Mevrouw Scheltema: financiën
staan geen perfectionisme toe
Levenswerk van geschiedkundige
op litteraire gronden bekroond
Pacifistisch socialisme wijst de weg
naar een leven zonder angst
Wederzijdse offeranden tussen P.v.d.A.
en K. V.P. zijn soms schadelijk
Uitreiking van de P. C. Hooftprijs aan
prof dr. P. C. A. Geyl
Toeristenschepen naar IJmuiden
V.V.D.-fractie sprak kiezers toe
Binnenkort wachtverbod
op Julianalaan
V.V.D.-bijeenkomst
op 27 mei
Rookvleeshal
Begin gemaakt met de
afbraak van „Royal"
Examens
Ds. N. van der Veen:
„Europese prijs" voor
Den Haag
Vannacht hetere vangst
Vanavond eerste haring
aan land
Zes jaar voor poging
tot gifmoord
A-. Roland Holst eerste
ereburger van Bergen
UIT STAD EN STREEK
Koningin Juliana bezoekt
de Krimpenerwaard
Prins Bernhard sprak met
president Eisenhower
Licht in roofoverval op
Groningse bankloper
Een der verdachten hek ent
Geen examens voor
„oude" verzekeringsagenten
Nieuwe telefoonnummers
politie Bloemendaal
WOENSDAG 21 MEI 1958
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
9
De leden van de raadsfractie der
VV.D. in Haarlem hebben dinsdagavond
op een openbare vergadering in Brink-
mann een veelomvattend overzicht gege
ven van het gemeentelijk beleid, dat zij
voor de komende jaren wenselijk achten.
Mevrouw mr. E. A. J. Schcltema-Conra-
di die in korte tijd het leeuwendeel van
dit overzicht voor haar rekening nam, liet
dit voorafgaan door de opmerking „ik heb
me wel eens afgevraagd of wij in al on
ze uitingen niet te nuchter zijn en wel ge
noeg tot de verbeelding der mensen spre
ken. Maar de jongste verkiezingsuitslag
hebben me het vertrouwen gegeven, dat
dit juist aan velen vertrouwen in onze par
tij heeft gegeven".
Ir. A. Stoffels opende de vergadering
met een weergave van de hoofdlijnen: de
V.V.D. wil niet beweren, dat zij alléén
maar wel, dat de vrijheid bij haar toch in
onderscheiding met de andere partijen de
kerngedachte blijft in al haar streven.
Juist in de laatste tijd is gebleken hoe
zeer men op zijn quivive moet blijven voor
een democratische regeringsvorm: het
feit, dat de antirevolutionair bij het melk-
deb'at toen het er op aankwam terugkrab
belde van een motie, die hij zelf had in
gediend, gezien het „onaanvaardbaar" van
de minister noemde hij schadelijk voor
de parlementaire democratie. En de an
dere grondslag, namelijk die der ministe
riële verantwoordelijkheid achtte hij aan
getast door het aanvaarden van de motie-
Vermeer voor het onderzoek door een par
lementaire commissie van bepaalde as
pecten van het defensiebeleid.
De heer J. W. Th. Fibbe wijdde al zijn
aandacht aan het probleem van de zieke
bejaarden. Het is geen specifiek Haar
lems probleem, maar alle gemeenten zit
ten ermee. Vele bejaarden, die dringend
regelmatige verpleging behoeven liggen in
kommervolle omstandigheden thuis en
voor hen, die in rusthuizen zijn opgeno
men, ziet het er vaak al niet veel beter uit
door onvoldoende deskundig personeel en
de overvolle bezetting der tehuizen. Er is
dringend behoefte aan verpleeghuizen, in-
plaats van rusthuizen. „Ik weet het wel,
de wethouder is van goeden wille, maar
de taak is voor één man te zwaar. Wij
allen moeten daadwerkelijk ijveren voor
een of meer verpleeghuizen in Zuid-Ken-
nemerland". De heer Fibbe deed dan ook
een oproep tot financiële steun aan de on
langs opgerichte Stichting Vriendenhulp
Zieke Bejaarden Zuid Kennemerland.
waarvan hij voorzitter is. Hij laakte het
beleid, dat enerzijds leidde tot een staats
pensioen maar anderzijds tot een beknot
ting van de pensioenen, waarvoor velen
zelf tientallen jaren hebben gewerkt.
Mr. J. G. Bettink belichtte vervolgens
de taak van Haarlem als centrale gemeen
te in Zuid-Kennemerland. In de zorg voor
goede verbindingen voor zover die de ge
meente aangaat, is Haarlem zijns inziens
tekort geschoten: de Prinsenbrug is nog
niét gereed en wanneer deze klaar is zal
er nog slechts een verbinding met de Waar
derpolder zijn en niet naar de Amster
damse Vaart. Afgezien van de annexatie
van Schalkwijk, dat hard nodig is voor de
woningbouw, verklaarde de spreker zich
een tegenstander van annexatie der bui
tengemeenten. Haarlem doet niet alleen
veel voor de buitengemeenten, maar deze
doen ook veel voor Haarlem. Bovendien
leert de ervaring, dat door een groei als
die der gemeenten Amsterdam en Den
Haag de kosten per hoofd der bevolking
hoger worden, dan wanneer de verschil
lende gemeenten (zij het ook weer met
beperkingen) gehandhaafd blijven.
Hij herinnerde vervolgens aan de ijver
van de V.V.D. tegen onnodige uitbreiding
van het ambtenarenapparaat, tegen het
ontslag van de gehuwde ambtenares, te
gen de beperking van het aantal vertegen
woordigde raadsleden in het georganiseerd
overleg op zodanige wijze, dat alleen de
twee grootste partijen daarbij zouden
meepraten en tegen de nadelige positie der
ongehuwde ambtenaren in de nu al tot
tweemaal toe afgewezen ziektekostenrege
ling en tegen het element van dwang, dat
hij erin zag.
Wat de sport en de jeugd aangaan weer
legde hij het verwijt van wethouder Ge
luk, dat de V.V.D. op dit punt conserva
tief zou zijn. „Het enige waar we in dit
opzicht voor op onze hoede zijn is de vaak
wat overdreven duurte van vele plannen,
welke veelal het gevolg is van het feit,
dat in onvoldoende mate particulieren
worden ingeschakeld".
De veelheid van gemeentelijke zaken,
die na de pauze door mevrouw Scheltema
in een bewonderenswaardig tempo werden
doorschouwd, kunnen in dit bestek uiter
aard niet alle aan de orde komen, wij
beperken ons dan ook tot haar visie op
enkele daarvan. Zij begon met een over
zicht van de financiële situatie, waarvan
de sombere vooruitzichten haar leidden
tot de conclusie, dat de weerstand van ons
land op het spel staat. Mon zal dan ook in
de gemeentelijke uitgaven in toenemende
mate moeten gaan kiezen. De kapitaals-
werken (wegen, bruggen, gebouwen, scho
len) moeten onverminderd doorgaan. Het
Economisch Instituut heeft een studie ge
maakt van de uitgaven in acht vergelijk
bare gemeenten, waaronder Haarlem,
voor onderwijs, sociale zaken en cultuur
enerzijds en voor wegenaanleg en onder-
boud en andere kapitaalswerken ander
zijds. Daaruit bleek, dat de uitgaven in
de eerste categorie in Haarlem verhou
dingsgewijs hoog lagen („ik zeg geens
zins te hoog") en die in de tweede groep
laag. Zij achtte dit schadelijk. De econo
mische bloei van een stad hangt zeer be
slist van de goede verbindingswegen en
dergelijke af. Er zal dus een inkrimping
moeten komen op de gewone dienst. Er
gaat voorts teveel verloren door het uit
stellen van noodzakelijk onderhoud en door
bet niet vervullen van vacatures. Voor
beelden van voorzichtigheid met uitgaven
°P de gewone dienst noemde zij de terug
houdendheid van vele raadsleden voor
uitbreiding van de schoolartsendienst en
de toevoeging van een adjunct-directeur
aan de staf van het Frans Halsmuseum,
alvorens de mogelijkheden bij de komen
de begrotingsbehandeling beter kunnen
worden overzien.
Wat het onderwijs betreft gaf ook zij
uiting aan haar grote ongerustheid, al
toonde zij aan, dat de regeringsuitgaven
ervoor toch met sprongen omhoog zijn ge
gaan. Van 1952 tot 1958 stegen zij van 450
miljoen tot 1,2 miljard en van 1938 tot
t956 zijn zij met vijftig percent toegeno
men. Zij drong aan op eenvoudige, maar
goede gebouwen, waarbij al wordt gere
kend met later te verwezenlijken wensen
zoals speel- en werklokalen, zonder dat
deze ook al dadelijk worden gerealiseerd.
De democratisering van het onderwijs
is niet alleen uit ethisch maar ook uit
economisch oogpunt bezien hoognodig.
Mevrouw Scheltema vestigde er de aan
dacht op dat uit het hele stadsgedeelte
beoosten het Spaarne slechts 56 kinderen
voorbereidend hoger of middelbaar on
derwijs genieten. „Wij moeten aan intel
ligentie uit de bevolking halen wat erin
zit en de kansen daartoe niet alleen be
perkt laten tot de milieus, waar vroeger
uitsluitend uit geput werd", zo zei zij.
De V.V.D. wil met al haar krachten
werken voor een nieuw gebouw voor Open
bare Werken, waardoor de secretarie en
de bibliotheek eindelijk ook eens wat meer
ruimte zullen krijgen. Mevrouw Scheltema
laakte het perfectionisme, dat er haars
inziens de oorzaak van was, dat er nog
geen zwembad aan de Planetenlaan is. Een
open zwembad (dat zich overigens tegen
woordig ook laat verwarmen) was weer
niet mooi genoeg, er moest een overdekt
gedeelte bij. Plot gevolg was dat de zaak
te duur werd en dus uitgesteld moest wor
den. „En als die kleedhuizen wat goedko
per waren uitgevoerd, dan zouden we er
nu op elk terrein allang een hebben", zo
zeide zij.
De particuliere bouw ondervindt naar
zij zeide in Plaarlem over de gehele linie
de concurrentie van de tvoningwotbouw en
dat zal naar zij zeide van Schalkwijk een
zeer monotone blok-naast-blok-geschiede-
nis maken als er geen gelijke kansen be
staan voor hen die véél en hen die weinig
voor hun woning over hebben. Het is daar
om volgens haar dringend nodig, dat er
nieuwe woningbouwcorporaties komen
voor premiebouw in de vrije sec
tor. Zij vond de verkiezingstwistcn tussen
de P.v.d.A. en de antirevolutionaire wet
houder wel vermakelijk, maar achtte de
laatstgenoemde toch teveel belaagd.Met
name het verwijt van mevrouw Kerkhof
Pet inzake gebrek aan initiatief van de
wethouder ten aanzien van het gereedko
men der Clarastichting achtte zij onver
diend. Dan kun je net zo goed aan wet
houder Happé vragen waarom die Prin
senbrug er nog niet is en aan wethouder
Geluk waarom het vierde deel van het
Coornhertlyceum er nog niet is.
Ook de scheldpartijen tussen K.V.P. en
P.v.d.A. op landelijk niveau, waarbij het
woord „confessionele krullenjongens" al
gevallen is, boeide haar zeer, maar zij
vroeg zich af of er na de verkiezingen
veel van over zal blijven. Zij vestigde er
de aandacht op dat haar fractie en de an
dere vaak lijden onder de wederzijdse offe
randen tussen de K.V.P. en de P.v.d.A.
Het is daarom van groot belang dat er
een steeds sterker middenblok komt, zo
luidde haar slotsom. Zij werd met een da
verend applaus en een bloemenhulde be
loond, mede voor haar meer dan 25-jarig
raadslidmaatschap.
Het gemeentebestuur van Bloemendaal
heeft besloten op de Julianalaan t.e Over-
veen een wachtverbod in te stellen, dat
een permanent karakter zal dragen en dat
reeds met de Pinksterdagen van kracht
zal worden. Het betreft hier een wachtver
bod op de Julianalaan van de Bloemen-
daalseweg tot de Oranjelaan voor hot ver
keer komende van Overveen (dus aan de
zuidzijde van de Julianalaan) en van de
Oranjelaan tot de grens van Haarlem bij
het Stoopsplein voor het verkeer uit beide
richtingen (dus aan weerszijden van de
Julianalaan).
Dit wachtverbod is mede ingesteld met
het oog op de toekomstige westelijke rand
weg.
Op dinsdagavond 27 mei zal de heer H.
■Tacobso, landelijk voorzitter van de Jon
geren Organisatie Vrijheid en Democratie
(J.O.V.D. in café-restaurant Van Aken
een lezing houden over „Actuele politie
ke verhoudingen".
Tegen het middaguur zagen voorbijgan
gers op de Grote Markt een dichte rook
uit de rechter-kelderingang van de Vlees
hal komen en een brandweerwagen voor
de ingang stilhouden. Nu duidt rook altijd
op de aanwezigheid van vuur, zodat men
zich bij deze aanblik zorgen zou kunnen
maken. Maar het vuur bevond zich op een
daartoe bestemde plaats, namelijk in een
zojuist aangemaakte kachel.
Deze wilde echter niet trekken, daar er
een krachtige wind in de pijp stond. Alle
rook verliet dus via het gewelf en de trap
het gebouw.
De brandweer heeft de kachel uitge
maakt. Af en toe wordt er in het overi
gens brandvrije keldergewelf van de
Vleeshal een kacheltje gestookt om te
voorkomen dat het te vochtig zou worden.
Vanmorgen heeft personeel van het
aannemingsbedrijf Nelis n.v. uit Velsen-
Noord een schutting opgetrokken rond het
voormalige hotel Royal op het Stations
plein in Haarlem, waarmee een begin ge
maakt is met de afbraak van dit gebouw.
Zoals bekend zal het gedeelte, waar de
jongerensociëteit Xeno in is gevestigd,
voorlopig blijven staan. Inmiddels is ook
het gebouw van Beijnes op het Stations
plein ontruimd. Tegen het einde van de
maand zal de sloping hiervan ondershands
worden aanbesteed.
Haarlem. Voor het eindexamen van de tweede
leerkring van de Rijkskweekschool te Haarlem
slaagden de dames S. van Leeuwen, L. Way, L.
Kuyper, allen uit Haarlem, W. Valter uit IJmui-
den en de heren J. Visser, H. R. Weide. R. Prins,
Ch. van Velthuysen, allen uit Haarlem en H. van
der Weele uit Haarlemmermeer.
Amsterdam. Gemeente Universiteit. Bevorderd
tot doctor in de letteren en wijsbegeerte op proef
schrift getiteld: „Beleving en verbeelding in het
tekenen" jkvr. mr. J. E. van Lennep, geboren te
Den Helder.
Hedenmiddag is in het Muiderslot de
P. C. Hooftprijs 1957 aan prof. dr. P. C.
A. Geyl uitgereikt. In de rede, die mr. R.
G. A. Höppener voor deze gelegenheid had
opgesteld, maar die wegens ziekte van
deze staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen werd voorgelezen
door mr. H. J. Reinink, directeur-generaal
voor de buitenlandse culturele betrek
kingen, werd om te beginnen een parallel
getrokken tussen de Muiderkring uit de
tijd van Hooft en degenen, die nu op het
Muiderslot aanwezig waren. Voorts werd
een vergelijking ontwikkeld tussen Hooft,
letterkundige en historicus, met de thans
bekroonde, die zich als historicus in zijn
werk een letterkundige van ongemene
kwaliteiten toonde.
De bekroning van 't gehele werk van
prof. dr. Geyl betekent de erkenning van
de bijzondere waarde van een schrijver,
die zijn bewonderaars niet alleen in de
landen van de Nederlandse stam, doch ook
daarbuiten, in Europa zowel als in Ameri
ka, telt. Mocht het in het begin van zijn
loopbaan de schijn hebben, dat dr. Geyl
zich met zijn ffaven zou gaan wijden aan
historie en litteratuur beide - men denke
aan zijn vertalingen van Lancelot, van
Beatrijs, aan zijn inaugurele rede, gehou
den in 1919 als professor aan de Londense
universiteit al spoedig zou de letter
kundige studie toch moeten wijken voor
die der geschiedenis, ook al zou hij in
later jaren nog gedichtenbundels publi
ceren.
Mr. Höppener besloot zijn tekst met
de wens, dat prof. Geyl na het afscheid
van de univex-siteit behalve voor zijn stu
dies ook nog tijd zou willen blijven reser
veren voor de Rijkscommissie voor de
vaderlandse geschiedenis en voor de Com
missie voor de uitvoering van het Neder
lands-Belgisch cultureel akkoord.
De motivering
De jury, die tot de toekenning van de
prijs adviseerde, bestaande uit de heren
Adriaan van der Veen, dr. L. Brummel.
Pierre H. Dubois, dr. H. L. C. Jaffé, prof.
dr. L. J. Rogier en H. J. Michael, moti
veerde het besluit aldus:
„Het is de allerhoogste tijd, dat de
mensheid ervan doordrongen wordt, dat
de vrede allerminst gewonnen en bewaard
wordt door een zinneloze en onnodige be
wapening, een bewapening, die de wereld
onstuitbaar naar haar algehele vernieti
ging zal voeren. Er is slechts één middel
om het spookbeeld var. een oorlog met
atoom-, H- en kobaltbommen met al haar
verschrikkingen te verjagen en dat is het
pacifistisch socialisme. Niet met de wa
pens der barbaren, maar langs de weg
'van het „vrede-maken" kan een betere,
constructievere wijze worden gevonden om
honger, onrecht, slavernij en menselijke
ellende te bestrijden. Wie meewerkt aan
deze heilloze bewapening zal zich nimmer
voor het forum van welke geschiedenis
dan ook kunnen rechtvaardigen. Nog is
het niet te laat, nóg kan de vloed worden
gekeerd. De Pacifistisch Socialistische
Partij rammelt aan het geweten van het
Nederlandse volk, dat heeft de stembus
uitslag van de statenverkiezingen onom
stotelijk bewezen. De P.S.P. zal dit ver
trouwen en de haar opgelegde verant
woordelijkheid niet beschamen".
Deze vermanende woorden sprak ds.
N. van der Veen uit Westzaan op de dins
dagavond in het H.M.V.J.-gebouw aan de
Lange Margarethastraat te Haarlem ge
houden openbare bijeenkomst van de af
deling Haarlem van de Pacifistisch So
cialistische Partij.
Herinnerend aan het aantal stemmen,
dat bij bedoelde verkiezingen op de een
DRIE EN MISSCHIEN ZELFS VIER van de modernste Scandinavische en Duitse
transatlantische passagiersschepen zullen in augustus en september van dit jaar de
haven van IJmuiden binnenlopen en ligplaats kiezen aan de toeristensteiger in het
zuider-toeleidingskanaal bij het Sluisplein om de honderden Amerikaanse toeristen,
die zich aan boord bevinden op een cruise door de Europese wateren, in de gelegen
heid te stellen een bliksembezoek van ongeveer tien uur aan Nederland te brengen.
Twee van de vier trotse zeekastelen worden tegelijk op een dag, de eerste augustus,
in IJmuiden verwacht. Het zijn de Noorse „Bergensfjord", die vorig jaar als eerste
passagiersschip aan de nieuw opgetrokken toeristensteiger afmeerde en de Zweedse
„Gripsholm"een vorig jaar gebouwd passagiersschip van 23.192 ton, waarvan men
hierboven een afbeelding ziet. In grootte overtreft deze „Gripsholm" de bij een ieder
nog bekend zijnde „Bergensfjord", want deze meet 18.739 ton. Daar het niet mogelijk
is beide schepen in de IJmuidense havenmond aan een ligplaats te helpen, ligt het
in de bedoeling om de „Gripsholm" met behulp van sleepboten af te meren aan de
toeristensteiger en de „Bergensfjord" door te schutten naar het Noordzeekanaal. Dit
schip krijgt dan na het debarkeren van de toeristen in de Noordersluis ligplaats aan
de Kanaaldijk. Voorts zal op 8 september in IJmuiden binnenkomen het Zweedse
passagiersschip „Stockholm" ondermeer bekend van de aanvaring met de „Andre
Doria" en tenslotte bestaat er een kans, dat de IJmuidense haven op 24 augustus
wordt aangedaan door de Duitse Ariadne", die met ruim driehonderd oassagiers een
cruise naar de Middellandse Zee gaat maken en hier passagiers laat inschepen.
jaar oude P.S.P. is uitgebracht, meende
de spreker dat de verkiezingsleuze „Socia
lisme zonder atoombom" ontegenzegge
lijk zeer velen tot nadenken heeft ge
bracht. Hij stelde zich de vraag of de mens
heid zich wel realiseert op wat voor een
vulkaan zij thans leeft Bommenwerpers
met atoom- en waterstofbommen geladen
daveren boven miljoenensteden alsof het
een pleziervlucht geldt Men haalt de
schouders op over het lot van talloze bur
gers in Algiers, die onmenselijk gemar
teld of zonder vorm van proces doodge
schoten worden. De bewapeningstechniek
is bijna tot het volmaakte opgevoerd.
Maar ook electronische breinen kunnen
een foutje maken en dan is de ramp niet
te overzien. Is het een wonder dat presi
dent Eisenhower tijdens een oefening van
militairen en B.B.-groepen bij een schijn-
aanval door vijandelijke atoombommen
werpers, doelend op een situatie bij een
werkelijke aanval, de opmerking maak
te: „In zo'n geval kan men alleen nog
maar bidden..."?
De P.v.d.A. heeft haar verkiezingsne
derlaag geweten aan een gevoel van onbe
hagen bij het Nederlandse volk over de
maatschappelijke ontwikkeling in de laat
ste jaren, zo betoogde ds. Van der Veen.
Hij zag daarin echter meer een groeiende
weerstand tegen de bewapeningsstrijd
waarin ons volk gewikkeld is.
In tal van landen heeft men met grote
meerderheid een duidelijk „neen" laten
horen tegen de proeven met kernwapens.
Alleen in Nederland heeft zeventig per
cent van de bevolking geen bezwaar ge
maakt. „Gij dwaze Nederlanders, wie
heeft u zo gek gemaakt", riep spreker uit.
De P.S.P. is geen „partij van de weer
loosheid" zoals wel eens wordt beweerd,
zo ging hij verder. Er moet zich een nieu
we wijze van denken baanbreken, waar
door de volkeren van de wereld op basis
van vrede en vriendschap elkaar kunnen
ontmoeten. „Wij moeten de Rus verslaan
door hem mens te maken en hem een
menswaardig bestaan te geven.
De miljoenen, die thans aan de vervaar
diging van atoombommen besteed wor
den, moeten worden gebruikt om de vol
ken in vrede en gerechtigheid te laten le
ven". De tijd is voorbij dat pacifisme een
aardig idealistisch ideetje was. Met de
leuze „Liever dood dan slaaf" bedoelt men
in feite „Liever jij dood dan ik slaaf".
Ds. Van der Veen betreurde de voort
durende teruggang van het socialisme, die
ondermeer tot uitdrukking kwam in het
Korea-drama, Noord-Afrika en in de poli
tionele acties in Indonesië. „Natuurlijk is
iedereen tegen de atoombom maar bijna
niemand heeft ooit in ons parlement zijn
stem laten horen tegen het gebruik van dit
verschrikkelijke wapen". De spreker wees
erop dat het de P.S.P. in wezen niet gaat
om het veroveren van een of meer zetels
in deze of gene gemeenteraad. „De stem
van de P.S.P. moet echter tot in het Bin
nenhof doorklinken, totdat de regering er
van overtuigd raakt dat het Nederlandse
volk de thans gevoerde politiek van ge
weld tegenover geweld met klem van de
hand wijst", aldus besloot ds. Van der
Veen zijn inleiding, welke hij „Pacifis
tisch Socialisme: een nieuw geluid" had
genoemd en die bij de ongeveer tweehon
derd aanwezigen een aandachtig gehoor
kreeg.
ISTANBOEL (UP) Den Haag en We
nen zullen dit jaar met de zogenaamde
„Europese Prijs" worden onderscheiden
aldus heeft de desbetreffende commissie
uit de Raad van Europa, die dinsdag in
Istanboel vergaderde, besloten.
Wenen ontvangt de prijs vanwege de
hulp die het aan de vluchtelingen uit Hon
garije heeft geboden, Den Haag omdat het
als een werkelijk Europees centrum fun
geerde.
De „Europese Prijs" omvat een bedrag
van 250 pond sterling, een certificaat en
een plaquette.
„De geschiedschrijver Pieter Geyl be
hoort tot de generatie van prozaschrijvers,
die zich afwendde van een tot wet ver
heven overwaardering der zogenaamde
„allerindividueelste expressie" en die langs
de terugweg naar een mede door de tra
ditie bepaald taalgebruik de volzin her
vond als ruggegx-aat van het essayistische
proza. Deze auteur kan dan ook niet bil
lijk gekarakteriseerd wox-den als de be
zitter van een opvallend persoonlijke stijl.
Veeleer zocht en vond hij zijn kracht in de
beheersing van een gegeven materiaal aan
woorden, beelden en wendingen, waarmee
hij zowel aan zijn bezinning als aan zijn
bezieling een adequate uitdrukking wist
te geven. De correlatie van vorm en in
houd werd bij hem tot een harmonie, die
monumentaliteit kon verenigen met soe
pelheid en doorzichtige helderheid.
Geyl schrijft een proza, waaraan effect
bejag vreemd is en dat geen retorisch
hulpmiddelen te baat neemt. Het vermijdt,
zonder in het precieuze te vervallen, elke
zweem van vulgariteit, ook in zijn sar
casme, maar even standvastig de gemeen
plaatsen van een versteende boekentaal,
die nog te vaak dienst doet als voertuig
van wetenschappelijke verhandelingen. Dit
proza getuigt van een zuivere smaak,
maar wie het zou willen bewondei'en om
zijn waarde als woordkunst, zocht zijn ver
dienste waar zij niet is, want het heeft
geen andere bedoeling dan een gave con
structie, een trefzekere woordenkeus en
een sobere beeldspraak dienstbaar te ma
ken aan betoog, feitenrelaas, portret of
polemiek. Zijn hoofddeugd ligt in zijn wel
bewust aangepast-zijn, dat is in de natuur
lijkheid waarmee het zich in dienst stelt
van de stof en de strekking. Het hindert
de lezer niet door woorden, die uit de toon
vallen, door wendingen, die aan poseren
doen denken, of door beelden, die zich te
stellig opdringen. Het eist voor zichzelf
niet de aandacht op, die het onderwerp
toekomt en staat de lezer nooit in het
licht. Vex-zorgd maar nooit gekunsteld,
heeft het geen andere pretentie dan me
dium te zijn van een klare gedachtengang.
De jury heeft Geyl niet voox-gedx-agen
voor een bepaald werk, doch voor zijn ge
hele oeuvre. Dit oeuvx*e, in een periode van
vijfenveertig jaren tot st td gekomen, be
vat een reeks historische en politieke be
schouwingen, gebundeld uitgegeven onder
de naam „De Groot-Nederlandsche ge
dachte" en de detailstudies, die deels als
..Kernproblemen van onze geschiedenis
het licht zagen, deels in het werk „Oranje
en Stuart" werden samengebracht. Ook
vallen ertoe te rekenen polemische ver
togen als die, waarvan de bundel „tochten
en toernooien" indrukwekkende typen be
vat. Verder omvat het enige omvangrijke
monografieën en tenslotte het'Standaard
werk „Geschiedenis van de Nederlandse
stam". De jury is er zich van bewust, dat
zij op letterkundige gronden een levens
werk ter bekroning voordraagt, waarvan
de wetenschappelijke aan de Nederlandse
geschiedschrijving in het buitenland, voor
al in België, een erkenning verschaft
heeft, die haar voor dezen maar zelden ten
deel viel".
(Van een onzer redacteuren)
De eerste Hollandse Nieuwe wordt van
avond aan land verwacht. De Scheveningse
vleetlogger „Sigurda" SCH 201, die 38
kantjes aan boord blykt te hebben, moesi
vanmorgen om half acht nog 120 rnjjl sto
men. Geschat werd dat de logger nog
achttien tot twintig uur nodig had om dc
thuishaven Scheveningen te bereiken, zo
dat de eerste haring vannacht aan land
kan zijn. De afslag te Scheveningen begint
dan morgenochtend vroeg.
Inmiddels is er meer haring onderweg
Vannacht zijn de vangsten iets beter ge
weest. De Vlaardingse vloot had een ge
middelde vangst van 3 kantjes, de vloot
van Scheveningen een gemiddelde vangst
van 10 kantjes en de Katwijkse vloot een
vangst van 3 kantjes. „Het scheelde een
zicht" merkten de schippers vanmox-gen
op, „De Scheveningers lagen iets noorde
lijker en vingen meer" De Katwijkse vloot
viste rond de 57 noorderbreedte en de Sche
veningse vloot op 57.04 noorderbreedte en
1.25 westerlengte.
Van de Katwijkse vloot ging de KW 4<
thuisstomen met 65 kantjes van de gi'oe».
Rijnstroom, Kennemerland en Parlevliex
De KW 40 wordt donderdagmiddag om
streeks drie uur te IJmuiden verwacht.
De 35-jarige handelsreiziger W. v. d. K
uit Helden is door de Roermondse recht
bank wegens poging tot vergiftiging van
zijn echtgenote veroordeeld tot zes jaar
met aftx-ek van voorarrest.
Een zeventienjarig meisje J. V., dat re
laties met de handelsreiziger onderhield en
als dienstmeisje de echtgenote van K. vex--
giftigde koffie en maaltijden zou hebben
voorgezet, werd veroordeeld tot opneming
in een rijkswerkinrichting tot zij volwas
sen zal zijn. Daarna zal zij nog twee jaar
gevangenisstraf moeten uitdienen.
De officier had tegen v. d. K. acht jaar
en voorwaardelijke terbeschikkingstelling
en tegen het meisje terbeschikkingstelling
alsmede drie jaar gevangenisstraf geëist.
Het gemeentebestuur van Bergen zal de
dichter A. Roland Holst, die op 23 mei ze
ventig jaar wordt, benoemen tot erebur
ger van het dorp. Een soortgelijke benoe
ming is in Bergen nog niet eerder voorge
komen.
Aangezien de dichter op zijn verjaardag
wegens verblijf in het buitenland niet aan
wezig is, zullen B. en W. in de raadszitting
van 30 mei voorstellen tot de benoeming
over te gaan. De burgemeester zal in die
zitting aan de zeventigjarige, die ongeveer
veertig jaar in de gemeente staat inge
schreven, een zilveren erepenning, ver
vaardigd door Marijke Visser, overhandi
gen.
Nieuws in het kort
Hersenschudding. Dinsdagavond om
kwart voor negen ontdekten voorbijgangers
vlak bij de brug bij de Holland-Nautic
aan de Spaarndammerweg in Haarlem een
berijdster van een scooter, die bewuste
loos naast haar voertuig op de weg lag.
Toen zij bij kennis kwam kon zij zich
niets meer herinneren. Zij moest met een
hersenschudding naar haar woonplaats,
Amsterdam, worden overgebracht.
De politie verzoekt eventuele ooggetui
gen van dit ongeval zich met haar in ver
binding te stellen.
Wijziging spreekuur. De burgemeester
van Heemstede, mr. A. G. A. ridder van
Rappard, zal vrijdag geen spreekuur hou
den. In plaats daarvan is het spreekuur
van Heemstede's burgemeester vastgesteld
op zaterdagmorgen van tien tot twaalf
uur.
Zomerexcursie. De afdeling Bloemen
daal en omstreken van de Koninklijke
Nederlandse maatschappij voor tuinbouw
en nlantkunde zal op donderdag 12 juni
een zomerexcursie maken naar Lelystad,
Harderwijk en het Cantonpark te Baarn.
Vrouwenbond Bloemendaal. De af
deling Bloemendaal van de Nederlandse
Christen Vrouwenbond houdt op donder
dagavond 29 mei haar laatste ledenver
gadering in dit seizoen, waar ds. A. Don-
dorp uit Heemstede zal s. reken over „De
zin van ons leven".
Enkele minuten over tienen vanmox-gen
werden 1500 postduiven gelost op de grens
tussen Utrecht en Zuid-Holland nabij
Schoonhoven ter inleiding van een feest
dag voor de bewoners van de twaalf ge
meenten in de Krimpenerwaard, die van
daag bezoek krijgen van de Koningin.
Hare Majesteit bracht, vergezeld door
haar particuliere secretaresse jonkvrouwe
C. E. B. Röell en haar particuliere secre
taris mr. J. van der Hoeven, eerst een be
zoek aan het oude vestingstadje Schoon
hoven, waar hoornblazers van het plaat
selijk garnizoen van de torentrans af met
luid trompetgeschal haar komst aankon
digden.
In de raadzaal gaf burgemeester Aten
een uiteenzetting over de ontsluiting van
de Kx-impenerwaard. Daarna wandelde de
Koningin naar het „edelambachtshuis",
waar een permanente expositie is onder
gebracht der produkten van de in Schoon
hoven gevestigde zilverfabrieken. Enige
leerlingen van de school voor goud- en
zilversmeden, juweliers, uurwerkmakers
en graveurs gaven hier demonstraties van
hun kunnen. Tegen kwart voor elf werd
de tocht voortgezet naar andere gemeen
ten in de Krimpenerwaai-d.
Prins Bernhard is dinsdag uit Washing
ton, waar hij onder meer besprekingen
voerde met president Eisenhower, naar
New York vertrokken. Hij zal daar zijn
broer Prins Aschwin ontmoeten en keert
donderdag naar Nederland terug. De Prins
heeft aan de westkust van de Verenigde
Staten verscheidene vliegtuigfabrieken
bezocht. (UP.)
(Van een correspondent
De tweede verdachte in de zaak van de
i-oofoverval op een bankloper te Gronin
gen de 36-jarige T B. uit Goutum, heeft
een bekentenis afgelegd.
Zoals men zich zal herinneren, werd op
3 mei aan een 61-jarige bankloper van de
Rotterdamse Bank te Groningen een tas
met 60.000,— ontstolen. Twee school
jongens zetten de dader na en dreven hem
in het nauw. De man wist echter te ont
komen maar wierp de geldtas onder een
gepax-keerd staande vrachtauto, waar een
echtpaar haar later vond. Dezelfde middag
arresteerde de politie een 36-jarige los-
werkman. die echter ontkende iets met de
overval te maken te hebben. Een week
later werd op verzoek van de Groninger
oolitie in Goutum bij Leeuwarden de 36-
jarige T. B. gearresteerd, verdacht van
medeplichtigheid aan de overval. Ook deze
ontkende hardnekkig, iets met de zaak te
maken te hebben, maar thans heeft hij
een bekentenis afgelegd. De politie zet het
onderzoek tegen de eerste verdachte (de
los-werkman) nog voort.
Het Tweede Kamerlid Koersen had de
ministers van Financiën en van Economi
sche Zaken gevraagd of het juist is, dat
de S.E.R. geen examen zal eisen van ver
zekeringsagenten ixx de zogenaamde C-
groep. De ministers delen thans mee, dat
dit inderdaad het geval is en dat de S.E.R.
hiertoe is gekomen omdat hij meent, dat
in redelijkheid niet verlangd kon worden,
dat de duizenden verzekeringsagenten, die
in dooi-snee al een jaar of zeven werk
zaam zijn, thans nog een examen afleggen,
dat beslissend is voor de vraag of zij hun
beroep kunnen blijven uitoefenen.
EUROPESE UNIVERSITEIT
BRUSSEL (Belga) De raden van mi
nisters en de commissies van de Europe
se Economische Gemeenschap en Eura-
toom hebben ter zake van de oprichting van
een Eux-opese universiteit besloten het
stichten in overweging te nemen van een
universiteit, die een zelfstandige en per
manente instelling zal zijn, voor het on-
derwijs en voor onderzoek, waarvan de
professoren en de studenten in hoofdzaak
uit de landen der gemeenschap afkomstig
zullen zijn.
Men verzoekt ons mede te delen dat de
telefoonnummers van het politiebureau te
Ovei-veen als volgt zijn gewijzigd: 10960
is nu 61150; 12769 is nu 61151. Voor drin
gende gevallen belle men nu 61500 en voor
brandmelding 60500.
