LPG
WOLLEN
AUTO-PLAIDS
J. Th. K O R T
NEDERLANDSE WERELDPRIMEUR
Auto-biografie van de Spijker
De gouden jubileum CHEVROLET
U
Garage van Wijk
GEVAARLIJKE SECONDEN
MERCEDES-BENZ
Andermans fouten verbeteren
AMSTERDAMS® RIJTUIGMAATSCHAPPIJ
NOVITEITEN
„De gouden jubileum Chevrolet"
na een moment
van verblinding
complete
installatie
incl. inbouw, v.a. f 6SO.-
Grote collectie
in bijzonder fraaie ruiten
1 1 1 rn 1
STAND No. 29
CHEVROLET 1958
INBOUWSTATION
GOED RIJDEN IS OOK:
LEIDSEVAART 10,
HAARLEM
wmmmr TELEFOON
11214 i
Overveen Telefoon 10503
Bloemendaalseweg hoek Zijlweg
HAARLEM - HEEMSTEDE
ZANDVOORT - DMUIDEN
WOENSDAG 12 FEBRUARI 1958
Voor het eerst sinds 1924, toen de
Spijker-automobielenfabriek voor de laat
ste keer haar befaamde wagens expor
teerde, staat er weer een Nederlandse auto
op de RAI, de DAF-personenwagen, die
niet alleen door zijn aantrekkelijke ver
schijning, maar ook door zijn revolutio
naire constructie sterk de aandacht heeft
getrokken. In plaats van een conventio
nele versnellingsbak, koppeling, cardanas
en differentieel heeft deze wagen 'n auto
matisch werkend versnellingsmechanisme,
de „Variomatic" met een oneindig aantal
versnellingen, continu variërend tussen
een eerste versnelling en een overdrive. In
de Variomatic worden V-snarcn toege
past. Deze lopen over snaarschijven, waar
van de ene helft ten opzichte van de an
dere verschuifbaar is. De werkzame dia
meter van de schijven kan hierdoor va
riëren.
De voorste schijven worden via een ver
deelkast door de motor aangedreven. Van
de achterste schijven zit er op elke pendel-
as één. Wanneer het voertuig in beweging
komt, liggen de V-snaren op de voorste
schijven op kleine diameter en op de ach
terste schijven, dus aan de wielzijde, op
grote diameter. Het motortoerental wordt
dus omgezet in een langzame rotatie van
de achterwielen.
Bij toenemend motortoerental oefenen
een aantal met de voorste schijven mee
draaiende centrifugaalgewichten een
steeds groter wordende druk uit op de
verschuifbare schijfhelft. Door deze druk
worden de V-snaren in de voorste schijven
gedwongen op een grotere diameter te
gaan lopen, terwijl zij gelijktijdig naar een
kleinere diameter op de achterste schijven
getrokken worden, tegen een op de ver
schuifbare achterste schijfhelft werkende
veerdruk in, die de snaren steeds gespan
nen houdt.
Uitsluitend door indrukken van het gas
pedaal varieert de Variomatic geleidelijk
van de maximale reductie naar de over
drive. Er wordt verder nog gebruik ge
maakt van het motorvacuum om de re
ductie aan te passen aan de belastingstoe
stand van de motor. Bij toenemende weg
weerstand bijvoorbeeld op een helling,
wordt automatisch teruggeschakeld. Te
vens wordt ervoor gezorgd, dat bij het af
rijden van een helling op de normale ma
nier op de motor wordt afgeremd.
De Variomatic kiest automatisch de juis
te overbrengingsverhouding, aangepast
aan motortoerental, wagensnelheid en
wegweerstand van het moment.
Een tweede eigenschap van de Vario
matic is, dat hij volledig de functie over
neemt van het differentieel. Bij de Vario
matic wordt ieder wiel apart aangedreven
door een V-snaar. Hierdoor is een snel-
heidsverschil tussen linker- en rechterwiel
mogelijk, dank zij een individuele aanpas
sing van de reductie op het linker- en
rechter-schijvenpaar. Deze differentieel-
werking heeft bovendien de bijzondere
eigenschap, dat ieder wiel naar de mate
van zijn adhaesie op de grond, zijn maxi
male aandrijfkracht kan blijven over
brengen. „Weglekken" van het gehele ver
mogen via een tollend wiel is onmogelijk.
De achterste schijf, gemonteerd op de
pendelas, maakt tijdens het doorveren een
kantelende beweging ten opzichte van de
voorste schijf. De flexibiliteit van de V-
snaar laat zeer grote wieluitslagen toe.
De revolutionaire DAf-transmissie.
Het fraaie sportmodel van een Duitse kleine auto, de Maico, die sinds kort
in Nederland wordt, geïmporteerd.
De 39ste RAI-tentoonstelling, inter
nationaal gezien de eerste auto-expositie
in dit jaar, toont talrijke noviteiten,
waartoe wij niet alleen de werkelijk
geheel nieuwe auto's willen rekenen zo
als de DAF, die ongetwijfeld de clou
van deze tentoonstelling zal zijn, maar
ook die nieuwelingen, die in het buiten
land wèl, maar hier nog niet geëxpo
seerd zijn geweest, al zal men er mis
schien wel eens een op de Nederlandse
wegen zijn tegengekomen.
In de zich steeds uitbreidende cate
gorie kleinere auto's treft men behalve
de DAF een zevental nieuwelingen aan,
zoals de Zündapp „Janus", waarin de
passagiers twee aan twee rug-aan-rug
zitten en de motor zich tussen de zittin
gen bevindt. Nieuw is ook de Maico, pas
kort geleden hier te lande geïmporteerd,
waarvan vooral het fraaie sportmodel
wel bewonderd zal worden. De andere
kleintjes heten Bianchina, Vespa 400,
DKW 600, Goggomobil 600 (wiens aan
wezigheid nog niet zeker is) en BMW
600.
In de categorie grotere wagens is er
de wereldpremière van de Sunbeam
Rapier. Uit Engeland komen ook de
Wolseley 1500 cc, de Riley 1,5, en nieu
we modellen van de Humbcr Ilawk, de
Vauxhall Cresta, en Velox, en de
Standard Pennant en Enseign, uit Zwe
den de Volvo Amazon, uit Italië de Fiat
1200, (de vervanger van de Fiat 1100
TV) de Lancia Flaminia en Appia en de
Alfa Romeo 2000. De E.M.W. Wartburg
Sport verschijnt van achter het IJzeren
Gordijn, Tsjechoslowakije stuurde een
tweezitter-cabriolet van de Skoda 450.
Nieuwe Fordmodellen kwamen uit
Duitsland (Taunus 17 M), uit Frankrijk
(Chambord en Banlieu) en uit Amerika
(Edsel en Thunderbird). Van onze oos
terburen ziet men voorts de DKW 1000.
het exportmodel van Auto Union, en het
nieuwe type Mercedes Benz 300. Van de
grote Amerikanen zijn ook Chevrolet,
Packard, Buick en Oldsmobile met 1958-
modellen vertegenwoordigd.
De snelste auto's op deze RAI zyn
de Railton Mobil Special (634,2 km per
uur) en de experimentele turbine-auto
van Renault, de „Etoile filante" (308,9
km per uur). Om eventuele misverstan
den te voorkomen: ze zjjn niet te koop
Dit is de eerste „automobiel" die in
Nederland werd vervaardigd.
Twee broers in Eindhoven hebben er
voor gezorgd dat Nederland weer ge
rekend kan worden tot de landen, waar
personenauto's worden gemaakt. Dit feit
wekt onwillekeurig herinneringen op
aan twee andere broers, die in het begin
van deze eeuw hetzelfde deden. Het
waren de gebroeders Hendrik en Jacob
Spijker en de automobielen, die zij in
hun Amsterdamse fabriek vervaardig
den, hebben hun naam tot ver buiten
het continent een grote bekendheid
gegeven.
De geschiedenis van de eerste Neder
landse fabriek van automobielen begint
reeds enkele jaren vóór de. eeuwv.usseling.
toen de gebroeders Spijker een bescheiden
bedrijf hadden, waar weliswaar geen auto's,
maar rijtuigen werden gebouwd.
In die tijd verschenen de eerste produk-
ten van thans nog bekende Amerikaanse
en Europese automobielfabrieken en de
beide broers moeten toen reeds hebben
ingezien, dat deze voor die tijd zeer mo
derne vervoermiddelen wel eens geduchte
concurrenten voor hun rijtuigen zouden
kunnen worden. Zij besloten ook automo
bielen te gaan vervaardigen en richtten
een naamloze vennootschap op, waarvoor
het in die jaren respectabele bedrag van
zevenhonderdduizend gulden werd bijeen
gebracht.
De eerste Spijker-auto bleek een zelfs
in die tijd opzienbarende conceptie te zijn.
De motor was een omvangrijke [Zescylinder,
die meer dan de halve wagenlengte besloeg.
Een -andere nieuwigheid was, dat alle vier
de wielen werden aangedreven door middel
van cardanassen, een systeem, dat nog op
geen enkele auto was toegepast.
Door de prestaties en vooral ook door
de soliditeit van deze wagen kreeg de
naam Spijker spoedig bekendheid. En het
viercylinder-model met de karakteristieke
ronde radiateur, dat na de zescylinder
werd geproduceerd, verwierf zich eveneens
een goede reputatie. De wagens waren
echter, ook voor die tijd, peperduur, on
geveer vijfduizend gulden. Maar voor dat
geld konden dan ook alle speciale verlan
gens van de kopers bevredigd worden, om
dat van serieproduktie uiteraard geen
sprake was. Vermaard was het oerdegelijke
lakwerk van de Spijker, dat door rijtuig
schilders werd verzorgd. Voordat de lak-
laag werd aangebracht, waren er dertien
lagen grondverf nodig!
Maar door dit kostbare produktiesysteem
raakte Spijker langzamerhand achterop bij
buitenlandse automobielfabrieken, die tot
minder gecompliceerde fabricagemethoden
waren overgegaan. Successen als die in de
monsterrit Peking—Parijs, waarin een vier-
cylinder Spijker, bestuurd door de Frans
man Godard tweede werd, konden de neer
gang niet tegenhouden. En toen in 1907
Hendrik Spijker, na in Engeland bij wed
strijden successen behaald te hebben met
de zescylinder, het leven verloor bij de
stranding van de Harwichboot „Berlin" in
Hoek van Holland, scheen het met de
fabriek gedaan te zijn. Een faillissement
volgde in het voorjaar van 1908.
Toch verdween Spijker hierna niet. Er
kwam een nieuwe naamloze vennootschap
met nieuw kapitaal, er kwam een befaam
de autoconstructeur. Laviolette, uit België
naar Amsterdam, de fabricage-methoden
werdén gemoderniseerd en de fabriek wérd
leverancier van hofauto's. Maar ondanks
dit alles bleven de commerciële resultaten
onbevredigend.
Twee bekende vliegers, Henri Wijnmalen
en Frits Koolhoven, namen in 1914 de
fabriek over en gingen behalve auto's, ook
vliegtuigen bouwen. Dat heeft slechts vier
jaar geduurd. Een poging, in samenwerking
met een buitenlandse fabriek, kleine auto's
te produceren, had evenmin veel succes.
Er zijn daarna nog enige directiewisselin
gen gevolgd, maar niemand slaagde erin,
de onderneming weer op de been te hel
pen. En in 1926 kwam definitief het einde
van Nederlands eerste automobielfabriek,
van wier vermaarde produkten er nog
steeds enkele in ons land rondrijden!
Dit is de viercylinder Spijker-automo
biel, waarmee de Fransman Godard in
1907 als tweede eindigde in de
monsterrit Peking-Parijs.
\M,t
GENERAL MOTORS herdenkt in 1958 haar 50-jarig bestaan. Ter gelegen
heid van dit jubileum presenteert General Motors de mooiste en
technisch meest volmaakte Chevrolet, welke ooit in haar bestaan
werd gebouwd.
Wie veelvuldig 's nachts auto rijdt kan
in gevaar komen door oververmoeidheid,
niet alleen door de inspanning om in het
donker toch goed te zien, maar ook door
zuiver fysieke reacties in het oog, dat zich
telkens aan wisselende lichtsterkten moet
aanpassen.
In het oog, dat een lichtstraal opvangt,
doet zich een vijftigtal fysiologische reac
ties voor; sommige in het spier- en ze
nuwstelsel zoals het verwijden en ver
nauwen van de iris; andere zijn bioche
misch zoals de verandering van de pig-
mentaties van het netvlies. Wanneer de
verblinding eindigt, behoren zich de te
gengestelde verschijnselen voor te doen en
voor dat herstel is een zekere tijd nodig.
De duur daarvan hangt van verscheidene
factoren af, zoals leeftijd en gezondheids
toestand, het vitamine A-gehalte, de ver
moeidheid, de sterkte van het opgevangen
licht, de duur van de verblinding en de
intensiteit van het licht, waarop men zich
na de verblinding weer moet instellen.
Een autobestuurder van ongeveer der
tig jaar, met een normaal gezichtsvermo
gen en een normale gezondheid, kan nog
zeven tot acht seconden nodig hebben voor
herstel, nadat hij een met normaal ge
dimd licht rijdende tegenligger gepas
seerd heeft; na die zeven tot acht secon
den is hij pas in staat een zonder licht
rijdende wielrijder op te merken. Indien
hij met een snelheid van honderd kilome
ter per uur rijdt, heeft hij in die periode
ongeveer tweehonderd meter afgelegd...
Iedere automobilist weet uit ervaring
dat het gewenst is om bij het passeren
van een tegenligger de eigen rijbaan in
het oog te houden. Hij doet dat niet alleen
omdat op de eigen rijbaan een obstakel
zou kunnen opdoemen, maar ook omdat
licht, dat niet rechtstreeks het oog treft,
aanzienlijk minder verblindend is. Daar
om onderdrukt iedere automobilist de na
tuurlijke reflex om in het licht van de te
genligger te kijken.
Volmaakte combinatie van stijl en comfort - oerdegelijke structuur -
onovertroffen rijkwaliteiten - technische toepassingen, die u normaal
slechts op de allerduurste wagens aantreft I
Leverbaar in 6 verschillende modellen
DELRAY - BISCAYNE - BELAIR - IMPALA - BROOKWOOD en CORVETTE
dealer voor Haarlem, Bloemendaai, Overveen en Santpoort
PG
Door het aantal lichtpunten op een weg
te verminderen zou men de kans op ver
moeidheid bij de automobilist kunnen re
duceren. In Frankrijk zijn bijvoorbeeld
reflecterende lichtreclames op de weg bij
de wet verboden. Dit geldt ook voor fosfo-
riserende strips op auto's, ook al worden
die aangebracht in de veronderstelling dat
zij de wegveiligheid verhogen.
Omdat de verblindende werking van een
lichtbron geringer is naarmate het licht-
verspreidend oppervlak groter is, hebben
enkele Franse technici gepleit voor lang
werpige reflectoren met dezelfde licht
sterkte als de bolvormige autolampen.
In Frankrijk is tijdens een verkeersvei-
ligheidsweek gebleken dat bijna de helft
van de gecontroleerde auto's onvoldoend
gerichte koplampen had. Tijdens die
week konden autobestuurders zich laten
onderzoeken op hun reactievermogen op
verschillende lichtsterkten in hoeverre zij
tegen verblinding bestand waren.
Men zoekt nog steeds naar een systeem
van autoverlichting, dat de mogelijkheid
van verblinding van de tegenliggers zo
veel mogelijk voorkomt. De jongste ont
wikkeling gaat in de richting van de a-
symmetrische verlichting, waarvoor ech
ter speciale reflectoren en gloeilampjes
nodig zijn. Hiermee wordt het bezwaar
ondervangen, dat men bij het dimmen van
het grote licht een donker „gat" inrijdt
en obstakels aan de rechterkant van de
weg niet of te laat opmerkt. De a-sym
metrische verlichting geeft gedimd licht
op de linker weghelft, maar werpt een
lichtplek vooruit op de rechter weghelft
en op de rechterberm, zonder tegenliggers
te verblinden. Op de R AI wordt dit systeem
in de onderdelenstands getoond.
Hoewel de kwestie van
de verplichte rijexamens
voor bromfietsers voorlopig
van de baan is, ontslaat dit
de bromfietsers niet van de
plicht voldoende kennis van
de verkeersregels te heb
ben. Deze plicht geldt na
tuurlijk voor alle wegge
bruikers; dikwijls echter
blijken fietsers en brom
fietsers, die zich in het ver
keer mogen begeven zon
der een rijproef te hebben
afgelegd, onvoldoende ken
nis van de verkeersregels
te hebben.
De ANWB heeft zojuist
een boekje uitgegeven dat
speciaal is gericht op het
„langzame verkeer": fiet
sers en bromfietsers.
In de inleiding van dit
verkje wordt gezegd: „Ver
keersregels zijn afspraken
van weggebruikers die het
ln wezen goed met elkaar
menen". Een ieder dient
zich dan ook van deze af
spraken op de hoogte te
stellen, nog afgezien van
het feit dat ze, als wette
lijke voorschriften, een bin
dend karakter hebben.
Lang niet alle verkeerson
gevallen zijn te wijten aan
wegpiratisme: veel vaker
ligt de oorzaak in onbe
kendheid met de verkeers
regels. Kleine fouten wor
den nergens zó dikwijls en
zó zwaar gestraft als in het
verkeer. De inleider van
het boekje komt dan ook
tot de slotsom dat „goed
rijden" óók betekent: het
corrigeren van de fouten
die anderen maken.
Naast een overzicht van
de verkeersregels, met tal
rijke illustraties, voorbeel
den en verklaringen, bevat
het werkje ook vele nuttige
wenken. Zo wordt bijvoor
beeld gezegd: u kunt bij
een onbewaakte overweg
de wagenvoerder van de
trein een groot genoegen
doen door in zijn richting
te kijken en hem aldus
duidelijk te laten zien dat
u wacht. Ook wordt er nog
eens op gewezen dat brom
fietsers nog dikwijls fiet
sersgewoonten hebben over
gehouden; zij rijden „op
het gehoor", zonder te be
seffen dat het geluid van
hun eigen motor dat van
het verkeer overstemt en
zij gaan de bochten veel te
snel in, waardoor zij ge
dwongen worden deze veel
te ruim te nemen.
