Horen en zien
Pas op
tfSM
Groen &Co
k
EEN WOELIGE TIJD
r
Televisite
Agenda voor
Haarlem
voor
verkoudheid
NAAIMACHINES
BUMBELENDEWENSHOORN
Kort en bondig
4
radio televisie
AANKONDIGINGEN EN*
NABESCHOUWINGEN
Alles en iedereen
Ontdekkingen
De radio geeft zaterdag
T elevisie pro gramma
Toscanini herdacht
Chauffeurs ontslagen die
minister uitscholden
Dagschool voor het
beroepsgoederenvervoer
Blijdorp kreeg een
strandwolf
Prins Bernhard brengt
vijfdaags bezoek aan Liberia
Centrale Verwarming
Pow-R-Matic Oliebranders
Actie voor meer vrouwen bij
Bescherming Bevolking
Bij Erik de Vries
ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG J
Examens
VRIJDAG 17 JANUARI 1958
Het televisieprogramma van gister
avond begon met een gevarieerd journaal
waarin onder andere een uitverkoopstunt
„alles voor een halve cent" en de inrich
ting van het kamp Budel voor repatriëren-
den, benevens het bezoek van Soekarno
aan Egypte voorkwamen. De uitverkoop
was bijzonder raak gefilmd. In de kunst
rubriek „Studio B" werd met goed came
rawerk en een treffende tekst aandacht
voor de Dieric Boutstentoonstelling in
Delft afgedwongen. Het samenspel der ca
mera's was intelligent en vloeiend, met
enkele spitse „superimposings" (onder
andere van een geschilderd fragment over
de getekende voorstudie ervan).
„Naar welke school zal ik mijn kind stu
ren" was een hutspot van pratende Hol
landse gezichten, en goede bedoelingen
met als slotsom: Kies voor uw kind een op
leiding, die zijn totaliteit het voordeligst
ontplooit, want niet iedereen is ge
schikt voor alles. Een slotsom die dus
in tegenstelling tot alles geschikt is
voor iedereen.
Mr. H. Millaard, secretaris van de ver
eniging Hendrick de Keyzer, sprak over
't behoud van oude huizen, een zo interes
sant onderwerp, dat de heer Felderhof
met zijn stroeve vragen nauwelijks hinder
de.In het gesprek met de violist Nap de
Klijn over een tournee van het Hollands
Strijkkwartet was de interviewer wèl hin
derlijk en te onvoorbereid. Peter van Cam-
pen toonde drie filmfragmenten, 'n humo
ristisch, een bruut en een lieflijk, waar
over hij niettemin onbewogen, en onbewe-
gend en monotoon sprak.
Het cabaret Artisjok was van Jelle de
Vries, wat liedjes en wat conference met
een verlegen lachje, een spits grapje, een
vleugje poëzie, een tikkeltje ondeugd, wat
woordspelingen. Het zijn allemaal aardi
ge trekjes, die echter toch geen gezicht
worden. Jelle de Vries trèkt een gezicht
hij is een verschijnsel, geen verschijning.
Hij staat er niet, hij treedt steeds te voel
baar op. Het leukste liedje had hij voor
het laatst bewaard.
Beeldschermer
Gistermiddag ontdekten we in het
lunchuur via de radio welk een grote vor
deringen de Nederlandse lichte muziek
reeds heeft gemaakt sinds de dagen van
„Wij gaan naar Home" en „Hebt u een
sigarenbandje?". Nadat we op Hilversum
II een dame hadden doorstaan, die met
liederen van Grieg (in het Duits) en Moes-
sorgski (eveneens in het Duits) en Brahms
(natuurlijk in het Duits) onze spijsverte
ring had pogen te animeren, verscheen
er een orkestje met zang voor de micro
foon. Daar er op Hilversum I tezelfder
tijd ook een orkestje met zang in actie
was lieten we het maar zo. We hebben
daar geen spijt van gehad, want anders
hadden we nooit kennis kunnen maken
met ..Evelien win de puzzelpot misschien"
en met het ritmisch zo geestige „Rikke
tik," dat de harteklop der verliefden met
één vleugelslag uittilde boven de materi
ele winzucht van het eerstgenoemde num
mer. Deze muzikanten bleken echter ook
het sociaal-folkloristische element in hun
repertoire niet te versmaden, hetgeen
treffend in „Visser van de Zuiderzee," tot
uiting kwam, met die zo schrijnende
vraag in het refrein: „Waar ben je toch
gebleven, zeg, waar ben je heengegaan?"
En daarop dat bittere antwoord als een
aanklacht: „Je moet werken aan de wal,
omdat men de zee van jullie stal." Ge
lukkig liet Hilversum II ons niet lang in
de hierdoor opgeroepen noodlotssfeer en
hernam de Liehhhfde haar rechten met
„Als 't lente wordt" met het schalkse ,,'t
Was de dag, dat je met 't eerste kusje
gaf" en dat juichende slot: „In mei, in
mei, kwam de Liefde voor ons bei." Met
het laatste nummer werd bewezen, dat
onze hedendaagse dichters van het mid
daguur zich ontworsteld hebben aan de
greep van het rijm. „Kleine Sofia, ik
groet je, adio" luidde de titel van dit opus-
je. dat de zo schilderachtige regels „Op
de oceaan gaan de lichtjes aan" en „Bij
de kademuur slaat 't afscheidsuur, Nu
niet meer dromen, 't afscheid is gekomen"
behelsde. Op grond van het Zendtijdenbe-
ADVERTENTIE
Neem li/dig
KEELTABLETTEN
Sterk desinfecterend
60 tabletten f 0.98
PHTLIPS-ROXANE NEDERLAND N.V.
HILVERSUM I 402 M. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 19.30 VPRO 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 9.00 Voor de vrouw. (9.35—
9.40 Waterst.). VPRO: 10.00 Tijdelijk uitgescha
keld. causerie. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20
Lichte muziek. 10.45 Buitenl. weekoverz. 11.00 De
Familie Doorsnee. 11.30 Verkiezingscongres Partij
van de Arbeid, rep. 12.15 Gram. 12.30 Land- en
tuinbouwmeded. 12.33 Hammondorgelspel. 13.00
Nieuws. 13.15 VARA-Varia. 13.20 Instr. kwartet.
13.45 Sportpraatje. 14.00 Voor de jeugd. 14.35 Vers
van de pers. 15.00 Boekenwijsheid. 15.20 Koorzang.
15.40 Van de wieg tot het graf, caus. 15.55 Kamer
orkest en soliste. 16.20 Verkiezingscongres Partij
v. de Arbeid, rep. 16.40 Instr. kwintet. 17.00 Is de
maat vol?, caus. 17.10 Amateursprogr. 17.30 Act.
18.00 Nieuws en comm. 18.20 Gram. 19.00 Artis
tieke staalkaart. VPRO: 19.30 Passepartout, caus.
19.40 Godsdienst voorheen en thans, caus. 19.55
Deze week. caus. VARA: 20.00 Nieuws. 20.05 Waar
gaan wij heen.., caus. 20.13 Gevar. progr. 21.45
Soc. comm. 22.00 Lichte muz. 22.25 Labyrinth in
Lan-Fang, hoorsp. 23.00 Nieuws. 23.15 —24.00 De
laatste beetjes.
HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.15 Gewijde muz.
7.45 Morgengebed en liturg, kal. 8.00 Nieuws en
weerbericht. 8.15 Gram. 8.50 Voor de vrouw. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Gram. 10.30 Ben je zestig?
11.00 Voor de zieken. 11.45 Gram. 12.00 Middag
klok - noodklok. 12.03 Promenade ork. en solist.
(12.3012.33 Land- en tuinb.meded. 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nieuws en Kath. nieuws. 13.20 Gram.
13.30 Dansmuz. 14.00 Voor de jeugd. 14.20 Engelse
les. 14.40 Boekbespr. 14.50 Gram. 14.55 Amateurs
progr. 15.15 Kroniek v. letteren en kunsten. 15.50
Amateursprogr. 16.00 Voor de jeugd. 16.50 De
schoonheid v. h. Gregoriaans. 17.20 Sportpraatje.
17.30 Ballroomork. 17.45 Lichte muz. 18.00 Journa
listiek weekoverz. 18.15 Pari. overz. 18.25 Lichte
muziek. 18.45 Regeringsuitz.Atlantisch Allerlei.
Een en ander over de 15 landen, aangesloten bij
het Atlantisch Pact. 19.00 Nieuws. 19.10 Comm. op
het nieuws. 19.15 Lichtbaken, caus. 19.30 Gevar.
progr. 20.45 Act. 21.00 S.U.S.-actie. 22.10 Amus.-
muz. 22.35 Wij luiden de zondag in. Aansluitend:
Avondgebed en liturg, kal. 23.00 Nieuws. 23.15
BRUSSEL 324 M.
12.00 Gram. 12.30 Weerbericht. 12.34 Gesproken
aperitief. 12.45 Gram. 13.00 Nieuws 13.11 Radio-
journ. 15.00 Gram. 16.00 Ork.conc. 16.45 Engelse
les. 17.00 Dagklapper en lit. kal. 17.20 Liturgische
zangen. 17.30 Gram. 18.00 Moderne muziek. 18.30
Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram. 20.00
Idem. 21.15 Amus.muz. 22.00 Nieuws. 22.15 Verz.
progr. 23.00 Nieuws. 23.55 Jazzmuziek.
Nieuws in Esperanto. 23.2224.00 Gram.
VOOR ZATERDAG
KRO: 17.00-17.45 Voor de kinderen. NTS: 20.00
Journ. en weerber. AVRO: 20.15 Quizprogr. 21.00
Filmiragm. 21.2522.00 Weekendshow.
sluit 1930 moest er ook een einde komen
aan deze manifestatie.
Een andere omroep kondigde een ander
programma aan. Maar 't bleef natuurlijk
orkest met zang.
Op 16 januari 1957 overleed te New York
de dirigent Arturo Toscanini. Met dit heen
gaan leed de wereld een onherstelbaar
verlies. Toscanini was als dirigent niet te
vervangen. Ver rijst zijn unieke persoon
lijkheid uit boven die van andere befaam
de dirigenten. Nooit zag men bij een kun
stenaar een vereniging van geniale be
gaafdheid en een wil tot dienstbaarheid
aan een muzikaal kunstwerk als bij Tos
canini. Die dienstbaarheid bracht hem er
toe zich zelf en ook anderen niet te ont
zien, wanneer het ging om de handhaving
van de wetten der muziek, van.de schoon
heidsorde en het tot uitdrukking brengen
van de muzikale geladenheid naar de in
tenties van de componist. Eerbied voor
het kunstwerk was zijn vertolkingsbe
ginsel. Daarvan week hij niet af, daar
voor nam hij de scherpste consequenties
en aanvaardde hij telkens weer de grote
conflicten met instanties, die ingeslopen
tot traditie geworden misstanden niet wil
den opheffen.
In 1937 en 1938 was Toscanini in ons
land. Toen leidde hij het Residentie-Or
kest bij uitvoeringen, welke voor hen, die
hierbij tegenwoordig waren, onvergetelij
ke indrukken gaven. Maar ook deze getui
gen zullen er met de tallozen in andere lan
den eenmaal niet meer zijn. Dan zal de
figuur van Toscanini tot een legende ge
worden zijn, een figuur die zich alleen
nog kan manifesteren door de grammo
foonplaten, die van zijn interpretaties ge
maakt zijn. In de muziek, die uit deze
platen op zal klinken, blijft Toscanini's be
ginsel van eerbied en dienstbaarheid als
een bereikbaar ideaal voor het nagelsacht
bewaard.
Voor de herdenking van Toscanini's
sterfdag had de AVRO daarom moeilijk
een betere vorm kunnen vinden dan die
van de uitzending van enkele uitvoeringen,
die onder leiding van Toscanini werden
gegeven en die op een grammofoonplaat
werden vastgelegd. Het orkest, dat hier
bij zijn medewerking verleende, was het
N.B.C.-orkest, dat onder de dwingende di
rectie van de meester tot verheven pres
taties kwam. De keuze was gevallen op
het voorspel en de slotscène uit „Tristan
en Isolde" van Richard Wagner, het „Te
Deum" van Guiseppe Verdi, de Symfonie
in D opus 25 (de „klassieke") van Serge
Prokovjev en de Enigma-variaties van
Sir Edward William Elgar, werken van
een uiteenlopende karakteristiek. Maar wie
heeft in deze reeks vertolkingen een spoor
van nivellering door persoonlijke directie
beïnvloeding kunnen bespeuren? Elke
uitvoering behield haar eigen sfeer, haar
eigen muzikale geladenheid, haar eigen
instrumentale kleur en bovenal haar eigen
muzikale ongereptheid. Met frappante
contrasten kwamen zo het smachtende
verlangen in Wagners voorspel, de dra
matische bewogenheid van Verdi, de
klaarheid van Prokovjevs speelse symfo
nie en de harmonische kleurenrijkdom van
Elgars veertien variaties naast elkaar te
staan als een schoon herdenkingsmonu
ment voor de grootste, meest universele
dirigent, die de mensheid ooit in haar
midden gehad heeft.
Golfbreker
Een chemische fabriek te Wormerveer
heeft twee chauffeurs op staande voet ont
slagen, nadat de directie van minister Suur-
hoff een brief had ontvangen waarin deze
zich beklaagde over het optreden van de
twee mannen. Het tweetal was onlangs
bezig met het lossen van zeep voor het
gebouw van het departement van Sociale
Zaken in Den Haag. Toen de chauffeur
van de auto waarmee de minister aan zijn
departement arriveerde, hun verzocht, hun
vrachtauto even te verzetten, omdat de
auto van de minister anders niet kon par
keren en minister Suurhoff zich daarbij
aan de mannen bekend maakte, riepen deze
de bewindsman allerlei scheldwoorden toe.
De directie heeft aan minister Suurhoff
haar excuses aangeboden en hem mede
gedeeld dat de beide mannen op staande
voet ontslagen waren. De minister heeft
daarop de directie verzocht, genade voor
recht te laten gelden, maar de directie
heeft het ontslag gehandhaafd. De beide
chauffeurs hebben bij het gewestelijk ar
beidsbureau hun beklag gedaan over hun
ontslag.
De minister van Verkeer en Waterstaat,
mr. J. Algera, heeft in het groothandels
gebouw te Rotterdam de eerste Europe
se dagschool voor het beroepsgoederenver
voer geopend. Nadat de heer J. A. Ree-
sink, directeur van het opleidingsinstituut
Neerlandia uit Utrecht, dat in samenwer
king met de Nederlandse Bond van Pro
testants-christelijke Beroepsgoederenver
voerders en de Katholieke bond „Sint Fran-
siscus" de school exploiteert, het doel van
de school had uiteengezet, sprak minister
Algera over het nut van de nieuwe oplei
dingsmogelijkheid.
Van de dierentuin te Bazel heeft de dier
gaarde Blijdorp te Rotterdam een strand
wolf ten geschenke gekregen, een uiterst
zeldzame diersoort, die tot nu toe in Euro
pa alleen in de dierentuin van Bazel ver
tegenwoordigd was.
Strandwolven zijn eigenlijk hyena's. Men
treft deze dieren alleen nog aan in de Ka-
lahariwoestijn en in het westelijk deel van
Zuid-Afrika. De naam strandwolf hebben
zij te danken aan het feit dat zij op de
stranden azen op aangespoelde vis.
Prins Bernhard zal van 22 tot 27 januari
een officieel bezoek brengen aan de pre
sident van Liberia en mevrouw Tubman,
President Tubman en zijn echtgenote heb
ben van 15 tot 18 oktober 1956 een officieel
bezoek aan ons land gebracht.
De Prins zal zondag om 12 uur met een
speciaal vliegtuig van Soesterberg vertrek
ken. Op woensdag 22 januari zal hij op het
vliegveld van James Spriggs Payne in
Monrovia arriveren. Hij brengt dan eerst
een bezoek aan het Tubman Monument,
waar hij zal worden verwelkomd door de
commissaris van het „commonwealth
district" en waar hem de gouden sleutgl
van de stad zal worden overhandigd. Daar
na gaat de Prins naar de residentie van
de president, waar hij tijdens zijn bezoek
aan Liberia zal verblijven.
Donderdag 23 januari zal de Prins een
bezoek brengen aan het parlement van
Liberia, waar hij de beide Kamers zal
toespreken. Hierna zal hij een school
bezoeken, waar onderwijskrachten na af
loop van het schooljaar een cursus volgen.
Des middags zal hij de hoofden der stam
men ontmoeten.
Vrijdag 24 januari wordt een tocht ge
maakt naar de Bomi Hills, waar de ijzer-
ertsmijnen zijn gelegen van de Liberia
Mining Company.
Zaterdag 25 januari brengt Prins Bern-
hart een bezoek aan de „Firestone Planta
tions Company". Een aantal belangrijke
werken op de uitgestrekte terreinen van
deze rubberplantages zal worden bezocht.
Na terugkeer in Monrovia zal er des avonds
een diner worden aangeboden door Prins
Bernhard aan boord van een der schepen
van de Holland-West-Afrika Lijn, de
„Ghana Coast".
Maandag 27 januari wordt de terugreis
aanvaard.
Prins Bernhard zal worden vergezeld
door zijn particulier secretaris, dr. F. A.
de Graaff, de adjudanten luitenant-kolonel
C. C. Geertsema en luitenant ter zee 1ste
klasse W. van Rossum, de chef van de
directie Afrika van het ministerie van
Buitenlandse Zaken, de heer L. Noë en
door het hoofd van de Veiligheidsdienst
van het Koninklijk Huis, de heer C. Sesink,
hoofdcommissaris van rijkspolitie.
ADVERTENTIE
Rf 'l^MFNDAA!
TELEFOON VJ855
Het wonderlijke Wensmannetje was verdwenen; maar de kist met al dat geld stond
daar. Het vras dus werkelijk waardie wenshoorn werkte.
Tjongejonge nu was Bumbel dus rijk! Wat zou hij nu al niet allemaal kunnen doen
met dat vele geld!
Hij borg de kist in 'n hokje onder zijn bed. Toen kleedde hij zich uit, want het was
bedtijd. Maar je snapt zeker wel, dat er die nacht van slapen niet veel kwam. 32-33
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuz«
ENGEL. Gr. Houtstr. 181 Tel. 14444
De stichting Bevoi-dering Bescherming
Bevolking zal in februari en maart een spe
ciale actie gaan voeren onder het motto:
„Meer vrouwen bij de B.B."
Volgens de oorspronkelijke opzet waren
voor de B.B. 200.000 personen nodig. Hier
van zijn er thans 167.000 aanwezig, waar
van er 116.000 volledig zijn opgeleid. Het
behoeftecijfer is inmiddels gestegen tot.
242.000 en er moeten in de naaste toekomst
bovendien nog 7.000 plaatsen worden bezet
in de nieuwe atoomverkennings- en ont-
smettingsdienst.
Reeds nu vervullen 34,500 vrouwen in de
B.B. een functie. Hiervan zijn er 7500 bij
de medische dienst en de sociale verzor
ging. Van de 27000 overigen maken 20.000
deel uit van de ruim 9000 blokploegen in
steden en dorpen.
Bij de commandoposten, waarvan er
meestal ondergronds 150 in werking zijn,
zijn ruim 2000 geoefende vrouwen in dienst.
Een reeks gesprekken met persoonlijk
heden van de Nederlandse televisie kan
slechts beginnen bij Erik Klaas de Vries.
Hij heeft tot de ontwikkeling van TV hier
te lande niet een steentje bijgedragen, zo
als dat altijd zo mooi heet, maar hij heeft
stenen gesjouwd in de tijd, dat niemand
er eigenlijk wat in zag. Dat was al in de
dertiger jaren toen hi.' in het natuurkun
dig laboratorium van Philips mee-expe-
rimenteerde met allerlei soorten zenders
op de meter- en zelfs de centimetergol-
ven. „Maar het liefste stelde ik de pro
gramma's samen," herinnert hij zich.
Dat deed hij niet alleen voor die bijzon
dere zendertjes met hun beperkt specia-
listenpubliek, maar ook voor de toenma
lige wereldzender PCJ, waar hij een deel
van de „Happy Stationprogramma's" voor
zijn rekening nam. Uit een paar be
kroningen blijkt voorts, dat De Vries nog
gelegenheid vond zich tot een vaardig
smalfilmer te ontwikkelen. In 1938 was
men bij Philips zo ver met de televisie
gevorderd, dat men ermee ging demon
streren. Eerst diclV bij huis, daarna tot
in de Balkan. Daar werd de équipe door
de oorlog ingehaald, waarna De Vries als
fotojournalist verder zwierf.tot het toen
malige Batavia toe. Daar deed hij beur
telings werk voor radio en film tot de
Japanners hem krijgsgevangen maakten.
Hij overleefde ook die periode, zodat men
hem na de oorlo weer in Eindhoven kon
ontrr :ten, waar hij enige honderden te
levisie-uitzendingen regisseerde. Geen
wonder dat zijn rijzige figuur in Bussum
het middelpunt werd van de opleiding der
door de componenten van de Nederland
se Televisiestichting aangewezen regis
seurs. Maar nu moet men niet denken,
dat De Vries slechts profeet in eigen land
was: enige jaren geleden trad hij bijvoor
beeld op als instructeur van de Beierse
omroep en verleden jaar zond de UNESCO
hem als adviseur voor de toekomstige
beeldomroep van fosta Rica uit. In Ne
derland hebben zowel het IKOR als de
VPRO hem als raadgever aangetrokken.
De commerciële beeldomroep, die op de
E55 een der werkelijk grote attracties
van de tentoonstelling vormde, stond on
der zijn directie. Hij heeft er wel een
zwak voor de reclametelevisie van over
gehouden: „Een mededeling omtrent een
nieuwe wasmachine kan even interessant
zijn als die over een nieuwe brug." Maar
hij wijst de gedachte om een dergelijke
c, mmerciële omroep door de overheid te
laten exploiteren onvoorwaardelijk af, ook
al zijn de gevaren daarvan in West-Euro
pa minder groot dan hij ze in Midden-
en Zuid-Amerika heeft onderkend.
Natuurlijk hebben we gesproken over
het enorme belang van de verantwoorde
TV-programmering. De televisie is te ver
gelijken met een brede universiteit met
vele faculteiten, waarbij de nadruk be
slist niet in de eerste plaats op dat „TV"
valt. „Wanneer men aan de universiteit
van Montevideo een hoogleraar in de eco
nomie nodig heeft, wordt de beste man
gezocht om dat vak te doceren, om het
even of men hem in Amerika, Engeland
of Zweden vindt.
Die man zal, als hij geen Spaans spreekt
in het begin wel moeilijkheden hebben
met de taal, maar dat wordt op den duur
wel beter. De 'taal is slechts een middel*
de economie is doel. Zo is het ook met
de televisie. Men overschat de „verta
ling". Het komt in de eerste plaats op de
stof aan. Daarom heeft de beeldomroep
in de eerste plaats behoefte aan mensen
met toegespitse kennis en eruditie, die de
beste stof weten te vinden. Daarna moet
ook de regisseur zijn enorme verantwoor
delijkheid jegens een miljoenenpubliek
beseffen: „bij die gedachte lopen soms de
rillingen over mijn rug, ook als ik ons
blijde Pension Hommeles regisseer".
Erik de Vries vindt zichzelf eigenlijk een
slecht voorbeeld, omdat hij, als voorlo
per, wel gedwongen was grote aandacht
te schenken aan het specifiek televisuele
van alle programmamogelijkheden. Een
volwassen TV zal echter een beroep moe
ten doen op de beste specialisten voor elk
gebied; de goede televisievertaling komt
dan heus wel.
Zeker: televisie stelt geheel eigen eisen.
Het „ogenblikkelijke" der uitzending leidt
bijvoorbeeld vaak als vanzelf tot een een
heid van tijd, plaats en handeling. „Maar
je moet je nooit op dergelijke stellingen
vastleggen, want de volgende dag brengt
een nieuw aspect, dat alles weer fijn an
ders maakt", zegt Erik de Vries, die zelf
een uitstekend voorbeeld is van een man,
die van alles heeft gedaan, maar zijn vrij
heid behield.
Beeldschermer
50. Op de hoek van de Charlottenstrasse stapte Harry
uit en betaalde de koetsier. Voor het restaurant stond
de waard die een uitnodigend gebaar maakte en zich
voorstelde als Beyermann. Het deed Harry aangenaam
aan, deze wellevende opmerkzaamheid. Met een ge
voel van genot bestudeerde hij de uitgebreide spijs
kaart. Hij deed zijn bestelling en vroeg Beyermann,
die naast zijn tafeltje was blijven staan: „Vertelt u
mij eens, wie zijn uw gasten? Ik ben nog onbekend
in Berlijn. Wie is bijvoorbeeld die heer daar...?"
Discreet knikte hij in een bepaalde richting.
De waard glimlachte en lichtte hem in. „Dat is de
rechter Hoffman, die „Kater Murr" heeft geschre
ven, en de man, die tegenover hem zit, is Baron von
Lüttwitz, die in de „Vossische Zeitung" een klassieke
recensie geschreven heeft over „Kater Murr". Die
ernstige heer daar verderop is Baron von Maltitz,
en die grote zware man daarnaast, in zwarte jas,
dat is Cosmeli; verder ziet u daar die man met dat
hoge voorhoofd en dat voorname gezicht? Dat is
Wolf, die in het Duits hexameters schrijft, naar Ho
merus' voorbeeld, en daar in de buurt zit prof.
Friedrich Wilhelm Gubitz, die de „Gesellschafter"
uitgeeft."
Harry Heine prentte zich vooral het gezicht van de
laatstgenoemde goed in het geheugen. De „Gesell
schafter" was in heel Duitsland bekend als een zeer
vooraanstaand literair tijdschrift.
Terwijl de waard hem al deze namen noemde, kreeg
Harry al een vertrouwd gevoel. Hij voelde zich als
één der hunnen... Hij liet zich terugrijden naar zijn
hotel en een warm gevoel van vreugde en overmoed
kwam over hem.
Het duizelde hem die eerste dagen in Berlijn. Maar
in de overdaad van eerste, vaak verwarrende indruk
ken, onthield Harry één naam: Gubitz en de „Gesell
schafter".
Na veel wikken en wegen haalde hij zijn gedichten,
waar hij, sinds ze van de uitgever Brockhaus terug
gekomen waren, niet meer naar om had gekeken, te
voorschijn. Spottend keek hij naar het titelblad:
„Traum und Lied" had hij hier neergeschreven. Stel
je voor, zo'n titel in Berlijn! Hij scheurde het blad
af en maakte een ander titelblad, waarop alleen kwam
te staan: „Gedichten".
Met zijn manuscript begaf hij zich op weg. De laat
ste weken in Oldesloe, het afscheid van Göttingen, de
ziekte van zijn vader en het verdriet van zijn moe
der, hadden een stempel op hem gedrukt. Hoewel al
tijd slank van gestalte, was hij thans bijna ziekelijk
mager, terwijl zijn gezicht bleker dan ooit was. Zijn
kleren slobberden om zijn ledematen.
Met een bondzend hart klopte hij op de deur van
prof. Gubitz.
Prof. Gubitz was een goede vijftiger, met grijzend
haar en een breed, ernstig gezicht. Hij had stellig
niet de verfijning van Schlegel, maar was een geze
ten, zelfbewuste rustige man.
Wat wenste meneer Heine van hem?
Heine antwoordde op drieste toon, hoewel zijn hart
hem in de keel klopte: „Ik ben u volkomen onbekend,
maar ik wil graag dóór u bekendheid krijgen."
Gubitz lachte geamuseerd. Welk een merkwaardige
manier om zichzelf te introduceren! Hij voelde zich
echter gevleid en nodigde Heine uit om plaats te ne
men. „Vele mensen wensen bekendheid te krijgen,
meneer Heine", merkte hij op. „Waarmee denkt u dat
te doen? Och... met gedichten? Dat zal niet gemak
kelijk zijn, er zijn zovéél begaafde jonge mensen...
U komt niet uit Berlijn? Dat dacht ik al. De manier,
waarop u zich echter bij mij voorstelde, zou een Ber-
lijner waardig zijn."
Hij bladerde in de gedichten, die Heine hem had
overhandigd. Deze sloeg hem vol spanning gade.
Gubitz bemerkt het en zei: „Ik kan u niets toe
zeggen. Ik behoud deze gedichten hier én... wel, zul
len we zeggen over een week? Komt u dan nog eens
langs!"
Harry Heine nam enigszins teleurgesteld afscheid.
Het was hem echter duidelijk, dat deze nuchtere man
niet zo, zonder meer, te overtuigen zou zijn. Er zat
dus niets anders op dan te wachten.
Hij flaneerde opnieuw door de straten en ging uit
eindelijk ook naar de universiteit om zich te laten in
schrijven. Het leven in Berlijn fascineerde hem. Hij
bespeurde echter ook iets van een koortsachtig vuur:
Berlijn was Pruisen, en Pruisen speelde met Oosten
rijk mee; ook hier waren de spionnen aan het werk.
Alleen zouden ze het hier bij de Berlijners met hun
felle levensdrift minder gemakkelijk hebben dan bij
de bekrompen droogstoppels in Göttingen! Maar des
te argwanender werd er oezicht gehouden. De kran
ten mochten slechts gecensureerde berichten brengen:
deze waren kort, nietszeggend en natuurlijk pa
triottisch. De resterende ruimte werd hierdoor gevuld
met lange, enthousiaste beschouwingen over theater,
litteratuur, muziek en schilderijententoonstellingen.
Aangezien men niet over politieke verhandelingen
mocht berichten, bracht men nieuwtjes over persoon
lijke intrigues en verhoudingen. De roddel speelde
hierbij een grote rol.
De censuur spaarde echter ook het theater niet.
„Wilhelm Teil?" Een verrader! Schiller werd verbo
den. „Egmont?" Een gevaarlijke anarchist! Goethe
waanzinnige oproerkraaier! Kleist werd verboden.
Welk een bespotting! Tezelfder tijd werden in de li
teraire salons Kleist, Schiller en Goethe gevierd!
Vooral Goethe was zéér in de mode! Goethe zat in
Weimar, waar hij minister was. Zijn toneelstuk mocht
echter in Berlijn niet opgevoerd worden. Ook dat was
een facet van het Berlijnse leven...
Een week later stond Harry Heine opnieuw voor de
deur van Prof. Gubitz. Deze kwam hem vol beminne
lijkheid tegemoet: „M'n jonge vriend, dat doet me ge
noegen!" Hij was niet meer zo droog en terughoudend
als de eerste keer en liet thee op zijn kamer brengen.
Er was een levendige en vriendelijke uitdrukking in
zijn ogen. Hij nam de vellen papier, waarop Harry zijn
gedichten had geschreven, op en begon: „M'n beste,
jonge vriend, dat is goed werk! Prof. Schlegel heeft
zich niet vergist. Ik wens u geluk!"
Gubitz lachte voldaan en vervolgde: „Voelt u zich
opgelucht? Ik wil u echter iets zeggen: jonge dichters
hebben het niet gemakkelijk in Berlijn. Men heeft
scherpe tongen; men wil geniaal zijn, maar vaak ont
breekt de ernstige, gedegen arbeid." Hij wees op Har
ry's gedichten en merkte op: „Hier, uit uw gedichten,
spreekt ernstig nadenken, ernstig werken. Gaat u
zo door, m'n beste Heine, toets uw werk aan dat van
grote voorgangers, en ga voort op de ingeslagen weg!
(Wordt vervolgd)
Juwelendief berecht. In de nacht van
25 op 26 september is een 28-jarige Am
sterdammer via een huis in een zijstraat
en de daken een juwelierszaak in de Leid-
sestraat binnengedrongen. Een ijzeren rol
luik voor de deur en de etalage bescherm
de hem tegen toekijkers Hij zocht voor
f 58.000 aan sieraden uit en ging langs de
zelfde weg terug. De rechtbank heeft hem
thans veroordeeld tot 2'/2 jaar gevangenis
straf. Het grootste deel van de buit is
nog zoek.
Duitse bommen. Bij graafwerkzaam
heden aan de oude rijksweg bij Muiden is
een 350 kg. zware Duitse bom gevonden.
Bij het afzoeken van de oude weg, die niet
meer in gebruik is, heeft men nog vier
Duitse bommen van ongeveer dezelfde
grootte gevonden. Zij zijn onschadelijk ge
maakt.
Herinneringstegel. De minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid, de heer
J. G. Suurhoff, heeft aan ambtenaren van
zijn departement een herinneringstegel uit
gereikt als blijk van waardering voor hun
werk bij het ontvangen en huisvesten van
de Hongaarse vluchtelingen. Deze tegel zal
aan 225 ambtenaren van de departementen
van Sociale Zaken en Volksgezondheid en
van maatschappelijk werk worden uitge
reikt.
Voor het grijpen. Bij een inbraak in
een kantoor aan het Zuiderpark te Gronin
gen is f 2500 gestolen. Het was de inbreker
gemakkelijk gemaakt, want de achterdeur
van het kantoor was niet op slot, even
min als de brandkast. De dief heeft een
geldkistje opengebroken, het geld in zijn
zak gestoken en het kistje weer netjes in
de brandkast teruggezet.
Auto in hotel. Een militaire vracht
auto is in Loenen op de Veluwe hotel De
Eikenboom binnengereden. De gevel werd
zwaar beschadigd en het interieur gedeel
telijk vernield. Er deden zich geen per
soonlijke ongelukken voor.
Dr. H. P. Wijnen overleden. In de Ieefr.
tijd van 63 jaar is overleden dr. H. P. Wij
nen, chirurg van het diaconessenhuis Bro-
novo te 's-Gravenhage. Hij is 32 jaar aan
Bronovo verbonden geweest.
Domper. Minister Cals heeft in Nijme
gen de Dr. Poels-nijverheidsschool ge
opend. Hij zei de activiteit in Nijmegen
op onderwijsgebied zeer te waarderen,
maar zich toch genoodzaakt te zien het
enthousiasme een beetje te dempen. Het
bestuur van de school heeft namelijk eigen
machtig de tweejarige cursus uitgebreid
tot een driejarige, zonder toestemming van
het departement. De inspectie van het mi
nisterie komt daarover nog met het school
bestuur praten, zei de minister.
Leiden. Gepromoveerd tot doctor in de wis- en
natuurkunde op proefschrift: „Wederzijdse beïn
vloeding van groepen in steroiden" de heer J.
Compagne te Pijnacker. Gepromoveerd tot doctor
in de geneeskunde op proefschrift „De patiënt en
zijn geneesheer" de heer J. v. Meininger te Rot
terdam. Gepromoveerd tot doctor in de genees
kunde (cum laude) op proefschrift „De embryo
nale ontwikkeling van de venae pulmonales en
de sinus coronarius bij de mens" de heer J. A.
Los te 's Gravenhage.
VRIJDAG 17 JANUARI
Stadsschouwburg: Bijeenkomst van „Ge
loof en Wetenschap", 20 uur. Concertge
bouw: Jeugdconcert Noordhollands Phil-
harmonisch orkest, 19.30 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De familie Trapp", a.l.,
19 en 21.15 uur. Frans Halstheater: „The
girl he left behind", 14 jaar, 19 en 21.15 u.
Lido Theater: „April love", a.l., 19 en 21.15
uur. Luxor Theater: „De glorie der moe
derschap". 14 jaar, 19 en 21.15 uur. Miner
va Theater: „Schuld en Boete", 20.15 uur.
Rembrandt Theater: „De nachten van
Cabiria", 18 jaar, 19 en 21.15 uur. Roxy
Theater: „Bandieten van de autobaan" 18
jaar, 19 en 21.15 uur. Studio Theater:
„Wenn der weisze Flieder wieder blüht",
a.l., 19 en 21.15 uur.
ZATERDAG 18 JANUARI
Stadsschouwburg: Cabaret Wim Sonne-
veld: „a la carte", 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Galerie Espace: Tekeningen en gouaches
van Alechinsky, 1117 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De familie Trapp", a.l.,
14, 16.15, 19 en 21.15 u. Frans Halstheater:
„The girl he left behind", 14 jaar, 14.30,
19 en 21.15 u. Lido Theater: „April love",
a.l., 14, 16.15, 19 en 21.15 u. Luxor Theater:
„De glorie van het moederschap", 14 ;aar,
14, 16.15. 19 en 21.15 uur. Minerva Theater:
,The lady and the lamp", a.l., 14.30 uur;
Schuld en Boete". 18 jaar. 19 er. 21.15 u.
Rembrandt Theater: „De nachten van Ca
biria". 18 jaar, 14, 16.15, 19 en 21 15 uur.
Roxy Theater: „Bandieten van de auto
baan". 18 jaar, 14.30. 19 en 21.15 uur. Studio
Theater:: „Wenn der weisze Fliedei wieder
blüht", a.l., 14.15, 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN
Concertgebouw: Stichting „Door de
eeuwen t.rouw", Ambon-avond, 20 uur.
