, het
zij aldaar te blijven, hetzij dat land te ver
laten. Naar haar mening dient de beslissing
over deze vraag aan deze Nederlanders te
worden overgelaten. De omstandigheden
zijn namelijk in verschillende streken zeer
uiteenlopend."
„Er zijn bij de verwerking van de aan
vragen tot vertrek in Indonesië grote moei
lijkheden te overwinnen. Het zal duidelijk
zijn, dat door de sluiting van de Neder
landse consulaire vertegenwoordigingen,
het behandelen van aanvragen van buiten
Djakarta en de voorbereiding voor de
boekingen in andere havenplaatsen ten
zeerste worden verzwaard. De bericht
geving uit andere plaatsen is hierdoor
eveneens zeer gebrekkig. De Indonesische
regering is op deze onredelijke consequen
tie bij herhaling gewezen, doch zij is niet
bereid gebleken van haar beslissing terug
te komen. Het ingediende protest is afge
wezen met de onhoudbare motivering, dat
voortzetting van de werkzaamheden van de
consulaten „geen nut" heeft. Het interna
tionale Rode Kruis heeft met veel begrip
gereageerd op het Nederlandse verzoek de
behulpzame hand te bieden in de moeilijke
omstandigheden van onze landgenoten, en
zich bereid verklaard zich ter plaatse te
oriënteren", aldus minister Luns.
„Het is mij een behoefte om van deze
plaats de oprechte dank van de Neder
landse regering te betuigen aan de regering
van Singapore en Australië voor de door
haar verleende medewerking in deze.
Daardoor is het mogelijk geweest een pen
deldienst naar Singapore te organiseren.
De door de omstandigheden veroorzaakte
noodzaak om vertrek te stellen bóven re
patriëring heeft de regering ook doen be
sluiten om de kosten van afvoer van hen,
die met regeringsschepen naar Singapore
worden overgebracht volledig ten laste van
het rijk te nemen, evenals de kosten van
verblijf van hen in door de regering te Sin
gapore ter beschikking gestelde kampen.
Ten aanzien van de afvoer naar Nederland
of elders heeft de regering zich op het
standpunt gesteld, dat de kosten daarvan
in beginsel moeten worden gedragen door
de betrokkenen of hun werkgevers. Uiter
aard wordt aan hem, die tot betaling van
hun overtocht naar Nederland niet in staat
zijn, van rijkswege een voorschot verstrekt.
De kerstkaars-engel
Het kind stond met zijn moeder voor een
étalage van kerstartikelen. Het keek zwij
gend mee naar de kerstboomsneeuw, de
kerstboomslingers, de kerstboomkaarsjes.
Terwijl zijn moeder zocht en overwoog,
wat zij kopen zou, hechtte zijn blik zich
aan een kerstkaars-engeltje.
Het engeltje had een rose gezicht, twee
rose, biddende handjes, geel krulhaar, een
wijd, wit engelenkleed en twee bleekblauwe
vleugels, die niet helemaal de kleur gepakt
hadden en bij de schouders eindigden in
streperig wit. Middenop het hoofd uit het
gele krulhaar stak een puntje van de pit.
„Ik wou die", zei het kind en wees naar
de kerstkaars-engel.
„Niet een gekleurde bol?", vroeg de moe
der, „of zo'n gouden trompetje om aan de
kerstboom te hangen? Of een glazen vogel
kooitje?"
„Nee". Het kind schudde zijn hoofd.
„Die", zei hij en zijn vinger wees nog naar
de engel.
Zijn moeder ging de winkel binnen en
kocht de kerstkaars-engel voor hem. Hij
lachte liefkozend naar het pakje toen hij
het. van haar aannam..
Thuis liep hij met het engeltje in zijn
gesloten hand rond, hij liet het niet los, hij
wilde het onafgebroken tegen zijn vingers
voelen.
Op kerstmorgen moest hij het van zijn
moeder bij de kerstboom zetten. Hij pro
beerde wikkend en wegend verschillende
plaatsen: onder een onversierde tak; in de
buurt van een rinkelend, glinsterend molen
tje; tegenover een kerstman van rood vilt
met een gemeen, papieren gezicht. Geen
ervan beviel hem, hij zocht naar een betere
plek.
Bij de kribbe.
Zonder aarzelen schoof hij de engel voor
de kribbe van de kerststal, die terzijde van
de boom stond opgesteld.
„Moeder, bij de kribbe", zei het kind,
aan het voeteneinde staat hij".
In de avond temidden van het licht van
alle kerstboomkaarsen brandde de kerst-
kaars-engel mee, een klein, sereen vlamme
tje midden op zijn onbeweeglijk hoofd,
dragend. En het vlammetje wierp schijnsel
en schaduw over het Jezusbeeld in de
kribbe.
Tegen het eind van de kerstavond, waren
bijna al de kaarsen opgebrand.. Sommige
wapperden vog onrustig met hun vlam,
andere doofden kleiner wordend geruis
loos.
De moeder deed het elektrische licht in
de kamer weer aan.
„Mijn engel", zei het kind ineens en
draaide zich om, om naar zijn engel te zien.
Op hetzelfde ogenblik strekte de moeder
haar hand uit vóór de opgebrande engel,
om het kind de aanblik van het gesmolten
hoopje kaarsvet te besparen.
Maar het kind begreep het al en keek
fel over de hand van zijn moeder heen. Zijn
blik haakte even ontsteld, aan het kaarsvet
aan de voet van de kribbe.
Dan trok een langzame glimlach over
zijn gezicht, en naar zijn moeder opkijkend
zei hij zacht verheugd: „Zag je dat, mijn
engel heeft de voetjes van het. Jezuskind
gewarmd".
Maps Valk
ADVERTENTIE
Willems al te zeer in de jongste i-egerings-
verklaring op de voorgrond stond. Tegen
over deze, niet door de overige sprekers
gedeelde critiek, kon minister Luns er op
wijzen, dat uit de aard der zaak klanken,
gelijk de Kamer nu gehoord had, daar op
haar plaats waren. En ook, dat bij haar op
treden op internationaal gebied de rege
ring wel degelijk voor een belichting zorg
heeft gedragen, gelijk de heer Willems
aanbeval.
Meer dan één van de sprekers had te
kennen gegeven geen onverdeelde bewon
dering te kunnen koesteren voor de geda
ne mededelingen omtrent het stelsel van
verlening van voorschotten aan repatrië-
renden, die zelf de kosten van hun terug
reis van Singapore naar Nederland niet
zouden kunnen betalen, en ook hun werk
gevers daartoe niet in staat zouden zijn.
Minister Luns kon echter de verzekering
geven, dat toepassing van de maatregelen
op royale en soepele wijze zal geschieden.
De regeringsverklaring muntte door be
zonnen soberheid uit. Dat was eveneens
het geval met de daarop gevoerde gedach-
tenwisseling. De kamer gaf aldus blijk
mét de heer Willems te beseffen, dat de re
gering zich in de gegeven omstandigheden
genoopt ziet van stap tot stap haar houding
te bepalen in een nog zeer onoverzich
telijk proces. Daarom hadden uitvoerige
beschouwingen thans geen zin. Verstandig
was het, slechts onder aantekening van
het communistische tegen, genomen be
sluit, overeenkomstig het door prof. Rom
me geopperde denkbeeld, een bijzondere
commissie te benoemen. Daarmee zullen
de ministers zonder dat daardoor ook
maar enigermate de door de commissie
voor Buitenlandse Zaken ingenomen
plaats in het gedrang zal komen het no
dige contact kunnen onderhouden, spe
ciaal in verband met de problemen inzake
de repatriëring.
De Kamer, die eerst met 101 tegen 26
stemmen (V.V.D., A.R. en Communisten)
het ontwerp tot tijdelijke wijziging van de
verdelingssleutel in de betaling van de
werkloosheidsverzekering-premie goed
keurde, was merkbaar onder de indruk
van de ernst van al het tragische, dat zich
in Indonesië afspeelt. Voorzitter Korten-
horst liet dan ook zijn vóó het kerstreces
gebruikelijk overzicht van in de jongste
maanden verrichte werkzaamheden ach
terwege en bepaalde zich tot een betuiging
van medeleven met onze beproefde land
genoten in Indonesië.
De overgrote meerderheid van de Kamer
had er begrip voor dat de regering aan de
Nederlanders in Indonesië geen advies
heeft gegeven omtrent blijven of vertrek
ken. Wat de voorschotregeling betreft, zei
prof. Romme dat de omstandigheden
geheel anders zijn dan die, welke gelden
voor de reeds jaren bestaande voorschot
regeling. Wat de verwarrende bericht
geving van Indonesische zijde betreft, had
hij de indruk dat dit een welbewuste tak-
tiek was. Voordat het debat in de Ver
enigde Naties begon over Nieuw-Guinea,
heeft premier Djuanda aangekondigd dat
maatregelen zouden worden genomen,
waarvan de wereld versteld zou staan, in
dien de Verenigde Naties Indonesië zouden
teleurstellen. In het licht van hetgeen is
gebeurd en nog gaande is, heeft hij niet
teveel gezegd, aldus prof. Romme, maar
het is beschamend voor zijn land. Overi
gens wordt zijn land door de maatregelen
het ergst getroffen en daarheen gaat onze
bezorgdheid tevens uit.
Aan de Indonesische Nieuw-Guinea-
politiek als vrijheidspolitiek heeft prof.
Romme nooit geloofd. Die politiek is alleen
een instrument voor een anti-Nederlandse
politiek en die is weer een instrument
voor de binnenlandse politieke machts
strijd. Prof. Romme eindigde met de drie
voudige bede, dat God Indonesië moge
beschermen en haar leiders tot bezinning
moge brengen, dat wijsheid wordt geschon
ken aan de leiders van de vrije wereld en
dal. de Nederlandse regering kalmte en
bezadigdheid zal paren aan onverzettelijk
heid.
„Machteloos"
Prof. Oud (V.V.D.) had voor de rustige
en beheerste regeringsverklaring grote
waardering. Het beeld van de gebeurtenis
sen in Indonesië na de souvereiniteitsover-
dracht geeft voortdurende rechtsschendin-
gen te zien. Men staat helaas in de wereld
machteloos tegen schendingen van het in
ternationale recht. Het is jammer dat wij
zo weinig vertrouwen kunnen stellen in de
Verenigde Naties en het is daarom begrij
pelijk dat de regering meer heeft ver
wacht van de NAVO, zei prof. Oud, die
verwachtte dat repatriëring van Nederlan
ders zo gemakkelijk mogelijk gemaakt zal
worden, omdat het een nationale zaak is.
Indonesië wordt bedreigd door het ver
lies van de kortstondig genoten vrijheid.
Zo zag de heer Willems (P.v.d.A.) de
ontwikkeling in Indonesië. Sedert de sou-
vereiniteitsoverdracht hebben de vernie
tigende krachten de opbouwende krachten
steeds overheerst, met het gevolg dat de
Indonesische bevolking in een poel van
ellende wordt gestort. De geschiedenis
vraagt altijd tijd voor een vreedzame op
lossing van geschillen, zoals dat over
Nieuw Guinea, maar de vernietigende
krachten hebben niets nagelaten om een
vreedzame ontwikkeling te ondermijnen.
Het is nog niet te zeggen hoe en door
wie in Indonesië de orde zal worden her
steld. Men kan volgens de heer Willems
geen vertrouwen stellen in een regering,
die in het parlement afhankelijk is van de
communisten. Indien echter de opbouwen
de krachten de overhand krijgen, dan ver
trouwt hij dat de regering begrip voor
deze nieuwe toestand zal willen tonen.
De zaken zijn inderdaad zo beschamend
als in de regeringsverklaring is gesteld,
maar de heer Willems had te sterk een
toon van nationaal zelfbeklag gehoord. Hij
vroeg zich af of het niet beter zou zijn
de ogen van de wereld te openen voor het
gevaar van uitbreiding van het commu
nisme in Azië en de Pacific, die daarvan
totnutoe vrij waren gebleven. Zo'n inter
nationale argumentatie zal onze mensen in
Indonesië meer helpen dan nationaal zelf
beklag, meende hij.
„Uitleven der revolutie"
De gehele gang van zaken in Indonesië
vond de heer Bruins Slot (A.R.) het
konsekwent uitleven van de revolutie zoals
Sukarno die ziet. Het. is de vraag of dit op
iets anders kan uitlopen dan communisme
volgens Chinees model.
Ook ds Zandt (S.G.P.) verklaarde dat
de gang van zaken in Indonesië was te
voorzien omdat Sukarno reeds vóór de
souvereiniteitsoverdracht sprak: „Snijd alle
Nederlanders de hals af". Hij drong aan op
een volkomen vergoeding van de gemaakte
kosten voor repatriëring. Evenals de heer
Bruins Slot was hij van mening, dat het
onjuist zou zijn degenen die moeten eva
cueren te belasten met een schuld van de
overtocht als zij in Nederland een nieuw
bestaan moeten opbouwen.
Ook de heer Tilanus (C.H.U.) drong
aan op een soepele toepassing van de
voorschotregeling. Overigens had de wijze
en bezonnen regeringsverklaring op hem
een bevredigende indruk gemaakt.
Geen zelfbeklag
Minister Luns dankte voor de steun,
die het regeringsbeleid had ondervonden.
De uitbreiding van het Indonesische zee
gebied zal de regering niet aanvaarden. In
overleg met Amerika, Engeland en Austra
lians
juist nu interessant om met ons te komen
b.v. over inruil van uw wagen. Informeer
ook naar de Ford Consul en Ford Zodiac.
Bel de official Ford Dealer in uw rayon vandaag nog
Official Dealer voor
Haarlem en omstreken van
CONSUL ZEPHYR - ZODIAC
Zijlweg 26 - Haarlem - Tel. 17296
lië zal naar de beste methode worden ge
zocht om dit ter kennis van de regering
van Indonesië te brengen. De bij de Ver
enigde Naties ingeleide stappen dienen om
zo nodig verder te kunnen gaan. Ook in
dien daarvan geen resultaat kan worden
verwacht is het toch een middel om de
aandacht van de wereld op de rechtsschen-
dingen in Indonesië te vestigen.
Van een sterke toon van nationaal zelf
beklag was minister Luns zich niet bewust
geweest, maar in het nationale parlement
zou deze toon passen. Die toon heeft in elk
geval niet geklonken in internationaal ver
band, zoals in de NAVO-conferentie. Daar
is juist de aandacht gevestigd op de alge
mene kant van de ontwikkeling in Indo
nesië.
Moeilyk contact
Het is moeilijk de Nederlanders buiten
Djakarta te helpen, nu onze consulaire
vertegenwoordigingen gesloten zijn. Er
zijn echter nog wel enige contacten moge
lijk. Men heeft contact met plaatselijke
comité's. er is contact met plaatselijke
scheepvaart-agentschappen, er wordt ge
tracht ambtenaren uit Djakarta uit te zen
den en steun uit te keren via bank-agent-
schappen Maar dat blijft alles lapwerk en
daarom heerst er bezorgdheid.
De minister wilde niet ingaan op het
communistische betoog van de heer Bak
ker (C.P.N.), die een gans andere taal had
gesproken dan de overgrote meerderheid
van het volk en de regering. De bericht
geving uit Indonesië had de heer Bakker
„de grootst mogelijke onzin" genoemd en
van de regeringsverklaring zei hij dat deze
vol insinuaties zat. Hij betoogde voorts dat
het eigenlijk gaat om een nieuw streven,
de Indonesische republiek om hals te bren
gen. Alle pogingen om de klok terug te
draaien, aldus de heer Bakker, zijn echter
stuk gelopen op de kracht van het Indo
nesische volk. Hij deed een beroep „op het
laatste restje gezond verstand in de P.v.d.A.
die in staat zou zijn de regering ten val te
brengen". „Alleen al het wegjagen van
Luns en Staf zou in staat zijn een golf van
geestdrift door het land te jagen," zei de
heer Bakker.
Minister Luns sloeg dubbel van de lach
en de hele Kamer lachte mee.
