EEN OMWENTELING TEWEEGGEBRACHT Schildwacht in de poort van Afrika thans overmeesterd Cyprus balanceert op de rand van burgeroorlog Vijftig jaar geleden op vakantie... Een revolutie die nog onzeker is over haar eisen doeleinden 3 amerika 1958 DE TELEVISIE HEEFT V.S. negeren „ultimatum" van Peking A lies aangepast LONDEN MACHTELOOS Geen kijkgeld de <^Pra.atótcsl Uit Haarlems Dagblad van 15 juli 1908 D IS D A Li 15 JULI 1958 Sedert Henry Ford meer dan een halve eeuw geleden de automobiel in Affiprika populair begon te makenheeft geen enkele uitvinding een grotere invloed op de Amerikaanse levenswijze gehad dan de televisie. De vervanging van paard-en-wagen door de auto heeft indertijd tot gevolg gehad, dat de plattelandsbevolking in 't bijzonder die ,van de toen uiterst dun bevolkte staten in het Midden-Westen, Noordwestenen Zuidwesten uit haar maat schappelijk isolement werd verlost, hetgeen een nieuwe trek naar die gebieden tot gevolg heeft gehad. Nu heeft de televisie de plattelandsbevolking in alle delen van de V. S. ook uit haar geestelijk en cultureel isolement verlost, en er zijn al tekenen die er op wijzen, dat deze jongste ontwikkeling eveneens gaat leiden tot een bevolkingsverplaatsing uit de grote steden naar „buiten". Om zich goed te kunnen voorstellen, welk een omwenteling hier in enkele ja ren tot stand is gekomen, diene men te bedenken dat 65 percent van alle land bouwbedrijven in de V.S. in 1940 nog ver stoken waren van elektrische stroom. Dat wil dus zeggen dat er, nog slechts 18 jaar geleden, ongeveer drie-en-een-half mil joen Amerikaanse boerderijen waren, die het zonder elektrisch licht moesten stel len en waar dus ook van radio geen spra ke kon zijn. Deze achterlijkheid sproot voort uit de enorme afstanden, die Ame rikaanse landbouwondernemingen vaak scheiden van het dichtstbij gelegen plaatsje van ook maar enige betekenis, waardoor uitbreiding der elektriciteitsnet ten tot al die boerderijen een ongelooflijk kostbare zaak werd. De regering van Franklin D. Roosevelt heeft tijdens de eerste ambtsperiode van deze president 'n grandioos „plan voor landelijke elektrifi catie" uitgewerkt (waarover onze landge noot Joris Ivens toen in opdracht van die regering een interessante documentaire film heeft gemaakt) en dankzij dat plan zijn nu ongeveer 96 percent van alle land bouwbedrijven in het- land van elektrische stroom voorzien. En elektrische stroom, dat betekende in de jaren na 1940 niet slechts elektrisch licht, maar ook: elek trische waterpompen, elektrische maal- en koelmachines, elektrische melkerij-appa- raten, en bovendien.radio. Maar nauwe lijks vijf jaar later betekende het ook: televisie, en dus de mogelijkheid voor (niet alle, maar toch wel zeer vele) land bouwersgezinnen op de eenzame prairies van Utah of op de eindeloze schaapswei den van Montana om in hun eigen huis kamer de grootste acteurs en actrices van het Amerikaanse toneel, de vermaardste komieken van het Amerikaanse variété te zien optreden en de belangrijkste sport evenementen gade te slaan. Men moet zich zoor ogen houden hoe volkomen van het zrote-stads-leven afgesloten deze mensen tot dat ogenblik hadden geleefd, om te be seffen welk een revolutie in hun bestaan de komst van de televisie heeft gebracht Waarschijnlijk moet deze wonderbaar lijk snelle overgang van het tijdperk der petroleumlampen naar dat van het overal- zelf-bij-zijn op die miljoenen vierkante ki lometers van het Amerikaanse platteland danook wel beschouwd worden als een der voornaamste factoren van de triomf, wel de televisie in da. V.S. ten deel is ge vallen. Zeker, ook in de steden was de ,.t.v." van meet af aan een succes, maar voor de stadsbevolking voorzag ze niet :n een zo elementaire behoefte als voor die van het platteland, die plotseling en onverwachts de deuren van een geheel nieuwe wereld voor zich zag opengaan. Pas enige tijd na de oorlog, toen de elek tronische industrieën zich dus niet meer voornamelijk met de produktie van mili taire apparaten behoefden bezig te hou den, begonnen de eerste televisie-toestel len in de winkels te verschijnen; drie jaar geleden waren er in 't land 32 mil joen van die toestellen in gebruik! En op het ogen blik schat men het totaal op circa 60 mil joen... (waaronder reeds ongeveer een half miljoen toestellen voor kleurentele visie). Het aantal televisie-zendstations kan nog in de verste verte niet op tegen dat van de radio-zenders, dat meer dan driedui zend bedraagt (afgezien van enige hon derdduizenden amateur-zenders). Toch zijn er al ongeveer 500 televisie-zenders, cd enkele uitzonderingen na alle in dienst van de commerciële televisie. Zeer vele van deze zenders zijn zakelijk met elkaar verbonden tot landelijke organisaties (de zogenaamde „nation-wide networks") die dikwijls programma's van uitzonderlijke betekenis voor al hun zendstations tege- i jk kunnen contracteren natuurlijk met i daarbij behorende reclame. Maar daar naast hebben ook de zenders, die tot een «network" behoren, elk een afzonderlijke bak in het verzorgen van régionale pro gramma's, gewoonlijk in combinatie met regionale reclame-campagnes. Dit gehele systeem van organisatie is vrijwel ana- Hog aan dat van de radio; beide indus trieën, met inbegrip van de bijbehorende toestellenproduktie en zenderbouw, zijn trouwens voor een heel groot deel in de- 'ifde handen. Maar hoewel 't aantal luis teraars nog altijd groter is dan het aantal hijkers (er zijn tussen de 120 en de 130 miljoen radiotoestellen in gebruik), heeft televisie in commercieel opzicht de ra dio volkomen overvleugeld en hebben de op dit gebied oppermachtige Amerikaan ss reclamebureaus de radio die tien Har geleden nog als het reclame-orgaan WASHINGTON (UPI) De Verenigde aten zullen het Chinese verzoek, de Ge- Tfse besprekingen over de vrijlating van merikanen die in China worden gevangen Thouden te hervatten, naast zich neer- Tien, zo is hier bekendgemaakt. Peking orzficht de V.S. op 1 juli in een nota o het karakter van een ultimatum droeg de besprekingen voor 15 juli te her- Aten. Deze besprekingen werden in de cember 1957 afgebroken. Het Amerikaanse ministerie van Buiten landse Zaken bereidt thans een memoran dum voor, waarin wordt voorgesteld de besprekingen in Warschau te heropenen. bij uitstek werd beschouwd nu een tweede- of derde-rangs positie toebedeeld. De reclame-koningen verklaren dit door, aan de hand van duizend-en-een markt analyses en onderzoeken volgens het steekproef-systeem, te betogen dat de ge middelde Amerikaan met veel intensieve re belangstelling een t.v.-programma dan een radio-programma volgt aangezien hij... „het geduld niet meer kan opbren gen, naar iets te luisteren zonder er ook iets bij te zien"! (Componisten van ern stige muziek mogen het zich voor gezegd houden.) Hoe intensief die belangstelling voor de televisie-programma's is, kan men onge veer afmeten aan het feit, dat tal van Amerikaanse industrieën de goede burge rij zulke dingen proberen te verkopen als „t.v.-meubelen", „t.v.-kleding" en „t.v.- maaltijden". De „t.v.-meubelen" hebben niets te maken met televisie-toestellen en tafeltjes, waarop men die neerzet, maar bestaan vooi-namelijk uit gemakkelijke stoelen die niet teveel plaats innemen en waarop men urenlang naar het televisie scherm kan zitten staren zonder stijf te worden; de „t.v.-kleding" moet daarbij tot het grootst mogelijke lichamelijke com fort bijdragen; en de „t.v.-maaltijden" die de kruidenier kant en klaar, met saus je en toetje en al, voor u uit zijn ijskast haalt, moeten het de huisvrouw mogelijk maken, ook de namiddag-programma's te volgen zonder door keukenplichten te wor den weggeroepen. Onder deze omstandig heden is het niet meer zo verwonderlijk, dat er al wordt gesproken van een nieuwe trek der stadsbevolking naar buiten: men heeft nu immers veel minder behoefte dan vroeger aan schouwburg of bioscoop en men kan dus van de genoegens van het buitenleven genieten zonder dat men veel van de grote-stads-genoegens behoeft te ontberen. De invloed van deze gang van zaken op schouwburg en bioscoop is duidelijk te merken, vooral in New York. Het aantal schouwburgen wordt daar als 't ware zien derogen kleiner, want het ene theater na het andere wordt daar gekocht of gehuurd door de „networks" of door kleinere maat schappijen, om voortaan dienst te doen als televisie-studio's. Afgezien van een handvol heel kleine avantgarde-theatcrtjes zijn er in New York nog maar ruim twin tig schouwburgen in bedrijf, of minder dan de helft van het vooroorlogse aantal. Dat de meeste van die schouwburgen ge regeld stampvol zijn, bewijst op zichzelf niets ten aanzien van de televisie, want die twee dozijn schouwburgen zijn be stemd voor een bevolking bijna zo groot als die van heel Nederland, en bovendien wordt een zeer aanzienlijk deel van het New Yorkse schouwburgpubliek steevast door met zijn vrouw, Lucille Ball, in „t.v. shows" op te treden, maar vooral door de kleinere filmstudio's van Hollywood te hu ren (later ook te kopen) en ze voor het op nemen van televisiefilms te verhuren. Op die persconferentie kondigde Arnaz aan, dat hij een contract met een der „net works" had gesloten voor het produceren van 48 amusementsprogramma's elk van een uur, tegen de prijs van een kwart mil joen dollar per stuk. Al dit geld, plus een flinke winstmarge voor de maatschappij, die de zenders exploiteert, moet natuurlijk uiteindelijk worden opgebracht door een firma die vóór, na en tijdens zo'n program ma haar produkten wil adverteren, want van kijkgeld heeft men in Amerika tot dus ver nooit gehoord. „Tot dusver", want het zou wel eens kunnen gebeuren, dat daar binnen afzien bare tijd verandering in komt. Niet dat de regering overweegt, van de bezitters van televisie-toestellen een vaste heffing te eisen, zoals dat in Nederland gebeurt; de plannen, die men in de V.S. heeft, zijn van heel andere aard. Er is namelijk een systeem in voorbereiding, dat het mogelijk zou maken, bepaalde programma's te ver tonen uitsluitend voor die kijkers, die er voor willen betalen. In de praktijk zou dit hierop neerkomen dat men een zeker be drag (bij voorbeeld een dollar) in munten in de gleuf van een per draad met een zendstation verbonden televisietoestel zou moeten werpen om contact met die zender te krijgen en zo een programma te ontvangen, dat langs draadloze weg niet op te vangen zou zijn. In Hollywood stelt men zich voor „premières" van zeer be langrijke of zeer groot opgezette films op deze manier voor het televisie-publiek te geven alvorens ze in de bioscopen te zien zouden zijn en men meent, dat zeker één op de vier Amerikaanse televisie-kijkers daar wel een dollar voor over zou hebben. Bij de huidige stand van 60 miljoen t.v.- toestellen zou dit dus een bruto opbrengst van 15 miljoen dollar voor één uitzending betekenen, hetgeen in de meeste gevallen al het veelvoudige van de kostprijs van de film zou zijn. En dit nog voordat de film in de normale roulatie komt! Een speciale attractie voor de kijkers zou hierbij nog zijn, dat deze bijzondere uitzendingen niet zouden worden onderbroken (en dus bedorven) door reclame. Op het ogenblik worden er met dit systeem, zonder dat er veel ruchtbaar heid aan wordt gegeven, al proeven geno men in enkele kleine plaatsen, waar voor dit doel een tijdelijke draadverbinding tus sen toestellen en zendstation tot stand is gebracht. Over de resultaten van die proe ven is uiteraard nog weinig of niets be kend. Maar het lijkt wel zeker dat, als zij slagen en als het systeem werkelijk in het hele land wordt toegepast, de aard van de Amerikaanse televisie weldra belangrijk zal veranderen, al was het alleen maar omdat de macht van de reclame-bureaus en van de reclame-makende firma's over haar programma's en over ieder, die aan die programma's medewerkt, dan aan zienlijk zou worden verminderd. In welke richting de Amerikaanse televisie zich zal ontwikkelen als zij er inderdaad in slaagt, zich aan die greep van de reclame te ont worstelen, is een vraag waarover thans in de twee amusementscentra van de V.S. in Hollywood en New York zo fel wordt gedebatteerd als over weinig andere on derwerpen. Simon Koster Advertentie De televisie-ontvanger is een nieuw massaprodukt geworden, dat aan de lopende band wordt gefabriceerd en bij duizenden zijn weg vindt naar verbruikers. Het is echter een massaprodukt dat een enorme betekenis voor de geestelijke ontwikke ling heeft en als zodanig kan worden gerangschikt onder de cultuurbeïnvloedende factoren, die door de techniek tot gelding zijn gebracht. (Van onze correspondent in Londen) De gebeurtenissen in Irak zijn minstens zo ernstig als de Suez-crisis. Toen dacht men nog iets te kunnen ondernemen. Thans heerst het verlammende gevoel dat het Nabije-Oosten in zijn geheel bezig is het Westen te ontglippen. Hoewel de Britten nauwer dan anderen bij Irak be trokken zijn het Bagdad-pact was een Brits denkbeeld kan in de gegeven om standigheden nauwelijks enig Brits initia tief worden verwacht. Het is zelfs de vraag of dit niet de genadeslag is voor de Britse invloed in het Nabije Oosten. Londen wacht op Washington, maar het is twijfel achtig of dit iets kan doen. Militair ingrij pen Ujkt voorshands onwaarschijnlijk, om dat ook hier weer strikt genomen van een Interne aangelegenheid sprake is, al be seft men dat Nasser er eveneens achter zit, dat op hem de donkere schaduw valt van Kroesjtsjev. In Engelse politieke krin gen is men natuurlijk zeer bezorgd over dit wankelen van het enige belangrijke westelijke steunpunt in de Arabische we reld en de bedreiging van het westelijke defensie-systeem in dit gebied, maar voor al over het ontbreken van een gemeen schappelijke westelijke politiek. Na Suez heeft het Westen, zo stelt men hier met verbittering vast, zijn kansen la ten voorbij gaan. Het is de vraag of het Bagdad-pact deze klap kan overleven. In elk geval is het reeds ernstig ondermijnd. Over de olie maakt men zich minder be zorgd, omdat er anders dan tijdens de Suez- crisis thans een overvloed, ook van tan kers is. Wat dit betreft is er geen reden tot wanhoop. Men is ook verstoord over het feit, dat de westelijke diplomatie blijk baar geen lucht van de op handen zijnde staatsgreep had gekregen. Indien dit zo is, dan werken de voelhorens van het Westen nog slechter dan ten tijde van de Suez- crisis. Een Engelse ingenieur, die gister ochtend vroeg Bagdad per vliegtuig had verlaten en inmiddels in Londen is aange komen, verklaarde niets bijzonders in de stad te hebben opgemerkt. Alles was, toen hij vertrok, rustig en vreedzaam. In Irak was de Britse invloed nog altijd aanzienlijk. Indien Irak definitief verloren gaat, betekent dit een belangrijke ver zwakking van het Pact, dat een dijk wilde vormen tegen verder opdringen van de Russen naar de Perzische Golf en voor al ook beschouwd moest worden als een schildwacht aan de poort van Afrika. Treuzelende heersers Al kwamen de gebeurtenissen in Irak als een verrassing, ingewijden zijn er niet verbaasd over. Want het was natuurlijk bekend, dat evenals in de andere Arabi sche landen vooral de jongeren sterke re publikeinse neigingen vertoonden, omdat zij de monarchie als een hinderpaal voor sociale vooruitgang beschouwden. De kri tiek, die ook Londen heeft, is dat de heer sers van Irak te lang hebben getreuzeld met het verzetten van de bakens en dat zij de jonge generatie te weinig kansen gaven om deel te nemen aan het landsbe gevormd door toeristen en andere men sen van buiten de stad. De concurrentie, die de bioscopen van de televisie ondervinden, wordt in niet geringe mate opgeheven door het profijt, dat Hollywood trekt van het verhuren van oude films aan televisie-zendstations. Wel ke bedragen daarmee gemoeid zijn, kon ik tijdens mijn verblijf in Hollywood con stateren, toen ik bij Twentieth Century- Fox hoorde dat deze maatschappij de te levisie-vertoningsrechten van 390 van haar oude films (de nieuwste dateerde van 1947) aan een t.v.-filmverhuurkantoor had verkocht voor het aardige bedrag van dertig miljoen dollar plus de helft van de aandelen in het verhuurkantoor! De bedragen, welke de exploitanten van Amerikaanse televisie-zenders, en natuur lijk vooral die van de „nation-wide net works", besteden aan hun programma's, zijn trouwens in 't algemeen wel geschikt om de produktieleiders van onze minia tuur televisie-studiootjes in Bussum met stomheid te slaan. Het was eveneens tij dens mijn verblijf in Hollywood, dat Desi Arnaz, die kort na de oorlog uit Mexico in de filmstad aankwam met niet veel meer dan een smoking en een paar jazz- instrumenten, een persconferentie hield waarop de hele Californische pers en zelfs een deel van de New Yorkse vertegen woordigd was. Want Desi Arnaz is in minder dan tien jaar televisie-magnaat geworden, deels mmmmmmmmrnm 1 stuur. Al volgen de rebellen blijkbaar thans Nasser's techniek, het behoeft volgens Irak-kenners niet te betekenen, dat de staatsgreep rechtstreeks van Egypte is uit gegaan. Maar het is waarschijnlijk dat de opstandelingen zich als zij slagen tot Nas ser zullen wenden, aangezien er in Irak geen figuur schijnt te zijn van Nasser's kaliber. In elk geval zijn de rebellenlei ders gezien de stemming in het land ge dwongen de Verenigde Arabische Repu bliek als ideaal hoog te houden. Indien de staatsgreep lukt is Nasser in elk geval de overwinnaar! De politieke reden tot de opstand schijnt klemmender dan de economische, want er heerst in Irak minder ontevredenheid dan in de andere Arabische landen. De olieopbrengst, waarvan Irak vijftig per cent ontving, kwam voor 70 percent ten goede aan beleggingen en sociale maatre gelen, waardoor er op allerlei gebied voor uitgang werd geboekt en de levensstan daard steeg. In de Irak Petroleum Maat schappij in Lenden wordt voor de helft geparticipieerd door British pe troleum en de Royal Dutch Shell (half Engels half Nederlands) en voor de andere helft door Amerikaanse en Franse oliemaatschappijen. Irak, dat jaarlijks 35 miljoen ton ruwe olie produceert, is een van de vier grote olieproducerende gebie den in het Nabije Oosten. Het nog onaan geboorde potentieel is nog groter. Hoewel het niet allemaal Britse olie is, is het wel sterling-olie. Belangen in Koeweit Het Britse kapitaal in Irak, dat thans ge vaar loopt evenals het Nederlandse, Fran se en Amerikaanse, is formidabel. Men gelooft echter niet dat de opstandelingen in Mossadeqs oorspronkelijke fout zullen vervallen door het Westen geheel uit de olievelden te verdrijven. Maar tot nationa lisatie zal het vrij zeker komen. Engeland dekt zijn oliebehoeften voornamelijk in Koeweit, waarvan het vijf maal zoveel be trekt als van Irak. Of de sheikdommen en Saoedie Arabië in de zuiging van de revo lutie zullen worden meegesleept, als Irak omvalt, is op 't ogenblik een andere bezorg de vraag. Maar ongeruster maakt men zich in Londen over het op zijn grondves- Zeepkist Op mijn kamer in het Londense hotel lag een brief van Bram, waarin hij meldde: „Ik zit al een week moederziel alleen in Birmingham en ik hoorde, dat jij dito in Londen huist. Daarom lijkt het me wel gezellig om je in het weekend op te zoe ken. Een aardig idee, vond ik. Want al is Bram een jongen, die een onverwoestbaar geloof in zichzelf heeft en dat niet onder stoelen of banken steekt, zo'n Engelse zon dag in je eentje ombrengen is óók niet alles Mijn hotel lag in de buurt van Hyde Park en kenners van de Londense folklore zullen begrijpen, dat wij die zondag koers zetten naar Marble Arch, waar talloze zeepkist-redenaars voortdurend trachten de wereld te verbeteren zonder je de in druk te schenken, dat ze met zichzelf be gonnen zijn. Het is overigens wel een schil derachtig schouwspel, die met vlaggen, borden en spandoeken uitgeruste stand werkers waarvan er vele op de m.arkt geen gek figuur zouden slaan als ze er scheermesjes of laxeerpillen verkochten in plaats van hooggestemde idealen, bittere critiek of beloften voor de eeuwige zalig heid. Toen we er arriveerden stond een groot aantal toehoorders geschaard om een Ierse rebel met vuurrode kuif, die een onbe schaamd, maar m.et kurkdroge humor ver sierd verslag gaf van zijn verblijf in de vele gevangenissen waarin hij successieve lijk terecht was gekomen. Het Engelse pu bliek beloonde hem af en toe met een vriendelijk applausje tot er opeens een keurig heertje met witte sik naar voren trad en zeer luid zei: „U bent gek, meneer!" De Ier zweeg precies drie seconden. Toen antwoordde hij, allerminst beledigd: „Dat is onmogelijk, meneer. U weet toch, dat gekken geen gevoel voor humor heb ben. Luide bijval van de omstanders. De sik dacht even na, toen zei hij ernstig: „U hebt volkomen gelijk, meneer". Zo gaat dat daar in Engeland. Geen wit vertrokken gezich ten, geen wijsvinger die ritmisch tegen het voorhoofd tikt. Daardoor kon ook Bram zich ongestraft overgeven aan vurige de batten met de soapbox-orators en tenslotte beklom hij zelfs de zeepkist van een zacht zinnige, broodmagere wereldhervormer, die wel tvat onthutst moest toezien hoe zijn opvolger, als de Great Dictator zélf, boven de menigte torende en zijn, niet altijd accentloze volzinnen over het voetlicht bracht Toen ik hem eindelijk in een taxi naar het station gewerkt had- zei hij schor m.aar uiterst voldaan: „Gezellig geweest, kerel. Goed idee van me, hè? Om even over te wippen. Op de terugweg naar het hotel bedacht ik, dat wij in Holland toch eigenlijk slecht bedeeld zijn. Geen speelzalen, geen voet balpool, neen wedrennen en zelfs geen zeepkistjes in de Haarlemmerhout. Zou daar niet iets aan te doen zijn? Want het lijkt me énig om des zondags naar de Dreef te wandelen en daar, op een solide zeep kist, onze eigen Godfried Bomans aan te treffen, gesierd met bakkebaarden en hoge hoed. Terwijl hij een vlammend pleidooi houdt voor het invoeren van een jaarlijk se Hildebrand-week. Compleet met dili gences, verguldpartijen en een trekschuit in de Leidsevaart. Het is alleen te hopen, dat de Haarlem- uiers in dat geval hun rottinkjes thuis laten. Want zo beleefd als die Engelsen zijn we hier nu ook weer niet Am. de Vita ten trillende Jordanië. Perzië dreigt ach ter de Nasser-linie te worden geïsoleerd. Voor Israel zien de dingen er somber uit. Wat Nasser betreft kan worden opge merkt, dat hij, indien het nieuws uit Bag dad juist is, zijn doel bereikt heeft zonder zich geheel aan de Russen te binden. Mo gelijk zal hij thans in staat zijn om zijn in vloed te versterken niet met het geld uit Moskou, maar door chantage tegen het Westen. Na Suez hebben Engeland en de Verenigde Staten hun kansen voorbij laten gaan om Nasser tot rede te dwingen. Er zijn nog niet veel auto's met televisie uitgerust, doch men mag aannemen dat ook deze toepassing in de toekomst een ontwikkeling zal ondergaan, die de televisie zal populariseren en tot gemeengoed zal maken, zoals ook de radio tot een algemeen gebruiksartikel in allerlei omstandigheden is geworden. Op de foto ziet men een verslaggever van UPI, die een druk gebruik maakt van zijn televisie toestel, dat een scherm heeft op het dashboard en waarvan de antenne op de achterbumper is gemonteerd. ANKARA (UPI) Turkye heeft maan dagavond by de Britse regering een in krachtige termen vervat protest ingediend tegen nieuwe moordpartijen op Turkse Cyprioten gedurende de laatste 24 uur. In de nota wordt gezegd, dat Turkije niet werkeloos kan toezien by de „partijdige" houding van Engeland. Turkye is bereid, maatregelen ter bescherming van de Turk se bevolking op Cyprus te nemen, indien de Britse regering niet in staat is zulks te doen. De Britse gouverneur van Cyprus, Sir Hugh Foot, heeft maandagavond in een radiorede verklaard, dat de autoriteiten niet zullen aarzelen af te rekenen met iedereen die krankzinnig genoeg is om Cyprus in een burgeroorlog te willen stor ten". Nieuwe terreuracties NICOSIA (Reuter) Ondanks drastische veiligheidsmaatregelen die het openbare leven op Cyprus vrijwel tot stilstand heb ben gebracht, zijn maandag bij aanslagen op het eiland toch nog vier mensen gedood. Gouverneur Foot had, zoals gisteren ge meld is, zondag een uitgaansverbod afge kondigd om een eind te maken aan de gewelddaden die de vorige week 33 men senlevens hebben geëist. Doch tijdens de korte perioden dat de mensen maandag ge legenheid kregen om boodschappen te doen, zijn opnieuw aanslagen gepleegd. De leiders van de Turkse en de Griekse gemeenschappen op het eiland hebben maandag overleg gepleegd met gouverneur Foot. De Grieks-Cyprische burgemeesters van het eiland hebben de gouverneur maandag gevraagd de verbannen leider der Grieks-Orthodoxe kerk, aartsbisschop Ma- karios, zo spoedig mogelijk naar Cyprus terug te laten keren. „Ontbindt de Turkse politie" (Reuter) De burgemeesters verzochten Foot voorts, de inheemse politie, die bijna geheel uit Turken bestaat, te ontbinden, omdat deze politiemannen verantwoorde lijk voor „terroristische acties tegen Grie ken" zouden zijn. De burgemeesters pro testeerden tegen de „schandalige bevoor rechting" van de Turken door de Britse veiligheidstroepen. Zij deelden de gouver neur mee, dat het naar hun mening geen zin zou hebben, opnieuw bijeen te komen, als hij niet op hun verzoeken kon ingaan. Volgens waarnemers zouden er zonder de uitgebreide veiligheidsmaatregelen van de dertigduizend Britse militairen en po litiemannen op het eiland waarschijnlijk tientallen doden zijn gevallen door wraak oefeningen van de ene bevolkingsgroep tegen de andere. In Limassol brak maandag brand uit in een houtopslagplaats van een Griek, terwijl in Lefka, ten westen van Nicosia een wo ning van een Griek afbrandde. In de afge lopen nacht werd brand gesticht in 25 Turkse huizen in het dorp Arnadhi. DEN HAAG. Uit het voorloopige verslag der Eerste Kamer over de wij ziging der Motor- en Rij wiel wet, waar door de gemeentebesturen vrijheid wordt gegeven, het snelheidsmaximum voor automobielen en motorrijwielen in de bebouwde kom tot 10 kilometers per uur te beperken, blijkt wel, dat er ook in onzen Senaat een meerderheid voor dezen maatregel te vinden is, welke reeds door de Tweede Kamer is goed gekeurd. De tegenstanders zijn hier door zeer teleurgesteld, want het rijden met een automobiel of een motorfiets zal hierdoor practisch onmogelijk wor den gemaakt, aangezien men met een rijtuig of een gewone fiets wel harder dan 10 kilometers mag rijden!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 3