Horen en zien
BUMBEL EN DE WENSHOORN
EEN WOELIGE TIJD
r
„De Toverwinkel" van Massine
Agenda voor
Haarlem
Jo Vincent gaat nog steeds
zingend door het leven
J
- maar nu als pedagoge -
WOENSDAG 5 MAART 1958
5
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN
Evolutie der mode
Aardig verziekt
De radio geeft donderdag
T el evisie programma
BIJ HAAR ZESTIGSTE VERJAARDAG
RADIO - TELEVISIE
REPARATIE
H. J. MAERTENS N.V.
Spaans toneel in de
hoofdstad
Verhoging der kinderbijslag
schept moeilijkheden
Divertissement van veertig jaar geleden
door het Nederlands Ballet vertoond
ONS VERVOLGVERHAAL
DOOR WERNER STEINBERG j
Hoogleraar experimenteel
kankeronderzoek
Mary Dresselhuys trapte
in glas, maar speelde
-X; v'
i*. ,x;x -XX
Veel genoegen hebben de kijkers dins
dagavond beleefd aan een historische
kostuumshow van de Vlaamse televisie,
door de NTS gerelayeerd, die in een aan
tal rijk-gemonteerde tafrelen een boeiend
en cultuurhistorisch verantwoord over
zicht gaf van de evolutie der mode dooi
de eeuwen.
Het begin, met de tableau-vivant-achtige
scènes van Griekse maagden en Egyp
tische courtisanen, grensde bedenkelijk
dicht aan kitsch, maar spoedig kreeg het
bonte schouwspel wat meer allure om
tenslotte, vooral in de sierlijke rococota-
freeltjes, zelfs een onvermoed hoogtepunt
van goede smaak en verfijnde mimische
humor te bereiken. De omvangrijke, bijna
overdadige decors van Maria do Mattois,
pasten zich over het algemeen voortreffe
lijk aan bij de voorstellingen die wij ons
maken van de diverse beschavingstijdper
ken; de choreografieën van Jeanne Bra
bants, variërend van onbeholpen huppel
dansjes tot monumentale onzin, vielen
echter veelal uit de toon. De kostuums
zelf met de bijbehorende opschik en kap
sels wij noemen bijvoorbeeld het ver
rukkelijke „Incroyables"-paar, de hoofse
middeleeuwse ridders en slotvrouwen en
het precieuze gezelschap uit de poeder
pruikentijd waren een feest voor het oog
en moeten kapitalen gekost hebben. Ook
het camerawerk, met enkele zeer ge
slaagde „superimposings" en veel afwisse
ling in „close-ups" en totaalopnamen, viel
te waarderen.
Het journaal bracht een aardige repor
tage over de laatste dagen van het bezoek
van Prinses Beatrix aan Suriname met
als extra-stunt een foto van haar aan
komst op het vliegveld van Lissabon, en
kele uren tevoren. De avond werd besloten
met een bijzonder spannende psycholo
gische thriller uit het oude Rank-reper-
toire: „Het uur der wrake" (The long me-
B eel'cl schenner
Van sommige ziekenuurtjes zou men
ziek worden als men het al niet was. Nu
weten wij uit ervaring, dat vele langdurige
patiënten het speciale ziekenprogramma
mijden, juist omdat zij niet extra aan hun
omstandigheden herinnerd willen worden.
Toch doen de meeste radioziekenbezoe
kers inderdaad hun best de toon der mee
warigheid te vermijden, waarbij ze soms
weer in een ander uiterste overslaan. Alex
van Wayenburg bijvoorbeeld, die zijn
„Zonnebloem" twaalf en een half jaar ge
leden een eigen gezicht gaf, is de altijd
even hartelijke, maar wat nadrukkelijke
moed-inspreker op godsdienstige grond
slag in tegenstelling tot Jan Koopman, die
het in „Bont palet" meer in de joviale
„zet-je-zorgen-opzij"-sfeer zoekt.
De gangmakers van „Onder de hoogte-
zon" en „De regenboog" houden het wat
dat betreft liever op de middenweg, die
ook in dit geval de juiste is. Wat. we op
sommige niet alle ziekenuurtjes te
gen hebben, is vooral dat ze hetzelfde pro
beren te bieden wat de radio-omroep de
gehele dag reeds doet, maar dan zonder
speciaal etiket. Zeker: correspondentie,
prijsvragen zelfs en ook interviews en
causerieën of cursussen kunnen een kern
achtige bijdrage tot zo'n speciaal program
ma vormen. Maar het onophoudelijk
draaien van lichte grammofoonplaten heeft
weinig zin: krijgt die muziek voor een
zieke ineens een andere betekenis dan
wanneer ze „voor iedereen" wordt gege
ven? Toch bestaan de ziekenprogramma's
nog steeds voor het grootste deel uit mu
ziek, die een beetje, vaak niet overmatig
intelligent, aan elkaar wordt gebabbeld.
Bovendien worden dergelijke uurtjes dik
wijls met een nonchalance in elkaar ge
flanst, welke sterk de indruk wekt dat
men in Hilversum denkt: „tussen twee en
vijf luistert toch niemand".
Een aanéénschakeling van absurditeiten
en platvloersheden, zoals bijvoorbeeld
dinsdagmiddag in „Bont palet" door een
HILVERSUM I 402 M. 7.00 AVRO.^.50 VPRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram.
VPRO: 7.50 Meditatie. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.1o
Gram. 9.00 Gymn. voor de vrouw. 9.10 De groen
teman. 9.15 Gram. 9.35 Waterst. 9.40 Morgenwij
ding. 10.00 Gram. 10.50 Voor de kleuters. 11.00
Tussen de wal en het schip, caus. 11.15 Kamer
orkest en solist. 11.50 Metropole Ork. 12.20 Gram.
12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Pianospel. 12.50
Uit het bedrijfsleven. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded.
of gram. 13.20 Lichte muz. 13.55 Beursber. 14.00
Pianorecital. 14.30 Voor de vrouw. 15.00 Gevar.
progr. 15.50 Gram. 16.00 Van vier tot vijf. 17.00
Voor de jeugd. 17.45 Lichte muziek. 18.00 Nieuws.
18.15 Gevar. progr. voor de strijdkrachten. 18.45
Sportproblemen. 18.55 Gesproken brief uit Lon
den. 19.00 Voor de kleuters. 19.05 Wie opent de
kluis? 20.00 Nieuws. 20.05 Gram. 20.20 Concertge-
bouw-ork. en sol. In de pauze (plm. 21.15—21.40):
De Joodse godsdienst door eeuwen, caus. 22.30
Gram. 22.40 Act. 22.50 Sportact. 23.00 Nieuws. 23.15
Beursber. v. New York. 23.16 Act. of gram. 23.25
—24.00 Discotaria.
HILVERSUM II 298 M. 7.00 KRO. 10.00 NCRV.
11.00 KRO. 14.00—24.00 NCRV.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed
en liturg, kal. 8.00 Nieuws en weerber. 8.15 Gram.
8.50 Voor de vrouw. 9.40 Schoolradio. NCRV10.00
Gram. 10.30 Morgendienst. KRO: 11.00 Voor de
zieken. 11.45 Viool en piano. 12.00 Middagklok
noodklok. 12.03 Instr. octet. 12.25 Voor het platte
land. 12.35 Land- en tuinbouwmeded. 12.38 Gram.
12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en Kath. nieuws.
13.20 Gram. 13.30 Instr. trio en sol. NCRV: 14.00
Promenade ork. 14.45 Voor de vrouw. 15.15 Vocaal
ens. 15.35 Gram. 16.00 Bijbellezing. 16.30 Harpduo.
17.00 Voor de jeugd. 17.30 Gram. 17.40 Beursber.
17.45 Blaasork. 18.10 Kamermuz. 18.30 Gram. 19.00
Nieuws en weerbericht. 19.10 Op de man af, caus.
19.15 Gram. 19.20 Sociaal perspeclief, caus. 19.30
Lichte muziek. 19.50 CHU, caus. 20.00 Radiokrant.
20.20 Gevar. progr. 21.45 Gram. 22.00 Tijdschrif-
tenkron. 22.10 Orgelconc. 22.40 Gram. 22.45 Avond
overdenking. 23.00 Nieuws. 23.15 Sportuitsl. 23.20
—24.00 Gram.
BRUSSEL 324 M.
12.00 Amus.muz. 12.30 Weerber. 12.34 Gram. 13.00
Nieuws. 13.15 Elektr. orgelspel. 14.00 Engelse les.
14.15 Gram. 14.30 Franse les. 14.45 Gram. 15.00
Muziek en poëzie. 16.15 Koersen. 16.17 Gram. 16.30
Kamermuz. 17.00 Nieuws. 17.10 Gram. 17.15 Voor
de kinderen. 18.15 Omr.koor. 18.30 Voor de sold.
19.00 Nieuws. 19.40 Gram. 19.50 Caus. 20.00 La Cle-
menza di Tito, opera. 22.00 Nieuws. 22.15 Intern.
Radio-universiteit. 22.30 Orgelconcert. 22.55—23.00
N ieu ws.
VOOR DONDERDAG
NTS: 20.00 Journaal en weerber. VARA: 20.15
Spiegel der kunsten. 20.45 Studentencabaret. 21.20
Israël, TV-documentaire. 21.45 Tfcn-twintig-der-
tig jaar TV in Nederland.
Ruim vier jaar geleden, even vóór zij
haar zesenvijftigste verjaardag zou vieren,
heeft onze gevierde sopraan Jo Vincent af
scheid van het podium genomen. Zij heeft
toen onomwonden te verstaan gegeven,
dat dit zich terugtrekken uit het openbare
muziekleven voor haar de bevrijding be
tekende van de knellende verplichtingen
van haar artistieke carrière: „Ik wil rust,
ik wil mijn eigen leven leiden, ik wil
voorlopig niet opnieuw gebonden zijn". Dat
schreef zij in haar Mémoires, uitgegeven
onder de titel „Zingend door het leven".
Maar nu wij haar (weliswaar op het
Jo Vincent: lesgeven.
nippertje) per telefoon om een vraagge
sprek verzochten, naar aanleiding van het
feit, dat zij deze donderdag, 6 maart, zestig
wordt, blijkt het, dat het met die rust
maar zózó is, want dat een drukke les
praktijk haar dagen vult, zodat er zelfs
geen kans bestaat haar voor een kort inter
view te spreken te krijgen. „Bovendien"
zo klinkt het door de draad „weet u er
immers alles van. Het staat allemaal in
het boekje."
Het énige, dat niet in het „boekje" staat,
is dat de carrière van Jo Vincent voort
gezet zou worden op een ander plan, name
lijk op dat der pedagogie. Maar als ik goed
toekijk staat het er wèl, want het voor
nemen niet meer gebonden te zijn, werd al
te zeer verzwakt door de bepaling „voor
lopig". Dat „voorlopig" zal wel gauw voor
bij geweest zijn, want wat zou voor Jo
ADVERTENTIE
Nassaustraat 5
Haarlem
Tel. 15220
zekere mejuffrouw Marijke Vetter werd
ten beste gegeven, zou in een écht omroep
programma werkelijk niet door de micro
foon kunnen. Voor een vraaggesprek met
ene mevrouw Rowold, wier antwoorden
uit uitroepen als „Ontzettend is het" of
„Dat is ook iets ergs!" en „We hebben be
hoorlijk veel!" bestonden, geldt hetzelfde.
En is die afschuwelijke familiariteit van
toffe-jongens-en-meisjes-onder-elkaar nu
werkelijk nodig? Waarom moet er een uur
lang ge-Jan-d, ge-Marijke-d, ge-Gerard en
ge-Harry-d worden door mensen die wij
niet eens van aangezicht tot aangezicht
kennen? Voor die larie kon een boeiende
vioolsonate van Roussel in een uitste
kende uitvoering (écht, niet op platen) niet
worden voltooid. Dat was vooral jammer
voor die zieke luisteraars, die daar nu
juist van genoten.
Overigens had de heer Jan Koopman
gistermiddag nog een tegenslag. Nadat hij
zijn collega Van Wayenburg om half vier
had gefeliciteerd met diens koperen jubi-
lemen, schakelde hij zijn eigen programma
om vier op „De Zonnebloem" in om het
bedankje in ontvangst te nemen. Net te
laat: het complimentje was al geweest. Eén
ding stond vast: er liepen weer eens twee
gelijksoortige programma's naast elkaar
Golfbreker
Vincent de bevrijdende rust betekenen,
wanneer zij zich niet steeds weer opnieuw
zou inspannen om er de zalige voldoening
van te maken. En tenslotte zal zij ook wel
ervaren hebben dat, wie in de kunst zijn
levensroeping gevonden heeft, er ook de
slaaf van blijft, met. al de lusten die aan
deze slavernij verbonden zijn. Wie weet of
zij niet mettertijd nog eens een aanvullend
kapittel bij haar „Zingend door het leven"
schrijft, om te getuigen van de genoegens
die zij nu op pedagogisch gebied beleeft en
van de verrassende ontdekkingen die zij
ondervindt bij het doen ontluiken van
zangtalenten.
Een leven in het verleden, al is het nog
zo rijk gevuld geweest met gedenkwaar
dige prestaties, als dat van Jo Vincent, zou
voor een zo vitale kunstenares als zij is,
ontoereikend zijn om haar dagen te vullen.
Het is dus zeer begrijpelijk dat haar „Zin
gend door het leven" geen halt gehouden
heeft bij haar laatste officiële concert,
maar dat het binnenskamers zijn voortzet
ting vindt, waarvan een volgend geslacht
de vruchten zal mogen proeven aan de
resultaten van haar pedagogische arbeid.
En wat in „het boekje" staat, namelijk
het relaas van een succesrijke loopbaan als
Nederlands meest gevierde zangeres, daar
uit meen ik niets te moeten aanhalen.
Iedereen weet het, in grote trekken althans,
want kunstlievend Nederland heeft zijn Jo
Vincent niet vergeten. En wie het nog eens
in al zijn frisse en levendige verhaaltrant
wil genieten, moet er maar eens een paar
uur mee zoek brengen.
En nu is zij zestig, wat eigenlijk nog
jong is voor een pedagoge. Wij wensen
er haar een flink quotum bij en dan
steeds maar „zingend door het leven".
Jos. de Klerk
Onder auspiciën van het genootschap
„Spanje-Spaans-Amerika" geeft het Bel
gisch toneelgezelschap van de Asociación
Belge-Ibero-Americana in Antwerpen zon
dagmiddag 8 maart in het Nieuwe de la
Martheater in Amsterdam in de Spaanse
taal een uitvoering van „Nosotros, ellas y
el duende" van de Madrileense schrijver
Carlos Llopis.
PARIJSE THEATERCLUB IN DRIE
LANDEN VERTEGENWOORDIGD
In Engeland. Italië en Nederland zullen
afdelingen van de in Parijs bestaande
„Club du Théatre des Nations" worden ge
vestigd. In ons land is reeds een voor
lopig bestuur samengesteld, bestaande uit
Joh. M. Bendien, Han Bentz van den Berg,
jhr. mr. P. J. W. de Brauw, Ary den Her
tog, drs. W. Hofman, Bob de Lange, H. G.
J. de Monchy, dr. P. H. Schroder, Paul
Steenbergen en mevrouw F. M. Wijcker-
held Bisdom-Bruijn.
De oprichtingsvergdareingen van de Ne
derlandse club zullen worden gehouden op
8 maart in de Rotterdamse Schouwburg,
op 10 maart in Kriterion in Amsterdam en
op 11 maart in Odeon in Den Haag. waar
bij een film van het Théatre des Nations
zal worden vertoond. Hierin komen onder
andere opnamen voor van de voorstelling,
die de Nederlandse Comedie in 1955 in
Parijs heeft gegeven van „Oedipus".
Regelingscommissie. Bij beschikking
van de staatssecretaris van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen is ingesteld de
Regelingscommissie voor de Staatsexamens
voor Muziek 1958, waarin tot voorzitter
werd benoemd dr. J. Daniskas, leden zijn
de heren prof. H. F. Andriessen, Willem
Andriessen, Kees van Baaren, J. van de
Boogert, J. A. Crolla, W. Goedhart, Jan
Odé, George Stam en G. van der Steen;
tot secretaris werd benoemd P. van
Viegen.
Rembrandttentoonstelling. De direc
teur-generaal van het Israëlische mi
nisterie van Buitenlandse Zaken, dr. Wal
ter Eytan, heeft dezer dagen in Jeruzalem
een Rembrandttentoonstelling geopend. De
tentoonstelling werd aangeboden door de
Nederlandse gezant in Israel, jonkheer J.
Q. Bas Backer.
Zonder premieverhoging zal het kinder
bijslagfonds een extra-last van verhoogde
kinderbijslag na 1958 niet kunnen opbren
gen. Aldus de Memorie van Antwoord aan
de Tweede Kamer inzake de duurtetoe-
slag op de kinderbijslag in 1958. In deze
memorie wordt er voorts op gewezen, dat
deze toeslag (tien cent per kind per dag
voor loontrekkenden, die minder dan 16
per dag verdienen en vijf cent per dag
voor de kinderen van kleine zelfstandi
gen, waarvoor kinderbijslag wordt be
taald ingevolge de noodwet kinderbijslag
kleine zelfstandigen) noodzakelijk was
geworden ondanks de bestedingsbeper
king omdat de prijsindèx voor het le
vensonderhoud in 1957 meer is gestegen
dan voorzien was.
De regering erkent, dat de vijf cent van
de kinderbijslag voor kleine zelfstandigen
de stijging van de kosten van levensonder
houd niet kan opvangen. Maar procentueel
is de toeslag op de kinderbijslag kleine
zelfstandigen even hoog als die voor de
loontrekkenden en de regering ziet geen
reden om af te wijken van het gebruik, om
toeslagen procentsgewijze voor de ver
schillende groepen gelijkelijk te verho
gen.
Terwijl dat allemaal gebeurde, gaan we weer eens kijken bij Bumbel en de kapitein.
Humbel had, zoals je weet, gelukkig de wenshoorn gevonden.
„Maar wat ga je nu doen met dat ding?", vroeg de kapitein, die er niet veel van
begreep.
„Wacht maar, dat zal ik laten zien!", zei Bumbel. Nu ik dit terug heb, zal alles weer
goed komen.
Toen nam hij de Wenshoorn, zette die aan zijn mond en blies er driemaal flink op.
111-112
Met verbazingwekkende voortvarend
heid en een zeldzame, doelbewuste pro-
duktiecapaciteit laat Sonia Gaskell het
door haar geleide Nederlands Ballet bij
dragen leveren om het gemis aan tradi
tie van klassieke danskunst binnen onze
grenzen op te heffen. Aan dat streven is
het te danken, dat het publiek kan kennis
maken met vele van de voornaamste wer
ken, waarmee nu bijna een halve eeuw
geleden door Serge de Diaghilev en de
zijnen de renaissance van het ballet in
West-Europa overrompelend werd inge
zet. Het zijn over het algemeen indruk
wekkende, kostbare monteringen, die in
ieder geval een einde hebben gemaakt
aan de legende dat zij volkomen ongevoe
lig zou zijn voor wat men zo graag de dingen
des theaters noemt. Een ander belangrijk
voordeel is de mogelijkheid van scholing,
door het opdoen van praktische ervaring,
van jonge dansers en danseressen tot
nieuwe solisten. Het is alleen te hopen,
dat wij van het eenmaal goede niet teveel
krijgen. Een „levend museum" kan heel
mooi zijn en is tot op zekere hoogte zelfs
een noodzakelijkheid, maar het gevaar be
staat dat er te weinig tijd en speelruimte
blijft voor het volgen van de moderne ont
wikkeling, die duidelijk in een andere
richting wijst, hoezeer ook uitgaande van
dezelfde basis.
Ten tijde van de invasie der Russische
artiesten kort voor de eerste wereldoor
log was het er mede om te doen een ge
lijkgerechtigde erkenning te verwerven
voor de dans in het ballet naast en in
vereniging met de muzikale en decoratie
ve elementen. Dit principe ligt ook ten
grondslag aan de luchtige en zwierige
kijkstukken, waarmee een sanering van
het destijds in alle opzichten bedorven
amusement werd bereikt. Een voorbeeld
daarvan Js „La Boutique Fantasque" van:
Leonide Massine uit 1919, een paar maan
den geleden door de choreograaf ingestu
deerd met het Nederlands Ballet, dat er
dinsdagavond in de Koninklijke Schouw
burg te 's Gravenhage met medewerking
van het Kunstmaand-Orkest onder leiding
van Anton Kersjes de première van gaf.
Al kan men toegeven, dat het in deze
„toverwinkel" in een Franse badplaats
fris en vrolijk, met een uitbundig maar
eerlijk gebruik van gespecialiseerde tech
niek toegaat, erkend moet worden dat de
echte fleur er zo langzamerhand af is, dat
het zonder overdreven opsmuk gul gepre
senteerde vermaak een beetje verbleekt
aandoet. Aan succes van deze internatio
naal nog steeds populaire revue was ove
rigens ook nu geen gebrek: de toeschou
wers applaudiseerden lang en geestdirf-
tig.
„La Boutique Fantasque" is een radi
caal herziene versie van een oud Duits
ballet, namelijk „De poppenfee" van
Baier, dat tot het geliefde repertoire van
Anna Pavlova heeft behoord. Het is een
reminiscentie aan de zestiger jaren van
de romantische eeuw. waarin met „Cop-
pélia" naar een eveneens Duits gegeven
voor het eerst op het danstoneel een
pop tot leven werd gewekt. Massine heeft
de uitdrukkingsmiddelen van die periode
overgenomen, zonder echter zoals toen ge
bruikelijk was de man daarbij te nege
ren, integendeel. En zo ziet men dan in
een even mondain als exotisch milieu al
lerlei speelgoedwezens op menselijke en
dierlijke manieren bewegen. Een eigen
aardige noviteit was, dat begonnen werd
met het divertissement, alvorens de be
zielde sprookjessfeer het geheel mogelijk
wat interessanter kon doen lijken. Nog al
tijd bezienswaardig is het decor, dat An-
dré Derain (met een achterdoek in de
trant van Rousseau-le-Douanier) ont
wierp. De muziek bestaat uit door Otto-
rino Respighi georkestreerde weinig be
kende pianostukken —„Les Riens" van
Rossini, waaraan voor de tarantella diens
„La Danza" werd toegevoegd.
Voor de leden van het Nederlands Ballet
is dit buitengewoon dankbaar studiema
teriaal om zich te bekwamen in speelse
pantomime en karakteristieke volksdan
sen, waaraan zij blijkens het voorlopig
bereikte resultaat inderdaad behoefte heb
ben. Uiteraard wint een dergelijk druk
spektakelstuk bij iedere voorstelling.
Thans heerst er nog een bepaald opval
lend tekort aan expressiviteit, waardoor
een te kinderachtige uitwerking ontstaat.
Men moet de noodzaak van dynamische
persoonlijkheden ook in een betrekkelijk
pretentieloos genre niet onderschatten.
Het was een teleurstellende ervaring, dat
een toch zeer capabele danser als Jaap
Flier als de elastische can-can-danser niet
voldoende aan deze voorwaarde beant
woordde. Marianna Hilarides behandelde
innemend haar rol van werktuigelijk voor
werp van verheerlijking. Het meest bevre
digende onderdeel was bovengenoemde
Italiaanse dans door Willy de la Bye en
Conrad van de Weetering en niet zonder
waardering mo,et verder het aandeel .van
Peter Appel (de dandy) en Gaby Abbink
jpet Ronald. Snijders .(de poedels) wor
den genoemd.
De tweede première in dit programma
was „Annabel Lee" van George Skibine op
muziek van Byron Schiffman, waarbij de
tekst van het gedicht van Edgar Allan Poe
door de tenor Renée Claassen werd voor
gedragen. Dit door Marianna Hilarides en
Jaap Flier uitgevoerde duet tegen een ach
terdoek van André Delfau maakte heel
weinig indruk. Het is een nogal armzalige
choreografie, die kennelijk geheel op de
specifieke talenten van de eerste vertol
kers (Skibine en zijn echtgenote Marjorie
Tallchief) is afgestemd. Het maakte een
oppervlakkige indruk, die men te sterker
besefte door de lyrische intenties bij het
gebruik van de vereiste virtuositeit. Nee,
dan liever de geanimeerde danshistorie van
Massine, waar men in de naaste toe
komst wel plezier aan zal beleven.
Dacid Koning
ADVERTENTIE
HOOFDSTUK XII
90. De ergste materiële zorgen waren thans voorbij en
Heine begon weer op te leven. Hij bewoog zich op
nieuw in het Parijse gezelschapsleven en werd alom
bewonderd. Zijn ster straalde!
Toen Heinrich Laube, de uitgever van de „Elegante
Welt", in die dagen in Parijs kwam, moest hij tot zijn
verbazing constateren, dat Heine aldaar een zéér po
pulair man was. Dit in tegenstelling tot de geruchten
welke in Duitsland de ronde deden, dat Heine in Frank
rijk een vergeten figuur zou zijn...
Heine ontving Laube op hartelijke wijze en deze
merkte op, dat hij, ondanks zijn ziekte-verschijnse
len, een gezonde kleur had en er opgewekt uitzag.
Slechts zijn verlamde hand en de vermoeide ogen
wezen er op, dat zijn gezondheid niet helemaal in orde
was. Laube was vol eerbied voor Heine en deze in
troduceerde hem bij verschillende bekende figuren
uit het Franse literaire leven.
Toen Heine hem een bezoek aan George Sand voor
stelde, scheen Heinrich Laube even te aarzelen. „Een
merkwaardige vrouw", zei hij enigszins spottend,
„mag ik weten, wie thans haar uitverkorene is...?"
Heine knikte en antwoordde alsof hij 't vanzelfspre
kend vond: „Chopin, de piano-virtuoos, een zéér bij
zonder mens!"
George Sand ontving hen op de haar eigen onge
dwongen wijze. „Naar ik hoor, komt u uit Duitsland,
monsieur Laube", zei ze tot de Duitse bezoeker, „rookt
u een sigaar met mij?"
Heinrich Laube voelde zich verlegen en schudde zijn
hoofd. „Waarom niet?" zei ze vriendelijk. „Of prefe
reert u misschien iets lichters?" Ze keek hem nieuws
gierig aan en vroeg: „Wat schrijft men tegenwoordig
in Duitsland, vertelt u ons er uitvoerig over..."
Heinrich Laube scheen te ontdooien en zich wat
meer op zijn gemak te gaan voelen. Hij beantwoordde
haar vragen ongedwongen en een geanimeerd ge
sprek volgde.
Toen Laube in het begin van het jaar 1840 uit Pa
rijs vertrok, was hij overtuigd van Heine's gevestig
de positie.
Ook in Duitsland scheen men thans geneigd te zijn
om weer aandacht aan Heine te schenken. Het getij
scheen daar voor hem te keren. Dr. Kolb, van de
„Augsburger Allgemeine Zeitung" wendde zich tot
Heine met de vraag, of hij opnieuw artikelen over
Frankrijk voor zijn blad wilde schrijven, zoals voor
heen. Men wilde in Duitsland goede voorlichting over
Frankrijk en wie was beter in staat om over de toe
standen in Frankrijk te berichten dan Heinrich Heine?
En zo begon Heine opnieuv artikelen over Frankrijk
te schrijven voor een Duitse krant.
Intussen was ook zijn nieuwste boek een gedenk
schrift over Ludwig Börne, die kort geleden gestorven
was gereed gekomen. Hij stuurde het manuscript
via zijn moeder aan de uitgever Campe in Hamburg.
Met Eugenie reisde hij naar de badplaats Granvil
le. Het was een mooie warme zomer en het baden deed
hem goed. In lange tijd had hij zich niet zo gezond en
opgewekt gevoeld. Trots en zelfbewustzijn vervulden
hem. Zijn positie scheen verzekerd te zijn. Zelfs
in Duitsland publiceerde men thans weer zijn artike
lenDes te verbaasder was hij uit een brief van
Laube te vernemen, dat zijn boek over Börne enige
deining had veroorzaakt. Men beweerde, dat Heine de
eer van Börne had aangetast en men sprak van laster.
Toch had Heine slechts de waarheid geschreven en
daarbij de onverkwikkelijke situatie vermeld, dat Bör
ne in het huis van de bankier Strauss woonde, wiens
echtgenote in Frankfort zijn geliefde was geweest.,
aan. Ze wenste eerherstelFelle anti-Heine artike
len verschenen weer in de Duitse pers. Aanvankelijk
was Heine van plan de handschoen op te nemen en de
aanvallers van repliek te dienen. Maar het bericht van
de dood van zijn oude vriend Immermann greep hem
zo hevig aan, dat hij de strijd liet varen. Hij reisde
met Eugenie terug naar Parijs, waar zijn oogziekte
hem opnieuw het werken onmogelijk maakte. Zijn
dokter, de oogspecialist Sichel, ried hem een bad
plaats in de Pyreneeën aan, vanwaar men wonderku-
ren meldde. In hitte en stof reisde Heine, met zijn jon
ge vrouw, naar Couterets in de Pyreneeën. Het was
een lange reis, maar er was hoop in zijn hart. Hij nam
baden en maakte lange bergwandelingen. Op een dag
bereikte hem hier de „Mainzer Zeitung", waarin hij
tot zijn verbazing las, dat de bankier Strauss Heine in
Parijs wegens belediging van zijn vrouw een oorvijg
gegeven zou hebben waarop hij Heine uit vrees
voor verdere onaangename verwikkelingen naar de
Pyreneeën gevlucht was....
Een hevige verontwaardiging maakte zich van hem
meester. Hij besloot onmiddellijk naar Parijs terug te
keren. Veertien dagen later kwamen ze daar aan.
Eugenie begreep niets van de overhaaste terugreis,
maar zweeg.
In Parijs daagde Heine de bankier Strauss tot een
duel op het pistool uit. Zijn vriend Gautier zou één van
de secundanten zijn. Van Gautier's vriendin hoorde
Eugenie, wat er eigenlijk aan de hand was en vol ont
steltenis stelde ze Heine de vraag: „Henri, wil je je
dood laten schieten? Wat moet ik zonder jou begin
nen?" Ze barstte in hartstochtelijk snikken uit. Hij
streelde haar over de golvende lokken en er kwam 'n
vertederde uitdrukking op zijn gezicht. Even later
ging hij aan zijn schrijftafel zitten en zei op plechtige
toon: „Ik zal thans mijn testament schrijven. Je zult
mijn universele erfgename worden, onder de voor
waarde, dat je na mijn eventuele dood, opnieuw zult
trouwen. Over tien dagen vindt het duel plaats." Hij
stond op en opende een kast, waaruit hij een mooie
witte kanten jurk te voorschijn haalde. „Wat zegt
„meine Frau" hiervan?" vroeg hij lachend.
Ze keek hem niet begrijpend aan. „Dit is je echte
bruidsjurk", legde hij uit, „over drie dagen zullen we
werkelijk met inachtneming van alle formaliteiten ge
trouwd zijn!"
Er kwamen tranen in haar ogen en enkele ogenblik
ken later danste ze voor de spiegel in haar nieuwe wit
te jurk. Inderdaad vond drie dagen later de wettelijke
trouwplechtigheid plaats, welke gevolgd werd door
een kerkelijke inzegening, zonder welke een huwelijk
voor Eugenie nooit een écht huwelijk zou kunnen zijn.
Een nevelsluier hing over de weilanden langs de
Seine. De secondanten hadden de afstand gemeten en
Heinrich Heine stond tegenover de bankier Strauss.
Het lot had bepaald, dat Heine het eerst zou schieten.
Welk een dwaze vertoning, peinsde Heine, terwijl hij
zijn pistool ophief. Maar nee, de wereld zou hem geen
lafaard kunnen noemen..! Het schot ging af. Strauss
bleef onbeweeglijk staan.
(Wordt vervolgd)
Marianna Hilarides met (nauwelijks
zichtbaar achter haar) Jaap Flier als
de can-can-dansers in „Boutique
Fantasque".
Als eerste hoogleraar aan de onlangs
vanwege het Nederlands Kankerinstituut
bij de Gemeentelijke Universiteit van Am
sterdam ingestelde leerstoel in experimen
teel kankeronderzoek, is benoemd dr. O.
F. E. Mühlbock, sinds 1946 hoofd van de
biologische afdeling en voorzitter van de
wetenschappelijke staf van genoemd kan
kerinstituut.
Doordat de actrice mevrouw Mary Dres
selhuys dinsdag in de hoofdstad in glas
trapte, was zij genoodzaakt haar rol van
Jessica in „Wie is Janus" van Carolyn
Green bij de Nedei-landse Comedie in de
Deventer Schouwburg met behulp van een
stok te spelen. De actrice werd bij haar
optreden met een hartelijk applaus ont
vangen en slaagde er ondanks haar han
dicap in de figuur van haar rol volkomen
verantwoord op de planken te zetten. Zij
betrok haar stok in het spel, alsof de auteur
van het stuk het zo had voorgeschreven.
WOENSDAG 5 MAART
Stadsschouwburg: Onder auspiciën van
het Haarlems Interscholair Comité: Voor
dracht, dans en toneel. 19.30 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Bibliotheek aan Prinsenhof: Fototen
toonstelling over de ontwikkeling van
Nederlandse musea, 10 tot 12.30, 13.30 tot
17 en van 19 tot 21.30 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „Chirurg", 14 jaar, 19
en 21.15 uur. Frans Halstheater: „Achter
docht" 18 jaar, 19 en 21.15 uur. Lido Thea
ter: „De hel van Marseille", 14 jaar, 19 en
21.15 uur. Luxor Theater: „De gele toma
hawk". 14 jaar, 19 en 21.15 uur. Minerva
Theater: „The Monte Carlo Story", 14 jaar,
20.15 uur. Rembrandt Theater: „Sissi, kei
zerin en moeder", alle leeftijden, 19 en
21.15 uur. Roxy Theater: „Vlucht naar
Hongkong", 14 jaar, 19 en 21.15 uur. Stu
dio Theater: „Casablanca", 18 jaar, 19 en
21.15 uur.
DIVERSEN:
Krelagehuis: Voorjaarsbeurs voor de
vrouw, 10 tot 17 en van 19 tot 23 uur.
DONDERDAG 6 MAART
Stadsschouwburg: Arbeiders Toneelver
eniging „Herman Heijermans" met „Een
of twee vrouwen", 20 uur.
TENTOONSTELLINGEN:
Bibliotheek aan Prinsenhof: Fototen
toonstelling over de ontwikkeling van
.Nederlandse musea, 10 tot 12.30, 13.30 tot
17 en van 19 tot 21.30 uur.
Galerie Espace: Expositie van gouaches
en tekeningen van Lucebert, 11 tot 17 uur.
FILMS:
Cinema Palace: „Chirurg", 14, 16.15, 19
en 21.15 uur. Frans Halstheater: „Achter
docht". 18 jaar, 14.30, 19 en 21.15 uur. Lido
Theater: „De hel van Marseille", 14 jaar,
14, 16.15, 19 en 21.15 uur. Luxor Theater:
„De gele tomahawk", 14 jaar, 14, 19 en
21.15 uur. Minerva Theater: „De pastorie
van Hinton", alle leeftijden, 20.15 uur.
Rembrandt Theater: „Sissi, keizerin en
moeder", alle leeftijden, 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Roxy Theater: „Vlucht naar
Hongkong", 14 jaar, 14.30. 19 en 21.15 uur.
Studio Theater: „The Spirit of St. Louis",
alle leeftijden, 14.15, 19 er 21.15 uur.
DIVERSEN:
Krelagehuis: Voorjaarsbeux-s voor de
vrouw, 10 tot 17 en van 19 tot 23 uur.
