Minister Staf geeft de fouten toe
HET WEER
Kroesjtsjev verwerpt voorstel
van president Eisenhower
't SILVER ST0EPKE
Kamer vraagt in twee moties een
verder onderzoek
SUèDE DAMES - HERENJASJES
Veel bewolking
Geen tweede hoogoven-
bedrijf in IJmuiden
SOLEX een begrip van veiligheid
v.a. 349.50
J. J. VAN KOOTEN
Staatssecretaris was
er niet
Het woord is aan..
PRISMA-HORLOGES
Nieuwe westelijke nota aan
Moskou over topgesprek
HELMENAFFAIRE IN TWEEDE KAMER
Antwoord onbevredigend
Verenigde Staten hebben niets te verliezen bij
stopzetten van de proeven met kernwapens
Minister was jarig
Al veel verbeterd
Parlementaire enquête
Mr. dr. In 't Veld:
Wapenstilstand op komst?
Jongen van 14 verdacht van
moord op meisje van 8
Elektronisch gedicht
Britse socialisten voor een
neutrale zone in Europa
72e JAARGANG No 242 DONDERDAG 24 APRIL 1958 303e JAARGANG No 90
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 Jj| Ég j§ fl xk Hf! 8 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. "V* 1 i B 1 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- 1 I C J C J I 1 ill i J& C J1 IL M ïL H HL Ji Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 hL kJs sJL «L JL fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
drags' Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
ADVERTENTIE
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439.
FERD. BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 717162
Verwachting tot morgenavond:
Vrij veel bewolking met plaat
selijk enige regen. Zwakke tot
matige wind tussen zuidoost en
zuidwest. Minder koude nacht,
morgen overdag over het alge
meen iets lagere temperaturen
dan vandaag.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG PAGINA'S.
In de Eerste Kamer heeft mr. dr. J. in
't Veld (P.v.d.A.) bij de behandeling van de
begroting van Volkshuisvesting en Bouw
nijverheid een inleiding gehouden over
ruimtelijke ordening. Hij waarschuwde
tegen het samenklonteren van gemeenten
tot grote haven- en industriële centra. Op
grond van gezondheidsoverwegingen en
sociologische inzichten moeten wij de ogen
wijd open houden voor geestelijke en zede
lijke gevaren, zei hij, daarbij doelende op
de ontwikkeling in het westen des lands
en met name van Rotterdam-Europoort.
Het stichten van een tweede hoogoven-
bedryf op Rozenburg of by IJmuiden
achtte hy ongewenst. Zelfs al zou er ruimte
zyn op Rozenburg, dan moet rekening wor
den gehouden met een grote bevolkings
concentratie. De dampen zouden het West-
land ernstig schade kunnen doen. Hy dacht
aan vestiging aan de Westerschelde, in de
buurt van Den Helder of Delfzijl.
Verdere industriespreiding is mogelijk naar
Zeeuwsch-Vlaanderen en West-Brabant.
Mr. In 't Veld wilde voorkomen, dat de
Randstad Holland één huizenmassa wordt.
(Van onze correspondent in Londen)
De Labourpartij en het Britse vakver
bond hebben Gaitskell's voorstel voor een
neutrale zone in Europa, als deel van een
kernontwapeningspolitiek aanvaard. In
een verklaring wordt gezegd, dat ver
wezenlijking der voorstellen waarschijn
lijk veel tijd zal kosten en ook dat het
plan» als gevolg van onderhandelingen
met andere landen, zal worden gewijzigd
Vandaar dat de nadruk wordt gelegd op
twee punten, namelijk terugtrekking van
alle buitenlandse strijdkrachten uit Cen-
traal-Europa en een internationaal toe
zicht op het type en de omvang van de
bewapening van de in dit gebied liggende
landen. Deze problemen moeten onmid
dellijk door de mogendheden worden aan
gepakt. Later zullen dan de hereniging
van Duitsland en een veiligheidspakt aan
de orde komen, gesteund door Groot-Brit-
tannië, Frankrijk, de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie.
ADVERTENTIE
Houtplein 20 - Tel. 12000
Grote Houtstraat 140 - Tel. 12549
Het lijdt geen twijfel dat, indien de Ver
enigde Staten en Groot-Brittannië het
Russische voorbeeld zouden volgen en de
proefnemingen met kernwapens zouden
staken, dit een bijdrage zou zijn tot de
regeling van andere internationale vraag
stukken, dat der ontwapening inbegrepen",
aldus de Sovjet-premier.
Spelen met vuur
De „vluchten van Amerikaanse bom
menwerpers, die atoom- en waterstofbom
men aan boord hebben, in de richting der
Russische grenzen", acht Kroesjtsjev een
„ernstig gevaar voor de wereldvrede". „De
Sovjet-regering ziet ernaar uit, dat de
Amerikaanse regering onmiddellijk een
einde zal maken aan dit gevaarlijke spelen
met vuur."
Het voorstel van president Eisenhower
om de kosmische ruimte uitsluitend voor
vredesdoeleinden te gebruiken, vindt
Kroesjtsjev eenzijdig, omdat niet wordt
gerept over de Amerikaanse bases in het
buitenland.
De Russische premier herhaalt geen heil
te zien in wederzijdse luchtfotografie. De
aanwezigheid van Amerikaanse vliegtui
gen boven Rusland en omgekeerd zou de
spanning eerder vergroten dan verminde
ren. Kroesjtsjev zegt het ontoelaatbaar te
vinden, dat de ontwapening steeds op de
lange baan wordt geschoven met het ex
cuus dat er controlemaatregelen moeten
worden bestudeerd.
De oren van staatssecretaris Kranen
burg, die in Amerika vertoeft, moeten
wel hebben getuit, want zyn afwezig
heid by het debat werd fel gecritiseerd.
„Staatssecretaris Kranenburg had aan
wezig moeten zyn, omdat hy er speciale
bemoeiing mee heeft gehad", zei de heer
Roosjen (A.R.). „Hy is de eerst verant
woordelijke excellentie in dit geval. Hy
heeft by zyn vertrek naar Amerika wel
als verontschuldiging gezegd, dat de
Kamer hem niet gevraagd heeft aan
wezig te zyn, maar er zyn van die din
gen, waarvan men aanneemt dat ze niet
gevraagd behoeven te worden."
„Een vlucht voor de verantwoorde
lijkheid" wilde de heer Ritmeester de
afwezigheid van de staatssecretaris niet
noemen, maar hij vond het wel een
bewys van buitengewone onhoffelyk-
heid tegenover de volksvertegenwoordi
ging. „Zijn plichtsgevoel had hem moe
ten zeggen dat hy hier had moeten
blyven."
Ook de heer Vermeer (P.v.d.A.) be
treurde de afwezigheid van de staats
secretaris. „Wat my betreft, mag hy er
blyven." liet de heer Ritmeester zich
ontvallen
Anonymus:
Een goede leraar verkondigt niet, doch
bereidt verteerbaar en versterkend
voedsel voor de geest.
ADVERTENTIE
verkrligbaar bij:
De kleine zaak met de grootste keuze
Grote Houtstraat 49 Haarlem
Telefoon 20049
(Van onze correspondent in Londen)
De drie westelijke mogendheden zullen
vandaag een gezamenlijk memorandum
aan de Sovjet-regering zenden, waarin zij
hun standpunt uiteenzetten over de aard
van de diplomatieke voorbereiding tot een
mogelijke topconferentie.
Volgens sommigen zouden zij verklaren
niet bereid te zijn Gromyko's vertragings
tactiek te aanvaarden. De Russen zou
ronduit gevraagd worden, of zij een top
gesprek willen of niet. Daarentegen doet
premier Macmillan pogingen om de deur
zo lang mogelijk open te houden. Zijn jong
ste brief aan Kroesjtsjev was een verras
sing voor de' Britse bondgenoten. Mac
millan wil blijkbaar alles doen om een
topgesprek te verwezenlijken. Het valt
op, dat de Britse minister van Buitenland
se Zaken Selwyn Lloyd in dit opzicht te
rughoudender is.-
Het kwam-in het Lagerhuis tot een uit
barsting, nadat Selwyn Lloyd Aneurin Be-
van, de woordvoerder van de Labour-op-
positie voor de buitenlandse politiek, had
verweten dat hij de Sovjet-methoden
goedkeurde, waarbij de ambassadeurs af
zonderlijk werden te woord gestaan in
plaats van gezamenlijk. Een conservatie!
riep iets over communistische meelopers.
Bevan sprong verontwaardigd op. Er ont
stond groot rumoer. De „speaker" had
grote moeite de orde te herstellen.
In de gedachtenwisseling merkte Lloyd
op, dat van Sovjetzijde niet is voorge
steld ook Tsjechoslowakije en Polen bij
de voorbereidingen van de topconferen
tie te betrekken. Men meent dat het mo
tief van de Russische weigering om te on
derhandelen op een viermogendheden-ba-
sis, is dat zij niet in de minderheid wil
zijn.
Lloyd liet zich scherp uit over de Rus
sische handelwijze, die tot tijdverspilling
en verwarring leidt. Hij zei geen bezwaar
tegen te hebben dat Bevan Rusland bij
valt, maar dat hij zich er over verbaast
dat Bevan bereid is de vertraging te
aanvaarden. De snelste manier om tot een
serie topgesprekken te komen, is volgens
Lloyd voorbereiding door de Grote Vier.
geen bezwaar, indien gelijktijdig ook de
motie-Ritmeester aan de orde zou komen.
Met een dergelijk uitstel kon ook prof.
Romme (K.V.P.) zich verenigen.
De voorzitter verklaarde, dat hij over de
datum vaq behandeling van de moties
overleg zou plegen met de fractievoorzit
ters en de indieners van de moties.
Voorlopig zijn de moties dus aangehou
den, zodat de interpellatie over de helmen
affaire nog geen concreet resultaat heeft
opgeleverd.
(Van onze Kamerverslaggever)
Er zijn gisteren in de Tweede Kamer zeer harde noten gekraakt over de be
steding van acht miljoen gulden aan belastinggeld voor ongeveer 400.000 leger-
helmen, waarvan achteraf ongeveer 40 percent is afgekeurd. Minister Staf
erkende dat er grote fouten zijn gemaakt bij de voorbereiding van de order en
dat er een te nauwe samenwerking is geweest tussen het Directoraat Materieel
Landmacht (D.M.L.) en de fabriek. Ook is het fout geweest, dat de ambtenaar
die op de produktie moest toezien, tevens werd belast met de keuring. Hij is
daarbij oneerlijk geweest en daarvoor dan ook veroordeeld door de rechtbank te
Arnhem. Moties van de beren Ritmeester (V.V.D.) en Vermeer (P.v.d.A.) voor
een nader onderzoek werden aangehouden tot een later tijdstip wanneer de^
minister heeft geantwoord op vragen van de heer Koersen (K.V.P.) over hetgeen
in de zaak van majoor K. aan het licht is gekomen over de ondeskundigheid van
de D.M.L.-functionarissen.
De heer Ritmeester spaarde in zijn interpellatie het aankoopbeleid van het
D.M.L. allerminst. De aankoop van de ondeugdelijke helmen vond hij erg om
de miljoenen, die ermee gemoeid waren, maar erger omdat lichtvaardig is om
gesprongen met de lichamelijke veiligheid van de militairen, die deze helmen
moesten dragen. „De goede naam van Nederland is in gevraar gebracht doordat
deze helmen, nog wel met het goedkeuringsstempel, ook aan Luxemburg zijn
geleverd. Ze zijn ook naar de mariniers in Nieuw Guinea gegaan," aldus de
interpellant, die zijn felle critiek in 26 vragen aan de minister had samengevat.
Door het beschikbaar komen van des
kundig personeel is bij het D.M.L. al veel
verbeterd, zei de minister. Hij heeft aan
een particulier adviesbureau opgedragen
de organisatie van het D.M.L. te bestu
deren. Bovendien heeft hij besloten enkele
deskundigen uit het particuliere bedrijfs
leven te vragen overleg te plegen met het
adviesbureau om met de ervaringen van
particuliere inkoopinstanties rekening te
kunnen houden. Vooral zal nu bij de orga
nisatie worden gelet op een voldoende
scheiding van bevoegdheden. Van het
resultaat van de bemoeiingen van het
adviesbureau zal de minister de Kamer op
de hoogte stellen.
Sedert 1951 zijn reeds veertig firma's uit
gesloten van de leveranties bij onderhandse
aanbesteding wegens wanprestatie of an
dere redenen.
ADVERTENTIE
Minister Staf, die gisteren jarig was,
werd eerst hartelijk gefeliciteerd vóór hij
de scherpe critiek over de helmenaffaire te
horen kreeg. In zijn antwoord zei hij, dat
in de jaren 1951 en 1952, toen de order voor
de helmen werd voorbereid, de werkloos
heid groter was dan thans. Er was ook
gebrek aan deviezen, vooral aan dollars.
Voor de krijgsmacht mochten daarom geen
dollars worden gebruikt. Met het oog op
de werkgelegenheid gaf men er de voor
keur aan de order van acht miljoen gulden
voor legerhelmen te plaatsen in Neder
land. Alle narigheid, aldus de minister, zou
zijn uitgebleven indien voor de helmen
Amerikaans staal zou zijn gebruikt. Maar
met het oog op de dollarpositie werd
Europees staal voorgeschreven.
De moeilijkheid was een helm van Ame
rikaans model te maken met Europees
staal. Met de Verenigde Blikfabrieken
(Verblifa) hebben de technische ambtena
ren van het D.M.L. aan dit probleem ge
dokterd. Daardoor is er een te nauwe
samenwerking ontstaan. Men streefde wel
iswaar naar een goed produkt, maar de
pogingen zijn een grote, pijnlijke misluk
king geworden.
Tijdens de produktie zijn de helmen wel
voortdurend gekeurd, maar de controle op
de keuring is fout geweest. Het is ook fout
geweest, dat de technische ambtenaar, die
deze controle moest uitoefenen, tevens werd
belast met de keuring. Bij de laatste partij
helmen fraifdeerde deze ambtenaar en vul
de hij op de lijsten andere gewichten van
de helmen in dan zijn assistent voor hem
had opgetekend.
noemen teneinde een onderzoek omtrent
de gang van zaken bij het D.M.L. in te
stellen en het door deze commissie uit te
brengen rapport ter kennis van de Kamer
te brengen. „Het is een tamme motie", zei
de heer Ritmeester, „maar ze is goed".
De motie-Ritmeester vond de heer Koer
sen (K.V.P.) te ver gaan omdat de heer Rit
meester zijn interpellatie alleen had aan
gevraagd over de helmen en nu in de motie
een onderzoek vroeg naar de gehele gang
van zaken bij het D.M.L., waarover de heer
Koersen alsnog vragen aan de minister had
gesteld. Het antwoord op die vragen wilde,
de heer Koersen eerst afwachten. De heer
Koersen had trouwens het eerst vagen ge
steld over de helmen, nog vóór de heer
Ritmeester.
De heer Calmeijer (C.H.U.) verklaarde
geen behoefte te hebben aan de motie-
Ritmeester en de heer Roosjen (A.R.)
merkte op, dat het antwoord van minister
Staf al in de richting ging van hetgeen de
heer Ritmeester wenste.
De heer Vermeer (P.v.d.A.) vond, dat de
Kamer te weinig controlemogelijkheden
had op onderdelen van het defensiebeleid.
De weg, die de heer Ritmeester wilde vol
gen, noemde hij bnjuist omdat dan de
Kamer buiten het onderzoek wordt ge
houden. Hij wilde juist een onderzoek door
een speciale commissie uit de Kamer. Met
die strekking diende hij een motie in,
waarvoor hij steun kreeg van de A.R. en
C.H.U., maar niet van de K.V.P. Eventueel
zou hij ermede akkoord gaan ais de motie
op een later tijdstip in behandeling zou
komen.
Tegen dat uitstel had prof. Oud (V.V.D.)
Dit antwoord van' minister Staf op zijn
interpellatie vond de heer Ritmeester
(V.V.D.) niet bevredigend. Naar zijn me
ning had de minister de zaak te veel goed
gepraat, al had hij niet alles even mooi
gevonden. Vanwege de vrees, dat er meer
zulke zaken zouden volgen, waardoor het
vertrouwen in onze defensie wordt onder
mijnd, ook bij de militairen, diende de heer
Ritmeester daarom een motie in, waarin de
minister wordt uitgenodigd een commissie
van gezaghebbende buitenstaanders te be-
De jarige minister Staf (53) luistert ge
laten naar de scherpe critiek van de
Kamer op het beleid inzake de helmen
affaire.
WASHINGTON (Reuter) Premier
Kroesjtsjev van de Sovjet-Unie wyst in
zyn antwoord op Eisenhowers brief van
8 april, het voorstel van de Amerikaanse
president technische deskundigen onmid
dellijk te laten beginnen met de bestu
dering van maatregelen om een ontwape
ning te controleren van de hand, aanvoe
rend dat het geen zin heeft technici te
laten werken aan een probleem, waarover
de regeringen het nog niet eens zyn. De
Russische premier noemt Eisenhowqfs
brief „negatief" en „een bittere teleur
stelling". „Reuter" meldt uit Washington,
dat het bureau van president Eisenhower
heeft medegedeeld dat Kroesjtsjevs bood
schap bij eerste lezing niets nieuws leek
te bevatten.
Eisenhower drong er in zijn brief by
Kroesjtsjev op aan het Amerikaanse voor
stel te aanvaarden, dat de grondstoffen
voor de vervaardiging van kernwapens
voortaan slechts voor vreedzame doel
einden zullen worden gebruikt.
Gemakkelijk toezicht
Kroesjtsjev zegt in zijn brief, dat er
reeds genoeg verklaringen over de wense
lijkheid van ontwapening zijn afgelegd en
dat het thans nodig is praktische stappen
te doen. „Een besluit van alle staten, die
over kernwapens beschikken, een einde te
maken aan de proefnemingen, zou een
dergelijke praktische stap zijn", aldus
Kroesjtsjev.
Amerika heeft niets te verliezen bij een
stopzetting der proeven met kernwapens,
daar de Sovjet-Unie reeds heeft mede
gedeeld hetzelfde te zullen doen. Wanneer
een einde wordt gemaakt aan deze proe
ven, zullen de partijen, wat betreft de
verzekering hunner nationale veiligheid,
op gelijke voet staan", aldus de Sovjet
premier.
DJAKARTA (UP) In Djakarta circu
leren berichten als zou luitenant-kolonel
Hussein contact opgenomen hebben met de
bevelhebbers der regeringstroepen, ten
einde tot onderhandelingen te geraken over
een wapenstilstand.
De stafchef van het leger, Nasution, zou
echter niets anders dan een onvoorwaarde
lijke overgave van de rebellen en hun
strijdkrachten willen aanvaarden.
De opmars
Volgens Radio-Medan zijn de regerings
troepen doorgedrongen tot op 11 km van
Sibolga, de belangrijkste haven van het
district Tapanuli. Sinangsori en het vlieg
veld van deze plaats (op 11 km van Sibol
ga) werden woensdag door de regerings
troepen bezet.
Schout-bij-nacht Subiakto, stafchef van
de Indonesische marine, heeft alle Indo
nesische burgers opgedragen de marine
rapport uit te brengen over „verdachte be
wegingen van Indonesische en buitenlandse
schepen" of over „scheepsbewegingen welke
de orde en de veiligheid in Indonesische
territoriale wateren in gevaar brengen".
Personen die schuldig bevonden worden
aan het achterhouden van zulke inlich
tingen zullen gestraft worden.
De troepen der centrale regering rukken
thans vanuit vijf richtingen op om de
plaatsen die nog in handen der qpstande-
lingen zijn gebleven te bezetten. De troe
pen der opstandelingen zullen zich waar
schijnlijk uit de stad Bukittingi terug
trekken, naar een driehoek die wordt ge
vormd door de plaatsen Batu Sangkat,
Singarak en Solok.
Volgens een woordvoerder van het leger
der centrale regering worden de rebellen
thans vanuit vijf richtingen door het cen
trale leger langzaam omsingeld. Het is een
kwestie van tijd, dat alle plaatsen van
enige betekenis door onze troepen zullen
zijn bezet, aldus de woordvoerder.
(Men zie voorts pagina 3)
De rijkspolitie te Hoogwoud heeft een
veertienjarige jongen uit Hensbroek aan
gehouden, die ervan verdacht wordt woens
dagochtend een achtjarig meisje uit dit
Westfriese dorp te hebben vermoord.
Het meisje was woensdagochtend op de
fiets naar school gegaan in Heer Hugo-
waard. Toen zij des middags niet thuis
kwam werden haar ouders ongerust en is
men naar haar gaan zoeken. In een gierput
achter een boerderij in Heer Hugowaard
werd het stoffelijk overschot van het kind
gevonden. Aanvankelijk dacht men, dat
het meisje verdronken was, maar de politie
vond aanwijzingen, die erop wezen dat
het kind van het leven was beroofd.
Het gedrag van de jongen, die meehielp
zoeken naar het meisje, wekte argwaan,
omdat hij steeds probeerde, de politieman
nen bij de gierput vandaan te houden. De
fiets van het meisje is, gedeeltelijk ge
demonteerd, in een sloot gevonden.
Dit is een van de beelden, die tegen de
wanden van het Philipspaviljoen op
de wereldtentoonstelling te Brussel
worden geprojecteerd als het „elek
tronisch gedicht" wordt opgevoerd. De
Zwitserse architect Le Corbusier, die
het bouwwerk ontwierp, heeft ook het
„gedicht" gemaakt, waarbij klank en
kleur, licht en beelden functioneel ver
bonden zijn met behulp van de elek
tronentechniek. Het is moeilijk uit te
leggen, want het is de bedoeling dat u
het gaat horen en zien.
Volgens Kroesjtsjev is het gemakkelijk
toezicht te houden op de naleving van een
overeenkomst tot het staken der proef
nemingen met kernwapens. „Er bestaan
instrumenten en opsporingswerkwijzen.
die registratie van elke ontploffing van
een atoom- of waterstofbom, onverschillig
waar deze teweeg werd gebracht, mogelijk
maken. Geen enkel land zou dus een ver
plichting tot het beëindigen der proeven
met kernwapens kunnen schenden, zonder
dat andere landen dit te weten zouden
komen-.
De oude Gotische schoonheid van het
stadhuis in Brussel kijkt neer op de
frisse twintigste-eeuwse aantrekkelijk
heid van de Haarlemse bloemenmeis
jes, die de Brusselaars een fleurige en
kleurrijke voorjaarsgroet uit de Ne
derlandse bloemenstad brachtenDeze
foto werd gemaakt op de Grote Markt
in Brussel, waar de bloemenmeisjes
graag poseerden na het uitreiken van
hun geurige voorjaarsbloemen.
