Busstaking in en om Londen is
te middernacht uitgebroken
Bukittinggi door troepen
van Djakarta veroverd
NNIG?
HET WEER
Miljoenen zoeken een ander
vervoermiddel of lopen
Nederland herdacht zijn doden
Koningin legde een krans bij
het nationale monument
Mr. C. van Rij plotseling
te Amsterdam overleden
Enkele buien
Grootste verlies voor
Indonesische marine
before f/ot/ót'///
Het woord is aan..
President Coty heeft nog
geen nieuwe formateur
Dertien jaar
Washington verwerpt het
Poolse Rapackiplan
72e JAARGANG No 250 MAANDAG 5 MEI 1958 303e JAARGANG No 98
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 fi H 1 H|j Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. ^waaaatM I H 1^^^ 1 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- 9 I 1 f 1 I I I J t Jl B C M Jj Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 X X V^L VA X X XXX kJ ili^^ X VX %&l fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Op talrijke plaatsen in ons land zijn zaterdag de velen herdacht die het hoogste
offer brachten voor de vrijheid. Des morgens legde Koningin Juliana een krans bij
het nationale monument op de Dam te Amsterdam; des avonds trokken duizenden
onder klokgebeier naar de herdenkingsplaatsen, waar de vlaggen halfstok hingen en
waar velen een bloemenhulde brachten aan de gevallenen.
Bij de kranslegging op de Dam was de
Koningin vergezeld van Prinses Beatrix.
Op de rijweg voor het monument stonden
een compagnie van het Regiment Inten
dancetroepen uit Amsterdam en het trom
petterkorps der cavalerie aangetreden.
De Vorstin en de Prinses werden be
groet door de commissaris der Koningin
in de provincie Noordholland, door de
burgemeester van de hoofdstad en door
de ministers Drees en Staf.
Het werd stil op het grote Damplein
toen de Landsvrouwe en haar dochter
onder de tonen van het „Wilt heden nu
treden" naar de pyloon schreden, gevolgd
door de beide ministers. Koningin Juliana
legde de grote krans, waarvan de witte
tulpen afkomstig waren uit de tuin van
paleis Soestdijk, aan de voet van de py
loon neer. Daarna traden dr. Drees en ir.
Staf naar voren om namens de regering
eveneens een krans bij het monument te
leggen.
Des avonds was het monument op
nieuw het middelpunt van de gevallenen-
herdenking in de hoofdstad.
Een slanke figuur in een grijs kos
tuum en blootshoofds stond in de rij
der deelnemers aan het défilé langs
het nationale monument. Slechts enke
len hadden hem herkend; de vader
van Anne Frank.
Rotterdam
In Rotterdam werd namens het ge
meentebestuur bij het monument tegen
over het stadhuis een krans gelegd. Van
de Coolsingel af trok daarna een stoet,
voorafgegaan docr de marinierskapel met
de tamboers en pijpers die geflankeerd
werden door dragers met brandende
toortsen naar de Willemsbrug, waar in
1940 de mariniers hun felle strijd gestre
den hebben. Bij de gedenkplaat aldaar
werd eveneens een krans gelegd.
In Rotterdam-Zuid werden twee oor
logsmonumenten onthuld, een in de Goe-
reesestraat, een treurende vrouw voor
stellend, en een bij het Zuidplein, dat een
vallend paard met ruiter voorstelt.
Den Haag
In Den Haag is men zwijgend naar de
drie herdenkingsplaatsen, de Waalsdorper-
vlakte, de begraafplaats Westduin en de
Parallelweg getrokken om eerbetoon aan
de gevallenen te brengen. Het grootste
aantal, ongeveer drieduizend, ging naar
de Waalsdorpervlakte, waar zovelen het
leven voor vuurpelotons lieten.
In Vught is een epitaaf onthuld, ter na
gedachtenis van de Vughtenaren, die als
militairen voor het vuurpeloton of in de
concentratiekampen het leven hebben ge
laten. Zij werd na een inleidend woord van
de heer M. van der Griendt, voorzitter van
de stichting, die het monument tot stand
heeft gebracht, onthuld door drie dochters
van de heer C. van den Tillaard, die als
militair op 10 mei 1940 te Hendrik-Ido-
Ambacht sneuvelde.
De burgemeester, jhr. mr. F. van Rijcke-
vorsel, onthulde in de St. Lambertuskerk
een bevrijdingsraam van de glazenier P.
Wiegersma uit Deurne.
Amersfoort
In Amersfoort liepen in de stoet naar de
begraafplaats „Rusthof" ook weer de ver
tegenwoordigers van de Sovjet-Unie, van
Polen, Roemenië, Hongarije, Tsjechoslo-
wakije en de Chinese Volksrepubliek mee.
Aan de voet van een groot wit kruis wer
den kransen neergelegd namens de ge
meente Amersfoort door burgemeester H.
Molendijk, namens de Russische ambas
sade door de gezant Kirsanov, namens het
garnizoen Amersfoort door de comman
dant luitenant-kolonel L. A. Paling en na
mens de afdeling Amersfoort van het Ne
derlands Oorlogsgraven Comité door de
heer J. A. C. Smoel.
Ook op Texel heeft een delegatie van
de Russische ambassade kransen gelegd
op de begraafplaats van de Georgiërs, die
in het voorjaar van 1945 bij de opstand
tegen de Duitsers op het eiland Texel om
het leven zijn gekomen.
Na een stille tocht langs de fusillade-
plaatsen in de hoofdstad herdachten
enige duizenden Amsterdammers de
gevallenen bij het nationale monument
op de Dam, waar burgemeester Van
Hall een toespraak hield en Loudi
Nijhoff verzetsgedichten declameerde.
(Van onze correspondent in Londen)
De busstaking in het gebied van Londen is te middernacht begonnen. Meer
dan vijfduizend bussen zijn uit het centrum van de stad verdwenen, evenals
duizenden andere uit de buitenwijken. De vijftigduizend man buspersoneel gaf
voor honderd percent gevolg aan het stakingsparool. Vrijdagavond, op de massale
stakingsbijeenkomst, heeft niemand zich tegen de staking verzet. De leidende
persoonlijkheden zijn het er allen, om verschillende redenen, over eens, dat deze
staking nooit had behoeven uit te breken. Het is tragisch dat dit conflict, dat
misschien het sein zal zijn voor een stakingsgolf in cle industrie, komt op een
ogenblik, dat het financieel-economisch beleid van de regering vrucht begint af
te werpen. Zij acht het echter nog te vroeg het roer nu om te gooien.
Technisch is de staking een gevolg van
het feit, dat elke mogelijkheid tot verdere
onderhandelingen was uitgeput. De bespre
kingen waren vastgelopen omdat de
transportarbeidersunie geweigerd had de
haar onwelgevallige uitspraak van het be
middelingsorgaan te aanvaarden. Merk
waardig genoeg is deze staking het enige
middel om het gesprek weer op gang te
brengen, want daardoor vervalt de bindend
geachte tribunaaluitspraak. Onhandig op
treden van de regering heeft helaas het
vertrouwen in de onpartijdigheid van de
bemiddelingsorganen ondermijnd. Hier ligt
de kern van de huidige moeilijkheden. Het
is te hopen dat, nu de staking er eenmaal
is. met een schone lei kan worden begon
nen. De praktijk leert echter dat grote
stakingen meestal van langdurige aard zijn
Van beide kanten staat het prestige op het
spel en het bureaucratische apparaat werkt
nu eenmaal stroef. De transportarbeiders
unie is een bolwerk, dat beschikt over mid
delen welke de honderd miljoen gulden te
boven gaat. Vandaag zal het Britse kabinet
beraadslagen over de situatie.
Politie gemoedelijk
Miljoenen forensen begaven zich, met
het oog op het te verwachten oponthoud
door de busstaking, zo vroeg mogelijk op
In de afgelopen nacht is te zynen huize
te Amsterdam op 62-jarige leeftijd vol
komen onverwacht overleden mr. C. van
Rij, lid van de Amsterdamse gemeenteraad
en advocaat en procureur.
Mr. Van Rij was voorts lid van het hoofd
bestuur van de Expoge, de Vereniging van
Ex-Politieke Gevangenen, voorzitter van
het Nationaal Comité ter Bestrijding van
het Concentratiekampsysteem en lid van
het overeenkomstige internationale bureau.
Zwijgend trokken vele honderden naar
de Waalsdorpervlakte in Den Haag,
waar zovelen het leven lieten voor het
vuurpeloton.
ADVERTENTIE
Eerst wordt
het warm,
dan wordt het smóór,
behalve achter
het goedkoopste goede zongordijn met de sleufjes
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking mei
enkele regen- of onweersbuien.
Overwegend matige zuidweste
lijke wind. Dezelfde temperatu
ren als vandaag of iets lagere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN PAGINA'S.
DJAKARTA (Reuter) Strijdkrachten van de Indonesische regering hebben
zondagmorgen Bukittinggi op West-Sumatra, de hoofdstad van de revolutionaire
tegenregering, veroverd, aldus is maandag door Radio-Djakarta bekendgemaakt. De
bezetting van het laatste bolwerk der revolutionairen op Sumatra was .te 10.50 uur
plaatselijke tyd voltooid. Eerder was bekendgemaakt dat Padang Pandjang, op één na
de belangrijkste plaats die nog in handen was van de tegenregering, door de strijd
krachten van de centrale regering was veroverd. De militaire autoriteiten hebben
later bekendgemaakt dat de premier van de tegenregering, Sjafruddin Prawiranegara,
voor de bezetting van Bukittinggi dc wijk heeft genomen.
DJAKARTA (Reuter) Majoor Maris,
woordvoerder van de Indonesische Marine,
heeft maandag het verlies van „een korvet
als gevolg van de jongste luchtaanval bij
Balikpapan" bevestigd. Het schip is zwaar
beschadigd, veertien opvarenden worden
vermist en vier zijn ernstig gewond, aldus
de woordvoerder.
SINGAPORE (UP) De „Hang Tuah",
op twee na het grootste oorlogsschip van
de Indonesische marine, is door de lucht
macht van de rebellen voor Balikpapan
(Oost-Borneo) tot zinken gebracht. Daar
bij zijn, naar men vermoedt, vele men
senlevens verloren gegaan. Aldus is hier
vanmorgen uit particuliere bron vernomen.
De „Hang Tuah" werd vorige week
maandag door hetzelfde vliegtuig aange
vallen, dat de tanker „San Falviano" heeft
vernietigd.
Het is bekend, dat de „Hang Tuah", een
schip van 815 ton, ongeveer honderd man
aan boord had. Overlevenden van de „San
Falviano" zeggen, dat, voor zover men
weet, alleen maar 22 leden van de beman
ning de kust hebben bereikt. Als minstens
70 man bij dit bombardement zijn omge
komen, dan zal dit het grootste verlies
aan mensenlevens zijn, dat totnutoe in de
burgeroorlog van twee en een halve
maand, bij een enkele actie is geleden.
Het zou ook als het grootste succes van
de rebellen beschouwd kunnen worden.
De „Hang Tuah" is een vaartuig dat in
1941 te Brisbane in Australië gebouwd is.
Op 28 december 1949 werd het door de
Nederlandse marine aan Indonesië over
gedragen. Het schip had een stuk 4 inch-
geschut en lichtere bewapening. De nor
male bezetting was 56 tot 70 man.
weg. Het aantal particuliere auto's in Lon
den is door de staking met twintig percent
toegenomen. Het toch al nijpende parkeer
probleem wordt onoplosbaar. De politie
heeft beloofd kleine parkeerovertredingen
tijdens de staking over het hoofd te zien.
In bepaalde delen van de grote parken is
parkeren toegelaten. Iedereen wordt aan
geraden zijn auto zo ver mogelijk buiten
het centrum te houden.
De ondergrondse staat voor een onmo
gelijke taak acht miljoen passagiers meer
dan normaal te vervoeren. Voorzover zulks
verenigbaar is met de afstanden in deze
eindeloze stad, zal er niet veel anders op
zitten dan lopen. In de buitendelen van het
gebied van Groot-Londen is het publiek
uitsluitend op liften aangewezen. Ook kin
deren, die vaak op grote afstanden van hun
scholen wonen, zijn van automobilisten af
hankelijk. De verzekeringsmaatschappijen
hebben reeds de verantwoordelijkheid van
autobezitters voor letsel of dood van mee
rijdenden verzacht. De vakbond van perso
neel van het benzinevervoer poogt een
nieuwe spaak in het wiel te steken door
een instructie tot het opzettelijk krap hou
den van de tankstations, die het drukker
dan ooit hebben. Honderden speciale bus
sen vervoeren personeel van bedrijven en
instellingen.
De luchtvaartmaatschappijen kunnen
hun passagiers niet rechtstreeks van Lon
den per bus naar het vliegveld brengen,
omdat het personeeel van deze bussen be
hoort tot de stakers van London Transport.
Luchtreizigers moeten daarom per trein
van Waterloo station naar Feitham reizen,
vanwaar zij naar London Airport worden
gebracht. De KLM heeft eigen busperso
neel, zodat passagiers voor Schiphol nor
maal van Sloanestreet kunnen vertrekken.
Leiders inschikkelijk
De drie hoofdfiguren van de staking, de
minister van Arbeid MacLeod het hoofd
van London Transport Sir John Elliot en
stakingsleider Cousins, hebben allen laten
weten dat zij passagiers in hun auto's zul
len meenemen. Op de auto van de minister
staat met grote letters „free lift". Frank
Cousins moet er voor oppassen niet als
„stakingsbreker" te worden gebrand
merktHoe ernstig de toestand ook
was, dit heeft noch Sir John, noch Cousins
er van weerhouden zaterdag de bekerfinale
in Wembley bij te wonen.
Stakers verbeten
Versterking van de ondergrondse dienst
door extra-treinen of extra wagons zou
onmiddellijk, als een poging om de bus-
staking te breken met een staking beant
woord worden. De auto-organisaties reiken
thans aan autobezitters biljetten uit, waar
op het woord „lifts" is gedrukt, om op de
voorruit te plakken. Het publiek, dat met
particulieren wil meerijden, zal zich, zoais
ook bij vorige busstakingen, in de rij bij
de bushaltes opstellen, waar zij dan door
passerende personen-* en vrachtwagens
worden opgepikt. Regeringsdepartementen
en -instellingen hebben laten weten, dat
ambtenaren die dichter dan 6.5 kilometer
van een station van de ondergrondse wo
nen, op eigen gelegenheid naar hun werk
moeten gaan. Dit betekent waarschijnlijk,
dat er bussen zullen worden gecharterd
voor degenen, die verder wonen.
De verwachting is dat de staking op zijn
minst een of twee weken zal duren. Het
ADVERTENTIE
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 1343R
FERD. DOLST^i. 48 A'DAM TEL. 717162
TWEKA BADKLEDING
lijkt onwaarschijnlijk dat de regering in
het eerste stadium zal ingrijpen. Indien
nu reeds legervoertuigen werden ingelegd
zou dit zeker tot een snelle uitbreiding
van de staking en misschien zelfs tot een
algemene werkstaking leiden. De staking
zal grote economische schade teweegbren
gen. Tal van bedrijven zullen zonder bus
vervoer niet normaal kunnen functioneren.
London Transport, dat toch al met een
groot tekort heeft te kampen, zal wekelijks
door derving van inkomsten 4,5 miljoen
gulden extra verliezenr
Ook het buspersoneel, dat deze staking
met tegenzin ingaat, wordt zwaar getrof
fen. In plaats van hun wekelijkse verdien
sten van 110 gulden (inclusief verplicht
overwerk) krijgen zij twintig gulden sta
kingsuitkering, plus een toeslag voor ge
huwden en kinderen. Zij zullen verder
aangewezen ziin op maatschappelijke
steun. Velen moeten door extra werk
trachten er iets bij te verdienen, bijvoor
beeld als tuinman. Veler vakantie komt in
het gedrang evenals dat het geval is met
afbetalingsschulden. Het is dan ook zeker
dat niemand onder de busmannen en
-vrouwen de staking l'cht opvat. De mach
tige transportarbeidersbond, die wekelijks
meer dan een miljoen gulden aan stakings-
gelden moet uitkeren, zou. zo wordt be
weerd, de staking zes tot acht weken kun
nen volhouden. Deze vakorganisatie, die
arbeiders van allerlei slag omvat van
vroedvrouwen tot doodgravers is de
grootste ter wereld en kan wel tegen een
stootje.
Om een gulden
Het buspersoneel van Centraal Londen
vecht voor het luttele bedrag van een gul
den, minder dan de prijs voor een pakje
sigaretten. Het personeel van de landelijke
bussen rond de hoofdstad daarentegen
voor een bedrag van ruim vijf gulden. Het
tragische is, dat dit conflict van het begin
af door alle betrokkenen, de regering ?n-
begrepen, op ongelukkige wijze is aange
pakt. Er wreekt zich hier een tekort aan
leiderschap, dat in volkomen verouderde
methoden is vastgelopen. Men is verstrikt
geraakt in een overgrote mate van bureau
cratie. De vrees bestaat, dat de busstaking,
die als een uitdaging van de regering een
sterk politieke inslag bevat, vooral door
het opreden van Frank Cousins, de sterke
man van de vakbeweging, nog maar het
begin is van een lange reeks arbeidscon
flicten. Aan de langdurige wapenstilstand
tussen de vakbonden en de regering op
loongebied is thans een einde gekomen.
ADVERTENTIE
Bij iedere jas een passende tas
Edward Young:
Zelfs een engel kan niet méér doen dan
zijn uiterste best naar zijn vermogen.
(Van onze correspondent in Parijs)
Na de definitieve weigering der socia
listen nog aan enige Franse regering mee
te werken, is president Coty er nog niet in
geslaagd een nieuwe formateur te vinden.
De onafhankelijke radicaal Pleven bekleedt
officieel nog altijd die functie, ofschoon
hü zijn opdracht al twee keer terug heeft
proberen te geven. Monsieur Coty lykt
evenwel van oordeel te zijn, dat Pleven
ook onder de nieuwe politieke verhoudin
gen, die door de socialistische weigering
zyn ontstaan, nog altijd redelijke kansen
maakt een kabinet te vormen, een opinie,
die de socialisten zelf zouden delen.
Dertien jaar geleden werd op Neder
landse grond de capitulatie der Duitse le
gergroepen in het Westen ondertekend en
keerde de nationale vrijheid terug in ons
land, verwelkomd door opgetogen volks
menigten, van wie velen nauwelijks op de
been konden blijven van verkommering
en ondervoeding.
Ieder jaar vieren wij deze' heugelijke
datum, na aan de vooravond ervan de do
den te hebben herdacht, die op het altaar
der vrijheid vrijwillig of gedwongen wer
den opgeofferd.
Vandaag verguldt een stralende lente
zon het feest der bevrijding, dat gouden
glans krijgt door de iankbaarheid, waar
mede de herinnering aan dertien jaren
herwonnen vrijheid gepaard gaat on
danks alle teleurstellingen en ontmoedi
gingen, die de oorspronkelijke vreugde
van de eerste vijfde mei in de loop dezer
jaren hebben verduisterd. Dertien jaren is
een hele tijd er is in die periode veel
veranderd en men Kan met een welhaast
pathetisch woord spreken van „een ander
aanschijn der wereld." Wat zeer sterk
veranderd is, is wel het aspect van de oor
logvoering. Vergeleken met datgene wat
in de periode 1940-1945 het toppunt van
oorlogsleed en wapengeweld moest heten,
zou een derde wereldoorlog toppunten
brengen waarvan de burger van 1945 zich
geen voorstelling heeft vermogen te ma
ken. Daarmee samenhangend 5- zeer ze
ker de overweging, dat een herhaling van
de oorlogsfacetten, zoals velen zich die uit
de vorige oorlog herinneren, uitgesloten is
en dat het geen zin meer heeft, zich aan
die herinneringen vast te klampen wan
neer het erum gaat, mentaal en materi
eel op een derde wereldoorlog voorbereid
te zijn.
Het blijkt soms, dat velen zich een oor
log niet anders kunnen voorstellen dan als
een herhaling van wat zij kennen een
vruchteloze verdediging aan de landsgren
zen, bombardementen op knooppunten,
een bezetting door vijandelijke strijdkrach
ten, een jarenlange knechting onder een
vreemd regiem, verzet en sabotage, en
daarna de bevrijding na een harde oorlog
op eigen grondgebied. Doch dit beeld van
een oorlogsavontuur, zoals het Nederland
se volk dat eens beleefd heeft, lijdt aan
verouderde en achterhaalde details. Wat
ons wacht, wanneer onverhoopt de bom
zou barsten en de grote mogendheden op
nieuw de wapens te hulp zouden roepen
om hun geschillen te beslechten, kan in
geen opzicht een herhaling zijn. De ont
wikkeling der oorlogstechniek en de ver
schuiving der machten hebben dat voor
goed naar het rijk der geschiedenis ver
wezen en in dertien jaar is het begrip oor
log dusdanig uitgegroeid tot een infernum
waarvan geen wederopstano mogelijk is,
dat de volken mentaal gedwongen zijn tot
een andere instelling van verzet en ver
dediging, namelijk verzet en verdediging
tegen de oorlog als zodanig, tevoren, in
de tijd dat er nog mogelijkheden zijn om
de dreigende lavastroom van vernietiging
af te buigen en de geschillen aan de groe
ne tafel tot een oplossing te brengen.
De wil tot verzet en verdediging van na
tionale waarden zal in onze tijd daarop
moeten zijn gericht met even grote
vasthoudendheid en offerbereidheid, als
waarmede onze mannen en vrouwen in
dertijd de Duitse weerwolf bestreden.
De herinnering aan onze doden en on
ze bevrijding en de eer, die dode en le
vende verzetslieden telkenjare moet wor
den gebracht, mogen tezamen een vaste
overtuiging bouwen dat de strijd voor de
vrede met alle middelen de enige eerba
re, nationale strijd is die het grootse ver
leden van ons nationale verzet waardig
is.
WASHINGTON (AFP/Reuter) De
Verenigde Staten hebben in een nota aan
de Poolse regering het plan-Rapacki voor
Europa verworpen, omdat het te beperkt
is om het gevaar voor een kernoorlog te
verminderen. De Amerikaanse regering
zegt te begrijpen dat het Poolse voorstel
is voortgekomen uit de wens bij te dra
gen tot een duurzame vrede. Het is dan
ook zorgvuldig overwogen.
De Verenigde Staten bevestigen hun be
reidheid in te stemmen met een Europese
inspectiezone, als waarborg tegen een
onverhoedse aanval, die zich uitstrekt van
Groot-Brittannië tot aan de Oeral. Het
plan-Rapacki, aldus de Amerikaanse nota
houdt geen rekening met de centrale pro
blemen van de Europese veiligheid, om
dat het geen methode verschaft voor „even
wichtige en redelijke beperkingen van de
militaire mogelijkheden, en de grondoor
zaak van de spanning in Europa zou be
stendigen door de deling van Duitsland
te aanvaarden".
In Londen venvacht men dat Groot-
Brittannië het Rapacki-plan binnenkort
ook officieel zal verwerpen.
