Imre Nagy en Pal Maleter met twee anderen terechtgesteld OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Langdurige vrijheidsstraf voor vijf verzetsleiders HET WEER Socialisten wijzen een coalitie onder Gaston Eyskens af ^MORRIS Regeringstroepen bij Menado melden zwakke tegenstand Brits-Grieks-Turkse commissie en twee parlementen Koninklijk bezoek aan de Expo Vier verdrinkingsgevallen Morgenmiddag Panda in Sprookjesland Veel koeler Het woord is aan PNI-studenten roeren anticommunistische trom Dulles bracht bezoek aan Russische dansgroep Reacties op de executies Ernstigste ontwikkeling sinds Hongaarse opstand VANAVOND: Engeland- Rusland op t.v. Macmillans plan voor Cyprus 72e JAARGANG No 285 DINSDAG 17 JUNI 1958 303e JAARGANG No 133 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman Koningin Juliana en Prins Bernhard brengen een tweedaags bezoek aan de Wereldtentoonstelling te Brussel. Maandag werden zij o.a. rondgeleid in het Franse paviljoen. Vorstin en Prins op het Expo-terrein. Links het Franse paviljoen. Imre Nagy De 18-jarige C. M. uit Den Haag is bij het zwemmen in de tankgracht op de grens van Den Haag en Wassenaar bij Duindigt verdronken. In de zeehaven van Dordrecht is zondag de 22-jarige zeeman C. G. Hansson uit Malmö verdronken. Hij was met nog twee opvarenden van het Zweedse schip „Lin- do" aan het zwemmen en heeft vermoede lijk kramp gekregen. In het Hollandsch Diep is zondag de 21- jarige metselaar B. J. L. Vervaart uit Et- ten-Leur verdronken. De man, die niet zwemmen kon, was aan het pootje-baden en kwam in een geul. De 6-jarige W. J. S. uit Amsterdam is in het Brediusbad aldaar verdronken. Het knaapje was in het kleuterbad aan het spelen en moet ongemerkt naar het - diepe gedeelte van het grote bad zijn ge gaan en daar zijn verdronken. X<>3CCOOOCCO'COOOOCOKXOCCCCCOOCCOCx:COC>^XX>OCOOCCCCCOOCO 5 Morgenmiddag half drie zal het altijd zo sprookjesachtig mooie open- luchttheatêr door Anneke Elro en haar gezelschap worden omgetoverd tot een echt sprookjesland. De dap pere kleine Panda zal er ongekende avonturen beleven; honderden kleine bewonderaars zullen hem aanmoedi gen, en volop genieten van zijn be levenissen. Er is momenteel nog plaats voor een aantal kinderen. Voor zover nog voorradig zijn kaarten ver krijgbaar tegen de gereduceerde prijs van 50 cent aan onze kantoren Grote Houtstraat 93 en Floresstraat 1), en aan de loketten van het Openlucht theater voor 75 cent. Telefonische be stelling of reservering van kaarten is niet mogelijk. Panda en Anneke Elro zullen beslist zorgen voor een onver getelijke middag. Haarlems Dagblad/Oprechte Haarlemsche Courant. oc©ccoco©xoocoooooc<x»oo<»a»cra>ooo3cooocoDoo330coocoDc Advertentie Droom niet langer van een koelkast maar huur er een bij HEEMSKERK CO. Beelhovenslr. 27-26 Hoofdweg 490-496 tel. 724628 A'dam. tel. 125298 Uitsluitend nieuwe koelkasten. Alle bekende merken. Vraag uitvoerige in lichtingen en folders. (Van onze correspondent in Wenen) DE VROEGERE minister-president Imre Nagy en de opperbevelhebber van het verzetsleger in 1956 Pal Maleter zijn te Boedapest ter dood veroordeeld en het vonnis is voltrokken. Volgens een mededeling van het Hongaarse ministerie van Justitie, gepubliceerd in de Russische pers zou in een proces zijn gebleken, dat de twee terechtgestelden hun land zouden hebben verraden. Tot nu toe waren in Hongarije de berichten over een proces tegengesproken. Het was bekend, dat Nagy ergens in Roemenië gevangen werd gehouden. 'Van kolonel Maleter vermoedde men, dat hij zich in een Hongaarse gevangenis bevond. Wanneer er een proces is geweest, moet dit achter gesloten deuren en zonder rechtsbijstand zijn gevoerd. Nagy en Maleter zijn geliquideerd op de oude communistische manier op aanstichting van Moskou dat een brutale en radicale streep heeft willen zetten onder de tragische episode van de Hongaarse opstand. Volgens communistische opvatting is deze terechtstelling volkomen gerechtvaar digd, want wanneer studenten, arbeiders, jongens en meisjes werden omgebracht, omdat zij aan de opstand hadden deelge nomen, dan moeten de politieke en mili taire kopstukken tenminste hetzelfde lot ondergaan. Er valt niet aan te twijfelen, dat Nagy een overtuigd communist is geweest. Hij poogde zijn land van de druk uit Moskou en van de Russische troepen te bevrijden teneinde geheel onafhankelijk een eigen meer gematigde, maar toch communis tische koers in te slaan. Dit is hem mis lukt door het verraad van Kadar, die oor spronkelijk in zijn kabinet zitting had ge nomen, en vooral door het optreden van de teruggekeerde Russische troepen en tanks, die van 4 nov. 1956 af de Hongaarse hoofd stad onder vuur namen, tot elk verzet was gebroken. Na zijn laatste wanhopige op roep door radio-Boedapest in de morgen uren van 4 november vluchtte Nagy met zijn kabinet en zijn naaste medewerkers naar het Joegoslavische gezantschapsge bouw in Boedapest, vanwaar hij veertien dagen later met list werd weggelokt. Hij werd naar Roemenië vervoerd en men heeft sindsdien niets meer van hem, noch van zijn verblijfplaats, of van een proces ver nomen. Het bericht uit Moskou heeft in Hongarije ontsteltenis, onzekerheid en verwarring verwekt, niet zozeer omdat men sterk met Nagy zou sympathiseren, maar omdat deze plotselinge terechtstel ling opnieuw aantoont dat er in Hongarije geen recht bestaat en dat de terreur er nog altijd heerst. Geen beroep MOSKOU (Tass/AFP/Reuter) Volgens het Russische persbureau Tass, dat de Russische bladen „Pravda" en „Izvestia' aanhalen, werden ook ter dood veroor deeld en terechtgesteld: Miklós Gimes. voormalig diplomatiek redacteur van „Sza- bad Nep" (het Hongaarse partij-orgaan) en voormalig correspondent van dit blad te Parijs, die nauw met Nagy samenwerkte, en Josef Szilagy, een andere medewerker van Nagy. Zoltan Tildy, president van Hongarije van 1946 tot 1948, kreeg zes jaar gevange nisstraf, Ferenc Donat twaalf, Ferenc Ja nos acht en Miklós Vasarhei vijf. Sandor Kopaczi kreeg levenslang. De gerechtelijke vervolging van een andere beklaagde ging niet door, daar hij aan een ziekte overleed. Er is geen beroep tegen de straffen mo gelijk. (Van onze correspondent in Brussel) In België heeft de tweede week van de regeringsformatie gisteren een onver wachte keer gebracht: het socialistisch partijbureau maakte bekend, dat het geen termen aanwezig acht om op grond van de voorstellen van de rooms katholieke re geringsformateur Gaston Eyskens in de regering te gaan. De kansen voor een rooms katholiek-socialistische regerings coalitie, die vorige week groot leken, zijn hiermee zeer gedaald. Vandaag komt de Advertentie BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 1343<? FERD. BOLSTR 48'A' DAM TEL; 717162 STURKA SHORTS-PANTALONS Verwachting tot morgenavond: Veranderlijke bewolking met plaatselijk enkele regen- of on weersbuien. Zwakke tot matige wind tussen noord en noord west. Vooral in het binnenland aanzienlijk lagere temperaturen Volledige weerrapporten op pagina twee. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF PAGINA'S. socialistische partijraad bijeen, waarin de grote socialistische federaties van het ge hele land zijn vertegenwoordigd. Er is alle reden om aan te nemen, dat de meerder heid van de socialistische afgevaardigden de beslissing van het partijbureau zal goedkeuren, want de stemming in de so cialistische federaties van de grote in dustriële centra van het Waalse land is onverdeeld gunstig voor de oppositie. De heer Eyskens zei op zijn persconfe rentie, dat hij vanochtend de voorzitter van de liberale partij zal ontmoeten. Vanmid dag komt ook de algemene raad van de liberale partij bijeen. Bij de liberalen zijn de voorstanders van een rooms katholiek- liberale regering eveneens in de minder heid, al hebben zij meer invloed. Welke conclusies kan de heer Eyskens hieruit trekken? In C.V.P.-kringen verzet men er zich tegen, dat de formateur zijn opdracht aan koning Boudewijn zal teruggeven. Geeft Eyskens zijn opdracht niet terug, dan is er maar een uitweg: de heer Eyskens moet een homogene C.V.P.-miriderheidsrege- ring vormen, die de steun zal krijgen van de rooms katholieke meerderheid in de Senaat, maar die in de Tweede Kamer zal worden afgewezen. Een linkse formateur zou dat ook kunnen proberen. Een nieuw socialistische-liberaal kabinet zou in de Tweede Kamer weliswaar de meerderheid verkrijgen, maar in de Senaat worden af gewezen. De uiteindelijke oplossing van de crisis zou dan moeten worden gevonden in nieuwe verkiezingen. In dat geval is hel niet uitgesloten, dat de liberalen en socia listen in enkele provincies een kartel gaan vormen en dan zou het een heftige verkie zingsstrijd kunnen worden. De openbare mening, zowel die van links als van rechts, zou het de partijen echter zeer kwalijk nemen in de zomervakantie nog eens ter stembus te moeten gaan. Het is niet uit gesloten dat er toch nog een regering- Eyskens uit de bus komt. De hoop dat er vandaag of morgen een kabinet-Eyskens- La Rock zou kunnen starten, is echter ver dwenen. Naar te Boedapest werd vernomen had den drie van de mannen die terecht wer den gesteld, verklaard onschuldig te zijn, Nagy, Maleter en Szilagyi. (Reuter) In een communiqué van het Hongaarse persbureau MTI wordt gezegd, dat deze drie mannen weliswaar hadden ontkend schuldig te zijn, maar dat zij door hun „medeplichtigen" en getuigen waren „ontmaskerd". De andere beklaagden had den „spijt getoond en volledig schuld be kend". Volgens MTI hadden Nagy en zijn naaste medewerkers in december 1955 hun bedoelingen gemaskeerd door „socialis tische" leuzen. Tijdelijk hadden zij daar door verwarring gezaaid. De openbare aan klager had aan het hof „geheime stukken" voorgelegd, waarvan het merendeel door Nagy eigenhandig was geschreven. Logischerwijze In de bekendmaking wordt verklaard, dat het „college van het volkstribunaal, dat ressorteert onder het opperste gerechts hof" had bevonden, dat Nagy en zijn „handlangers" door hun „revisionistische. burgerlijk nationalistische politieke opvat tingen logischerwijze naar een bondge nootschap met de ultra-reactionaire impe rialistische krachten van de bourgeoisie waren afgegleden en daardoor het volks- democratische stelsel, de Hongaarse wer kende bevolking en hun socialistische va derland hadden verraden'. Tu i a vi i Niets valt de mens zo zwaar als altijd weer hetzelfde te moeten doen. DJAKARTA (UPI) Het offensief tegen de opstandelingen in Noord-Celebes ver loopt volgens plan, aldus heeft het hoofd kwartier van het Indonesische leger mede gedeeld. Neutrale militaire waarnemers in Djakarta verwachten de val van Menado binnen een week. Mariniers en infanterie hebben bij Kema, op ongeveer vijftig kilometer van Menado (hemelsbreed slechts 30 km), een „krachtig bruggehoofd" gevestigd. De troepen stuitten op zwakke tegenstand, zo werd gezegd. Enkele wapens, waaronder bazooka's, machinegeweren en mortieren werden buitgemaakt. Zoals is bericht, werd maandag de hoofdmacht van de invasietroepen bij Ke ma aan land gezet. Vorige week gingen reeds op andere punten in Noord-Celebes twee strijdmachten, elk ter grootte van ongeveer twee compagnieën, aan wal. (Op het bijgevoegde kaartje is Kema niet te zien: het ligt precies tegenover Menado op de oostkust van de noordelijke punt van Celebes, schuin boven Tondano.) (Reuter) In een door radio-Djakarta uitgezonden boodschap heeft het Indonesi sche leger maandag een beroep gedaan op NOORD CELEBES de bevolking van Noord-Celebes, om in verzet te komen tegen het bewind van de opstandelingen aldaar. „Deze rebellen heb ben op schaamteloze wijze hulp uit het buitenland ingeroepen en hebben bombar dementen laten uitvoeren en mensen ge dood door vliegtuigen, die door buiten landse piloten werden bestuurd." Bevolking tegen Sumual? (ANP) In het communiqué van het Indonesische leger van maandagavond over de toestand op Celebes wordt gemeld, dat de leiders van de opstand in Midden- Celebes thans jeugdige personen bewape nen voor het voeren van „de heilige oor log" en dat zij de taktiek van de ver schroeide aarde toepassen. In het commu niqué wordt verder gezegd, dat het verzet tegen de opstandelingen door de bevolking en de jeugd in de betrokken streek wordt voortgezet en toeneemt. Gewapende jonge lingen zijn er in geslaagd het gehele on derdistrict Kolonedale en Luwuk (op het kaartje: aangegeven als Loboe) in Midden- Celebes te bezetten en er de zeggenschap van de opstandelingen te niet te doen. Het communiqué deelt voorts mede, dat bij botsingen met de locale bewoners 69 opstandelingen zijn gedood. TOKIO (UPI) Twee van de belang rijkste steder op Java, Surabaia en Sema- rang, hebben communistische burgemees ters gekregen, aldus meldt het persbureau Nieuw China. Tot burgemeester van Surabaia werd Satrio Sastrodirjo met „algemene stem men van de gemeenteraad" gekozen. Een andere communist werd tot burgemeester van Semarang gekozen, aldus het Chinese persbureau, dat de naam van de nieuwe burgemeester niet noemde. DJAKARTA (ANP) De Indonesische nationalistische studentenvereniging heeft maandag een waarschuwing gepubliceerd tegen de communistische partij in Indone sië: gezegd wordt, dat „de communisten er naar ptreven een communistische staat te stichten naar Russisch voorbeeld". „Uit de communistische leer volgt, dat gemakkelijk tot een revolutie kan worden aangezet, indien het volk voortdurend in een sfeer van alarm en spanning leeft. Het is juist deze sociale spanning, die een doeltreffend wapen voor de communisten is geworden", aldus de waarschuwing. „Het communistische gevaar bedreigt nog steeds de eenheidsstaat. De tijd is geko men om een nationaal plan uit te voeren, gericht op het verhogen van de levens standaard van het volk, dat lange tijd in behoeftige omstandigheden heeft geleefd". Poolse schepen? In Djakarta zullen woensdag handelsbe sprekingen beginnen tussen Indonesië en Polen. Maandagavond wordt een uit drie leden bestaande handelsmissie uit Bang kok in Djakarta verwacht. Besproken zal ook worden de aankoop van 24 schepen door Indonesië in Polen, die nog dit jaar zouden moeten worden geleverd. DJAKARTA (ANP) De Indonesische luchtvaartmaatschappij „Garuda" wil acht Amerikaanse deskundigen van de Lock- heedfabrieken aantrekken. Een woord voerder van de maatschappij deelde mede, dat instructeurs nodig zijn voor de oplei ding van piloten en technici. De Lock- heed-fabrieken zouden zich reeds bereid hebben verklaard alle gewenste bijstand te verlenen. Het Indonesische deviezen- instituut moet echter nog vergunning ver lenen voor deviezentoewijzingen voor de Amerikanen. TOKIO (UPI) De Indonesische rege ring overweegt een wet op de dienstplicht, krachtens welke onmiddellijk 50.000 jongemannen kunnen worden opgeroepen, aldus bericht het persagentschap Antara. De Amerikaanse minister van Buiten landse Zaken, Foster Dulles, heeft dinsdag avond een uitvoering van de Russische dansgroep Moisejev bijgewoond in het Capitol-theater te Washington. Bij verras sing zocht hij na afloop de kunstenaars op. Een stralende Dulles sprak van „Mensen uit het ene land die het geluk vinden door het aan anderen te geven". De leider van de Russische groep, Igor Moisejev, zei dat zijn mensen zeer onder de indruk waren van de Amerikaanse gastvrijheid. De Russische artiesten ver drongen zich om de minister. Hij werd druk gefotografeerd en gefilmd. WASHINGTON (Reuter/AFP) De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Dulles, heeft de terechtstellingen in Hongarije een „tragische gebeurtenis" genoemd. Volgens de New York Times zijn waarnemers in Washington van mening, dat de executie van Nagy de „ernstigste ontwikkeling in de communistische wereld sinds de Hongaarse opstand" is. De voor spellingen over de gevolgen, aldus het blad, variëren van een groter Amerikaans verzet tegen de topconferentie tot een in tensivering van de Russische campagne tegen Joegoslavië. De mogelijkheid wordt geopperd dat de terechtstelling een nieuw schrikbewind in de Sovjet-Unie zal in leiden. Het blad haalt een diplomatieke waarnemer aan die zou hebben gezegd: „Ik geloof niet dat Dulles ooit bereid zal zijn de Russische leiders te ontmoeten nu zij, evenals Stalin, hun handen met bloed hebben bevlekt". BOEDAPEST (Reuter) In Boedapest, aldus een correspondent van Reuter, wor den de terechtstellingen in verband ge bracht met de huidige ideologische oorlog tussen het Sovjet-blok en Joegoslavië. Sommige waarnemers opperen, dat ver schil van mening met president Tito over berechting van Nagy en de andere Hon garen de tegenstelling tussen de Sovjet unie en Joegoslavië heeft verscherpt. Tito heeft indertijd geprotesteerd tegen de arrestatie van Nagy, die de Joegoslavische ambassade te Boedapest na een door de Russen aangeboden vrijgeleide had ver laten. ROME (Reuter) „Avanti", het orgaan van de Italiaanse socialistische partij, die sinds de tweede wereldoorlog nauw met de communisten verbonden zijn, heeft de terechtstelling van Nagy en andere leiders van de Hongaarse opstand veroordeeld. In een hoofdartikel, getiteld „Terug naar 1948?", wordt gezegd, dat de wereld had gehoopt, dat het twintigste partijcongres te Moskou een definitief einde betekende van „een tijdvak waarin positieve ver wezenlijkingen bedorven werden door een reeks misdaden". „De te Boedapest gevelde vonnissen, welke de eerste faze van de hernieuwde aanvallen op Tito schijnen te bekronen, voeren ons terug tot dat ver oordeelde tijdperk", aldus „Avanti". WASHINGTON (Reuter) Een leider van Hongaarse emigranten in Amerika, dr. Bela Fabian, wil deze week naar Lon den gaan voor een onderhoud met premier Macmillan. Hij acht het zeker, dat er meer terechtstellingen zullen volgen. De Nederlandse Televisie Stichting zal vanavond een extra voetbalwedstrijd uit zenden van het wereldkampioenschap voetbal 1958. Het is de wedstrijd Enge landRusland, die in Göteborg zal wor den gespeeld. De uitzending begint om kwart voor zeven. Commentator is ir. A. van Emmenes. (Van onze correspondent in Londen) Vandaag zal premier Macmillan in het Lagerhuis het met zoveel spanning tege moet geziene nieuwe plan voor Cyprus onthullen. Dit is zo belangrijk, dat Mac millan hiervoor zelf de gehele verant woordelijkheid op zich neemt. Het voor stel is de afgelopen week reeds aan Tur kije en Griekenland bekend gemaakt en het is daarom niet te verwonderen, dat het reeds in grote lijnen is uitgelekt. De algemene verwachting is, dat Cyprus zijn eigen parlement zal krijgen voor een proeftijd van zeven jaar. Volgens andere voorspellingen zijn er twee parlementen: een Grieks-Cypriotisch en een Turks-Cy priotisch, ontworpen. De bevolking zou een dubbele nationaliteit krijgen: Grieks en Brits of Turks en Brits. Ér zullen af zonderlijke Griekse en Turkse dorps- en gemeenteraden komen ter behandeling van de plaatselijke problemen. Voorwaar de voor het in werking treden van de nieuwe constitutie is, dat er een einde komt aan alle terreurdaden. Engeland zal verantwoordelijk blijven voor veiligheid, verdediging en de buitenlandse betrekkin gen, maar de Cyprioten zullen hun eigen zaken behartigen. Het nieuwe kabinet zal waarschijnlijk uit zes Griekse Cyprioten en 2 Turken bestaan. Bovendien zullen de Griekse en Turkse regeringen elk een commissaris aanwijzen om de Britse gou verneur van advies te dienen. Deze com missarissen zouden tevens deel uitmaken van het kabinet. Wat de heethoofden na tuurlijk het meest dwars zit is, dat de zelfbeschikking ter vervanging van het zelfbestuur naar een verre toekomst is verschoven. Waarschijnlijk zal hierover te zijner tijd door een referendum moeten worden beslist. Maar een belofte over zelfbeschikking is nog niet gedaan. Onder een algemene amnestie, behalve voor degenen, die moorden hebben be gaan, zal ook aartsbisschop Makarios als hoofd van de Grieks-orthodoxe kerk naar Cyprus kunnen terugkeren. Maar bij zal eerst het plan moeten aanvaarden. Doet hij zulks niet, dan is er weinig kans dat het kan worden verwezenlijkt. De hals starrigheid van Ankara en Athene belooft weinig goeds. Macmillan zal ook moeten optornen tegen een deel van de conserva tieve partij, dat zich tegen eerherstel van Makarios verzet. In feite betekent het Britse plan een ul timatum aan de aartsbisschop, van wie geëist wordt te capituleren en een krach tig Brits regiem te aanvaarden, zij het met een flinke mate van zelfbestuur. Be halve dit, is er geen andere keus dan voort zetting van de hopeloze toestand. De Brit se positie lijkt echter versterkt, aange zien Engeland er door de wederzijdse par tijen van beschuldigd wordt, zowel de Grie ken als de Turken te steunen. De tragedie is, dat beide groepen geen beslissingen kunnen nemen zonder over hun schouder naar het moederland om te zien. Volgens onbevestigde berichten, die Reuter ontving, zou Engeland de Griekse en de Turkse regering bij de uitwerking van het plan voor zelf-bestuur voor Cy prus willen betrekken. Er zou een com missie van drie moeten worden gevormd, bestaande uit een Brit, een Griek en een Turk. Deze commissie zou vetorecht heb ben over kwesties van de defensie, de bin nenlandse veiligheid en de buitenlandse politiek van Cyprus. De commissie zou terzijde worden gestaan door een gemengd raadgevend comité, bestaande uit twaalf Grieken en twaalf Turken. De binnenlandse wetgeving zou voorbe houden zijn aan een gekozen vergadering, waarbij bescherming van de positie der Turkse minderheid verzekerd zou zijn. Het plan zou gelden voor een periode van ze ven jaar. ATHENE (Reuter) Van betrouwbare zijde wordt in Athene vernomen, dat de premiers van Griekenland en Turkije door hun Britse ambtgenoot Macmillan naar Londen zijn uitgenodigd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 1