De emissie van de Koninklijke brengt de
aandeelhouders slechts kleine claim
II
anda en de wijze Meester
Discontoverlaging in V.S.
werd spoedig nagevolgd
Overdag lichte dooi
Zoek ió
zo
r
UITVERKOOP NAAIMACHINES
Ook Spierpijn
Wereldnieuws
Aet
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
Zes pet. lening overtekend
Verkoop op afbetaling in
eerste drie kwartalen
van 1957 toegenomen
Veel geringere stijging van
Ned. Intern. Wegvervoer
Faillissement FYidor ter
sprake op vergadering
Ned. Overzee Bank
F. C. KUIPERS Naaimachines
W er k tij d verkor tingen
en ontslagen
Vraag Uw vaste slager het gratis
LOSBLADIG KOOKBOEK S&5ÏÏP"K
De kredietaanvraag van
Frankrijk bij het I.M.F.
Fridorbeleggers dagvaarden
de twee banken van uitgifte
Tulpen naar Nederland
Uns land beton en uitlaatgassen de
overheersende elementen uit
maken. De meeste stedelingen
J ondervinden bij het zien van
ZATERDAG 2 5 JANUARI 1958
(Van onze financiële medewerker)
DE AMSTERDAME BEURS stond deze week uiteraard in het teken van de grote
emissie van de Koninklijke. Met diè van zustermaatschappij de Shell Transport
Trading Ltd. was zij reeds enige tijd geleden aangekondigd en het kan niet worden
gezegd dat zij met groot enthousiasme is ontvangen. De aandelen, die toch reeds een
scherpe koersdaling achter de rug hadden, zijn sindsdien verder in koers teruggelopen,
voornamelijk omdat deze emissie in een periode van kapitaalschaarste valt en de
Koninklijke-Shell ditmaal een groter bedrag vraagt dan ooit tevoren. Ook bij dit
wereldconcern doet zich het verschijnsel voor dat mede door de waardevermindering
van het geld de kapitaalbehoeften aanmerkelijk groter zijn dan voorheen. Dit blijkt
wel uit de cijfers, welke in het prospectus van de jaarlijkse kapitaals-uitgaven worden
gegeven. In 1952 bedroegen deze nog 21/* miljard; in 1956 zijn ze tot boven 4 mil
jard gestegen en 1957 geeft weer een hoger cijfer. Nu heeft de Koninklijke-Shell
steeds een zodanig financieel beleid gevoerd dat verreweg het grootste deel van de
jaarlijkse winst in het bedrijf bleef. Zo kan men de totale winst voor 1957 naar
globale berekening op 2,3 miljard stellen, waarvan niet meer dan een vijfde wordt
uitgekeerd, terwijl bovendien een bedrag van meer dan 2 miljard jaarlijks op de
eigendommen wordt afgeschreven. Ook thans, zo wordt dan ook in het prospectus
gezegd, zullen de stijgende kapitaalsuitgaven grotendeels uit de winst kunnen worden
gefinancierd, maar af en toe moet toch op de kapitaalmarkt een beroep worden
gedaan. Dit geldt niet alleen voor de Koninklijke-Shell, ook de Ameykaanse olie
maatschappijen hebben voortdurend grote kapitalen nodig en enkele hunner hebben
de laatste tijd dan ook hun geldmiddelen door een emissie versterkt.
De emissie van de Koninklijke-Shell is
in zoverre een teleurstelling dat de nieuwe
aandelen ver boven pari worden uitgege
ven. Vroeger geschiedde dit doorgaans te
gen 100 percent., zodat er voor de oude
aandeelhouders een vette claim vrij
kwam, hetgeen wel de grootste aantrekke
lijkheid van de aandelen Koninklijke uit
maakte. Het dividend is immers steeds
betrekkelijk laag gehouden; over 1956
werd 25 pet., uitgekeerd en het rendement
van de aandelen blijft met dat dividend
beneden 3'/2 pet. Door het incasseren van
een claim en de daarop doorgaans weer
gestegen aandelenkoers werden aandeel
houders voor dat lage rendement dus scha
deloos gesteld.
Nu is dat anders. De Koninklijke geeft
de nieuwe aandelen uit tegen een koers,
welke in de oude noteringsvorm (in per
centen van de nominale waarde) neer-
komt op 570 pet. en de claim, die haar no
tering deze week op 4 per stuk van 20
begon, bedraagt dus niet meer dan 20 pet.
van de nominale waarde. Het is duidelijk
dat als de Koninklijke ook ditmaal weer
k 100 pet. had willen emitteren, een veel
groter bedrag aandelen had moeten wor
den uitgegeven om tot dezelfde kapitaal
opbrengst te komen. Het kapitaal zou dan
met 860 miljoen zijn verhoogd, terwijl
het thans, bij een uitgifte a 570 pet. met
niet meer dan rond 150 miljoen stijgt.
In het eerste geval had de maatschappij
dus ook over een „veel groter kapitaal di
vidend moeten uitkeren en dit heeft men
blijkbaar willen voorkomen, teneinde een
zo groot mogelijk deel van de winst voor
kapitaalsuitgaven te kunnen gebruiken.
Terecht is dan ook reeds verondersteld
dat het niet in de bedoeling zal liggen op
korte termijn uit de thans te verkrijgen
agio-reserve, welke meer dan 50 pet. van
het vergrote kapitaal zal bedragen, een
bonusuitkering aan aandeelhouders te
doen, want ook dit zou het nominale kapi
taal belangrijk doen stijgen en voor de toe
komst een veel groter bedrag voor de uit
kering van dividend vergen, tenzij men tot
dividendverlaging zou willen overgaan,
hetgeen wel niet in de bedoeling zal liggen.
Het enige voordeel voor aandeelhouders
van deze emissie a 570 pet. is hierin gele
gen dat thans bij verder stijgende winsten
gemakkelijker een hoger dividend kan
worden uitgekeerd. Het nominale kapitaal
stijgt immers met niet meer dan rond
150 miljoen, dat is een achtste deel van
het thans uitstaande kapitaal. Na de emis
sie zal het kapitaal van de Koninklijke
rond 1350 miljoen bedragen, terwijl de
eenzelfde bedrag zal hebben belopen en
een dividendverhoging van bijv. 5 pet. zou
het uit te keren dividendbedrag met niet
meer dan ca. 100 miljoen doen stijgen.
De emissies van de Koninklijke-Shell
komen ook daarom niet op een gunstig
tijdstip, omdat er thans van een overpro-
duktie van olie wordt gesproken en de
olieprijzen in de V.S. de laatste tijd zijn
verlaagd. Voorts kan het toenemend na
tionalisme in de landen van het Midden-
Oosten, waar een zeer groot deel van de
wereldolieproduktie wordt voortgebracht,
als een bedreiging voor de aldaar werken
de oliemaatschappijen worden gezien. Ook
de politieke strubbelingen in het olierijke
Henschel Werke G.m.R.H.
Op 1 januari 1958 is de nieuwe firma Henschel
Werke G.m.B.H. opgericht onder een geheel nieu
we leiding. Deze Henschel Werke hebben van
Henschel Sohn de totale fabrieken, tezamen
met het totaal van het aldaar werkzame personeel,
overgenomen. Eveneens zijn alle binnen- en bui
tenlandse vertegenwoordigers van de fabriek dooi
de Henschel Werke overgenomen. De firma Hen
schel Sohn heeft op 31 december 1957 het voor
gestelde akkoord beëindigd en zal alle schuld
eisers voor 100 °/o voldoen. Met deze financiële
verplichtingen heeft de nieuwe firma Henschel
Werke niets te maken. Door Henschel Werke
werd eveneens de totale orderportefeuille over
genomen. een orderportefeuille welke ruim DM
200 miljoen vertegenwoordigt, waardoor reeds de
volle produktieeapaeiteit voor het hele jaar 1958
volledig kan worden gebruikt.
Derde oliebron in Peru
De Peruviaanse oliemaatschappij ,,E1 Oricnte"
is er met de hulp van Duitse deskundigen in ge
slaagd een derde oliebron in werking te stellen
in de tropische wouden van de provincie Loreto
bij Maquia. De maatschappij wordt gefinancierd
met Peruviaans kapitaal, maar zijn technici zijn
Duits. Men heeft sinds twee jaar naar olie in het
oerwoudgebied gezocht. De nieuw aangeboorde
bron is de grootste van de drie, aldus een zegs
man van de maatschappij. Men gaat nu pogen
een vierde te openen. (UP)
Loonsverhoging bij Volkswagen
Aan de employés van de Volkswagenfabrieken
is een loonsverhoging van 6 percent toegekend,
zo is door Volkswagen-woordvoerders bekend ge
maakt. Per 1 januari 1959 komt er nog 2.3 per
cent bij, zo werd verklaard. Over de verhogingen
is overeenstemming bereikt tussen de Duitse
Metaalbewerkersbond en de Volkswagendirectie.
(UP)
Duitse goud- en deviezenreserves
De Westduitse goud- en deviezenreserves zijn
in de week tot 15 januari met ongeveer 178 mil
joen D M. gedaald tot ongeveer 23.670 miljoen
DIM., zo maakt de Deutsche Bundesbank bekend.
De goudreserve daalde met 141 miljoen D.M. tol
10.461 miljoen D.M.
Venezuela betekenen voor de aldaar
werkende maatschappijen nieuwe zorgen.
Niettemin blijft de Koninklijke-Shell een
internationaal concern, dat op het kapi
taal een grote aantrekkingskracht uit
oefent en het zou daarom te betreuren
zijn als het Nederlands bezit van de aan
delen door de huidige emissie verhoudings
gewijs opnieuw zou verminderen. Maai
de emissie is voor de Nederlandse kapi
taalmarkt wel een krachtproef, nu de Wo
ningbouwlening, tezamen met de rente-
spaarbrieven reeds ongeveer 500 mil
joen aan de kapitaalmarkt heeft onttrok
ken en ook een aantal andere 6 pets. le
ningen zijn uitgegeven.
Opmerkelijk is dat deze emissies met
een daling van de rentestand zijn gepaard
gegaan, zodat er thans reeds sprake van
is dat men tot 5Va pets. leningen zal over
gaan, nu de 6 pets. belangrijk boven pari
noteren. De discontoverlaging door de
Nederlandsche Bank kwam dan ook
niet onverwacht, nu de betalingsba
lans zich de laatste maanden weer in gun
stige zin ontwikkelt en de goud- en devie
zenvoorraad bij de bank tot boven 4 mil
jard is gestegen, een vooruitgang van
930 miljoen sinds 9 september.
In de V.S. is het disconto deze week voor
de tweede maal sinds augustus van het
vorige jaar verlaagd, nu van 3 tot 2l/a pet.,
hetgeen men, evenals de verlaging van
het dekkingspercentage voor niet-contan-
te affaires op de New-Yorkse effecten
beurs van 70 tot 50 pet., als een poging
van de regering beschouwt om de acti
viteit in de bedrijfswereld weer op toeren
te brengen.
Op de ter inschrijving aangeboden
1.750.000 in de 6 percent lening bisdom
Rotterdam, is zodanig ingetekend, dat
slechts op een geringe toewijzing kan wor
den gerekend.
De staatssecretaris van Economische
Zaken heeft in een brief aan de voorzit
ter van de Tweede Kamer der Staten-Ge-
neraal aangeboden het zesde verslag over
de tenuitvoerlegging van de wet, houden
de een tijdelijke regeling betreffende af
betalingsovereenkomsten. Hij deelt hierin
mede, dat de indruk bestaat, dat in de
eerste drie kwartalen van 1957 de ver
koop op afbetaling in zijn geheel nog is
toegenomen, waarbij rekening moet wor
den gehouden met de seizoensinvloeden,
maar dat het tempo van de toeneming
aanzienlijk is vertraagd, hetwelk mede
veroorzaakt wordt door de beperkingen
van de afbetalingsbeschikking 1956.
In dit verband kan er nog op worden
gewezen, aldus de staatssecretaris, dat ook
de cijfers van de gemeentelijke volkskre
dietbanken, de particuliere geldschietban-
ken en de betaalzegelkassen in de eerste
drie kwartalen van 1957 een toeneming van
de omzet te zien geven.
Ofschoon televisietoestellen en koelkas
ten slechts een beperkt deel van het af
betalingspakket vormen, is de vrije ster
ke omzetstijging van deze dure consump
tiegoederen bij de afbetalingsmagazijnen
in 1956 ten opzichte van 1955 welke
stijging zich in 1957, naar mag worden
aangenomen, heeft voortgezet merk
waardig, aldus de staatssecretaris.
De Nederlandsche Internationale Weg
vervoer Organisatie (NIWO) deelt mede.
dat het Nederlandse internationale weg
vervoer in ongeveer 10 jaar 9.400.601 ton
heeft vervoerd tegen een vrachtbedrag van
219.199.596,—. Het jaar 1957 heeft een
veel geringere stijging in gewicht en
vrachtbedrag gegeven dan de jaren hier
aan voorafgaande.
In de algemene vergadering van de Ne
derlandse Overzee Bank n.v. heeft een
aandeelhouder de directie vragen gesteld
over de n.v. Fridorfabrieken. De directie
antwoordde zich door deze vragen ver
rast te voelen. De kwestie vormt geen
punt van de agenda en is dus niét aan de
orde. De voorzitter achtte zich dan ook
niet verplicht de vragen te beantwoorden.
Een andere aandeelhouder vroeg waar
door in het laatste kwartaal van 1957 een
achteruitgang in het eigen bedrijf van de
Nederlandse Overzee Bank viel te bespeu
ren. De directie antwoordde desgevraagd,
dat een en ander schuilt in de geld-
schaarste, die een ongunstige invloed
op het bedrijf heeft gehad in verband met
het financieren van de internationale goe
derenhandel, daling van de goederenprij-
zen enzovoorts. Toch is de directie tot op
heden met de lopende gang van zaken te
vreden. Het boekjaar is echter nog lang
niet achter de rug en over de vooruitzich
ten valt moeilijk een oordeel uit te spre
ken.
Wat de dochtermaatschappij, de Am
sterdamse Liquidatiekas betreft, deelde
de directie desgevraagd mee dat, ge
zien de omstandigheden, de termijnmarkt
in rubber mogelijk in de toekomst iets kan
achteruitgaan wegens de concurrentie van
de synthetische rubber en het wegvallen
van het produkt uit Indonesië. Natuurrub
ber echter zal altijd in voldoende mate
de aandacht blijven vragen. Op de termijn
markt voor aardappelen (een binnenlands
produkt) worden grote omzetten ver
wacht. Het jaarverslag werd met één stem
tegen goedgekeurd.
ADVERTENTIE
Een grote partij ingeruilde naaimachines wordt door ons
uitverkocht tegen zeer lage prijzen.
TRAPNAAIMACHINES in cabinettafels en kastmeubels, diverss merken,
in prijzen vanaf 50.t.m. f 275.
HANDNAAIMACHINES, diverse merken, in prijzen vanaf 25.t.m. ƒ100.
DRAAGBARE ELEC. MACHINES, div. merken, in prijzen v.a. /125.t.m. 275
OVERJARIGE DRAAGBARE ELEC. MACHINES (gloednieuw) en demonstratie
machines voor zeer aantrekkelijke prijzen.
Machines worden uitsluitend a contant verkocht
met volledige schriftelijke garantie op alle onderdelen.
KLEINE HOUTSTRAAT 112 - TELEFOON 11142
HAARLEM
Bij de textielfabriek „Holland" n.v. is
een werktijdverkorting ingevoerd voor de
vrijdag en de zaterdag. In totaal zullen de
arbeiders, met inbegrip van de ploegen-
arbeiders, in die dagen veertien uur kor
ter werken. De directie van de n.v. Span
jaard te Borne heeft, met toestemming
van de arbeidsinspectie, besloten tot een
verkorte werkweek over te gaan. Het be
drijf zal voorlopig op zaterdag zijn geslo
ten. Enkele afdelingen zullen reeds op
vrijdagmiddag worden stilgelegd. Voor
het gehele bedrijf houdt dit een werktijd
verkorting van tien percent in.
Bij de n.v. Ned. Kabelfabriek te Delft
waar sinds dinsdag een 4-daagse werk
week is hebben 65 werknemers on
der wie zeven boven de pensioengerech
tigde leeftijd mondeling aanzegging ge
kregen dat een ontslagaanvraag voor hen
bij het gewestelijk arbeidsbureau is inge
diend. Van de zijde van de directie der
N.K.F. vernamen, wij, dat deze maatre
gel op zichzelf staat. De verwachting is
dat geen verdere ontslagen zullen volgen.
Omdat, naar men verwacht, de activiteit
op het gebied van tractie en telefoonfa-
bricage in 1958 belangrijk geringer zal zijn
dan in voorafgaande jaren, heeft de direc
tie van Heemaf n.v. zich genoodzaakt ge
zien maatregelen te nemen om de perso
neelsbezetting in te krimpen. Ongeveer
60 personen zullen ontslagen worden. Bij
de Heemaf werken ongeveer duizend per
sonen.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
weldra elke week een kosteloos blad mei tongstrolende
recepten en vele tijdsparende tips afwasbare plastic-band
om de recepten te bundelen (voor U als vaste klant 10 cent)
BEROEMDE KOKS HELPEN IN UW KEUKEN!
Reserveer nu reeds een exemplaar bij Uw vakman-slagerl
Vannacht daalden de temperaturen bo
ven het sneeuwdek hier en daar tot meer
dan tien graden beneden het vriespunt.
Aan de kust kwam lichte vorst voor: in het
binnenland matige tot strenge vorst. De
laagste temperatuur min elf graden
werd in De Bilt gemeten. Intussen voltrek
ken zich belangrijke veranderingen in de
luchtdrukverdeling. Door krachtige lucht
drukstijgingen komt in midden-Europa een
omvangrijk hoge drukgebied tot ontwikke
ling. Luchtdrukdalingen langs de oceaan-
kust hebben een verder naar het oosten
doordringen van de depressieactiviteit tot
gevolg.
Daardoor wordt met zuidelijke wind
zachte lucht naar Engeland gevoerd. De
voorste begrenzing van deze zachte lucht
naderde zaterdagochtend oost-Engelgnd.
In ons land neemt de bewolking op de na
dering van dit front toe. De komende nacht
zal de vorst afnemen terwijl morgen lichte
dooi is te verwachten waarbij het sneeuw
dek langzaam slinkt.
WEERRAPPORTEN
Temperaturen: bul ten
en binnenland: heden
morgen 7 uur. Neerslag:
laatste 24 uur.
Zondag 26 januari
Zon op 8.30 uur, onder 17.16 uur.
Maan op 10.39 uur, onder uur.
9 Maandag 27 januari
Zon op 8.29 uur, onder 17.18 uur.
Maan op 11.03 uur, onder 00.40 uur.
Maanstanden
28 jan. 03.16 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zondag 26 januari
Hoog water 7.35 en 19.51 uur
Laag water 3.04 en 15.25 uur.
Maandag 27 januari
Hoog water 8.14 en 20.33 uur.
Laag water 3.38 en 16.01 uur.
Helsinki
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Aberdeen
Londen
Amsterdam
Garmisch P.
Brussel
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Madrid
Berlijn
Frankfort
München
Zürich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Rome
Ajaccio
Mallorca
Algiers
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
geheel bew. windst. -5
zwaar bew. windst. -5
geheel bew. windst. -5
onbewolkt zw -6
geheel bew. windst.
half bew. zzo 2
onbewolkt zzo -7
onbewolkt zzw -9
onbewolkt z -4
mist zzo -7
onbewolkt o -2
onbewolkt ozo 2
geheel bew. nno -4
onbewolkt nnw 3
geheel bew. windst. -0
onbewolkt z -7
onbewolkt zw -4
geheel bew. wzw -3
zwaar bew. windst.-15
geheel bew. windst. -4
onbewolkt ono -8
sneeuw
mist
onbewolkt
zwaar bew.
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
Vlv. Z.-Limb. onbewolkt
wnw
w
ono
o
nw
windst.
z
z
z
z
zzo
zzo
z
zzo
-1
-17
5
5
2
2
-2
-3
-2
-9
-8
-6
-7
-5
1
1
1
0
0
0,1
2
0,2
5
0
3
2
0
0
0
1
0,1
0
0
0
0
0
4'
0,6
0
0
0
0
0
0.1
0,1
0,1
0
0,1
Sneeuwhoogten: Den Helder Ypen
burg 11 cm, Vlissingen 6 cm, Eelde 10 cm,
De Bilt 18 cm, Twente 9 cm, Eindhoven
3 cm, vliegveld Zuid-Limburg 3 cm.
46. Toen de inrichting van de tent tot in
de puntjes was verzorgd, ging Joris neu
riënd inspecteren. Ook de wijze meester
verkeerde nu in een opgewekter stem
ming. Joris' spitsvondige redenering had
hem er helemaal van overtuigd, dat het
't beste was voor de geest van de wester
ling, wanneer zijn lichaam zich niet al te
gerieflijk voelde. Met een verliefde blik
bekeek hij een spijkerbed en bevoelde
verrukt de scherpe punten. „O, Broeder
Goedbloed", prevelde hij, „dat ik ooit ge
twijfeld heb aan de juistheid van uw ge
dachten! O, hoe gaarne zou ik mij thans
op dit rustbed uitstrekken om zijn heilza
me werking te ondergaanPanda keek
twijfelend van de oosterling naar het bed.
Tsjongesprak hij. „Zou u dat echt
prettig vinden? Nou, maar ik ben bang
dat de westerlingen daar anders over zul
len denken!" „Dat moet je niet zeggen,
Panda", meende Joris. „Daar zijn onze
spiegels juist voor". En hij liep energiek
naar buiten om met de verzameling lach
spiegels te gaan schuiven. „De spiegels?"
riep Panda verbaasd. „Hoe kunnen die
spiegels nu maken, dat westerlingen
graag op een spijkerbed gaan liggen?"
Naar uit internationale financiële kringen
wordt vernomen is het door Frankrijk in
gediende verzoek tot beschikbaarstelling
door het Internationale Montetaire Fonds
(I.M.F.) van een krediet van 131.250.000
dollar aan de bestuursraad voorgelegd.
Deze zal waarschijnlijk woensdag over het
verzoek beraadslagen. Het betreft een deel
van het nog resterende gedeelte van het
Franse quotum. Naar men meent te weten
zal Frankrijk in de loop van het jaar er
naar believen over kunnen beschikken. De
algemene indruk is, dat er geen enkele
moeilijkheid zal ontstaan en dat het Franse
verzoek zal worden ingewilligd.
ADVERTENTIE
en rheumatische pijnen
wrijft U weg met
Onder auspiciën van en op instigatie van
de Vereniging Effectenbescherming te
's Gravenhage zijn in november van het
vorige jaar namens 82 gedupeerde houders
van obligaties en aandelen der n.v. Fridor
fabrieken te 's Gravenhage dagvaardin
gen uitgebracht tegen de twee emitteren
de bankinstellingen, de Nederlandse Over
zee Bank en de Banque de Paris et de
Pays Bas. Tevens werden gedagvaard de
commissarissen en de directeuren der
n.v. Fridorfabrieken.
Naar het ANP van de Vereniging Effec
tenbescherming verneemt zal deze zaak
op 11 februari in verdere behandeling ko
men bij de Haagse arrondissementsrecht
bank. Teneinde de mogelijkheid van een
minnelijke schikking open te houden had
de Vereniging Effectenbescherming tot-
dusverre aan deze zaak geen ruchtbaar
heid gegeven. In verband met het feit, dat
de kwestie Fridor ter sprake is gekomen
in de jaarvergadering van de Nederland
se Overzee bank en met de verklaringen
van het bestuur der bank dienaangaande
meent de Vereniging Effectenbescherming
mede in overleg met haar juridische raads
man, rar. J. Th. Vermeulen, bovenge
noemde stilzwijgendheid niet langer in
acht te behoeven te nemen.
(Voor de beurs zie pagina 7).
Nederland importeert meer en meer
bloembollen uit Zuid-Afrika, namelijk van
de populaire chincherinchee, een hoge
plant met bossen witte en gele bloemen.
De export van chincherinchee-bollen naar
Nederland, Engeland, Duitsland en Skan-
dinavië neemt gestadig toe. In de afgelo
pen maand heeft de K.L.M. 'alleen al an
derhalve ton bloembollen naar Europa ver
voerd.
ADVERTENTIE
Bron. Ver in het hoge noorden van Zwe
den vijftig kilometer van Jokkmokk
hebben twee Lappen een warme lucTit-
bron ontdekt en geleerden hebben nog
niet kunnen vaststellen wat voor gassen
hier uit de aarde stromen. Een ura-
nium-zoeker, heeft opgemerkt dat een
lucifer die bij de witte rookzuil werd
gehouden zwart werd, hetgeen kan dui
den op de aanwezigheid van een pe.
troleumbron.
Drie is teveel. Een in de steek gelaten
Britse drieling (jongetjes van 18 maan
den) moest het vrijdag nog steeds zon
der pleegouders stellen, ondanks hard
nekkige pogingen van de Londense dis-
trictsraad de kleintjes onderdak te bren
gen. De raad wil, lat de drieling bij
elkaar blijft, maar tot nu toe hebben
zich alleen maar kandidaat-pleegouders
gemeld, die één of hoogstens twee van
het drietal tot zich willen nemen.
Nieuwe. Koning Boudewijn van België
heeft de heer Rogier Motz benoemd tot
minister van Economische Zaken van
België. Deze werd op 2 april 1939 tot lid
van de Belgische kamer van volksver
tegenwoordigers gekozen. Hij was lid
van de liberale fractie. In juni 1945 werd
hij voorzitter van de liberale partij en
op 7 maart 1946 senator.
Bouwzwendel. De minister van Justitie
van Sleeswijk-Holstein, dr. Bernhard
Leverenz, heeft verslaggevers vrijdag
medegedeeld, dat een aantal aanne
mers in de periode 1951-1957 bij de uit
voering van 4.380 openbare bouwwer
ken, ter waarde van 250.000.000 mark,
prijsafspraken heeft gemaakt, waar
door de staat schade heeft geleden.
Branden. Terwijl de I ondense brandweer
nog druk bezig was met het blussen
van de grote brand op de Smithfield-
markt, waarover eerder is bericht,
kwam een melding binnen van een
tweede grote brand in Bermondsey.
Daar brandde de benedenverdieping van
een vier verdiepingen hoog gebouw.
Later kwam er nog een derde grote
brand bij: een houtopslagplaats te
Notting Hill, die al een vuurzee was
toen de brandweer arriveerde.
Voorstel. De Moskouse bladen melden, dat
de leider van de communistische partij
in de Sovjet-Unie, Kroesjtsjev, heeft
voorgesteld, dat de staats- en collec
tieve landbouwbedrijven hun eigen
tractors en machinerieën zullen be
zitten in plaats van deze te betrekken
van machine- en tractorstations, zoals
reeds vele jaren gebruikelijk is.
Vlammen. Een Mongoolse regeringscom
missie onder leiding van vice-premier
Maider stelt een onderzoek in naar de
schade, die de zware aardbeving van 4
december in Mongolië heeft aange
richt. Zij trof een dun bevolkt gebied.
Er zijn volgens de laatste berichten 30
doden of vermisten. Ingesloten en later
bevrijde bergbeklimmers zeiden, dat
tijdens de beving uit de top van de
berg Bogdo grote vlammen schoten.
Benzine. Een vijftienjarig Westduits meis
je, dat in een chirurgische kliniek van
München wegens een acute blindedarm
ontsteking zou worden geopereerd,
kreeg bij vergissing een injectie met
benzine, in plaats van met een verdo
vingsmiddel, hetgeen ondanks krachtig
ingrijpen van de chirurg, binnen enke
le minuten haar dood tengevolge had.
Nalatigheid ten aanzien van de etiquet-
ten op de flessen bleek de oorzaak te
zijn.
Dronken. Een dronken kapitein van het
Zuidkoreaanse leger heeft vrijdag vier
mede-officieren en twee soldaten dood
geschoten en vervolgens zelfmoord ge
pleegd.
Bewijs. De Amerikaanse produktieleider
Mike Todd en zijn echtgenote, filmster
Elisabeth Taylor, hebben elkander vrij
dagavond te Praag, ten aanschouwe
van Tsjechoslowaakse verslaggevers en
fotografen, herhaaldelijk omhelsd,
„opdat u zelf kunt zien dat de in be
paalde Franse dagbladen verschenen
berichten, dat wij getwist hebben, on
gegrond zijn".
Nieuw recht. De procureur-gener.aal van
Oost-Duitsland, dr. Ernst Melsheimer,
heeft in het blad „Nieuw Recht" ver
klaard, dat dwangarbeid weliswaar
thans niet bestaat in Oost-Duitsland,
doch dat de hiermede opgedane ervarin
gen in andere socialistische landen wor
den bestudeerd en dat invoering in
Oost-Duitsland zal worden overwogen.
Aan lof over de schoonheid van ons
land heeft het in het verleden zeer zeker
niet ontbroken. En die prijzende uitlatin
gen waren niet alleen van buitenlanders
afkomstig, maar werden ook door landge
noten gespuid. Misschien klinkt het in on
ze oren wat overdreven, toen Marnix van
St. Aldegonde in 1572 ons land in de Sta
tenvergadering te Dordrecht „het ooghe-
lijn van Europa, de bloem
van alle landouwen en dat
prieel des aardbodems" noem
de, maar hoewel deze termen
sterk afwijken van de op
schriften die momenteel de
toeristenfolders sieren, er
blijkt toch in ieder geval uit,
d.al Marnix een open oog had
voor de schoonheid van deze streken.
Onafhankelijk van allerlei ontboezemin
gen, waaraan dichters en niet-dichters
zich in al darf niet welluidende termen zijn
te buiten gegaan, moeten we toch wel
even de nadruk leggen op de ethische waar
de die van het natuurschoon kan uitgaan.
In minder deftige bewoordingen zouden
we kunnen zeggen, dat de mens door het
contact met de natuur een gevoel van ver
heffing kan ondergaan. En die verheffing
zal, naar veler m.ening, groter zijn naar
mate die schoonheid beter in haar oor
spronkelijke staat bewaard werd. Mr. P.
G. van Tienhoven, de krachtige en onver
moeide ijveraar voor het behoud van ons
natuurschoon, heeft dit in 1930 als volgt
uitgedrukt: „De woeste gronden verte
genwoordigen een schat van levensgenie
tingen, die niet in waarde is uit te druk
ken". Dr. Hofstra heeft voorts gewezen
op de religieuze zijde van de natuurbe
schouwing die bij primitieve volken en bij
de landelijke bouwkunst in grote delen
van Europa zo sterk tot uiting komt. Mo
menteel is vrijwel ieder er wel van over
tuigd dat het publiek behoefte heeft aan
ontspanning in de vrije natuur, als ge
volg waarvan plannen zijn en worden ont
worpen om te komen tot een stelsel van
natuurmonumenten als we deze stati
ge uitdrukking eens mogen bezigen waar
de mens in de eerste plaats
kan ontkomen aan de sfeer
van de grote stad en dichtbe-
*~v j vollcte wooncentra, waarvan
bos, heide en duinen een ga-
voel van bevrijding, waarvan zij zich lang
niet altijd bewust zijn, maar welk gevoel
desondanks op hun stemming inwerkt. Wc
zouden dit welhaast als een typische
reactie van de stedeling willen kenschet
sen, omdat, de boeren in het algemeen een
geheel ander gevoel voor schoonheid heb
ben en vruchtbare, eventueel gecultiveer
de, bouw- en weilanden minstens even
sterk waarderen als de stedeling de „lief
lijke natuur" bewondert. Voor de stede
ling staat natuurschoon in de meeste ge
vallen gelijk met hossen, boeren hebben
vaak een open oog voor de schoonheid van
het geheel, vandaar dat zij het weide
landschap in zijn wisselende stemmingen
kunnen waarderen, terwijl het grote pu
bliek hier weinig om geeft. Met dat al
hebben we nog steeds niet gesproken
over onze natuurmonumenten zelf.
Daarover een volgende keer.
Nadruk, verboden.
H. Petition
