Panda in het Wilde Westen
Verspreide opklaringen
ocli ió liet
zo
Deli-belangen ondergebracht in
een holding company
II
siE-jöi
VAM NIEL
Oosterse
kleuren!
C. J. Oerlemans
YOEROEK
en KIRAS
Tapijten
WYERS
Wereldnieuws
Aanbod tot aandelenverwisselin g
Uw haar is uw kroon!
„Oostzee" kreeg toezegging
voor krediet tot f 15 miljoen
De Ver. Glasverzekering
Terugbetaling op Cum. pref
aandelen Rott.-Tapanoeli
Winst Vihamij gedaald door
gestegen kosten
Eternit en Asbestona gaan
samenwerken
Amortisatierekening ROZ
met zes ton verminderd
Kort economisch nieuws
uit binnen- en buitenland
INTRODUCTIE
AANBIEDING
PARFUMS - BIJOUX
Nederlandsche Linoleum
goed van orders voorzien
Evert Kupersoord geopend
Jaarvergadering NGAB in
Haarlem en IJmuiden
„Onthullingen" over
Renate-zaak op komst
Gewetensvrijheid bedreigd
in West-Duitsland
Infiverwachlinq
Overname
k
ZATERDAG 17 MEI 1958
In verband met het aanbod tot verwis
seling van aandelen respectievelijk certi
ficaten van aandelen n.v. Verenigde Deli-
maatschappijen in aandelen respectievelijk
certificaten van aandelen n.v. Delimaat-
shcappy in de verhouding van 1000 (eert
van) aandelen n.v. Verenigde Deli-Maat-
schappijen tegen 1000 (cert, van) aan
delen n.v. Deli-Maatschappij, deelt de
directie van de n.v. Verenigde Dcli-Maat-
schappjjen mee dat zij na ampele over
weging tot de overtuiging is gekomen dat
de figuur van een holding, welke houdster
is van de aandelen van verschillende ven
nootschappen, welke elk een eigen belan
gensfeer behartigen, haar zeer gewenst
voorkomt.
Van bedoelde vennootschappen zal één
de belangen in Indonesië omvatten, een
andere de belangen buiten Indonesië met
uitzondering van de belangen in Amerika,
terwijl de belangen in Amerika geïncorpo
reerd blijven in de Imperial Agricultural
Corporation, Imperial Commodities Cor
poration en American Sumatra Tobacco
Corporation, van welk aandelenbezit de
hierna te noemen n.v. Deli-maatschappij
rechtstreeks eigenaresse wordt. Een en
ander heeft ertoe geleid dat. de directie
haar belangen buiten Indonesië met uitzon
dering van de belangen in Amerika heeft
ingebracht in de onlangs opgerichte n.v.
Deli-Maatschappij Internationaal tegen
uitreiking van nominaal 5 miljoen aan
delen.
Thans wordt een aanbod tot verwisseling
van aandelen voorgesteld. Na volledige ge
bruikmaking van het aanbod tot verwisse
ling zal het geplaatst en volgestort kapitaal
65.558.000 bedragen, hetwelk op het
ogenblik 32.779.000 bedraagt, verdeeld in
327.790 aandelen op naam elk groot 100,
deel uitmakende van het maatschappelijk
kapitaal ad 100 miljoen. Tevens zal dan
de n.v. Deli-Maatschappij eigenaresse zijn
van het gehele aandelenkapitaal van de
V.D.M... de n.v. Deli-Maatschappij Inter
nationaal en de Imperial Agricultural Cor
poration, de Imperial Commodities Corpo-
ADVERTENTIE
Daar zorgen wij voor, met de nieuwste
modellen en de Zwitserse
WONDERPERMANENT -
NATUURGOLF
Geen zwaarte, geen warmte en
toch geen coldwave.
2 x wassen - watergolven
per kalendermaand 5.
Permanent-wave vanaf 12.50
Med. gedipl. haarkundige
Gierstraat 69 - Haarlem - Tel. 21736
De annulering van de bouw van een
motortankschip van ongeveer 28.000 ton
heeft de n.v. Stoomvaart Maatschappij
Oostzee 400.000 gekost, zo werd aandeel
houders in de algemene vergadering mede
gedeeld. De bouwverplichtingen voor twee
motorvrachtschepen van ongeveer 11.000
ton elk zullen nog ongeveer 14,6 miljoen
in anderhalf jaar vergen. In 1958 zullen
hierop uit voorhanden middelen betalin
gen worden verricht. In 1959 hoopt het be
stuur ook een gedeelte uit eigen middelen
te kunnen financieren. Het heeft een kre
diettoezegging verkregen van 10 tot 15
miljoen.
Het s.s. „Ittersum" werd in maart ver
kocht voor 115.000 pond sterling, waaruit
een boekwinst resulteerde van 900.000
tot 1 miljoen. Een dezer dagen werd ook
het zesendertig jaar oude s.s. „Aalsum"
verkocht voor 450.000. De maatschappij
heeft met beide schepen gelukkig geva
ren, maar zij lieten geen lonende exploi
tatie meer toe. Alle genoemde transacties
zullen worden verwerkt in de cijfers over
het boekjaar 1958.
Zodra de omstandigheden wijzigen, zo
zegde het bestuur toe, zal de dividendbe
taling tot het oude peil hersteld worden.
Op de huidige vrachtprijzen wordt, tot nu
toe, nog lonend gevaren. Er werden enige
statutenwijzigingen aangenomen, waarbij
onder andere het maatschappelijk kapitaal
verhoogd wordt tot 25 miljoen. Deze
vergroting wordt geheel in aandelen van
1000 opgenomen.
Hillegersberg
Het bestuur van de n.v. Stoomboot-
Maatschappij „Hillegersberg" heeft geen
plannen om tot nieuwbouw of verkoop van
schepen over te gaan, aldus een medede
ling in de algemene vergadering. Het s.s.
„Zijpenberg" werd verkocht voor 100.000
pond sterling, waarbij een boekwinst be
haald werd van 900.000. Het is niet vol
komen uitgesloten, aldus de voorzitter, dat
een deel van de liquide middelen beschik
baar zal worden gesteld aan de „Oostzee".
De n.v. Vereenigde Glasverzekering
Maatschappijen te 's Gravenhage boekte
blijkens het jaarverslag in 1957 een record
nieuwe produktie van ruim 80.000. Het
totaal premie-inkomen is gestegen van
535.803 tot 618.699. Het schadecijfer was
dit boekjaar eveneens gunstig. Na afschrij
ving ad 7350 op de inventaris en na een
toevoeging van 53.610 aan de premie
reserve bedraagt de winst 35.363 (v.j.
40.666). Het dividend werd, evenals vorig
jaar, vastgesteld op 15%.
Het bestuur van de n.v. Rotterdam-Ta-
panoeli Cultuur-Maatschappij deelt, voor
uitlopend op het over 1957 te publiceren
jaarverslag, mede dat over dat boekjaar
een verlies is geleden, zodat het dividend
over 1957 zal worden gepasseerd.
In verband met de ontwikkelingen in In
donesië zal aan de algemene vergadering
van aandeelhouders worden voorgesteld
om op het uitstaande cumulatief preferen
te aandelenkapitaal een terugbetaling uit
de aanwezige middelen in Nederland te
doen van dertig percent.
ration en het aandelenbezit in de American
Sumatra Sumatra Tobacco Corporation.
Op deze wijze is een volledige scheiding
naar belangensferen tot stand gebracht.
Omwisseling van de aandelen kan geschie
den bij de Amsterdamsche Bank n.v., Ne-
derlandsche Handel-Maatschappij n.v. en
de heren Pierson, Heldring en Pierson. De
originele aandelen van de n.v. Verenigde
Deli-Maatschappijen dienen uiterlijk op
donderdag 5 juni te worden aangemeld.
Een en ander houdt verband met de aan
vraag tot opneming in de prijscourant van
de Vereeniging voor den Effectenhandel
van de aandelen op naam en royeerbare
certificaten aan toonder van de aandelen
op naam in de n.v. Deli-Maatschappij.
Blijkens het jaarverslag over 1957 van
de n.v. Verenigde Industrie- en Handel
maatschappij Vihamij werden de resul
taten ongunstig beïnvloed door de verder
doorgaande kostenstijging. De geconsoli
deerde verlies- en winstrekening wijst een
bruto winst op goederen en van de fabriek
voor afschrijvingen aan van f 7.763.214
(v.j. 7.399.729). De bedrijfskosten bedroe
gen 5.951.355 (v.j. 5.093.170). De winst
vóór afschrijvingen en reserveringen was
2.524.627 (v.j. 2.506.533). Na afschrij
vingen, toevoeging reserve belastingen en
aan de reserves enzovoorts resteert een
bedrag ter verdeling van 731.357 (v.j.
1.102.050).
Voorgesteld wordt zoals bekend
een dividend van 8 percent over het tot
7.870.000 verhoogde aandelenkapitaal
(v.j. 10 percent in contanten of aandelen
uit de agioreserve). Uit deelnemingen
werd verkregen f 544.380 (v.j. 637.500).
De bijzondere baten bedroegen f 652.825
(v.j. f 27.284).
In de groothandelssector was een duide
lijke verandering van de marktsituatie
vast te stellen. In enkele afdelingen kon
den de omzetten belangrijk worden ver
groot. De interne structuur van de groot
handel van de n.v. werd zeer verbeterd
door het in gebruik nemen van het nieuwe
hoofdkantoor te Arnhem. De bouw van
de nieuwe fabriek zal medio 1958 voltooid
zijn. Gedurende het eerste kwartaal van
1958 bewogen de omzetten zich op een
lager niveau tengevolge van de sterk ver
minderde bouwactiviteit.
In verband met Euromarkt
In verband met de komende Europese
Economische Gemeenschap hebben de di
recties van de n.v. Eternit te Amsterdam
en de n.v. Asbestona te Harderwijk het
noodzakelijk geacht om tot een samen
werking op industrieel gebied te komen.
Zij zijn van mening, dat hierdoor weer
stand zal kunnen worden geboden aan de
concurrentie en dal de mogelijkheid tot
export in het E-.E.G.-gebied of in de Vrij
handelszone in belangrijke mate zal wor
den vergroot.
Daarom hebben zij besloten het bestaan
de produktieapparaat zo volledig mogelijk
te benutten, onder andere door de ven
nootschappen wederzijds in staat te stel
len produkten van elkaar te betrekken.
De n.v. Bank voor Onroerende Zaken
heeft in 1957 een voordelig saldo behaald
van 352.790 (v. j. 410.740). Uit huren
werd, blijkens de winst- en verliesreke
ning, verkregen 1.146.099 (v. j. 905.540).
Uit de inkoop van schuldbewijzen resteer
de een winst van 240.713. Dit bedrag werd
wederom rechtstreeks in mindering van de
amortisatierekening gebracht, die daardoor
daalde van 12.334.672 tot 11.741.170.
aangezien ook het winstsaldo in mindering
werd gebracht. Van winst, uit te keren aan
houders van winstbewijzen en aandelen,
kan pas sprake zijn na algehele delging
van de amortisatierekening. Ter voorko
ming van nog grotere verliezen heeft de
B.O7 het aandeel van de Zuid-Holland-
sche Bierbrouwerij in de gemeenschappe-
lijke exploitatie van de Carlton Hotel n.v..
welke zaïen en restaurants exploiteert,
overgenomen.
R.D.M. en de kernenergie
In de vergadering van aandeelhouders van de
Rotterdamsche Droogdok Maatschappij n.v. deel
de ir. K. van der Pols namens de directie mede.
dat deze maatschappij enige projecten voor de
toepassing van kernenergie in studie heeft, na
melijk de produktie van elektriciteit in kerncen
trales en de voortstuwing van oorlogsbodems en
koopvaardijschepen. De studies geschieden in sa
menwerking mét andere industrieën. Reeds wer
den er bij de R.D.M. onderdelen vervaardigd voor
de proefkernreactor te Petten.
ADVERTENTIE
Een jeugdige teint -
belangrijker dan schoonheid!
Op deze waarheid zijn alle preparaten
- en het enorme succes- van Elizabeth
Arden gebaseerd.
Millioenen vrouwen over de gehele
wereld volgen Elizabeth Arden's be
roemde behandeling: Reinigen met
Ardena Cleansing Cream, stimuleren
met Ardena Skin Tonic en voeden met
Orange Skin Food voor de droge
of normale.of Velva Cream voor de
gevoelige huid. Dit TRIO èn enkele
minuten per dag is alles wat U nodig
hebt om Uw huid de soepelheid en
frisheid van de jeugd terug te geven.
Om de Nederlandse vrouw de kennis
making makkelijk Ie maken brengt Eliza
beth Arden gedurende 6 weken een
Het TRIOArdena Cleansing Cream-
Ardena Skin Tonic en Orange Skin Food
of Velva Cream
tezamen voor de introductieprijs
van f 13.50
(normale prijs f 17.50)
geldig vei. 1 9 mei lot en met a juli 1 958
Grote Houtstraat 92 - Telef. 12160
fcu
Gedurende geheel 1957 is de n.v. Neder
landsche Linoleumfabriek te Krommenie
behoorlijk van orders voorzien geweest. De
omzetten zowel in binnen- als buitenland
waren bevredigend. Gebouwen en inrich
tingen ondergingen wederom enige uit
breiding. Na afschrijvingen op vaste activa
ad 1.636.309 resteert een winstsaldo ad
891.387 (v.j. 835.563).
Dit winstsaldo is verkregen, nadat het
resultaat van de vennootschap met die der
overige bij de Continentale Linoleum-
Union aangesloten maatschappijen de
Linoleum A.B. Forshaga te Gothenburg en
de Linoleum A.G. Giubiasco te Giubiasco
en met dat. van de Continentale Lino-
leum-Union zelf, werd gepoold. Voorge
steld wordt een onveranderd dividend van
164,30. Bij de vaststelling van het uit te
betalen dividend werd uitgegaan van een
concerndividend van 18 percent in Zwit
serse francs, waarbij met de depreciatie
der verschillende valuta's rekening werd
gehouden. De Franse dochtermaatschappij
van de Continentale Linoleum-Union, de
„Sarlino" s.a. te Reims, heeft ook in 1957
bevredigend gewerkt.
De voorzitter van het Nederlands Ver
bond van Vakverenigingen (N.V.V.), de
heer C. van Wingerden, heeft heden op het
hoogste punt van de Amersfoortse Berg
het nieuwe conferentie- en vakantieoord ge
opend dat de naam draagt van de oud
voorzitter van het N.V.V., de heer Evert
Kupers, die in februari van het vorig jaar
de eerste steen heeft gelegd.
In zijn openingstoespraak zei de heer
Van Wingerden dat het nodig is voldoende
recreatiemogelijkheden te bieden aan de
arbeiders, die anders deze vrije tijd gro
tendeels in eigen omgeving zouden moe
ten doorbrengen. Financiële overwegingen
spelen hierbij niet uitsluitend een over
wegende rolt hoewel zelfs met vakan
tietoeslagen het gemiddelde levenspeil in
vele gevallen te krap is om behoorlijk met
vakantie te gaan. Het N.V.V. was zich be
wust van het verband zo zei hij, tus
sen de primaire taak van de vakbeweging:
de zorg voor de grootst mogelijke welvaart
van de werknemers en hun gezinnen, de
culturele taak waaronder een juiste vakan
tiebesteding inbegrepen is, en de zelf
werkzaamheid op basis van de onderlinge
solidariteit, die het mogelijk maakt in een
goede omgeving van de verworven vrije
tijd te genieten. Van lieverlede heeft de
vakbeweging grote aandacht besteed aan
dit probleem.
De heer Van Wingerden gaf een opsom
ming van bestaande vakantie-centra
waarover de organisaties, aangesloten bij
het verbond beschikken. Als blijk van de
directe werkzaamheid van het N.V.V. op
dit gebied noemde hij de in december 1956
opgerichte „Stichting Vakantieverblij
ven" (S.V.V.), die ook aandacht zal schen
ken aan de verschillende vormen van va
kantiebesteding, ook in het buitenland.
(Men zie ook ERBIJ van heden).
De jaarvergadering van de Nederland
se christelijke aannemers- en bouwvakpa
troonsbond zal worden gehouden op 21 mei
(huishoudelijke gedeelte) in het Concert
gebouw te Haarlem en op 22 mei (alge
meen gedeelte) in de Nederlands Her
vormde Kerk te IJmuiden.
Op de algemene vergadering in IJmui
den zal onder meer prof. mr. P. Borst een
rede uitspreken, getiteld „oude waarden-
nieuwe vormen".
Zoals gemeld is in de op 18 maart in K.
en W. te Utrecht gehouden speciale verga
dering van aandeelhouders van de coöpe
ratieve bergingsvereniging „Renate Leon-
hardt" een nieuw bestuur gekozen.
Van de zijde van dit nieuwe bestuur
deelt men ons mede, dat het werd gekozen
met 80 percent der uitgebracht stemmen.
Ie voorzitter is de heer N. P. Lands
bergen te Rotterdam, le secretaris de heer
J. Kuyl jr., te Gorinchem.
Naast dit bestuur werd de heer G. H. M.
Hassink te Lochem belast met de algeme
ne voorlichting en de heer C. Lof te Barne-
veld met de technische leiding.
In een circulaire aan de aandeelhouders
wordt gezegd, dat de nieuwe bestuursleden
hun onderzoek krachtig hebben aange
pakt en vele merkwaardige ontdekkingen
hebben gedaan. Zij zijn gereed vele onthul
lingen te doen. Vanwege de belangrijkheid
van deze ontdekkingen acht het bestuur
het niet verantwoord, de beslissing af te
wachten in het geding voor de rechter te
Alkmaar.
Het bestuur heeft een algemene vergade
ring uitgeschreven, te houden op 27 mei
in hotel Smits, Vredenburg te Utrecht des
namiddags om twee uur.
De depressie, die gisteren in onze stre
ken overvloedige regen en tijdelijk een
harde noordelijke wind veroorzaakte is
verder naar het oosten getrokken, daarbij
in activiteit afnemend. Een centrum van
het oorspronkelijke depressiesysteem lag
vanmorgen boven Polen, een ander boven
noord-Italië. De regen, die tijdens het voor
bijtrekken van de depressie in ons land is
gevallen, liep van plaats tot plaats uiteen.
In Ramspol werd in totaal 34 en in Soester-
berg 29 mm. afgetapt. Op Terschelling viel
echter slechts 6 en in Vlissingen en Hoek
van Holland 7 mm.
Sinds gistermiddag is de luchtdruk in on
ze streken weer aanzienlijk gestegen in
verband met de nadering van "en rug van
hogere luchtdruk. De buiigheid nam daar
door snel af en er kwamen in de nanacht
flinke opklaringen voor. Intussen nadert
van de oceaan een nieuwe depressie. Het
zuiden van IJsland naar het oosten. Het
front van de storing zal in de nanacht of
zondagochtend ons land passeren met op
de meeste plaatsen enige lichte regen of
motregen. Daarna zijn enkele verspreide
opklaringen waarschijnlijk.
WEERRAPPORTEN
Zondag 18 mei
Zon op 4.43 uur, onder 20.31 uur.
Maan op 4.44 uur, onder 20.13 uur.
Maandag 19 mei
Zon op 4.41 uur, onder 20.32 uur.
Maan op 5.20 uur, onder 21.12 uur.
Maanstanden
18 mei 20.00 uur nieuwe maan.
26 mei 5.38 uur eerste kwartier.
Hoog en laag water in IJmuiden
Zondag 18 mei
Hoog water 3.33 en 15.53 uur.
Laag water 11.29 en 23.50 uur.
Maandag 19 mei
Hoog water 4.06 en 16.29 uur.
Laag water 12.08 en uur.
Het hoog en laag water te Zandvoort is
10 tot 15 minuten vroeger dan te IJmuiden.
Temperaturenbuiten
to
Ofl
en binnenland: heden
■Sg
morgen 7 uur. Neerslag:
O.
laatste 24 uur
•5ü
u
zc
a
c-S
Den Helder
zwaar bew
w
8
8
Ypenburg
zwaar bew.
w
8
5
Vlissingen
licht bew.
wzw
9
1
Eelde
onbewolkt
wnw
8
15
Twente
licht bew.
wnw
7
16
De Bilt
zwaar bew
w
7
21
Eindhoven
zwaar bew
wnw
6
10
Vlv. Z.-Limb. half bew.
w
7
3
Helsinki
mist
zo
8
6
Stockholm
geheel bew
07.0
13
0
Oslo
zwaar bew
windst.
14
0
Kopenhagen
regen
nw
13
1
Aberdeen
zwaar bew
wzw
11
1
Londen
zwaar bew
windst.
12
0,5
Amsterdam
zwaar bew
w
10
20
Brussel
onbewolkt
windst.
13
4
Luxemburg
onbewolkt
wnw
11
12
Parijs
onbewolkt
windst.
13
1
Bordeaux
mist
windst.
12
9
Grenoble
regen
nw
12
55
Nice
onbewolkt
nw
17
9
Berlijn
geheel bew. wnw
18
3
Frankfort
zwaar bew.
nnw
14
11
München
geheel bew. w
15
14
Zürich
geheel bew.
w
10
25
Genève
zwaar bew.
n
10
35
Locarno
licht bew.
z
13
38
Wenen
geheel bew. nw
25
0,5
Innsbruck
regen
windst.
19
10
Rome
regenbui
0
21
40
Ajaccio
half bew.
windst.
20
19
Madrid
onbewolkt
nno
22
0
Algiers
zwaar bew.
nw
27
2
65. Jolliepop sprong op de tafel en richtte
zijn paraplu op de afbeeldingen van de
boeventronies langs de wanden. „Pief paf
poef! Weg met elke boef!" riep hij. Panda
keek verbaasd toe. Nog nooit had hij de
statige knecht zo wild en jolig zien doen.
Dat kwam zeker door de teug, die Jollie
pop uit de geheimzinnige fles had ge
nomen. ,A'jel je je niet lekker, Jolliepop?"
vroeg Panda ongerust. „Ik voel me uit
stekend, dank u", antwoordde Jolliepop.
„Ik mag zelfs wel zeggen, .dat ik mij nog
nooit zo krachtig, zo bruisend van levens
lust heb gevoeld. Jippie, jippie joedel-
heeeü!" „Maar je doet zo raa. zei Panda.
„Mijn gedrag is volkomen normaal", ant
woordde Jolliepop, „als iemand het tegen
deel beweert, zal ik zo vrij zijn, hem met
mijn paraplu op het hoofd te slaan".
„Tjonge", zei Panda, „wat ben je vecht
lustig". „Een zekere strijdbaarheid is hier
in het Wilde Westen nodig", verklaarde
Jolliepop. „Te lang reeds heeft wetteloos
heid hier geregeerd. Komaan, waar wach
ten wij op? Laat ons Joris Goedbloed als
burgemeester afzetten en hem gevangen
nemen, als ik zo vrij mag zijn". „Dat zal
niet meevallen", zei Panda. „Joris heeft
alle boeven uit de omtrek in dienst ge
nomen". „Nee, niet ALLE boeven!" riep
Billy de Buffel. „IK heb met die bedrieger
nog een appeltje te schillen!" „Aha", 'zei
Jolliepop....
Ieder Kiras en Yoeroek tapijt is
als een meesterlijk schilderij.
Warm en gloedvol van kleur.
Steeds weer nieuw door het
prachtige dessin.
Prijzen (bijv. 140 x 200 cm)
f 108.- en f 125.-
Vrnag uw woninginrichter naar
gegarandeerd door
onder
internationaal
keurmerk
INTF.RTEST
KEULEN (AFP) Verscheidene West-
duitse rooms-katholieken, die tegen kern
bewapening van de Westduitse weermacht
zijn, hebben de bisschoppen verzocht om
„bescherming door de kerk van de be
dreigde gewetensvrijheid". Ondertekenaars
van het verzoekschrift zijn onder meer de
schrijver Eugen Kogon, de beeldhouwer
Ewald Matere, de wijsgeer Allois Wenzl,
de componist Edmund Nick en de profes
soren Walter Rest en Karl Peters. De in
dieners van het stuk zeggen dat bepaalde
rooms-katholieken vanwege hun politieke
standpunt in het openbaar door andere
rooms-katholieken worden belasterd. Een
dergelijke inmenging in zaken van het ge
weten wijst op een gevaarlijke ontwikke
ling aldus menen zij.
Onbewaakt. In de dierentuin van Washing,
ton heeft een leeuwin een tweejarig
meisje in haar kooi gesleurd en gedood.
Het kind dat met haar grootvader langs
de leeuwenkooi liep, kroop in een on
bewaakt ogenblik onder de reling door
die voor de tralies is aangebracht.
Onderzoek. In Washington is een Congres-
commissie ingesteld die een onderzoek
zal instellen naar de anti-Amerikaanse
gevoelens in Latijns-Amerika en Liba
non. Dit besluit is genomen door de
senaatscommissie voor Buitenlandse
Zaken.
Onderdrukt. Het Boliviaanse ministerie
van Defensie heeft bekendgemaakt, dat
de opstand in Santa Cruz geheel is
onderdrukt. De laatste rebellen zouden
naar Argentinië en Paraguay zijn uit
geweken.
Record. Een Lockheed F-104a „Startfigh-
ter" van de Amerikaanse luchtmacht
heeft het wereldsnelheidsrecord voor
vliegtuigen op 2.321 kilometer per uui
gebracht. Het vorige record, 1.943 kilo-
meter per uur, was gevestigd met een
F-101 „Voodoo"-jachtbommenwerper.
Negen dagen geleden is met een „Start-
fighter" het wereldhoogterecord voor
vliegtuigen verbeterd (27.812 meter).
Rumoer. De verkiezingscampagne van de
onafhankelijke oppositiekandidaat in
Portugal, generaal I-Iumberto Delgado.
verloopt rumoerig. Als gevolg van het
enthousiasme van zijn aanhangers heeft
de politie, die gisteren in Lissabon met
stenen werd bekogeld, van haar vuur
wapens gebruik gemaakt. Vijftien men
sen werden gewond. Bij het bezoek van
de generaal aan Oporto is het driemaal
tot botsingen tussen zijn aanhangers en
de politie gekomen.
Middel. Britse geleerden menen het mid
del tegen verkoudheid te hebben ge
vonden. De medici hebben bij toeval
een waterige substantie ontdekt, die zij
„^interferon" hebben gedoopt en die
doelmatig is gebleken tegen het influ-
enza-virus.
Waakzaam. De wereldweerkundige orga
nisatie heeft besloten steun te verlenen
aan de oprichting van een netwerk van
posten over de gehele wereld voor het
meten van de radio-activiteit van lucht
en regen, aldus is te Genève meege
deeld.
Monarchisten. Leiders van mohammedaan
se gemeenschappen hebben in de Chi
nese provincie ITonan relletjes voorbe
reid om een „onafhankelijk koninkrijk"
te stichten, aldus meldt het communis
tische volksdagblad van Peking Het
blad zegt dat deze leiders getracht heb
ben verdeeldheid te zaaien onder de
Mohammedanen. De samenzwering
werd ontdekt tijdens de campagne van
de regering tegen critici van het com
munisme, aldus het blad.
Nog geen bewijs. De Britse minister van
Defensie, Sandys, heeft in antwoord
op een vraag in het Lagerhuis, ver
klaard nog niet te beschikken over be
wijzen, dat er in Oost-Duitsland, Polen
en Tsjechoslowakije afschietbanen voor
lange-afotandraketten worden gebouwd.
Korte-afstandraketten met mobiele lan-
ceerinrichtingen behoren tot de normale
uitrusting van militaire eenheden in die
landen, aldus Sandys.
Chinees. Als de huidige geboorte-aanwas
aanhoudt, zal de helft van de wereld
bevolking binnen honderd jaar Chinees
zijn, aldus de Amerikaanse bevolkings
deskundige dr. Stone. Op het ogenblik
vormen de Chinezen al een vierde deel
van de wereldbevolking en per jaar
komen er vijftien miljoen Chinezen bij,
aldus dr. Stone.
Wervelstorm. Een hevige wervelstorm
heeft in de omgeving van Warschau vier
mensenlevens geëist, ruim 200 gewon
den veroorzaakt en grote schade aan
gericht in een stadie en 25 dorpen.
Tableau. Het koninklijke museum te On
tario heeft medegedeeld dat een Cana
dese expeditie in Peru vier ton been
deren van sinds lang uitgestorven die
ren, zoals mastodonten, reusachtige lui
paarden, vleesetende vogels, krokodil
len. kamelen en paarden uit voorhisto
rische tijden heeft gevonden, die onder
zoekingsmateriaal voor de komende
twintig iaar opleveren.
ADVERTENTIE
Zo heet dit toelichtend en geruststel
lend Doktersboek.dat gratis is in
gesloten bij een -Babyderm Set.
waarin alles voor een vorstelijke
verzorging van Baby s tere huidje.
OP DEZE plaats hebben we al eens een
en ander verteld van de geweldig uitge
breide encyclopaedieën, die in vroeger
eeuwen in China werden samengesteld. We
hebben toen ook genoemd de Koetsjin-
t'oe-sjoe-tsji-tsj'eng, een werkje van 1628
delen, in het jaar 1725 op keizerlijk bevel
samengesteld. Hoewel dit nog lang niet de
grootste Chinese encyclopaedie is, moet zij,
wat de wetenschap uit die tijd aangaat,
toch wel een van de belangrijkste worden
genoemd. Toen westerse onderzoekers op
het eind van de vorige eeuw dit werk be
studeerden, waren zij vol lof over het grote
aantal uitvindingen, die in China reeds
bekend bleken te zijn. En nu
nóg menen velen, dat de oor
sprong van de meeste dingen
eigenlijk in China gezocht
moet worden. Maar inmid
dels zijn er weer zo'n drie
kwart eeuw verlopen sedert
de eerste verbazing over het
Chinese vernuft geuit werd en
is men ook eens wat dieper in de Chinese
geschriften gedoken dan aanvankelijk mo
gelijk was. Uit deze voortschrijdende stu
die is gebleken, dat de onderzoekers uit de
jaren 1865 tot 1888 in het boek Koe-tsjin-
t'oe-sjoe-tsji-tsj'eng zich in vele gevallen
verbaasd hebben, niet over Chinese, maai
over Westerse uitvindingen, die in de en
cyclopaedie als Chinese vindingen werden
voorgesteld! De zaak blijkt zich aldus te
hebben toegedragen: door een in China
vertoevende Italiaanse Jezuiet, Sabbatinus
de Ursis genaamd, werd in het jaar 1612
in het Chinees een boekje uitgegeven,
waarin hij westerse machinerieën be
schreef en van de noodzakelijke illustra
ties voorzag. Dat boekje heette (in het Chi
nees) „Westerse machines" en was ge-
baseerd op gegevens uit de destijds gang
bare leerboekjes van Besson uit 1578,
V. Zonca uit 1607 en andere. Dit compi-
latiewerkje van de Italiaanse Jezuiet heb
ben de samenstellers van de grote ency
clopaedie uit 1725 gewoon overgenomen,
daarbij de tekeningen in Chinese trant
overnemend. De Westerse onderzoekers die
op het eind van de vorige eeuw vol ver
bazing waren over het Chinese vernuft,
hadden in feite dus Europese vindingen
onder ogen gekregen! In het algemeen
hebben de samenstellers van deze ency
clopaedie er wel voor gewaakt een tech
nische beschrijving van de Europese ma-
chines te geven. Maar ook al
hebben zij dat nagelaten, in
verscheidene gevallen blijkt
overduidelijk, dat zij van de
werking van die apparaten
niets snapten en dat zij alles
kritiekloos hebben gecopieerd.
2 Dat blijkt uit sommige teke
ningen, die een volslagen ge
brek aan inzicht in de werking der
machines verraden. Br een bepaald
soort tredmolen laten zij bijvoor
beeld ongeveer ter hoogte van de as een
steunpaal dwars door de spaken van het
rad steken, zodat een ieder bij de eerste
oogopslag kan zien, dat het rad op deze
wijze onmogelijk kan wentelen. Andere
fouten in zo'n tekening moet men zien om
direct te beseffen dat de copieerders er
niets van begrepen hebben. We willen na
tuurlijk niet de indruk wekken, dat de
Chinezen niets zouden hebben uitgevonden
en zullen daarom met een positief geluid
eindigen.
Daarover een volgende keer.
H. Pétilhn
(Nadruk verboden).
