Natu-raLax
>'^"MARK
Windjackets
13l5
Peek&Cloppenburg
aeda in het Wilde Westen
Hoger dividend Sikkens lakfabrieken
Opnieuw schraal weer
Teelt ió Aet
zo
r
J
Amsterdamse Ballast boekte
vrijwel gelijke uitkomsten
Elke woensdag
Wereldnieuws
Vogeltrek
Sterk besnoeide investeringen
American Enka in eerste
kwartaal 1958
Amerikaanse werkloosheid
fluctueert
De staking bij de Billiton
Verkorting van werktijd
bij Bronsmotorenfabriek
Duitse vakbond vreest de
Nederlandse invloed in
de Howaldtswerke
Kortere Russische
werktijden
Directie van Metaalbuizen-
fabriek Excelsior geschorst
Dividendvoorstellen
v.
DINSDAG 22 APRIL 1958
UIT DE JAARSTUKKEN over 1957 van de n.v. Amsterdamse Ballastmaatschappij
blijkt, dat de financiële uitkomsten weinig afwijken van die van de vorige jaren.
Ook de omvang van de activiteiten bleef op een ongeveer gelijk peil. Tegen het
eind van 1957 werd de invloed merkbaar van de afloop van de tunnelwerken in
Velsen. Het saldo exploitatierekening beliep 4.701.926 (v.j. 4.689.111). Na afschrij
vingen en reserveringen is een winst behaald van 3.436.181 (v.j. 3.472.116). Voor
gesteld wordt 700.000 aan de bouwreserve te doteren. Deze zal dan mede bestemd
zijn voor de versnelde afschrijving van de in aanbouw zijnde betonfabriek der
A.B.M. te Jutphaas. Voorgesteld wordt 15 percent dividend en wel naar keuze van
aandeelhouders voor 10 percent in aandelen en voor 5 percent contant, of voor
15 percent in contanten. Hiermede zal thans driemaal een gedeelte van het dividend
in aandelen betaalbaar zijn gesteld. De directie acht hiermede voorlopig het gestelde
doel (namelijk kapitaal geleidelijk meer in overeenstemming te brengen met de
gestegen omvang van het bedrijf) bereikt. Zij is dan ook voornemens in de eerst
komende jaren een eventueel dividend weer geheel in contanten uit te keren.
Voor 1958 zal met een enigszins lagere
omzet rekening moeten worden gehouden,
indien het niet mogelijk zou blijken vol
doende nieuwe opdrachten te verwerven.
Eind 1957 was een redelijke orderporte
feuille aanwezig. In 1958 konden verschil
lende opdrachten worden verkregen. De
directie acht het niet in het belang van de
bedrijfstak wanneer in de nieuwe loon
regeling, door een aanzienlijke verhoging
der C.A.O.-lonen, het bij de gespannen ar
beidsmarkt door sommige ondernemingen
op ongeoorloofde wijze opgetrokken loon
niveau, wordt gelegaliseerd.
De concurrentie op de wereldmarkt is in
het bouwbedrijf zeer verscherpt. Op
Nieuw-Guinea wordt een aantal werken
van redelijke omvang en van zeer ver
scheiden aard uitgevoerd in opdracht van
het gouvernement, de marine en particu
lieren. Het voor de regering van Thailand
in uitvoering genomen baggerwerk had
een gunstig verloop. Ter dekking van
eventuele risico's op de werken in het bui
tenland zijn de nodige voorzieningen ge
troffen.
Mede in verband met de onzekerheid
over de vraag, of de investeringsaftrek in
1958 zal herleven, heeft de vennootschap
haar investeringsprogramma sterk be-
ADVERTENTIE
BRILLEN
ZIJ L SIR A AT 97 H A-AR llEM
TELE'FOON .1 2 7 2 6
Gestegen omzet, gedaalde winst
De netto omzet van de American Enka,
dochteronderneming van de A.K.U., be
droeg in de eerste twaalf weken van 1958
15.484.000 dollar, aldus kondigde de heer
Bassill, president-directeur aan. In 1957
bedroeg de omzet in dezelfde periode
14.497.000 dollar.
Het netto inkomen van American Enka
over de eerste twaalf weken van 1958 be
droeg 364.000 dollar of 27 dollarcent per
aandeel; in 1957 was dit 577.000 dollar of
43 dollarcent per aandeel. De algemeen
geldende economische omstandigheden
worden ook in American Enka onder
vonden.
De nroduktiecapaciteit in de Ameri
kaanse rayonvezelindustrie is groter dan
de vraag. Inkomsten in andere sectoren
worden door de verliezen tengevolge van
onderbezetting van de rayonvezelfabriek
gedeeltelijk te niet gedaan. In het eerste
kwartaal bleef de produktie van nylon
winstgevend. Zodra in de komende zomer
de uitbreidingen in bedrijf komen zal deze
nylonproduktie tot verdere verhoging van
de inkomsten kunnen bijdragen.
De werkloosheid in de Verenigde Staten
is in de op 5 april geëindigde week het
grootst sedert het einde van de tweede
wereldoorlog geweest. Dit deelde het
Amerikaanse ministerie van Arbeid mede.
Aan het einde van die week werd aan
3.314.000 personen werkloosheidsuitkering
verstrekt, hetgeen 37.000 personen meer
was dan aan het einde van de voorafgaan
de week. Dit betekent, dat 8 percent van
alle arbeiders, die in aanmerking voor
werkloosheidsuitkering kunnen komen
werkloos zijn. Tijdens de recessie van 1950
kwam dit percentage op zijn hoogst tot
7,9 percent, zo voegde het ministerie hier
aan nog toe. Van de ongeveer 67 miljoen
arbeiders in de Verenigde Staten komen
er ongeveer 43 miljoen voor deze uit
kering in aanmerking.
De eerste aanvragen voor het ontvangen
van die steun zijn in de op 12 april geëin
digde week echter gedaald tot 461.000, het
geen 40.000 minder is dan het aantal van
de voorafgaande week.
Uit doorgaans goed ingelichte bron heeft
de correspondent van het ANP te Parama
ribo vernomen, dat de stakende arbeiders
van de Billitonmij. bereid zijn, wederom
aan het werk te gaan op de condities, die
de Billitonmij. heeft gesteld met betrek
king tot de lonen. Zij verbinden hieraan
echter de voorwaarde, dat de Billitonmij.
zich bereid moet verklaren, aan de vak
bonden het door hen aan de stakers uit
gekeerde bedrag terug te betalen.
De directie van de n.v. Appingedammer
Bronsmotorenfabriek heeft na overleg met
de kerncommissie van dit bedrijf besloten
met ingang van heden 21 april voorlopig
over te gaan tot inkrimping van de werk-
ijd voor de afdeling machinale bewerking
tot 36 uur per week. Dit is noodzakelijk
geworden door opschorting van een ge
deelte van de lopende orders, waarvoor
niet op korte termijn nieuwe orders kun
nen worden aangetrokken.
snoeid. Deze onzekerheid beïnvloedde te
vens haar eigen orderpositie.
Daar de investeringen in onroerende
goederen thans grote bedragen vërgen,
werd het gewenst geacht de bouwreserve
ook dit jaar met een belangrijk bedrag te
vergroten. Hoewel het bezit aan liquide
middelen op gelijk niveau is gebleven
moet er rekening mee worden gehouden,
dat het bedrag aan onderhande werken
een aanzienlijke daling heeft ondergaan,
hetgeen een tijdelijke flattering van de
liquiditeit geeft.
Openlijk heeft de metaalarbeidersbond
te Hamburg, de I. G.-Metall, geprotes
teerd tegen de bedoeling van de regering
te Bonn om de grote scheepswerf Ho
waldtswerke Hamburg-A.G. te verkopen
aan een groep Roer-industrieën. De vak
bond meent, dat speciaal de Nederlandse
invloed hierin een gevaar zal kunnen wor
den voor de werkgelegenheid in Ham
burg.
Zoals in ons blad van 11 april gemeld,
gaat het hierbij om de verkoop van de
Howaldtswerke aan de Deutsche Bank A.
G., de Siemens-Schuckert Werke A.G. en
de Dortmundt-Hörder-Hütten-Union. In
dit laatste bedrijf bezitten de Koninklijke
Nederlandse Hoogovens en Staalfabrie
ken n.v. te IJmuiden 40.8 percent van het
aandelenkapitaal. In deze Nederlandse on
derneming is de Nederlandse staat voor
dertig percent en de stad Amsterdam voor
tien percent geïnteresseerd. De Ham-
burgse metaalbewerkersbond vreest, dat
de invloed van de Roer-ondernemingen,
die reeds vijftig percent van de totale
scheepswerfcapaciteit van de Bondsrepu
bliek zouden beheersen, juist door het Ne
derlandse aandeel gevaarlijk kan worden
voor de werkgelegenheid op de Howaldts
werke en in Hamburg in het algemeen.
De bond wil een stemming onder de elf
duizend arbeiders van de werf over de
overdracht voor 34 miljoen mark aan par
ticuliere bedrijven, zij het met een belang
rijk aandeel voor Hamburg. De werf is
thans in staatshanden.
Sikkens Lakfabrieken n.v. te Sassenheim
heeft blykens het verslag over 1957 een
voordelig saldo exploitatierekening be
haald van 2.001.144 (v.j. 2.228.949). Na
afschrijvingen ad 360.676 324.347) en
ontvangen dividend uit deelnemingen,
herwaardering deelnemingen en bijzondere
baten ad. 332.370 (ƒ289.046) resteert een
winst vóór aftrek van belastingen van
1.972.838 (ƒ2.193.648). Belastingen en do
tatie algemene reserve vergen 1.035.838
(f 1.318.648). Hierna is een saldowinst be
schikbaar van 937.000 875.000).
Hieruit wordt voorgesteld een dividend
van 10 percent in contanten en 20 percent
in aandelen ten laste van de agioreserve
(v.j. 6 percent in contanten en 20 percent
in aandelen). Het geplaatste kapitaal wordt
hiermede verhoogd van 2.613.600 tot
f 3.136.300. Aan de buitengewone reserve
wordt gedoteerd 474.060 552.795).
De verfproduktiebedrijven in de Sikkens
groep hebben een omzetvermeerdering
kunnen bereiken van bijna 12 percent. De
winst was vóór belastingen hoger dan in
1956, maar in percenten van de omzet door
kostenstijgingen ongeveer gelijk.
De ontwikkeling van de export is boven
verwachting geweest. Nieuwe afzetgebie
den zijn aangeboord en in enkele landen
zijn jarenlange pogingen op enkele spe-
ciaalgebieden met succes bekroond. De
verkoopkantoren hebben over het alge
meen belangrijk hogere verkoopcijfers
voor de groepsbedrijven weten te oe-
reiken.
De grondstoffenproduktiebedrijven heb
ben door een verdere technische ontwik
keling zowel in binnen- als buitenland hun
positie versterkt. Ook deze exporteren
naar een zeer groot aantal landen.
Met voldoening wordt gecontateerd dat
de verkoopcijfers in de eerste maanden
van 1958 hoger liggen dan in 1957. Op
grond hiervan meent men vertrouwen in
de toekomst te mogen hebben. De concur
rentie op de wereldmarkt is nu echter veel
scherper en het zal veel inspanning ver
gen om de Nederlandse positie te hand
haven. Momenteel ligt het zwaartepunt
van de export in de Westeuropese landen.
De bewerking van Azië en Afrika is en
kele jaren geleden ter hand genomen. In
ADVERTENTIE
Hardnekkige verstopping?
herstelt de natuurlijke functie
Geen gewoon laxeermiddel. Zorgt dat de ingewanden
weer op natuurlijke wijze gaan functioneren. Ook bij-
zonder geschikt voor hen die buitenshuis werken.
Flacon a 60 tabletten versterkte werking) II. 1.35
In de voornaamste takken van de zware indu
strie in de Sovjet-Unie wordt de duur van de
werkdag teruggebracht tot zeven uur en in de
mijnen tot zes uur, aldus meldt het Russische
persbureau TASS. Hiertoe hebben het centrale
comité van de Communistische Partij, de minis
terraad en het centrale comité van het vakver
bond gezamenlijk besloten. De maatregel wordt
dit jaar reeds van kracht. De betaling zal op zijn
minst gelijk blijven. In 1958 en 1959 zal de ar
beidsdag in de gehele zware industrie en andere
takken van de economie tot zeven uur worden
teruggebracht.
deze gebieden betreft de vraag in hoofd
zaak nog goedkope massaprodukten, maar
de laatste tijd is een verschuiving naar
het betere produkt merkbaar. Politieke
verrassingen voorbehouden, denkt de
directie hier een goede markt te kunnen
opbouwen. Het gebied van de Verenigde
Staten is geheel door tariefmuren omringd,
terwijl ook invoer in Zuid-Amerika niet
eenvoudig is. Men heeft vertrouwen in een
verdere gunstige ontwikkeling van de ex
port, waartoe de Euromarkt en de vrij
handelszone in positieve zin kunnen bij
dragen.
ADVERTENTIE
Wij hebben de volledige
collectie van
RATH EN DOODEHEEFVER,
GOUDSMIT-HOFF,
Gebr. EYFFINGER, BAUHAUS,
WERKKUNST KREFELD
ter inzage.
Onze eigen collectie bevat 500 soorten,
w.o. zeer aparte dessins.
Gen. Cronjéstr. 135, Haarlem, Tel. 55432
Vakkundige behangers beschikbaar.
Commissaris. Tot commissaris van ge
meentepolitie te Zeist is benoemd de heer
R. de Jong, thans commissaris van gemeen
tepolitie te Assen.
ADVERTENTIE
kleine stijging per maat
exclusief voor P C
meesterlijk jacket met
ritssluiting, rugband en
zijtrekkers
2borstzakken met veter
variatie van echt leder.
Stoere kleuren
leeftijd 4 jaar
De commissarissen van de n.v. Metaal-
buizenfabriek Maatschappij „Excelsior"
te Schiedam hebben de directie geschorst
en voorlopig de leiding in handen geno
men. De nieuwe fabriek te Oosterhout van
de n.v. Excelsior, die op 10 april werd ge
opend en waarvan de investering 23 mil
joen gulden bedraagt, heeft met afzet-
moeilijkheden te kampen en in verband
hiermede aan zeventig man van de onge
veer honderdzeventig personeelsleden ont
slag aangezegd. Tevens is een vergunning
van een kortere werkweek aangevraagd.
Destijds op een persconferentie bij de
opening van de nieuwe fabriek werd reeds
meegedeeld, dat bij het proefdraaien van
de nieuwe installatie constructie- en mon-
tagefouten aan het licht waren gekomen,
die een algehele controle noodzakelijk
maakten. Voor het grootste deel is men
er intussen in geslaagd deze fouten te cor
rigeren.
Tevens werd toen meegedeeld dat de
marktsituatie een weinig rooskleurig
beeld vertoont. De Nederlandse buizen
zijn vrijwel onbeschermd op de buiten
landse markt tegenover de beschermde
Franse en Duitse concurrenten. In Ne
derland bedraagt het invoerrecht op bui
zen slechts zes percent; elders liggen de
ze percentages aanmerkelijk hoger. Op de
genoemde conferentie werd tei'ens mee
gedeeld dat aandeelhouders zich er op in
zouden moeten stellen, dat het dividend
dit jaar gepasseerd zal worden.
In de afgelopen 24 uur is de luchtdruk
boven Scandinavië belangrijk gestegen.
Hierdoor kwam een verbinding tot stand
tussen een hogedrukgebied boven de Brit
se eilanden en een maximum boven Noord-
Rusland. Een kleine depressie, die zich
voor de westkust van Noorwegen bevond,
trok naar Denemarken. De fronten ervan
bereikten vanmorgen het noorden van ons
land. Zij veroorzaakten veel bewolking en
plaatselijke lichte regen. Na het passeren
van de storing komt het weer onder in
vloed van het Scandinavische hogedruk
gebied. De wind draait naar het noordoos
ten en er zullen opklaringen voorkomen.
Aangezien de aangevoerde lucht zeer
droog is zal het een schraal karakter krij
gen. De nachten worden kouder.
WEERRAPPORTEN
Woensdag 23 april
Zon op 5.28 uur, onder 19.50 uur.
Maan op 8.07 uur, onder uur.
Maanstanden
26 april 22.36 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Woensdag 23 april
Hoog water 6.08 en 18.29 uur.
Laag water 1.48 en 14.11 uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Temperaturen
bulten-
00
en binnenlandheden- c
13 g
morgen 7 uur. Neerslag:
d
Bi
laatste 24
uur Só
E
h
SK
4->
Den Helder
geheel bew nnw
7
0
Ypenburg
geheel bew. nw
9
0,1
Vlissingen
geheel bew. w
7
0
Eelde
geheel bew. nnw
6
1
Twente
lichte regen w
8
0,1
De Bilt
geheel bew. wnw
8
0
Eindhoven
geheel bew. wnw
7
0
Vlv. Z.-Limb.
geheel bew. zw
7
0
Helsinki
onbewolkt ono
0
1
Stockholm
licht bew. ono
2
5
Oslo
zwaar bew. nno
5
0
Kopenhagen
lichte regen nno
4
2
Aberdeen
zwaar bew. windst.
7
0.6
Londen
zwaar bew. n
7
0
Amsterdam
regen wnw
8
1
Brussel
zwaar bew. windst.
8
0
Luxemburg
zwaar bew. wnw
6
0
Parijs
licht bew. n
8
0
Bordeaux
zwaar bew windst.
9
0
Grenoble
half bew. windst.
6
0
Nice
geheel bew. wnw
12
0
Berlijn
regen w
6
7
Frankfort
geheel bew. windst.
7
0
München
zwaar bew. w
9
0
Zürich
licht bew. o
4
0
Genève
onbewolkt zzw
5
0
Locarno
mist windst.
4
0
Wenen
geheel bew. zw
9
1
Innsbruck
half bew. windst.
5
0
Rome
zwaar bew windst.
9
0
Ajaccio
geheel bew. no
8
0
Madrid
zwaar bew. windst.
7
0,1
Mallorca
half bew. no
13
0
Algiers
geheel bew. no
14
0
45. „Hedaar! Goudzoeker!" riep Old Oe
hoe, „we zitten achter een bankrover aan.
Heb jij misschien iemand met zakken goud
voorbij zien komen?" „Het spijt me", sprak
Joris, „doch als hardwerkend goudzoeker
hield ik mijn blik slechts omlaag gericht,
zodat ik niets heb opgemerkt van het ge
beuren, dan rondom mij plaatsgreep. „LA
BOR SANA IN TERRA SANAis het de
vies van ons goudzoekers, waarmee wij
willen zeggen, dat wij ons uitsluitend met
grondwerk bezig houden". Bij het horen
van die stem steeg Panda verbaasd af.
„Hè? Dat is Joris!" riep hij naderbij ko
mend. „Zeg, Joris, wat doe je hier?" „Tut,
tut, welk een vraag!" sprak Joris streng,
„heb ik dan tegen dovemansoren gepraat?
Is het u nu nóg niet duidelijk, dat ik bezig
ben het eerzaam beroep van goudzoeker
uit te oefenen? Maar komaan ,ver-
volgde hij, zijn houweel opheffend, „laat
ons thans niet de tijd verbeuzelen met on
nut gebabbel. Als mijn gevoel mij niet be
driegt, heb ik hier juist een rijke goud
ader aangetroffen". Dat gevoel van Joris
scheen niet bedriegelijk te zijn, want reeds
na enkele slagen haalde hij een paar grote
goudklompen uit de grond. „Sakkerloot!"
riep Old Oehoe, „als dat zo doorgaat,
wordt dat de rijkste goudmijn van het
Wilde Westen!"
De directie van de n.v. Nederlandsche
Scheepvaart Unie deelt mede, dat het jaar
verslag van de n.v. Koninklijke Paket-
vaart-Maatschappij over 1957, ten gevolge
van de gebeurtenissen in Indonesië, niet
op gebruikelijke tijd zal kunnen uitkomen.
Dit heeft tot gevolg, dat ook het jaarver
slag over 1957 van de n.v. Nederlandsche
Scheepvaart Unie zoveel later zal kunnen
worden uitgebracht. Omdat inmiddels de
Koninklijke Rotterdamsche Lloyd n.v. en
de n.v. Stoomvaart Maatschappij ..Neder
land" het dividend over het boekjaar 1957
hebben betaalbaar gesteld, heeft het be
stuur der N.S.U. besloten de uit dien
hoofde ontvangen dividenden in de vorm
van een interim-dividend aan de aandeel
houders der N.S.U. uit te betalen. De be
taalbaarstelling van een interim-dividend
ter grootte van 9,7 percent 6kan een dezer
dagen worden verwacht.
De directie der n.v. RIVA te Amster
dam deelt mede, dat besloten is aandeel
houders voor te stellen het dividend over
1957 te bepalen op 16 (v.j. 20) percent. De
winst bleef achter bij die van vorig jaar,
maar bij dit dividend kan niettemin een
extra toewijzing aan het reservefonds
worden gedaan en zijn extra afschrijvin
gen en voorzieningen mogelijk.
Aan de algemene vergadering van aan
deelhouders der Hoogenbosch' Schoenen
n.v. zal worden voorgesteld over het boek-
jaa. 1957/58 een dividend uit te keren van
10 percent (v.j. 9 percent) op de oude aan
delen en 2>j percent op de nieuwe aan
delen).
Commissarissen en directie van de n.v.
Koninklijke Nederlandsche gist- en spiri
tusfabriek hebben besloten aan de komen
de algemene vergadering van aandeelhou
ders voor te stellen het dividend over het
boekjaar 1957 te bepalen op 9 percent
(onveranderd).
De n.v. Houthandel voorheen William
Pont te Zaandam is voornemens aan de
algemene vergadering van aandeelhouders
op 30 mei a.s. voor te stellen over 1957 uit
te keren 12 percent (v.j. 11 percent) divi
dend op de gewone en 6,78 (v.j. 6,65 per
cent) op de cum.pref. aandelen.
De raad van toezicht van Nationaal
Grondbezit n.v. te Den Haag heeft beslo
ten, aan de binnenkort te houden alge
mene vergadering van aandeelhouders
voor te stellen een dividend van 20 per
cent (onv.) over de verplichte storting op
de aandelen, genummerd 1 tot en met 4500,
uit te keren. Voor de aandelen, genummerd
4501 tot en met 5000, delend voor een vier
de in de winst over 1957, bedraagt het
dividend over de verplichte storting vijf
percent.
Aan aandeelhouders van de n.v. Lijm
en Gelatinefabriek „Delft" zal worden
voorgesteld over 1957 8 percent dividend
uit te keren en dit aan te vullen met 2
percent uit de agioreserve. Het ligt in de
bedoeling 5 percent in contanten uit te
keren en 5 percent in aandelen. Vorig jaar
bedroeg het dividend eveneens 10 percent.
(Voor de beurs zie pag. 9)
Corinphila. Een collectie Siciliaanse
postzegels, met een geschatte waarde
van 328.300 Zwitserse franks, uit het
bezit van Sir Theodore Wilson uit Los
Angeles in Californië, wordt vrijdag in
Zürich op de 45ste „Corinphila" post-
zegelbeurs, publiek verkocht.
Op verzoek. Radio-Moskou heeft zondag
het Amerikaanse volkslied gespeeld
„The star spangled banner". Het ge
beurde in een verzoekprogramma. Twee
Amerikanen in de Verenigde Staten
hadden erom gevraagd.
Specialist. De Amerikaan Myron Kinley,
de specialist ter wereld in het blussen
van brandende oliebronnen, is door de
Iranian Oil Company naar Perzië ont
boden, waar een oliebron sinds vrij
dag brandt. De vlammen komen hon
derd meter hoog. De hitte is zo groot
dat metalen constructies en boortorens
in de nabijheid van de brandende bron
smelten.
Opgegeven. Het „Nationale congres van
Goa", de voornaamste organisatie van
bewoners van deze Portugese kolonie
die naar opneming van dit gebied bij
India streeft, heeft besloten, zijn actie
van passief verzet tegen de Portugese
regering te staken. De organisatie zegt
te hopen, dat de Portugezen onderhan
delingen voor „een vreedzame regeling"
met de Indische regering zullen begin
nen.
Vondst. De 33-jarige Hongaarse immi
grant Louis' Bartos heeft in Zuid-
Australië een opaal gevonden, waar
van de waarde geschat wordt op ruim
veertigduizend gulden.
Volksverhuizing. Meer dan een half mil
joen Chinezen zal dit jaar zijn woonste
den verlaten en zich vestigen in land
bouwgebieden en andere streken in
communistisch China, waar een tekort
aan arbeidskrachten bestaat, aldus
meldt het Pekingse „Volksdagblad"
Het blad meldt dat de helft der mi
granten zich zei vestigen in Noord-
Mandsjoerije en aan de grenzen van
Centraal-Azië.
Kwade gevolgen. In de kapitalistische lan
den drinken de mensen alcohol wegens
sociale misstanden. De Russen doen
hetzelfde echter uit onverstand, aldus
radio-Moskou. In de Sovjet-Unie heeft
de bevolking evenwel niet overal besef
van de kwade gevolgen van het drinken.
Men denkt dat'wijn en wodka goed zijn
voor het opwekken van de eetlust en
het genezen van ziekten.
Europees. Deskundigen uit Frankrijk,
Italië en West-Duitsland zullen op 20
mei aan de leden van de Westeuropese
Unie een bouwplan voor een Europese
tank voorleggen. Het is een tank van
dertig ton die goed wendbaar is en een
grote vuurkracht heeft. De drie landen
zullen nog enkele andere voorstellen
tot. vervaardiging van oorlogsmateriaal
doen. Als Groot-Brittannië en de Bene
lux niet willen meedoen, zouden Italië,
Frankrijk en West-Duitsland de plan
nen alleen uitvoeren.
Represaille. De Amerikaanse regering
heeft de terugroeping uit de Verenigde
Staten verzocht van dr. Skokan, han
dels-attaché van de Tsjechoslowaakse
ambassade in Washington. Het Ameri
kaanse optreden volgt op een Tsjecho-
slowaaks besluit om de tweede secre
taris van de Amerikaanse ambassade in
Praag, Joseph Jacyno, uit te wijzen we
gens spionage.
Terreur. Een vijftigtal jonge bendeleden
hebben in de New Yorkse ondergrond
se reizigers gemolesteerd en drie jon
gens neergestoken Plet waren leden van
de drie beruchte gangs, de „Bisschop
pen", de „Aalmoezeniers" en de „El-
minos", die al maanden lang terreur
oefenen in Brooklyn. Een van de ge
wonde jongens kreeg een steek met een
mes in zijn buik. Geen van de reizigers
durfde blijkbaar de politie te waar
schuwen, hoewel er acht stations wa
ren tussen de plaats waar de bendele
den waren ingestapt en het station waar
zij uitstapten. De politie is er niettemin
in geslaagd 44 bendeleden te arreste
ren.
Met plezier. De 57-jarige Duitse oud-sol
daat Roderich Böttner die de nazi
veldmaarschalk Ferdinand Schörner
een klap in het gezicht had gegeven,
heeft een boete van honderd mark ge
kregen. „Die klap zal ik me mijn leven
lang met vreugde herinneren", zo ver
klaarde hij voor de rechtbank. Böttner,
die van mening is dat Schörner hem
en zijn kameraden beledigd heeft door
te beweren dat in de oorlog executies
nodig waren om lafheid tegen te gaan,
stuurde aan de politie een briefkaart
met zijn naam en adres, nadat hij
Schörner de opstopper gegeven had.
BIJ HET onderzoek van de vogeltrek,
bleken spreeuwen, afkomstig uit een ge
bied rond Kaliningrad in Litauen, naar
Estland, het zuiden van Finland en de
streek van Leningrad te vliegen. In grove
lijnen aangeduid, was hun vliegrichting
dus noordoost. Werden deze spreeuwen
uit het gebied van Kaliningi1 naar Flens
burg, in Noord-Duitsland, bij de Deense
grens, gebracht en daar losgelaten, dan
vlogen zij naar Zuid-Zweden
en Gotland, dus eveneens in
noordoostelijke richting. Dit
moge op zichzelf niet erg
schokkend lijken, maar we
moeten er toch op wijzen, dat
deze spreeuwen (met uitzon
dering van een enkeling) een
richting hadden ingeslagen die
precies parallel liep aan de richting die zij
gewend waren te nemen. Dat is één punt
dat de aandacht trok. Een tweede ver
schijnsel dat we moeten vermelden, ligt
ons wellicht beter. Dat heeft betrekking
op het weer. Vogels trekken namelijk niet
bij mistig, of bij slecht weer. Dit was aan
leiding voor de veronderstelling, dat de
zon bij het bepalen van de route wel eens
een veel belangrijker rol zou kunnen spe
len dan men aanvankelijk gedacht had.
Dat zou kunnen verklaren, waarom de
spreeuwen uit Kalinin in Zuid-Zweden te
recht kwamen, wanneer zij een kleine 1000
km naar het westen worden gebracht, en
het zou tevens een antwoord geven op de
vraag, waarom vogels bij mistig weer wei
geren te vertrekken. Maar er was nog een
derde punt dat de aandacht had getrokken.
Vogels die gaan trekken blijken namelijk
de kop te draaien naar de richting die zij
zullen inslaan. Of ze nu in de open lucht
zitten, of in kooien, zij schijnen als het
ware te kijken naar de kant waar zij heen
moeten en maken zelfs herhaaldelijk vlieg
bewegingen in die richting. Toen dit een
maal was geconstateerd, maakte dr. Kra
mer in Duitsland een grote kooi, waarin
hij allerlei voorzieningen had aangebracht,
zodat hij niet alleen in staat was de dieren
voortdurend gade te slaan, maar ze ook
voor de gek te houden. Toen hij namelijk
had geconstateerd, dat de
duiven in een bepaalde af
deling van de kooi de koppen
in de richting van het noord
westen draaiden, draaide hij
een spiegel zodanig, dat de
zonnestralen uit een richting
vielen, die negentig graden
met de oorspronkelijke ver
schilde. Prompt draaiden ook de dui
ven hun kojes negentig graden! Kramer
slaagde er zelfs in de vogels bepaalde af
delingen van de kooi te doen herkennen
naar de stand van de zon, of naar de
schijnbare zon, al naar gelang hij met
spiegels werkte. De proeven waren uiter
aard wat uitgebreider en gecompliceerder
dan we hier in enkele regels kunnen weer
geven, maar in ieder geval voerden zij
toch tot de slotsom, dat vogels zoals in
het bijzonder spreeuwen en duiven de
zon gebruiken om zich naar te richten. Dit
gaf dr. Matthews aanleiding tot de ver
onderstelling, dat de zon voor vogels ook
een hulpmiddel zou kunnen zijn om zich
in een vreemde streek te kunnen oriën
teren.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden).
H. Pétillon
