Radioactiviteit boven ons land
is de laatste tijd toegenomen
Regeringstroepen in opmars
naar Bukittinggi
OE SUIKER
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
MORRIS before(/ovêis///
HET WEER
Nederland zwicht: zes mijls
zone als territoriale grens
Veiligheidsraad komt maandag
op Russisch verzoek bijeen
Geen waarneembare schadelijke
gevolgen te verwachten
Djakarta verwacht
geen tegenstand
Zware slag voor de visserij
72e JAARGANG No 238 ZATERDAG 19 APRIL 1958 303e JAARGANG No 86
Het woord is aan..
Eerste vrouwelijke
staatsraad
Mej. mr. A. E. Ribbius
Peletier benoemd
Regeringscrisis in Finland
Nieuw laagtepunt van
Indonesische reserves
Dekkingspercentage van
84 tot 97 gestegen
Zacht lenteweer
Serieuze guerilla
betwijfeld
ZEERECHTCONFERENTIE
Moskou zegt dat Amerikaanse kernbommenwerpers
in de richting van Russisch gebied vliegen
Geen akkoord over
K.L.M.-salarissen
Thans bindende beslissing
door onpartijdig college
Auto van kolonel Townsend
in Parijs geplunderd
Behalve geld en goederen
ook correspondentie weg
Twee doden in het verkeer
U gaat toch ook
naar
R.A.I.-gebouw
opening
22 april a.s.
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 |j J| I HBB S Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. jfssasftf i i S I Verschijnt dagehjks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- H H J| Jg g ill 1 C. Jl IL J1 IL Jl i C. .J! IL Jl Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 bÜb ub JL Jn JL kor wLn^^ JL fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks urnDunii. nnnnuDivioonL uuunniN i Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48. A' DAM TEL. 717162
Wat voor weer wordt het?
't Wordt wéér Si-Si weer!
i/'éj!iï| de edelste vruchtenlimonade
•llllll' uit klinkklaar fruit
Seneca:
De schaamte moet verhinderen wat de
Wet niet verbiedt.
STURKA SPORTKLEDING
Gromyko
HELSINKI (Reuter) Het Finse zaken
kabinet van premier Rainer von Fieandt is
afgetreden, nadat het parlement met 143
tegen 5U stemmen verhoging van de sub
sidie op boter en verlaging van die op
melk, kaas en graan had afgekeurd. De
premier, die in november zijn regering
vormde na een regeringscrisis van 43 da
gen, had aan de stemming de vertrou
wenskwestie verbonden.
Von Fieandt, die directeur van de Finse
bank is geweest, heeft zijn ontslag aan
president Kekkonen aangeboden. Hij zal
aanblijven tot een nieuwe regering is ge
vormd
De stemming ging over een motie, waar-
In de sociaal-democraten en de landbouw-
partij de regering verweten dat zij de be
langen van de arbeiders en de kleine boe
ren niet had beschermd toen zij de vorige
maand de landbouwprijzen aanpaste. Ook
de communisten stemden tegen de rege
ring.
Dp aanpassing was volgens Von Fieandt
nodig geweest wegens het groeiende boter-
overschot. Groot-Brittannië en Nieuw-
Zeeland hébben de vorige maand geklaagd
dat, na de verhoging van de subsidie, de
overtollige Finse boter op de Britse markt
werd gedumpt.
NEW YORK (Reuter) De Veiligheids
raad zal maandag (om 21 uur Nederlandse
tijd) bijeenkomen ter bespreking van een
Russische besehuldiging dat Amerikaanse
vliegtuigen met kernbommen aan boord
vluchten maken in de richting van Rus
sisch gebied. De Sovjet-afgevaardigde bij
de UNO, Sobolef, heeft aan de secretaris
generaal van de UNO, Hammarskjoeld.
een nota overhandigd, waarin een spoed
vergadering van de raad werd gevraagd.
De Sovjet-Unie wenst, aldus zyn nota, dat
de raad „dringende maatregelen" over
weegt om een einde te maken aan vluch
ten van Amerikaanse militaire vliegtuigen
met atoom- en waterstofbommen in de
ricthing van de Russische grenzen.
De nota volgde op beschuldigingen die
de Sovjet-minister van Buitenlandse Za
ken, Gromyko, gisteren op een persconfe
rentie in Moskou had geuit. Gromyko zei,
dat de Amerikanen door deze vluchten
„met vuur spelen" en dat de mensheid
reeds verscheidene keren aan de rand van
een nieuwe oorlog heeft gestaan, die
„ogenblikkelijk zou kunnen uitbreken als
gevolg van onverantwoordelijke of provo
cerende handelingen van het Amerikaan
se opperbevel".
Het Amerikaanse departement van Bui
tenlandse Zaken heeft Gromyko's beschul
digingen onmiddellijk verworpen. In een
lange verklaring, uitgegeven in overleg
met de Amerikaanse strategische lucht
macht, wordt gezegd, dat de Verenigde
Staten geen bezwaar hebben tegen be
spreking van de Russische klacht in de
UNO.
Over de vluchten van Amerikaanse
bommenwerpers met kernwapens wordt
gezegd, dat die „zorgvuldig" voorbereid
Met ingang van 1 juli is in de vacature-
dr. J. H. Scholten benoemd tot lid van de
Raad van State mej. mr. A. E. Ribbius
Peletier te Amsterdam, thans lid van Ge
deputeerde Staten van Noordholland voor
de Partij van de Arbeid. Zij is de eerste
vrouw, die in de Raad van State benoemd
is.
De Indonesische goud- en deviezenre
serves hebben de afgelopen week een
nieuw laagtepunt bereikt, door een daling
met 0.12 percent tot 9.06 percent van de
geldcirculatie en andere opeisbare ver
plichtingen.
ADVERTENTIE
De Oude Kerk te Amsterdam begint
geleidelijk haar normale aanschijn te
vertonen. Met de omvangrijke restau
ratiewerkzaamheden is men nu zover,
dat het Noorder transept gereed is.
De werkzaamhehden aan het Heilig
Graf (rechts op de foto) duren nog
voort.
Buitenlandse handel in maart
Volgens de door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek samengestelde
voorlopige gegevens bedroeg de waar
de van de inyoer in maart 1958
1.048 miljoen (vorige maand 1.090
miljoen), terwijl voor een waarde van
1.012 miljoen (vorige maand 914
miljoen) werd uitgevoerd. Het dek
kingspercentage bedroeg 97 (vorige
maand 84).
In de afgelopen maand is bij de metin
gen van de atmosferische radioactiviteit
boven Nederland een verhoging geconsta
teerd. De waarnemingen van het medisch-
biologisch laboratorium der rijksverdedi
gingsorganisatie T.N.O. hebben uitgewe
zen, dat zich van 9 april af hoge pieken
hebben voorgedaan, zowel in de lucht- als
in de regenwateractiviteit. Dit wordt mee
gedeeld door de voorlichtingsdienst van
het ministerie van Sociale Zaken en Volks
gezondheid. Het verschijnsel heeft zich
over een langere periode uitgestrekt dan
in de regel het geval is. De achtergrond-
activiteit tengevolge van vroegere explo-
sen v\jf en vijftien eenheden. Op het
ogenblik zijn er pieken tussen vijftig
en honderd, een enkele maal zelfs
van meer dan honderd. Het medisch-
biologisch laboratorium is niettemin van
oordeel, dat van deze verhoging geen
waarneembare schadelijke gevolgen te
verwachten zijn.
Op zichzelf zijn de geconstateerde pie
ken niet hoger dan in het verleden geda
ne waarnemingen hebben uitgewezen. De
mogelijkheid dat, gerekend over de gehe
le wereld, een gering aantal mensen het
slachtoffer zal worden van de gevolgen
van atoomexplosies, is niet op weten
schappelijke gronden uit te sluiten. Het
risico is echter gerekend naar andere
risico's van het leven gering, zo wordt
verder meegedeeld.
De thans gemeten radioactiviteit valt op
door een zeer heterogene verdeling over
de lucht, dat wil zeggen: het aantal radio
actieve stofdeeltjes is betrekkelijk gering,
doch de activiteit per deeltje is hoog. De
ze verdeling van de activiteit wordt ver
moedelijk bepaald door de aard van het
kernwapen en de omstandigheden van de
explosie, die deze radioactiviteit heeft ver
oorzaakt. De situatie is moeilijk te beoor
delen, omdat van het effect van een ster
ke bestraling op één punt, zoals door de
ze deeltjes veroorzaakt wordt, nog min
der bekend is dan van de gevolgen van
uniforme bestraling. De natuurlijke acti
viteit in de atmosfeer vertoont een veel
gelijkmatiger verdeling dan de kunstma
tige, zo besluit de mededeling van het mi
nisterie van Sociale Zaken en Volksge
zondheid.
Ook uit andere landen zijn dezer dagen
mededelingen ontvangen over verhoogde
radioactiviteit in de atmosfeer. Volgens
een Deens blad zou er kortgeleden in Rus
land een „catastrofaal" ongeluk zijn ge
beuld bij proeven met kernwapens, waar
door de radioactiviteit in Rusland en de
landen daaromheen aanzienlijk is ver
hoogd.
Internationale
maatregelen gevraagd
De heer F. J. Goedhart heeft de raad
van ministers van de Westeuropese Unie
schriftelijk de volgende vragen gesteld:
1. Heeft de raad kennis genomen van het
bericht, dat kort geleden bij een proef
neming met kernwapens in de Sovjet-
linie een ernstig ongeluk zou zijn gebeurd
en dat de sindsdien in vele landen waar
genomen grotere radio-activiteit van de
atmosfeer en het feit, dat alle buitenlandse
toeristen, die zich in bepaalde delen van
de Sovjet-Unie bevonden, deze gebieden
hals over kop hebben moeten verlaten, met
deze ramp in verband zouden staan?
2. Beschikt de raad over informaties,
waaruit zou kunnen blijken of dit bericht
juist is?
3. Is de raad niet van oordeel, dat het
in het belang van de gehele mensheid zou
zijn, dat bij het plaatsvinden van derge
lijke rampen de gehele wereld daarover
terstond van het betrokken land uitvoe
rige inlichtingen ontvangt, zodat overal
meteen alle mogelijke maatregelen geno
men kunnen worden om de gevolgen van
een dergelijke catastrofe zo mogelijk te
beperken? Is de raad bereid het initiatief
te nemen tot het doen treffen van een in
ternationale regeling, die het wederzijds
verschaffen van inlichtingen in zulke ge
vallen verplicht stelt, hetzij via de Ver
enigde Naties of via een ander orgaan, dat
hiervoor technisch in aanmerking gebracht
zou kunnen worden?
Verwachting tot morgenavond:
Zacht en droog weer met zon
nige perioden. Overwegend ma
tige wind tussen west en zuid.
Volledige wcerrapporten op pagina twee.
DJAKARTA (ANP) De troepen der
Indonesische centrale regering zijn zater
dag in hun opmars tegen de opstande
lingen op twee ver van elkaar verwijder
de fronten, weer verder opgerukt. In
hoge regeringskringen spreekt men er
zijn vertrouwen over uit, dat Bukittinggi,
het laatste bolwerk van de opstandelin
gen in het bergland van Midden-Suma-
tra, „elk ogenblik" kan worden bezet.
Men zegt niet verwonderd te zullen zijn,
als de val van deze stad onderwerp van
gesprek zou zijn onder de gasten van de
viering van „Lebaran", het einde der vas
tenmaand, welke maandagavond in het
paleis van president Sukarno zal plaats
hebben.
In Midden-Sumatra trekken de regerings
troepen thans op naar Padang Pandjang, de
laatste stad aan de weg naar Bukittinggi.
Er zijn, volgens gezaghebbende kringen,
geen aanwijzingen dat de opstandelingen
troepen hun „symbolische tegenstand" zul
len laten varen en tot werkelijke tegen
stand zullen overgaan.
BUKITTINGGI (AFP) Een woordvoer
der van de rebellen heeft in Bukittinggi
bevestigd, dat Padang donderdagavond om
zes uur plaatselijke tijd door twee batal
jons mariniers van de centrale regering is
bezet. Hij zei, dat de val van Bukittinggi
nu onvermijdelijk is. Er is nu alleen nog
maar een guerilla in de beboste bergen
mogelijk.
Voorts zei de woordvoerder, dat de lei
ders der opstandelingen „zeer verbaasd en
geschokt" zijn, dat hun troepen in Padang
niet gevochten hebben.
Volgens in Djakarta uit Makassar ont
vangen berichten, rukken de troepen der
centrale regering op Celebes, die veertien
ADVERTENTIE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG PAGINA'S.
WAARIN OPGENOMEN ERBIJ
dagen geleden Donggale, in het district
Palu hebben bezet, thans in noordelijke
richting op.
Door de bezetting van de weg tussen
Donggala, aan de westkust en Parigi, aan
de oostkust van de landengte tussen Mid-
den-Celebës en Noord-Celebes, is het door
de opstandelingen beheerste gebied in twee
delen gescheiden.
Luitenant-kolonel Rukminto, tweêde as
sistent van Nasution, heeft het commando
over de militaire operaties tegen de op
standelingen op Celebes overgenomen.
De opstandelingentroepen op Noord-
Celebes hebben zich geconcentreerd in het
gebied van de Minahasa, rondom Menado,
en het wordt waarschijnlijk geacht, dat
een aanval vanuit zee, gelijk aan die welke
op Padang werd ondernomen, nodig zal
zijn in de laatste stoot tegen de aanhangers
in Celebes van de „revolutionaire re
gering".
De campagne, op Celebes zal echter wel
eens aanzienlijk langer kunnen duren dan
die op Midden-Sumatra.
Militaire autoriteiten in Makassar heb
ben invallen laten doen in de huizen van
personen die er van worden verdacht
sympathiek te staan jegens de tegen
regering. Tijdens de huiszoekingen is een
hoeveelheid wapens aangetroffen, zo meldt
PIA.
Radio-Djakarta heeft medegedeeld, dat
een deel van het 137ste bataljon infanterie
uit Atjeh is teruggetrokken. Deze af
deling is thans op weg naar Medan. om
te helpen bij het herstel van „rust en
orde", aldus Radio-Djakarta.
Nu Nieuw-Guinea
DJAKARTA (ANP) Het communis
tische partijorgaan „Harian Rakjat",
schrijft zaterdag, dat de onderdrukking
van de opstand in Midden-Sumatra dient
te worden gevolgd door de bevrijding van
Westelijk Nieuw-Guinea, „om de subver
sieve acties uit te roeien en de buiten
landse interventie te bestrijden".
(Van onze reisredacteur)
SINGAPORE De onverwachte effi-
ciëncy van Djakarta's operatie alsmede het
totaal gebrek aan verdedigingswil bij de
rebellentroepen, die bij de luchtaanvallen
op Padang volkomen in paniek raakten,
hebben voor het eerst diepe moedeloosheid
veroorzaakt onder de rebellenvertegen-
woordigers in Singapore. Evenmin als de
tegenregering zelf verhelen zij dat er van
georganiseerde tegenstand op Sumatra
nauwelijks meer sprake is, hoogstens nog
van een guerilla in samenwerking met de
Darul Islam. Maar een guerilla eist doel
bewustheid en vastbeslotenheid. En de
thans rijzende twisten tussen socialisten en
moslims, alsmede tussen politici en kolo
nels in de boezem der tegenregering, als
mede de geringe paraatheid hunner troepen
scheppen twijfel aan een doeltreffende
komende guerilla. Deze zou immers genoeg
Djakartaanse troepen moeten binden om
een grote aanval op Noord-Celebes te be
moeilijken. Weliswaar zit Sumual in een
sterkere positie, maar als Djakarta de volle
macht van haar vloot, luchtmacht en leger
op het oorlogstoneel kan brengen, lijken
ook zijn kansen gering.
Er is geen twijfel aan dat generaal Na
sution vandaag als de grote man naar voren
komt. De laatste hoop is nu, dat hij van
4. Wat is het oordeel van de raad over
de veronderstelling, dat de onlangs door
de Sovjet-Unie aangekondigde stopzetting
van kernexplosies op haar gebied een ge
volg zou zijn van de vreselijke ravage, die
bij bovenbedoelde, ramp aangericht zou
zijn en die ertoe geleid zou hebben, dat de
Sovjet-regering het risico van dergelijke
explosies niet meer aandurft?
Twee stemmingsbeelden van het Groot
Heiligland te Haarlem. In de stille
middag gaat men er zijn weg: de twee
vrouwtjes, de man, de kinderen. Het
zonlicht tekent de figuren van het
voorjaar op gevels en ruitjes. Schadu
wen volgen in zijn spoor.
zijn vergrote prestige gebruik zal maken
om Sukarno hervormingen af te dwingen'
zoals bij voorbeeld grotere autonomie voor
de buitengewesten, terugdringen van de
communisten en de terugkeer van Hatta,
voorwaarden, welke de rebellen hebben
gesteld. Dat alleen immers kan Indonesië
voor verdere strijd behoeden.
GENèVE (ANP) De leider van de
Nederlandse delegatie op de conferentie
over het „zeerecht" in Genève, prof. J.
H. W. Verzijl, heeft vrijdagmiddag mee
gedeeld, dat Nederland, dat tot dusverre
met kracht het handhaven van de drie
mijlszone heeft verdedigd, een Ameri
kaans voorstel tot uitbreiding van de ter
ritoriale wateren tot zes mijl zal steunen.
„Ik zou er gaarne op wijzen," zeide hij
tot de vertegenwoordigers van de 86 lan
den, die in de grote vergaderzaal van het
Palais des Nations te Genève bijeen wa
ren, dat onze beslissing om tot een com
promis te komen ook voor mijn land een
ernstig economisch verlies betekent, in
het bijzonder wat betreft de visserij, waar
van van oudsher belangrijke groepen van
de Nederlandse bevolking afhankelijk
zijn."
In het Amerikaanse voorstel wordt na
melijk voorts bepaald, dat aan zee gren
zende landen in een zone van twaalf mijl
uit de kust dezelfde rechten wat betreft
de visserij en de exploitatie van de zee
rijkdommen zullen hebben als in hun ter
ritoriale wateren. Hierbij geldt echter de
bepaling, dat dit niet het recht aantast van
schepen van andere landen, die in de vijf
jaar, voorafgaande aan de eventuele aan
vaarding van dit voorstel, de visserij in
deze tweede zesmijlszone hebben uitge
oefend. Met grote nadruk zei prof. Ver
zijl nog, dat Nederland van mening blijft
dat het Amerikaanse voorstel een afwij
king betekent van het bestaande interna
tionale recht. Ook betekent de Nederland
se steun niet, dat er enige grond is voor
de bewering ook op de conferentie ge
uit dat de commissie voor het interna
tionale recht een eenzijdige uitbreiding
van de territoriale wateren tot twaalf mijl
toelaatbaar zou achten.
worden. Er zijn voorbereidingen getroffen
die verhinderen, dat de vliegtuigen van
het strategische luchtcommando zonder
uitdrukkelijk bevel van president Eisen
hower bepaalde grenzen passeren. Die
grenzen liggen ver van Russisch gebied
verwijderd.
Amerikaanse functionarissen vragen
zich af, wat de Russen met deze klacht
voor hebben. De Sovjet-Unie weet al jaren
dat de Verenigde Staten altijd bommen
werpers paraat hebben. Ongetwijfeld zul
len de Russen voorzorgsmaatregelen heb
ben genomen, die bedoeld zijn om te ver
hinderen dat de bommenwerpers, die in
geval van nood vergeldingsaanvallen moe
ten uitvoeren, bij een verrassende aanval
van de vijand op de grond vernield wor
den, aldus wordt te Washington gezegd.
De bemiddelingscommissie, gevormd
door de voorzitters van de werkgevers- en
werknemers-vakcentrales, heeft gisteren
opnieuw besprekingen gevoerd met de di
rectie van de K.L.M. en de vereniging van
K.L.M.-vliegers over de salariskwestie.
Na afloop is meegedeeld, dat deze bespre
kingen niet tot overeenstemming hebben
geleid. Overeenkomstig de op 20 maart
te Amsterdam tussen partijen getroffen
overeenkomst zal het geschil thans door
een bindende uitspraak van een onpartij
dig college worden beslecht.
De besprekingen tussen de zes voorzit
ters der werkgevers- en werknemerscen
trales, die als bemiddelaar fungeerden in
het salarisconflict tussen de directie van
de K.L.M. en de vereniging van K.L.M.-
vliegers. begonnnen vrijdagmiddag om
half drie en werden in de nacht van vrij
dag op zaterdag om half drie beëindigd.
De conferentie werd in het hoofdkantoor
van de K.L.M. te 's Gravenhage gehouden.
Zowel van de zijde van de directie van
de K.L.M. als van die van het bestuur van
de Vereniging van K.L.M.-vliegers wilde
men geen commentaar verstrekken op de
mededeling van de bemiddelingscommis
sie, dat de besprekingen niet tot een ak
koord hadden geleid.
(Van onze correspondent in Parijs)
Op doorreis naar Brussel is de Britse
kolonel Peter Townsend in de nacht van
donderdag op vrijdag in Parijs het slacht
offer geworden van een brutale diefstal.
De auto met Belgisch nummerbord en
C.D.-plaat van de kolonel was voor het
huis van een vriend, bij wie hij incogni
to, samen met zijn beide zoons logeerde,
geparkeerd, Townsend had de onvoor
zichtigheid begaan enkele koffers, een ak
tetas, een schrijfmachine en een foto-appa
raat in zijn wagen achter te laten. De die
ven hebben 's nachts de achterruit gebro
ken en Townsend's auto van alle bagage
beroofd. De kolonel verklaart dat hij een
som van ongeveer vierduizend gulden
mist. Meer leedwezen toonde hij echter
over het verlies van zijn persoonlijke pa
pieren, waaronder een uitvoerige cor
respondentie. Het wordt niet uitgesloten
geacht, dat zich daaronder ook brieven
van prinses Margaret bevinden.
Te Huis ter Heide (Fr.) is in een scherpe
bocht van de weg een personenauto, be
stuurd door de heer J. van 't Sant, ver
tegenwoordiger te Groningen, tegen een
langs de weg staande boom gebotst en
totaal vernield. De bestuurder werd daarbij
op slag gedood.
De 10-jarige Willem Beekman is in de
Zeilstraat te Amsterdam door een passe
rende tankauto aangereden. Hij kwam met
zijn fiets ten val en werd overreden. Hij
was op slag dood.
ADVERTENTIE
V