EERSTE DAG VAN BRITS KONINKLIJK BEZOEK
H
Feestmaal bij kaarslicht, een
sprookje van pracht en praal
Koninklijke woorden tijdens galadiner
5
VORSTELIJKE BELANGSTELLING
Britse pers is opgetogen
over de ontvangst
Populaire kranten zijn
zeer welsprekend
Zwitserland herziet zijn
neutraliteitspolitiek
Verzet tegen opheffing
Nationale Reserve
De landen van Europa
moeten elkaar
opnieuw ontdekken
Vriendschap door
wederzijdse eerbied
voor prestaties
WOENSDAG 26 MAART 1958
Foto midden: de laatste
schikkingen voor het
gala-diner zijn getrof
fen. De kok neemt even
een kijkje hoe zijn
spijzen ter tafel komen.
Na de kranslegging aan de voet van het Nationale Monument op de Dam
betrachtten Koningin Elizabeth en Prins Philip een ogenblik stilte.
LONDEN, (Reuter) De Britse pers
geeft vandaag veel aandacht aan de
warmte en vreugde waarmee het Neder
landse volk het Britse koninklijk paar gis
teren bij het begin van hun staatsiebezoek
aan Nederland heeft begroet.
Onder het opschrift „een slanke konin
gin en een nieuwe japonzoom brengen de
Nederlanders in verrukking", schrijft de
correspondent van de Daily Mail in Am
sterdam: „Voor de koningin van Enge
land zeer chic in een nieuwe korte rok
heeft het stoere volk van Amsterdam zijn
harten en longen geopend voor het warm
ste welkom dat ooit een bezoekend vorsten
paar is gebracht". De Daily Express
schrijft, dat koningin Juliana haar zuster-
koningin met beide handen, met een stra
lende lach en een grote kus verwelkom
de, Een kop op de voorpagina van de se
rieuze Daily Telegraph luidt: „De Neder
landers zeggen „is ze niet lief", toen de ko
ningin voet aan wal zette", de Daily Mir
ror zegt in een kop: „Het was een fonke
lend welkom".
GENèVE (Reuter) De Zwitserse mi
nister van Buitenlandse Zaken Max Petit-
pierre heeft op de bijeenkomst van de In
terparlementaire Unie te Genève ver
klaard, dat „Zwitserland zich als een deel
van West-Europa beschouwt. Tot het ein
de van de tweede wereldoorlog, aldus de
minister, was de Zwitserse neutraliteit
een van de elementen van het Europese
evenwicht. Deze toestand is volslagen ge
wijzigd. Er bestaat geen Europees even
wicht meer. Europa is in tweeën gedeeld,
zowel wereldbeschouwelijk als politiek.
Zwitserland ligt niet meer tussen de bei
de helften van Europa. Het behoort tot
West-Europa, niet alleen aardrijkskundig,
maar ook in politiek, cultureel, sociaal en
economisch opzicht. Petitpierre zei ook
dat de Zwitsers sinds enige tijd tot het
hesef zijn gekomen, dat „neutraliteit niet
'igt in onthouding, maar dat zij een uit
gangspunt kan zijn voor handelen."
In den lande worden thans massale
districtsmanifestaties gehouden tegen de
opheffing van de Nationale Reserve. Voor
het district Amsterdam (omvattende Haar
lem en omstreken, Amsterdam en omstre
ken, IJmuiden, Beverwijk en omstreken,
Haarlemmermeer, Badhoevedorp en om-
breken, Nieuw Vennep en omstreken) vin
den deze districtsmanifestaties morgen
avond plaats in het Van Nispenhuis, Stad
houderskade 55 in Amsterdam.
Tijdens het galadiner in het paleis
op de Dam te Amsterdam hebben
Koningin Juliana en Koningin Eliza
beth in tafelredevoeringen gesproken
over de nauwe verbondenheid tussen
beide landen.
Koningin Juliana zei onder meer:
„Aan de overkant van het water ligt
het moederland van het Gemenebest.
Sinds mensenheugenis zijn wij over
buren geweest aan de Noordzee, hoewel
wij het eens of oneens geweest zijn in
het verleden, hoe fel aan de ene kant
wij met elkander gewedijverd en zelfs
gevochten hebben of anderzijds de
hechtste verbonden hebben gesloten
buren zijn wij en daarom voorbestemd
goede vrienden te wezen. Hoe wij ook
door de eeuwen heen de draak met elkaSr.
gestoken hebben, zodat in uw taal aller
lei rare en gekke dingen met „Dutch"
worden bestempeld toch was Groot-
Brittannië in tijd van oorlog het na
tuurlijke toevluchtsoord en de veilige
haven die Koningin en regering en vele
landgenoten opzochten. Wij zullen het
altijd in de diepste dankbaarheid ge
denken. Hoe heter vuur, hoe sterker
schakels daarin worden gesmeed door
de gezamenlijke strijd met zovelen van
overal uit het Gemenebest en bovenal
door hen, die het hoogste offer brachten
door hun leven te geven. Vele zonen
van Groot-Brittannië en Canada rusten
in onze aarde en blijven in onze harten
voor altijd. Het feit dat u zich bij uw
bezoek doet vergezellen door generaal
Crerar, is een gebaar, dat voor ons van
grote betekenis is. De generaal moet
heden levendig zijn herinnerd aan zijn
zegetocht als onzë bevrijder, als bevel
hebber van Uwer Majesteits Canadese
troepen. Sindsdien kwam Canada ons
bijzonder na aan 't hart te liggen.
Gaarne wil ik de persoonlijke herinne
ring ophalen die ik heb aan de grote,
indrukwekkende gastvrijheid die ons
gezin daar genoten heeft, in het bijzon
der toen ons derde kind er geboren
werd. Emigratie van Nederlanders naar
Canada. Australië, Nieuw-Zeeland en
Zuid-Rhodesië hebben de banden tussen
ons en de landen van het Gemenebest
versterkt.
Aziatische naties hebben zich ontwik
keld, waardoor een samenwerking tot
stand kwam die wij hogelijk waarderen.
In dit verband denk ik aan onze veel
belovende betrekkingen met India, Pa
kistan, Ceylon, Malakka en Ghana. Toch
geloof ik dat de volken van Europa nog
sterker getroffen zullen worden, in een
niet te verre toekomst, door hun eigen
onderlinge toenadering. De Europese
naties zullen elkaar opnieuw dienen te
ontdekken.
Gedurende deze eeuw zijn er worste
lingen geweest op plaatselijke, op regio
nale en op wereldschaal. Groot is het
lijden van de volken geweest, maar ik
geloof dat men dat moet zien als de
geboorteweeën voor een nieuwe we
reld."
De Koningin besloot: „In een geest
van begrip en echte vriendschap zou ik
mijn glas willen heffen ter ere van
Uwe Majesteit en uwe Koninklijke
Hoogheid als onze charmante gasten en
van uw lieve kinderen maar ook ter
ere van de symbolische verpersoon
lijking van de vele naties, aaneenge
schakeld in het. Britse Gemenebest, en
ter ere van alle mensen die ertoe be
horen."
In haar antwoord zei
Elizabeth onder andere:
Koningin
Onze beide landen, tegenover elkaar
gelegen met de Noordzee daartussen,
zijn altijd ten nauwste bij eikaars ge
schiedenis betrokken geweest. Soms
zijn wij tegenstanders geweest maar
thans, en reeds sedert vele jaren, is
de wederzijdse verstandhouding tussen
ons een voorbeeld en een aanmoediging
geweest *oor de gehele samenleving
van vredelievende en vooruitstrevende
volken. De vriendschap tussen onze
volken komt voort uit wederzijdse eer
bied voor de commerciële en militaire
prestaties van onze landen uit de die
pere gevoelens voor de onafhankelijk
heid va'- onze landen en voor de vrij
heid van het individu, welke wij zovaak
gezamenlijk hebben verdedigd. In onze
eigen tijd heeft de kameraadschap in
de oorlog onze volken dichter bijeen ge
bracht dan ooit tevoren in de geschie
denis. De heldhaftige strijd die in Ne
derland gestreden werd, was een bron
van voortdurende inspiratie. Ik en mijn
echtgenoot nemen deze gelegenheid te
baat om hulde te brengen aan uw volk
en aan de nagedachtenis van hen die
stierven.
In de wereld van vandaag leren on
ze landen de les van de ooriog en on
dervinden beide de gevolgen ervan. Wij
hebben ons verbonoen in een gezamen
lijke inspanning voor de verdediging,
wij zien in dat het van gezamenlijk
belang is voor de landen van Europa
om hun economisch leven in veel gro
tere mate tot overeenstemming te bren
gen dan ooit tevoren. Nederland neemt
thans deel aan een aantal nieuwe or
ganisaties en instellingen, die van le
vensbelang zijn voor het toekomstig
welzijn van Europa. Hierin steunen wij
u van ganser harte. Als een lid van het
Gemenebes en als bankier voor het
sterlinggebied neemt Groot-Brittannië
een nogal bijzondere plaats in. maar
wij erkennen onze verplichtingen hij de
ontwikkeling van de Europese econo
mie en zijn vast besloten deze na te
komen.
Nauwe samenwerking tussen onze
twee landen is ook regel buiten Euro
pa. Nederlandse zaken-activiteiten
bloeien in het gehele Gemenebest en
sedert de oorlog hebben meer dan een
kwart miljoen mensen van Nederland
se afkomst zich in landen van het Ge
menebest gevestigd. Zij staan in al de
ze landen in hoog aanzien.
Deze trek naar nieuwe landen is
eigenlijk weinig verrassend, wanneer
men bedenkt dat uw landslieden de
eersten waren die Australië, Tasmanië
en Nieuw Zeeland hebben ontdekt en
dat zij de eerste Europese kolonisten
waren, die zich in Zuid-Afrika en Cey
lon vestigden. Eeuwen later zal het een
natuurlijke zaak zijn dat zovelen van
uw landgenoten en hun kinderen inge
zetenen van de landen van het Gemene
best zijn geworden. Op al deze manie
ren worden de gemeenschappelijke be
langen en de gemeenschappelijke le
vensopvatting van onze volken beves
tigd en zullen, naar ik hoop, ervoor
zorgen dat wij innige vrienden blijven.
Hoewel deze verstandhouding ons be
moediging schenkt, zijn er factoren
in de wereldsituatie die niet zo bemoe
digend zijn en daarom sluit ik mij aan
bij Uwer Majesteits hoop, dat er een
nieuwe geest zal ontstaan. De landen
van de wereld moeten elkaar op een of
andere wijze leren te begrijpen en te
verdragen, omdat slechts op deze wij
ze de vrees en de spanningen welke
deze eeuw tot dusverre hebben geken
merkt, kunnen worden uitgebannen.
Uit naam van het Gemenebest en de
volken waarover ik de eer heb Konin
gin te zijn, hef ik thans mijn glas te
uwer ere en drink op de vriendschap
van onze beide landen. Ik hoop even
eens dat de gehele wereld onze persoon
lijke vriendschap, die met gelukkige
bezoeken als het huidige en met het
bezoek dat u en uw gemaal in 1950 aan
Londen brachten, is bezegeld, zal be
schouwen als een symbool van het ver
langen van alle volken naar een nieuw
tijdperk van .vriendschap in de gehele
wereld".
De foto linksboven brengt het bezoek
in beeld aan de n.v. Asscher's diamant
slijperij. De foto linksbeneden toont
ons Koningin Elizabeth in het Rijks
museum. Daarnaast de .foto, die
in het paleis op de Dam werd
gemaakt. Rechts de ontvangst door het
gemeentebestuur van de hoofdstad in
de Van Speyckzaal van het paleis.
Burgemeester mr. G. van Hall bood
een boekwerk aan, dat door de vorste
lijke bezoekers werd bekeken.
Het galadiner, dat Ko
ningin Juliana en Prins
Bernhard hun vorstelijke
bezoekers gisteravond in
het paleis op de Dam aan
geboden hebben, was een
hoogtepunt van stijl, goede
smaak en culinaire ver
rukking. Wij vertellen u
dit op gezag van een be
vriende relatie bij de Ko
ninklijke Militaire Kapel,
die erbij geweest is, want
uiteraard is dit exclusiefste
evenement van- het Britse
staatsiebezoek een streng
besloten aangelegenheid,
waarbij geen enkele pers
vertegenwoordiger toegang
heeft. Wel mochten de
journalisten. ouder ge
woonte, van tevoren een
onbescheiden blik werpen
(uiteraard vanachter een
dik zijden koord) op de
feestdis die traditiegetrouw
in de Burgerzaal was aan
gericht. Zij bestond uit een
hoofdtafel voor de 87 voor
naamste gasten, gedekt
met smetteloos damast
„Het Nederlandse Wapen
van 1878", met haaks daar
op vijf kleinere tafels van
elk 27 couverts voor de iets
lager in rang zijnde promi
nenten. Het leek ons toe.
dat de gasten nu wat meer
ruimte en „armslag" zou
den hebben dan bij som
mige vorige galabanketten
ten hove in deze praalzaal.
toen er tussen de stoelen
slechts enkele centimeters
tussenruimte was en de ge
nodigden, naar boze tongen
beweren, genoopt waren,
de diverse gangen met stijf
tegen het lichaam gedruk
te bovenarmen te nuttigen.
Maandag hebben wij u
reeds verteld, hoeveel
moeizame voorbereidingen
dit galadiner voor 211 per
sonen gevergd heeft. Maar
het resultaat loonde dan
ook de moeite. Vierduizend
kleurige voorjaarsbloemen
waren met smaak en raffi
nement gerangschikt tot
grote bloemstukken in
zware massief-zilveren
plateaus, waarvan de
grootsten een middellijn
van ruim veertig centi
meter hadden. Enige ver
bazing wekten de grote,
fraaie gefacetteerde spie
gels, die vóór de couverts
van de vorstelijke per
sonen in het midden van
de hoofdtafel waren neer
gelegd. De vrouwelijke
Britse journalisten vonden
dit een opwindend nieuw
tje, maar zelfs de oude la
kei. die met een zorgelijk
gezicht de glanzende spie
gels stond schoon te poet
sen. kon hun geen uitsluit
sel geven over herkomst en
betekenis van deze zeer
bijzondere tafeldecoratie.
Terwijl statige goudge-
galonneerde tafeldienaars
met pijnlijke nauwkeurig
heid het massief-zilveren
tafelbestek ..Rijkswapen en
Erfprins van Oranje" naast
het roodgerande Sèvres-
porcelein rangschikten en
de chef-sommelier onder 't
alziend oog van de hof
maarschalk voor de laatste
maal de kristallen wijn
glazen inspecteerde, namen
in de aangrenzende krijgs-
raadzaal de leden van de
Koninklijke Militaire Ka
pel die de dinermuziek zou
verzorgen, reeds hun plaat
sen achter de blinkend-
gepoetste muzieklessenaars
in. Hun programma was
een fifty-fifty compromis
van Engelse en Nederland
se composities: twee mar
sen uit Elgar's „Pomp and
Circumstance" en de Prin-
temps van Eric Coates,
voorafgegaan en gevolgd
door de Oudhollandse me
lodieën van Peter van An-
rooy en de Rhapsodie Hol-
landaise van H. de Groot.
Even kwam nog de ge
moedelijke chefkok Van
der Linden, die zes weken
lang voorbereid en ge
oefend heeft op het exquise
menu voor dit galadiner,
zich door de persmensen
laten bewonderen, maar
toen was het ook de hoog
ste tijd van heengaan, wijl
beneden, in de Raadhuis
straat, reeds de eerste
auto's met genodigden
voorreden: een schittering
van avondtoiletten, ju
welen, decoraties en uni
formen, die de kijkers bui
ten menige uitroep van
bewondering ontlokten.
Later, in de binnenstad,
ontmoetten wij drie rood
harige jannen van Harer
Majesteits „Paladin", een
der oorlogsschepen van het
koninklijke escorte, die
zich in een cafetaria, onder
het uiten van geestdriftige
„Blimey's" tegoed deden
aan grote glazen Hollands
bier en indrukwekkende
porties spiegeleieren met
ham. Het was een grappige
gedachte dat hun hoogste
chef, rear-admiral P. Daw-
ney, C.B., M.V.O., D.C.S.,
op datzelfde ogenblik aan
het galadiner ten paleize
eveneens aan de ham be
gon. al heette die dan ook
jambon brausé au xérès a
la Monselet
Achtenveertig tafeldie
naars serveerden op acht
honderd zilveren schalen
de verschillende gangen
van het galadiner ten pa
leize, waarvan de hoofd
schotel bestond uit de reeds
genoemde gebraiseerde
ham: een licht menu, waar
bij rekening was gehouden
met het feit, dat de Engelse
Koningin niet van uitge
breide en zware maaltijden
houdt. Inclusief de rede
voeringen der beide vorst
innen duurde het gehele
diner slechts vijf kwartier,
korter dan de meeste ban
ketten ten hove bij vorige
staatsiebezoeken van bui
tenlandse staatshoofden.
Het was nochtans een
sprookje van pracht en
praal, verlicht door het
zachte schijnsel van hon
derden kaarsen in hoge
prachtig-bewerkte vergul
de kandelaars: een stijlvol
evenement, de vorstelijke
gasten waardig.
