Radioactiviteit boven ons land is de laatste tijd toegenomen Regeringstroepen in opmars naar Bukittinggi OE SUIKER OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT MORRIS before(/ovêis/// HET WEER Nederland zwicht: zes mijls zone als territoriale grens Veiligheidsraad komt maandag op Russisch verzoek bijeen Geen waarneembare schadelijke gevolgen te verwachten Djakarta verwacht geen tegenstand Zware slag voor de visserij 72e JAARGANG No 238 ZATERDAG 19 APRIL 1958 303e JAARGANG No 86 Het woord is aan.. Eerste vrouwelijke staatsraad Mej. mr. A. E. Ribbius Peletier benoemd Regeringscrisis in Finland Nieuw laagtepunt van Indonesische reserves Dekkingspercentage van 84 tot 97 gestegen Zacht lenteweer Serieuze guerilla betwijfeld ZEERECHTCONFERENTIE Moskou zegt dat Amerikaanse kernbommenwerpers in de richting van Russisch gebied vliegen Geen akkoord over K.L.M.-salarissen Thans bindende beslissing door onpartijdig college Auto van kolonel Townsend in Parijs geplunderd Behalve geld en goederen ook correspondentie weg Twee doden in het verkeer U gaat toch ook naar R.A.I.-gebouw opening 22 april a.s. Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 |j J| I HBB S Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. jfssasftf i i S I Verschijnt dagehjks beh. op zon- en feestdagen. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- H H J| Jg g ill 1 C. Jl IL J1 IL Jl i C. .J! IL Jl Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 bÜb ub JL Jn JL kor wLn^^ JL fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks urnDunii. nnnnuDivioonL uuunniN i Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 FERD. BOLSTR. 48. A' DAM TEL. 717162 Wat voor weer wordt het? 't Wordt wéér Si-Si weer! i/'éj!iï| de edelste vruchtenlimonade •llllll' uit klinkklaar fruit Seneca: De schaamte moet verhinderen wat de Wet niet verbiedt. STURKA SPORTKLEDING Gromyko HELSINKI (Reuter) Het Finse zaken kabinet van premier Rainer von Fieandt is afgetreden, nadat het parlement met 143 tegen 5U stemmen verhoging van de sub sidie op boter en verlaging van die op melk, kaas en graan had afgekeurd. De premier, die in november zijn regering vormde na een regeringscrisis van 43 da gen, had aan de stemming de vertrou wenskwestie verbonden. Von Fieandt, die directeur van de Finse bank is geweest, heeft zijn ontslag aan president Kekkonen aangeboden. Hij zal aanblijven tot een nieuwe regering is ge vormd De stemming ging over een motie, waar- In de sociaal-democraten en de landbouw- partij de regering verweten dat zij de be langen van de arbeiders en de kleine boe ren niet had beschermd toen zij de vorige maand de landbouwprijzen aanpaste. Ook de communisten stemden tegen de rege ring. Dp aanpassing was volgens Von Fieandt nodig geweest wegens het groeiende boter- overschot. Groot-Brittannië en Nieuw- Zeeland hébben de vorige maand geklaagd dat, na de verhoging van de subsidie, de overtollige Finse boter op de Britse markt werd gedumpt. NEW YORK (Reuter) De Veiligheids raad zal maandag (om 21 uur Nederlandse tijd) bijeenkomen ter bespreking van een Russische besehuldiging dat Amerikaanse vliegtuigen met kernbommen aan boord vluchten maken in de richting van Rus sisch gebied. De Sovjet-afgevaardigde bij de UNO, Sobolef, heeft aan de secretaris generaal van de UNO, Hammarskjoeld. een nota overhandigd, waarin een spoed vergadering van de raad werd gevraagd. De Sovjet-Unie wenst, aldus zyn nota, dat de raad „dringende maatregelen" over weegt om een einde te maken aan vluch ten van Amerikaanse militaire vliegtuigen met atoom- en waterstofbommen in de ricthing van de Russische grenzen. De nota volgde op beschuldigingen die de Sovjet-minister van Buitenlandse Za ken, Gromyko, gisteren op een persconfe rentie in Moskou had geuit. Gromyko zei, dat de Amerikanen door deze vluchten „met vuur spelen" en dat de mensheid reeds verscheidene keren aan de rand van een nieuwe oorlog heeft gestaan, die „ogenblikkelijk zou kunnen uitbreken als gevolg van onverantwoordelijke of provo cerende handelingen van het Amerikaan se opperbevel". Het Amerikaanse departement van Bui tenlandse Zaken heeft Gromyko's beschul digingen onmiddellijk verworpen. In een lange verklaring, uitgegeven in overleg met de Amerikaanse strategische lucht macht, wordt gezegd, dat de Verenigde Staten geen bezwaar hebben tegen be spreking van de Russische klacht in de UNO. Over de vluchten van Amerikaanse bommenwerpers met kernwapens wordt gezegd, dat die „zorgvuldig" voorbereid Met ingang van 1 juli is in de vacature- dr. J. H. Scholten benoemd tot lid van de Raad van State mej. mr. A. E. Ribbius Peletier te Amsterdam, thans lid van Ge deputeerde Staten van Noordholland voor de Partij van de Arbeid. Zij is de eerste vrouw, die in de Raad van State benoemd is. De Indonesische goud- en deviezenre serves hebben de afgelopen week een nieuw laagtepunt bereikt, door een daling met 0.12 percent tot 9.06 percent van de geldcirculatie en andere opeisbare ver plichtingen. ADVERTENTIE De Oude Kerk te Amsterdam begint geleidelijk haar normale aanschijn te vertonen. Met de omvangrijke restau ratiewerkzaamheden is men nu zover, dat het Noorder transept gereed is. De werkzaamhehden aan het Heilig Graf (rechts op de foto) duren nog voort. Buitenlandse handel in maart Volgens de door het Centraal Bu reau voor de Statistiek samengestelde voorlopige gegevens bedroeg de waar de van de inyoer in maart 1958 1.048 miljoen (vorige maand 1.090 miljoen), terwijl voor een waarde van 1.012 miljoen (vorige maand 914 miljoen) werd uitgevoerd. Het dek kingspercentage bedroeg 97 (vorige maand 84). In de afgelopen maand is bij de metin gen van de atmosferische radioactiviteit boven Nederland een verhoging geconsta teerd. De waarnemingen van het medisch- biologisch laboratorium der rijksverdedi gingsorganisatie T.N.O. hebben uitgewe zen, dat zich van 9 april af hoge pieken hebben voorgedaan, zowel in de lucht- als in de regenwateractiviteit. Dit wordt mee gedeeld door de voorlichtingsdienst van het ministerie van Sociale Zaken en Volks gezondheid. Het verschijnsel heeft zich over een langere periode uitgestrekt dan in de regel het geval is. De achtergrond- activiteit tengevolge van vroegere explo- sen v\jf en vijftien eenheden. Op het ogenblik zijn er pieken tussen vijftig en honderd, een enkele maal zelfs van meer dan honderd. Het medisch- biologisch laboratorium is niettemin van oordeel, dat van deze verhoging geen waarneembare schadelijke gevolgen te verwachten zijn. Op zichzelf zijn de geconstateerde pie ken niet hoger dan in het verleden geda ne waarnemingen hebben uitgewezen. De mogelijkheid dat, gerekend over de gehe le wereld, een gering aantal mensen het slachtoffer zal worden van de gevolgen van atoomexplosies, is niet op weten schappelijke gronden uit te sluiten. Het risico is echter gerekend naar andere risico's van het leven gering, zo wordt verder meegedeeld. De thans gemeten radioactiviteit valt op door een zeer heterogene verdeling over de lucht, dat wil zeggen: het aantal radio actieve stofdeeltjes is betrekkelijk gering, doch de activiteit per deeltje is hoog. De ze verdeling van de activiteit wordt ver moedelijk bepaald door de aard van het kernwapen en de omstandigheden van de explosie, die deze radioactiviteit heeft ver oorzaakt. De situatie is moeilijk te beoor delen, omdat van het effect van een ster ke bestraling op één punt, zoals door de ze deeltjes veroorzaakt wordt, nog min der bekend is dan van de gevolgen van uniforme bestraling. De natuurlijke acti viteit in de atmosfeer vertoont een veel gelijkmatiger verdeling dan de kunstma tige, zo besluit de mededeling van het mi nisterie van Sociale Zaken en Volksge zondheid. Ook uit andere landen zijn dezer dagen mededelingen ontvangen over verhoogde radioactiviteit in de atmosfeer. Volgens een Deens blad zou er kortgeleden in Rus land een „catastrofaal" ongeluk zijn ge beuld bij proeven met kernwapens, waar door de radioactiviteit in Rusland en de landen daaromheen aanzienlijk is ver hoogd. Internationale maatregelen gevraagd De heer F. J. Goedhart heeft de raad van ministers van de Westeuropese Unie schriftelijk de volgende vragen gesteld: 1. Heeft de raad kennis genomen van het bericht, dat kort geleden bij een proef neming met kernwapens in de Sovjet- linie een ernstig ongeluk zou zijn gebeurd en dat de sindsdien in vele landen waar genomen grotere radio-activiteit van de atmosfeer en het feit, dat alle buitenlandse toeristen, die zich in bepaalde delen van de Sovjet-Unie bevonden, deze gebieden hals over kop hebben moeten verlaten, met deze ramp in verband zouden staan? 2. Beschikt de raad over informaties, waaruit zou kunnen blijken of dit bericht juist is? 3. Is de raad niet van oordeel, dat het in het belang van de gehele mensheid zou zijn, dat bij het plaatsvinden van derge lijke rampen de gehele wereld daarover terstond van het betrokken land uitvoe rige inlichtingen ontvangt, zodat overal meteen alle mogelijke maatregelen geno men kunnen worden om de gevolgen van een dergelijke catastrofe zo mogelijk te beperken? Is de raad bereid het initiatief te nemen tot het doen treffen van een in ternationale regeling, die het wederzijds verschaffen van inlichtingen in zulke ge vallen verplicht stelt, hetzij via de Ver enigde Naties of via een ander orgaan, dat hiervoor technisch in aanmerking gebracht zou kunnen worden? Verwachting tot morgenavond: Zacht en droog weer met zon nige perioden. Overwegend ma tige wind tussen west en zuid. Volledige wcerrapporten op pagina twee. DJAKARTA (ANP) De troepen der Indonesische centrale regering zijn zater dag in hun opmars tegen de opstande lingen op twee ver van elkaar verwijder de fronten, weer verder opgerukt. In hoge regeringskringen spreekt men er zijn vertrouwen over uit, dat Bukittinggi, het laatste bolwerk van de opstandelin gen in het bergland van Midden-Suma- tra, „elk ogenblik" kan worden bezet. Men zegt niet verwonderd te zullen zijn, als de val van deze stad onderwerp van gesprek zou zijn onder de gasten van de viering van „Lebaran", het einde der vas tenmaand, welke maandagavond in het paleis van president Sukarno zal plaats hebben. In Midden-Sumatra trekken de regerings troepen thans op naar Padang Pandjang, de laatste stad aan de weg naar Bukittinggi. Er zijn, volgens gezaghebbende kringen, geen aanwijzingen dat de opstandelingen troepen hun „symbolische tegenstand" zul len laten varen en tot werkelijke tegen stand zullen overgaan. BUKITTINGGI (AFP) Een woordvoer der van de rebellen heeft in Bukittinggi bevestigd, dat Padang donderdagavond om zes uur plaatselijke tijd door twee batal jons mariniers van de centrale regering is bezet. Hij zei, dat de val van Bukittinggi nu onvermijdelijk is. Er is nu alleen nog maar een guerilla in de beboste bergen mogelijk. Voorts zei de woordvoerder, dat de lei ders der opstandelingen „zeer verbaasd en geschokt" zijn, dat hun troepen in Padang niet gevochten hebben. Volgens in Djakarta uit Makassar ont vangen berichten, rukken de troepen der centrale regering op Celebes, die veertien ADVERTENTIE DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG PAGINA'S. WAARIN OPGENOMEN ERBIJ dagen geleden Donggale, in het district Palu hebben bezet, thans in noordelijke richting op. Door de bezetting van de weg tussen Donggala, aan de westkust en Parigi, aan de oostkust van de landengte tussen Mid- den-Celebës en Noord-Celebes, is het door de opstandelingen beheerste gebied in twee delen gescheiden. Luitenant-kolonel Rukminto, tweêde as sistent van Nasution, heeft het commando over de militaire operaties tegen de op standelingen op Celebes overgenomen. De opstandelingentroepen op Noord- Celebes hebben zich geconcentreerd in het gebied van de Minahasa, rondom Menado, en het wordt waarschijnlijk geacht, dat een aanval vanuit zee, gelijk aan die welke op Padang werd ondernomen, nodig zal zijn in de laatste stoot tegen de aanhangers in Celebes van de „revolutionaire re gering". De campagne, op Celebes zal echter wel eens aanzienlijk langer kunnen duren dan die op Midden-Sumatra. Militaire autoriteiten in Makassar heb ben invallen laten doen in de huizen van personen die er van worden verdacht sympathiek te staan jegens de tegen regering. Tijdens de huiszoekingen is een hoeveelheid wapens aangetroffen, zo meldt PIA. Radio-Djakarta heeft medegedeeld, dat een deel van het 137ste bataljon infanterie uit Atjeh is teruggetrokken. Deze af deling is thans op weg naar Medan. om te helpen bij het herstel van „rust en orde", aldus Radio-Djakarta. Nu Nieuw-Guinea DJAKARTA (ANP) Het communis tische partijorgaan „Harian Rakjat", schrijft zaterdag, dat de onderdrukking van de opstand in Midden-Sumatra dient te worden gevolgd door de bevrijding van Westelijk Nieuw-Guinea, „om de subver sieve acties uit te roeien en de buiten landse interventie te bestrijden". (Van onze reisredacteur) SINGAPORE De onverwachte effi- ciëncy van Djakarta's operatie alsmede het totaal gebrek aan verdedigingswil bij de rebellentroepen, die bij de luchtaanvallen op Padang volkomen in paniek raakten, hebben voor het eerst diepe moedeloosheid veroorzaakt onder de rebellenvertegen- woordigers in Singapore. Evenmin als de tegenregering zelf verhelen zij dat er van georganiseerde tegenstand op Sumatra nauwelijks meer sprake is, hoogstens nog van een guerilla in samenwerking met de Darul Islam. Maar een guerilla eist doel bewustheid en vastbeslotenheid. En de thans rijzende twisten tussen socialisten en moslims, alsmede tussen politici en kolo nels in de boezem der tegenregering, als mede de geringe paraatheid hunner troepen scheppen twijfel aan een doeltreffende komende guerilla. Deze zou immers genoeg Djakartaanse troepen moeten binden om een grote aanval op Noord-Celebes te be moeilijken. Weliswaar zit Sumual in een sterkere positie, maar als Djakarta de volle macht van haar vloot, luchtmacht en leger op het oorlogstoneel kan brengen, lijken ook zijn kansen gering. Er is geen twijfel aan dat generaal Na sution vandaag als de grote man naar voren komt. De laatste hoop is nu, dat hij van 4. Wat is het oordeel van de raad over de veronderstelling, dat de onlangs door de Sovjet-Unie aangekondigde stopzetting van kernexplosies op haar gebied een ge volg zou zijn van de vreselijke ravage, die bij bovenbedoelde, ramp aangericht zou zijn en die ertoe geleid zou hebben, dat de Sovjet-regering het risico van dergelijke explosies niet meer aandurft? Twee stemmingsbeelden van het Groot Heiligland te Haarlem. In de stille middag gaat men er zijn weg: de twee vrouwtjes, de man, de kinderen. Het zonlicht tekent de figuren van het voorjaar op gevels en ruitjes. Schadu wen volgen in zijn spoor. zijn vergrote prestige gebruik zal maken om Sukarno hervormingen af te dwingen' zoals bij voorbeeld grotere autonomie voor de buitengewesten, terugdringen van de communisten en de terugkeer van Hatta, voorwaarden, welke de rebellen hebben gesteld. Dat alleen immers kan Indonesië voor verdere strijd behoeden. GENèVE (ANP) De leider van de Nederlandse delegatie op de conferentie over het „zeerecht" in Genève, prof. J. H. W. Verzijl, heeft vrijdagmiddag mee gedeeld, dat Nederland, dat tot dusverre met kracht het handhaven van de drie mijlszone heeft verdedigd, een Ameri kaans voorstel tot uitbreiding van de ter ritoriale wateren tot zes mijl zal steunen. „Ik zou er gaarne op wijzen," zeide hij tot de vertegenwoordigers van de 86 lan den, die in de grote vergaderzaal van het Palais des Nations te Genève bijeen wa ren, dat onze beslissing om tot een com promis te komen ook voor mijn land een ernstig economisch verlies betekent, in het bijzonder wat betreft de visserij, waar van van oudsher belangrijke groepen van de Nederlandse bevolking afhankelijk zijn." In het Amerikaanse voorstel wordt na melijk voorts bepaald, dat aan zee gren zende landen in een zone van twaalf mijl uit de kust dezelfde rechten wat betreft de visserij en de exploitatie van de zee rijkdommen zullen hebben als in hun ter ritoriale wateren. Hierbij geldt echter de bepaling, dat dit niet het recht aantast van schepen van andere landen, die in de vijf jaar, voorafgaande aan de eventuele aan vaarding van dit voorstel, de visserij in deze tweede zesmijlszone hebben uitge oefend. Met grote nadruk zei prof. Ver zijl nog, dat Nederland van mening blijft dat het Amerikaanse voorstel een afwij king betekent van het bestaande interna tionale recht. Ook betekent de Nederland se steun niet, dat er enige grond is voor de bewering ook op de conferentie ge uit dat de commissie voor het interna tionale recht een eenzijdige uitbreiding van de territoriale wateren tot twaalf mijl toelaatbaar zou achten. worden. Er zijn voorbereidingen getroffen die verhinderen, dat de vliegtuigen van het strategische luchtcommando zonder uitdrukkelijk bevel van president Eisen hower bepaalde grenzen passeren. Die grenzen liggen ver van Russisch gebied verwijderd. Amerikaanse functionarissen vragen zich af, wat de Russen met deze klacht voor hebben. De Sovjet-Unie weet al jaren dat de Verenigde Staten altijd bommen werpers paraat hebben. Ongetwijfeld zul len de Russen voorzorgsmaatregelen heb ben genomen, die bedoeld zijn om te ver hinderen dat de bommenwerpers, die in geval van nood vergeldingsaanvallen moe ten uitvoeren, bij een verrassende aanval van de vijand op de grond vernield wor den, aldus wordt te Washington gezegd. De bemiddelingscommissie, gevormd door de voorzitters van de werkgevers- en werknemers-vakcentrales, heeft gisteren opnieuw besprekingen gevoerd met de di rectie van de K.L.M. en de vereniging van K.L.M.-vliegers over de salariskwestie. Na afloop is meegedeeld, dat deze bespre kingen niet tot overeenstemming hebben geleid. Overeenkomstig de op 20 maart te Amsterdam tussen partijen getroffen overeenkomst zal het geschil thans door een bindende uitspraak van een onpartij dig college worden beslecht. De besprekingen tussen de zes voorzit ters der werkgevers- en werknemerscen trales, die als bemiddelaar fungeerden in het salarisconflict tussen de directie van de K.L.M. en de vereniging van K.L.M.- vliegers. begonnnen vrijdagmiddag om half drie en werden in de nacht van vrij dag op zaterdag om half drie beëindigd. De conferentie werd in het hoofdkantoor van de K.L.M. te 's Gravenhage gehouden. Zowel van de zijde van de directie van de K.L.M. als van die van het bestuur van de Vereniging van K.L.M.-vliegers wilde men geen commentaar verstrekken op de mededeling van de bemiddelingscommis sie, dat de besprekingen niet tot een ak koord hadden geleid. (Van onze correspondent in Parijs) Op doorreis naar Brussel is de Britse kolonel Peter Townsend in de nacht van donderdag op vrijdag in Parijs het slacht offer geworden van een brutale diefstal. De auto met Belgisch nummerbord en C.D.-plaat van de kolonel was voor het huis van een vriend, bij wie hij incogni to, samen met zijn beide zoons logeerde, geparkeerd, Townsend had de onvoor zichtigheid begaan enkele koffers, een ak tetas, een schrijfmachine en een foto-appa raat in zijn wagen achter te laten. De die ven hebben 's nachts de achterruit gebro ken en Townsend's auto van alle bagage beroofd. De kolonel verklaart dat hij een som van ongeveer vierduizend gulden mist. Meer leedwezen toonde hij echter over het verlies van zijn persoonlijke pa pieren, waaronder een uitvoerige cor respondentie. Het wordt niet uitgesloten geacht, dat zich daaronder ook brieven van prinses Margaret bevinden. Te Huis ter Heide (Fr.) is in een scherpe bocht van de weg een personenauto, be stuurd door de heer J. van 't Sant, ver tegenwoordiger te Groningen, tegen een langs de weg staande boom gebotst en totaal vernield. De bestuurder werd daarbij op slag gedood. De 10-jarige Willem Beekman is in de Zeilstraat te Amsterdam door een passe rende tankauto aangereden. Hij kwam met zijn fiets ten val en werd overreden. Hij was op slag dood. ADVERTENTIE V

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 1