Horen en zien
EEN WOELIGE TIJD
r
Haakon Stotijn solist bij
het Kunstmaand-Orkest
BUMBELENDEWENSHOORN
Met de opvoeding tot staatsburger
staat of valt de democratie
Agenda voor
Haarlem
Kort en bondig
4
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN
Hartelijk welkom
Verdeeld genoegen
Hoge kunst
Verzoek om Nederlandse
t.v. op de Antillen
Voor 60.000 aan
sieraden gestolen
Kerkelijk Nieuws
Actie voor Groninger
Orkest in bedrijfsleven
DR. S. ELZINGA:
De radio geeft dinsdag
T elevisie programma
ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG
J
RENAULT SUV
MAANDAG 2 0 JANUARI 1958
De aankomst van de „Sibajak" te Rot
terdam met een groot aantal Nederlanders
uit Indonesië aan boord is zondagavond op
het televisiescherm te zien geweest. Ver
wacht was dat de uitzending om vijf uur
zou beginnen, maar het. werd later, als ge
volg van de storm. Om de tijd te vullen
werden eerst enige films vertoond en daar
na moesten de kijkers nog een half uur
geduld oefenen Zij zijn voor het wachten
beloond, want zij hebben een goede repor
tage gezien. Terwijl de technici van de
N.T.S. aan boord werkzaam waren ^m
voorbereidingen voor de uitzending te
treffen was Koningin Juliana gearriveerd
en had zij de passagiers welkom geheten.
Dit gedeelte kwam daardoor niet op net
beeld. Maar wel heeft men de Koningin
gezien tijdens gesprekken met families
aan boord. Dick v. Bommel, Siebe van der
Zee en Henk van Stipriaan hebben de ge
beurtenissen toegelicht en korte inter
views gehouden met enige van de Neder
landers, die gedwongen waren Indonesië
te verlaten.
Het NTS-journaal bevatte zaterdag en
kele weerzinwekkende beelden van de
arrestatie van de actrice Sarah Churchill
wegens dronkenschap. Zelfs al zou dit soort
publiciteit principieel verdedigbaar zijn
wij menen overigens van niet dan nog
is het zeker dat het Nederlandse publiek,
waarbij op een zaterdagavond uiteraard
ook veel kinderen zijn, gelukkig niet ge
wend is aan 'n dergelijke schokkende be
richtgeving, die daarom als onjuist sen
satiebejag moet worden gekwalificeerd.
Het nieuwe quiz-programma „Van je
familie moet je 't hebben" werd door Mies
Bouwman slagvaardig en met keiharde
publiciteitszin geleid. Het principe blijft
natuurlijk punten winnen met vragen goed
beantwoorden. Daaraan was bij het onder
havige spel het spanningselement toege
voegd van een soort veredelde prijzen-
grabbelton. Het leek ons dat dr. C. Spoel-
der niet al te gelukkig was met zijn plaats
in de jury, die vrijwel steeds marionetten -
werk ten bate van de spanning moest ver
richten, omdat het nu eenmaal feitelijke
vragen waren naar feitelijke antwoorden.
Dick de Vilder hield een praatje over de
filmregisseur Billy Wilder, waarbij hij
goed gekozen filmfragmenten liet tonen.
De „weekendshow" met Cees de Lange
was volledig vervelend. Johnny Kraaij-
kamp had zijn beste avond niet, maar is
toch altijd amusant om zijn mimiek en
gekke gebaren. Ook hij begint nu al over
Johnny Kraaijkamp te praten, zoals Cees
de Lange over Cees de Lange praat. Eigen
roem in de show betrekken is altijd een
teken van uitputting.
Beeldschermer
Zaterdagavond concerteerde het Kunst
maand-Orkest, onder leiding van Anton
Kersjes in het. Concertgebouw in de hoofd
stad. De grote belangstelling er was een
nagenoeg volle zaal bewees dat dit en
semble, als instelling voor het volk in zijn
brede lagen, aan de muzikale behoeften in
Amsterdam voorziet. Het licht te verteren
programma begon met de Derde Symfonie,
in D van Schubert, waarvan vooral de
presto-vivace-finale, in een puntig en strak
gehouden metrum gespeeld, veel indruk
maakte. Wanneer Anton Kersjes zich op
die wijze strak en zakelijk inbindt, bereikt
hij prachtige resultaten.
Een verrassing werd het, door het optre
den als solist van de hoboïst Haakon Sto
tijn, kennis te kunnen maken met het
hoboconcert in c van Mozart, dat niets an
ders is dan het bekende Fluit-Concert in D.
dat de jonge meester te Mannheim op be
stelling leverde aan de rijke Hollander De
Jean, voor wie hij tevoren reeds een paar
kwartetten met fluit en het Concert in G
geschreven had. Wat reeds lang vermoed
werd, namelijk dat Mozart, waarschijnlijk
wegens gebrek aan tijd, het concert dat hij
voor de hoboïst Ramm van het beroemde
Mannheimer Orkest geschreven had, ten
dienste van de Hollandse liefhebber voor
fluit arrangeerde (namelijk door het een
toon hoger te transponeren) is onlangs ge
bleken waar te zijn, door het ontdekken
van orkestpartijen, die in C genoteerd
staan. Uit Mozarts correspondentie met zijn
vader was bekend, dat hij voor Ramm een
werk geschreven had, maar Köchel of zelfs
Einstein hebben het niet kunnen ontdek
ken en zo rees het vermoeden, dat door de
recente vondst van Paumgartner, de direc
teur van het Mozarteum, tot een absolute
zekerheid geworden is. Wij hebben het.
stuk dus nu in zijn oorspronkelijke vorm
gehoord, bovendien vertolkt, op een niet te
overtreffen, virtuoze wijze. Het klonk ons
Woensdagavond wordt, voor de Neder
landse televisiekijkers een gezamenlijke
produktie door de N.C.R.V. en de toneel
groep „Theater" van een speciale bewer
king van Charlotte Brontë's wereldbe
roemde roman „Jane Eyre" rechtstreeks
uitgezonden. De opvoering heeft plaats in
de Vitusstudio in Bussum, doch enkele
scènes, in de openlucht spelend, zijn te
voren door Multifilm ogenomen. Zo heb
ben zaterdag in de omgeving van Kraantje
Lek de toevallige voorbijgangers enkele
figuren in historische kostuums door de
duinen zien wandelen, op de voet gevolgd
door een kapper, een kleedster, een came
raman en een scherp toeziende spelleider.
Des middags werd het terrein van de
handeling verplaatst naar het Jac. P.
Thijsselyceum in Overveen, waar ook het
platte dak werd beklommen voor het ver
vaardigen van enkele close-ups met na
tuurlijke achtergrond. Hoe koud het daar
boven was, ziet men aan de krijgsdans
van regisseur Peter Koen, naast wie
„scriptgirl" J. van Ravenszwaay haar overi
gens ijzige kalmte bewaart. Geheel links
staat de jonge actrice Mia Goossen, die
de titelrol vervult. Gelukkig voor haar
schreef het tekstboek een omslagdoek voor.
toe als de proef op de som van dit opgeloste
probleem. De passages die op fluit, ondanks
de transpositie van C naar D, toch slecht
doorkomen, omdat ze vrij laag liggen, blij
ken voor de hobo uitstekend geschikt te
zijn tegen het stramien van het orkest. Het
is voor de hoboïsten dus een fi-aaie ver
rijking van hun repertoire en voor de flui
tisten wordt het geval wellicht aanleiding
om meer dan tot nog toe aandacht te schen
ken aan Mozarts Concert in G, dat on
omstotelijk origineel is.
In het tweede deel van de avond werd
het publiek aangenaam bezig gehouden
met muziek van vader en zoon Johann
Strauss, die geraffineerd gespeeld in
haar complete orkestrale bezetting haar
fascinerend effect niet miste. Het bleek dat
de lyrisch geaarde dirigent Kersjes zich in
dit gracieus-lichte genre uitstekend thuis
voelt.
Jos. de Klerk
Mi'. I. C. Debrot, statenlid voor de K.V.P.
op Curagao, heeft in zijn wekelijkse ru
briek „Gezien door een Antilliaan" in de
„Amigoe di Curasao" deze week geschre
ven over de Venezolaanse televisie en de
noodzaak, dat hiertegenover van Neder
landse zijde iets gesteld wordt. Sprekende
over de Venezolaanse televisie zegt hij, dat
het een vraag is of dit nu juist is wat op
de Antillen het meest nodig is. Hij wijst
erop, dat in het verleden reeds bij her
haling gezegd is, dat het wenselijk zou zijn
indien op de Antillen een sterk Nederlands
radio-omroepstation zou zijn gevestigd.
Wijzende op hetgeen in het statuut staat
ten aanzien van onderlinge samenwerking,
ook op het gebied van cultuur en coöpe
ratie van het radioverkeer, spreekt mr.
Debrot de wens uit, dat er op de Antillen
een Nederlands televisiestation komt.
Iedereen erkent, dat het contact met en het
begrip van de Latijnse landen voor Neder
land thans meer dan ooit van eminent be
lang is. De televisie dringt door tot in de
verste hoeken van de „knoekoe", waar
vaak geen krant, zelfs geen politieke pam
fletten worden gelezen. Zij zal stellig ook
haar stempel drukken op het onderwijs en
de ontwikkeling van de taal. Velen vre
zen, dat indien er op korte termijn geen
nationale Nederlandse televisie komt door
beïnvloeding van buiten een vervreemding
tussen de Antillen en Nederland zal kun
nen groeien. „Als er een moment is waar
op men de geest van het statuut kan be
leven dan is het thans. Er zal dan ook sa
menwerking moeten zijn", aldus in het
kort hetgeen mr. I. C. Debrot schreef.
In de nacht van zaterdag op zondag is
uit de winkel van de firma J. J. Meijst in
de Van Baerlestraat te Amsterdam een
aantal zilveren en gouden sieraden ter
waarde van ongeveer 60.000 gulden ont
vreemd. De daders hebben zich met een
valse sleutel toegang tot de zaak ver
schaft.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Oosterzee-Bantega K. Ve-
nema, kand. te Joure. Bedankt voor Rot-
terdam-Hillegersberg (8ste pred.pl.) (met
bepaalde opdracht, jeugdwerk) A. Klamer
te Maastricht.
Geref. Kerken
Aangenomen naar Heinkenszand N. H.
Heiner, kand te Ter Aar, die bedankte
voor Emmer-Compascuum, Murmerwoude,
Noorden-Zevenhoven en voor Wieringen.
Bedankt voor Appingedam (vac. A. J. Jans-
sens) H. Riezebos te Hijlaard. Voor Gro-
ningen-West (vac. L. van der Zanden) en
voor Harlingen H. D. Bakker te Tholen.
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te Gouda G. J. Buys te Papen-
drecht.
Rem. Broederschap
Beroepen te Nieuwkoop A. W. Cramer
te Sommelsdijk.
Geref. Gemeenten
Bedankt voor Ridderkerk W. C. Larhain
te Grand-Rapids (U.S.A.). Voor Amster
dam-Centrum H. van Gilst te Dirksland.
De vereniging Vrienden van de Gronin
ger Orkest Vereniging heeft een actie op
touw gezet onder het bedrijfsleven van
stad en provincie Groningen om financiën
bijeen te brengen voor de G.O.V. Het be
staan van dit noordelijke orkest is in ho
ge mate afhankelijk van overheidssubsi
dies en deze steun blijkt ontoereikend. Op
grond van de ervaringen, die andere or
kesten in andere gewesten hebben met
bijdragen van particuliere zijde, meent de
organiserende vereniging te mogen sug
gereren als richtlijn voor deze bijdrage
aan te houden een bedrag van één gulden
per werknemer per jaar voor de bedrij
ven in de stad Groningen en voor de be
drijven verder weg vijftig cent per werk
nemer per jaar. Het budget van de stich
ting G.O.V. dat voor dit seizoen zes ton
omvat, wordt voor ongeveer vijfzesde ge
deelte uit de overheidssubsidies en slechts
voor éénzesde gedeelte uit abonnements
gelden en entrees gedekt. Door middel
van deze overheidssubsidies is het moge
lijk de salarissen en de sociale lasten vei
lig te stellen.
Bumbel nam dus afscheid van de boer en ging op weg naar de havenstad, die enkele
uren verder lag. Het grote avontuur van zijn dromen ging beginnen
In de stad zocht hij een herberg op, waar veel zeelieden kwamen; daar vond hij
eindelijk een kapitein, die zijn schip wel zou willen verkopen. Onder een beker wijn
praatten ze over het plan, en de kapitein stelde voor, dat ze zijn schip zouden gaan
bekijken. 36-37
Dr. S. Elzinga, de bekende onderwijs
deskundige, oud-inspecteur van het gym
nasiaal en middelbaar onderwijs en rector
van de Academie voor voortgezet econo
misch onderwijs te Haarlem, zond ons
naar aanleiding van onze kanttekening
„Opvoeding" in ons blad van vrijdag 17 ja
nuari een beschouwing welke wij hier
onder laten volgen. In het genoemde ar
tikeltje juichten wij het initiatief van de
Haarlemse Raad voor de Jeugd toe om op
een aantrekkelijke wijze wezen en werk
van de overheid nader tot de burgerij, in
dit geval in het bijzonder de jonge bur
gers, te brengen.
Dr. Elzinga schrijft:
„Met veel belangstelling las ik uw ar
tikel over „Opvoeding", waarin vorming
voor staatsburgerschap werd bepleit. Ik
verheug mij, dat de Raad voor de Jeugd
ontmoetingen gaat organiseren tussen
jeugdleiders en bestuurders óp lokaal, re
gionaal en nationaal niveau. De sociale
activiteit, die hier tot uiting komt, loopt
parallel met die van de vereniging: Op
voeding tot democratie, een vereniging,
die ook uit Haarlems initiatief is geboren
en waarvan het secretariaat berust bij de
heer W. Hogeveen, Tuinwijklaan 5, Haar
lem. De vereniging is na de oorlog opge
richt en deed reeds veel door commissie
werk en congressen. Er ligt nu een plan
ter tafel voor een internationaal congres
in 1958. Ik vraag mij af, of samenwerking
tussen de Raad voor de Jeugd en deze
vereniging niet nuttig zou zijn voor het
gelijke doel, dat nagestreefd wordt.
U schrijft, dat de activiteit van de Raad
voor de Jeugd een lacune kan vullen in
ons onderwijs, waar het vak „Opvoeding
tot staatsburgerschap" nog steeds ont
breekt of een armetierig bestaan leidt tot
schade van de samenleving. U legt daarbij
de vinger op een wonde in het onderwijs,
dat ondanks vernieuwingspogingen op
methodisch terrein, niet aan de meest
dringende behoeften van onze tijd tegemoet
komt. Wat de opleiding tot staatsburger
schap betreft, is de tekortkoming het
grootst en met het oog op de zogenaam
de gevoelige periode het ernstigste bij
het voorbereidend hoger en middelbaar
onderwijs, dat evenals trouwens alle
onderwijs doortrokken zou moeten zijn
met de geest van burgerzin. Men kan ook
spreken van democratie, mits men dit
woord de inhoud geeft, die het behoort te
hebben namelijk een symbool voor ver
antwoordelijkheidsgevoel voor anderen en
in het bijzonder voor de staatkundige ge
meenschap. Het vak staatsinrichting, dat
te veel descriptief is, wekt geen voldoende
belangstelling voor burgerzin. Het wordt
trouwens ook op de hogere-burgerschool
B slechts één uur in de derde klasse, op
de hogere-burgerschool A één uur in de
derde, vierde en vijfde klasse onderwezen
en op het Gymnasium in het geheel niet.
Deze toestand eist ernstige bezinning, nu
de democratie in West-Europa op zulke
zwakke beentjes loopt, dat er grote onge
rustheid bestaat bij hen, die zich bewust
zijn van de kracht der dictatoriale mach
ten. Slechts volksopvoeding tot staatsbur
gerschap kan verbetering brengen, een op
voeding, zoals men sedert het begin van
deze eeuw in Zwitserland nastreeft. Een
herinnering kan dit duidelijk maken:
Het is 1 augustus 1947, de herinnerings
dag, waarop in 1291 de bergbewoners van
Schwyz, Uri en Unterwalden hun eed af
legden tot samenwerking voor de vrijheid
en hierdoor de grondslag legden voor de
Zwitserse Staat en de Zwitserse demo
cratie.
Op het stadsplein van Bern is een grote
volksgroep samengekomen voor een in
drukwekkende plechtigheid. Een zangver
eniging van mannen laat vaderlandse lie
deren horen, een enkele jodelt. Dan
spreekt een autoriteit een groep jonge
mannen toe, die opgenomen zullen wor
den in de Zwitserse burgerlijke gemeen
schap. Hij spreekt eenvoudig, maar met de
gloed der overtuiging. Daarna komt een
der jongemannen naar voren om te ant
woorden. Verwonderlijk goed klinken stem
en betoog. Tenslotte wordt aan de jon
geren een burgerbrief uitgereikt, waarin
wordt verklaard, dat de bezitter, meerder
jarig geworden, treedt in de rij van
staatsburgers met alle rechten en alle
verantwoordelijkheid. De mannelijke be
zitter zal voortaan in alle openbare aange
legenheden van de Zwitserse bond, van
het kgnton en van de gemeente het stem
recht bezitten en aan de verkiezingen voor
de grondwettelijke besturen meewerken,
hij zal daarmee zijn aandeel in de verant
woording tegenover land en volk dragen
in het bewustzijn, dat voor de getrouwe
plichtsvervulling van ieder afzonderlijk in
het klein en in het groot de toekomst van
het vaderland afhangt.
En aan het slot van deze burgerbrief
staat de leuze: Eén voor allen, Allen voor
één. Na met deze burgerbrief waarvan
mij op verzoek door het gemeentebestuur
een exemplaar is geschonken begiftigt
te zijn, worden de jongemannen door de
autoriteiten feestelijk ontvangen.
Door goed gericht onderwijs was dit al
les voorbereid, de Zwitserse leraren gaan
uit van de overtuiging: De opvoeding tot
staatsburger is een vraag van zijn of niet
zijn der democratie.
In tijdschriften komen de denkbeelden
in de openbare mening: er is ook een
Zwitserse vereniging voor staatsburger
schap.
Iets vreemds is het, dat tot nog toe het
staatsburgerschap tot de mannelijke be
volking beperkt is. Volgens mijn inlich
tingen vloeit dit voort uit de vrees, dat
vrouwen zich te veel door haar gevoel
zouden laten beheersen. Een vrees, die ook
hier, dunkt mij, een slechte raadgeefster
is".
FRANCOISE SAGAN GAAT DEZE
MAAND TROUWEN
De Franse schrijfster Frangoise Sagan
zal deze maand in het huwelijk treden,
aldus heeft haar moeder zondag bekend
gemaakt. Madame Pierre Quoirez (Quoirez
is de echte familienaam van Frangoise)
noemde evenwel noch datum noch plaats
van het huwelijk van haar 22-jarige doch
ter en de 45-jarige uitgever Guy Schoeller.
Zij zei wel, dat het huwelijk niet in Fran-
goise's geboorteplaats Cajarc zal worden
voltrokken. Twee priesters in dat dorp
hebben reeds geweigerd het huwelijk van
de schrijfster in te zegenen.
HILVERSUM I 402 M. 7.00 AVRO. 7.50 VPRO.
8.00—24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gyrrm. 7.20 Gram.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9.00 Voor de vrouw. 9.10 De groenteman.
9.15 Gram. 9.35 Waterst. 9.40 Morgenwijding. 10.00
Gram 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Gram. 11.30
Fluit en piano. 12.00 Orgel en zang. 12.30 Land
en tuinb.meded. 12.33 Gram. 13.00 Nieuws. 13.15
Meded. en gram. 13.25 Dansmuz. 13.55 Beursber.
14.00 Gram. 14.40 Schoolradio. 15.00 Sopr. en piano.
15.30 Voor de zieken. 16.30 Voor de jeugd. 17.30
Jazzmuz. 18.00 Nieuws. 18.15 Act. 18.30 R.V.U.:
De stenen spreken door hun magnetisme, door
prof. dr. J. Veldkamp. 19.00 Voor de kinderen.
19.05 Paris vous parle. 19.10 Amateursprogr. 19.45
Toneelbeschouwing. 20.00 Nieuws. 20.05 Gevar.
progr. 22.15 Operafacetten. 22.55 Ik geloof, dat..,
caus. 23.00 Nieuws. 23.15 Koersen te New York.
23.16 New York calling. 23.21-24.00 Gram.
HILVERSUM II 298 M. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed
en liturg, kal. 8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Gram.
8.50 Voor de vrouw. 9.45 Lichtbaken, caus. 10.00
Voor de kinderen. 10.15 Gram. 10.30 Schoolradio.
10.50 Gram. 11.00 Voor de vrouw. 11.30 Schoolra
dio. 11.50 Als de ziele luistert, caus. 12.00 Middag
klok - noodklok. 12.03 Dansmuz. 12.30 Land- en
tuinb.meded. 12.33 Lichte muz. 12.55 Zonnewijzer.
13.00 Nieuws en Kath. nieuws. 13.20 Gram. 13.35
Gram. 14.00 Schoolradio. 14.30 Voor de vrouwen
v. h. platteland. 14.40 Gevar. progr. 16.00 Voor de
zieken 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.40
Beursber. 17.45 Regeringsuitz.: Rijksdelen Over
zee: Voedingsonderzoek op Saba, St. Eustatius en
St. Maarten, door dr. R. Luyken. 18.00 Lichte muz.
18.20 K.V.P., caus. 18.30 Lichte muz. 18.50 Vragen-
beantw. 19.00 Nieuws. 19.10 Comm op het nieuws.
19.15 Lichte muz. 19.35 Gram. 20.20 Katechismus.
20.30 Act. 20.45 De gewone man. 20.50 S.U.S.-actie.
22.00 Wij Europeanen, klankb. 22.20 Gram. 22.35
Gezondheidspraatje. 22.45 Avondgebed en liturg,
kalender. 23.1524.00 Gram.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Gram. 12.15 Pianospel. 12.30 Weerber. 12.34
Pianospel, (vervolg). (Om 12.55 Koersen). 13.00
Nieuws. 13.11 Gram. 14.00 Schoolradio. 15.45 Gram.
16.00 Koersen. 16.02 Gram. 16.30 Idem. 17.00
Nieuws. 17.10 Blazersensemble. 17.45 Boekbespre
king. 18.00 Voor de jeugd. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Gram. 19.50 Syndikale kron.
20.00 Voordr. v. gedachten. 20.30 Gram. 21.00 Ork.-
conc. 22.00 Nieuws. 22.15 Pianorecital. 22.55—23.00
Nieuws.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.0021.00 Die Wunderuhr, jeugdopera.
21.00—21.15 Journ. en weerber. 21.1522.50 Film.
52. Eerst toen vond hij tijd om zich geheel aan de litte
ratuur te wijden. Hij leerde veel van Goethe's stijl
en schreef belangwekkende litterair-critische en biogra
fische studies.
Harry Heine maakte een diepe buiging, toen deze
man hem de hand toestak. „Gubitz heeft u een in
troductie gegeven", hoorde hij hem op vriendelijke
toon zeggen, „Gubitz doet zo iets niet gauw en u kunt
dit dus beschouwen als een bijzondere onderscheiding.
Ik ben ervan overtuigd, dat u die verdient. Onge
twijfeld zult u uw naam hier in Berlijn vestigen, me
neer Hëine!" Op zachte too voegde hij er aan toe:
„Als u tenminste niet al tè gevoelig bent. Overgevoe
lige mensen krijgen in deze tijd, die argwanend te
genover al het geniale staat, geen waardering."
Heine zweeg. Varnhagen keek hem peinzend aan
en vroeg vervolgens: „Heeft mijn vrouw u al ge
vraagd om ons uit uw werk voor 2 lezen? Nog niet?
Welnu, dan doe ik 't bij deze. En wel op de eerst
volgende ontvangst, als u dat schikt, meneer Heine."
Heine wandelde terug door het straatgewoel, dat
's avonds slechts weinig minder was dan overdag.
Het juichte in hem: hij was thans werkelijk een pas
voorwaarts gekomen. Hij zou in de salon van Rahel
Varnhagen uit zijn werk voorlezen en iedereen mee
slepen... Was er een betere kans denkbaar? Hier zou
hij alle beroemde mannen uit deze tijd ontmoeten en
even klopte zijn hart iets sneller hier zou hij
misschien ook de beeldschone Friederike Robert nog
eens tegenkomen! Hij zou Berlijn willen omarmen,
een lofzang willen zingen op deze meeslepende stad
Opeens dwaalden zijn gedachten af naar dr. Schultz
uit Hamm, die de „Rheinisch-Westfalischer Anzeiger"
uitgaf en niet van gedichten hield. Ook herinnerde
hij zich de raad van zijn vriend Straube, uit Göttin-
gen, om proza te schrijven... Stel, dat hij dat eens
deed en aan dr. Schultz zou voorstellen om hem voor
zijn krant allerlei interessante berichten uit Berlijn
toe te zenden...? Als hij straks iedereen kende, zou
hij goed geïnformeerd zijn en een kritisch oordeel
kunnen gevenMen zou in Berlijn opmerkzaam op
hem worden, men zou rekening met hem gaan hou
den...
Een gevoel van opwinding maakte zich van hem
meester. Het was een goed idee, morgen zou hij dr.
Schultz onmiddellijk schrijven!
Rahel Varnhagen bemerkte onmiddellijk Heine's
verlegenheid, toen deze een week later ditmaal zéér
vroeg opnieuw in haar salon verscheen. Ze lachte
hem moederlijk toe. Hoe jong was hij nog...! Pein
zend dacht ze terug aan de vele dwaasheden, die ze
in haar eigen jeugd had begaan. Als er in deze, door
prof. Gubitz aanbevolen, jongeman iets stak, dan zou
ze hem voor haar salon opeisen. Haar man zou hem
moeten protegeren', hij bezat tenslotte grote invloed.
„Hebt u uw gedichten meegenomen?" vroeg ze op
vriendelijke toon. „En zult u ons eruit voorlezen?"
Heine maakte een buiging. Hr deed zijn best om
onverschillig te doen, maar ze merkte dat zijn han
den beefden. Heel lang had Heine gewikt en gewogen,
wélke gedichten hij zou uitkiezen. Rahel's invloed was
van veel belang. Ze leidde de opinie van haar gasten
en wist hun smaak te beïnvloeden. Zij was 't, die
Goethe's roem in Berlijn vestigde en een ware
Goethe-cultus deed ontstaan.
Tenslotte was 't dan zover: Rahel Varnhagen richt
te het verzoek tot Heine om uit zijn werk voor te le
zen. Hij trachtte opnieuw een rustige, onverschillige
houding aan te nemen, maar zijn mondhoeken trok
ken nerveus, toen hij zijn ogen over de aanwezige
gasten liet gaan. Ook voelde hij opeens weer de vreem
de kloppende pijn bij zijn slapen, welke hij de eerste
tijd in Berlijn niet gevoeld had.
Hij zag hoe een knappe man Friederike Robert iets
in het oor fluisterde, wat de mooie jonge vrouw aan
het lachen maakte.
Vastberaden begon hij thans zijn gedicht te lezen.
Friederike zou ophouden met lachen en naar hèm
luisteren.
„Dort oben in dem Königssaal,
„Belsazar hielt sein Königsmahl.
„Die Mitternacht zog naher schon;
In stummer Ruh lag Babyion".
Een grote kalmte kwam over
klonk welluidend en zeker.
hem en zijn stem
„Nur oben in des Königs Schloss,
„Da flackert's, da larmt des Königs Tross"
Hij hield even zijn dem in, het publiek scheen
echter vol aandacht te luisteren.
„Die Knechte sassen in schimmernden Reih'n
„Und leerten die Becher mit funkelndem Wein.
„Es klirrten die Becher, es jauchzten die Knecht',
„So klang es dem störrigen Könige recht.
De aandacht van zijn toehoorders was zichtbaar ge
spannen. Vol bezieling las hij verder:
„Und der König ergriff mit frevler Hand
„Einen heiligen Becher, gefüllt bis am Rand.
„Und er leert ihn haftig bis af den Grund,
„Und rufet laut mit schaumenden Mund:
Jehovah! dir künd' ich auf ewig Hohn,
„Ich bin der König vin .'Sabylon!
„Doch kaum das grause Wort verklang
„Dem König ward's heimlich im Busen bang
„Und sieh! und sieh! an weisser Wand
„Da kam's hervor, wie Menschenhand;
„Und schrieb, und schrieb an weisser Wand
„Buchstaben von Feuer
Tenslotte klonk de laatste regel, terwijl het publiek
doodstil luisterde:
„Belsazar ward aber in Selbiger Nacht
„Von seinen Knechten umgebracht.
De doodse stilte ging over in een enthousiast applaus
en iedereen scheen op hem toe te willen komen.
Een gevoel van opwinding doorhuiverde hem: het
was gelukt! Hij had Berlijn veroverd! Met één ge
dicht!
Slechts Rahel Varnhagen was rustig op haar stoel
blijven zitten. Ze roerde peinzend in haar theekopje,
nam rustig een slokje en merkte dan op kalme toon
op: „Dat was héél goed! Zo iets hebben we sinds
Goethe niet meer. gehoord."
(Wordt vervolgd)
Kampioen. Bij de zondag te Londen
gehouden internationale vliegtuigherken-
ningskampioenschappen is het team van de
Koninklijke Luchtmacht kampioen gewor
den. Het team, bestaande uit tweede lui
tenant J. G. A. Valette, sergeant W. Kroe-
se en soldaat A. J. van Niekerk, won hier
mee de „Silver Hurricane Trophee" voor
de hoogste score en de B.E.A. Viscount
Trophee voor het hoogst geklasseerde mi
litaire team. Soldaat Van Niekerk werd al
gemeen kampioen met 33 van de totaal te
behalen 35 punten. Hij won hiermee de
Brittannia Trophee.
Religieus symposion. Op 25 en 26
januari zal op „De Horst" te Driebergen
een symposion worden gehouden over „re
kenschap en afrekening" voor Rooms-Ka-
tholieke en Protestantse jongeren. Prof. F.
Haarsma van het groot-seminarium te Rij-
senburg zal referen over: „de Theologi
sche motivering van de dienst aan de
naaste" en prof. dr. W. Banning uit Drie
bergen over: „De dienst aan de naaste in
de welvaartstaat". De bijeenkomst staat
onder leiding van mej. C. I. Dales uit Drie-
bei-gen en pater Gratianus O.C.D. uit
Smakt (L.).
Record. De „Sir Sefton Brancker",
het vlaggeschip van de Viscount-vloot van
de KLM, heeft zondag tweemaal het re
cord voor de vlucht tussen Londen en
Amsterdam gebroken, 's Morgens werd de
vlucht in 44 minuten gemaakt, later op
de dag in 42 minuten.
Huwelijk. De jongste dochter van de
Nederlandse ambassadeur in Oostenrijk,
mej. M. F. I. Star Busmann. is zaterdag in
Wenen in het huwelijk getreden met graaf
F. M. Trauttmansdorff Weinsberg De
plechtigheid werd door verscheidene di
plomaten en de hertog von Hohenberg als
vertegenwoordiger van aartshertog Otto
von Habsbei-g, bijgewoond.
Onderscheiding. Tot officier in de
Zweedse orde van de Poolster is benoemd
prof. J. Q. van Regteren Altena, directeur
van het Rijksprentenkabinet van het Rijks
museum in Amsterdam.
ADVERTENTIE
Bovendien: Lage aanschafprijs; goedkope
onderdelen; 6 mnd. garantie incl. arb.loon:
alle wagens 4 portieren, dus veilig.
Nadere inlichtingen:
GARAGE DEN HOUT
MAANDAG 20 JANUARI
Stadsschouwburg: Cabaret Wim Sonne-
veld: „A la carte", 20 uur. Concertgebouw:
Bonte avond van winkeliersvereniging Am
sterdamstraat, m.m.v. Maria Zamora, Ru
dy Carell e.a., 20 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De familie Trapp", a.l.,
19 en 21.15 uur. Frans Halstheater: „The
girl he left behind", 14 jr., 19 en 21.15 uur.
Lido Theater: „April love", a.l., 19 en 21.15
uur. Luxor Theater: „De glorie van het
moederschap", 14 jr., 19 en 21.15 uur. Rem
brandt Theater: „De nachten van Cabiria",
18 jr., 19 en 21.15 uur. Roxy Theater: „De
gouden Havik", 14 jr., 19 en 21.15 uur.
Studio Theater: „Wenn der weisze flieder
wieder blüht", a.l., 19 en 21.15 uur.
DIVERSEN
Brinkmann: Jos. de Klerk spreekt voor
de vereniging „Haerlem", 20 uur. St. Bavo:
Ontspanningsavond van de Alg. Bond v.
Quden v. Dagen afd. Haarlem, 20 uur.
Begijnhofkapel: Evangelisatiedienst o.l.v.
ds. G. Toornvliet. Onderwerp: Hoe kan ik
God ontmoeten", 20 uur.
DINSDAG 21 JANUARI
Stadsschouwburg: Cabaret Wim Sonne-
veld: „A la Carte", 20 uur. Rembrandt-
theater: Pauzetheater: Godfried Bomans,
12.4013.20 uur. Minerva Theater: Jan P.
Strijbos vertoont zijn film: „Land en volk
van het Iberische Schiereiland", 20.15 uur.
Concertgebouw: Bonte avond winkeliers
vereniging Amsterdamstraat, 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Galerie Espace: Expositie van tekeningen
en gouaches van Alechinsky, 1117 uur.
FILMS
Cinema Palace: „De familie Trapp", a.l.,
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Frans Hals
theater: The girl he left behind", 14 jr.,
14.30 en 20 uur. Lido Theater: „April love",
a.l., 14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor
Theater: „De glorie van het moederschap",
14 jr., 14, 19 en 21.15 uur. Rembrandt
Theater: „De nachten van Cabiria", 18 jr.,
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Roxy Theater:
„De gouden Havik", 14 jr., 14.30, 19 en
21.15 uur. Studio Theater: „The king and
I", a.l., 14.15, 18.45 en 21.15 uur.
DIVERSEN
Brinkmann: Afdeling Haarlem van Ge
nealogische Vereniging, H. la Gro spreekt
over: „Geslachten in het Old-Ambt" en
„Genealogische bronnen in het Old-Ambt",
20 uur. Boekenrode (Heemstede): D. van
der Meulen over „Christendom en Islam",
20 uur.
