Amerikaanse mariniers bezetten Beiroet
en het grensgebied van Libanon
Koning Feisal door een soldaat
van zijn lijfwacht vermoord
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Hoessein: alles rustig in Jordanië
In Veiligheidsraad beschuldig1 Sobolev
de Verenigde Staten van agressie
Libanese opperbevelhebber vreest nu
het uiteenvallen van zijn leger
HET WEER
GEHELE MILITAIRE
APPARAAT DER V.S.
IN ALARMTOESTAND
A?e MORRIS 'fjeforet/ocïéist//
Syrië trekt troepen samen
Iraakse troepen uit
Jordanië terug
K.L.M. weer naar Beiroet
Middel en kwaal
Tamelijk koel
Sjamoen„enige uitweg
DOODSBERICHT IN TEHERAN:
„Oud vrouwtje"
-ÉaatÊ^mmiÊSÊm
Het woord is aan...
Britse vloot paraat
73e JAARGANG No 5
WOENSDAG 16 JULI 1958
303 e JAARGANG No 158
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Leger, vloot en luchtmacht der Verenig
de Staten z\)n, in Amerika en op alle bui
tenlandse bases, in staat van verhoogde
paraatheid gebracht.
De Amerikaanse luchtmacht heeft
straaljagers en andere vliegtuigen „naar
een niet bekend gemaakte bestemming"
overzee gedirigeerd.
Volgens berichten uit Ankara zouden op
het vliegveld van Adana, aan de Turkse
zuidkust, een groot aantal Amerikaanse
transportvliegtuigen zijn geland. Adana is
een groot Amerikaans vliegveld, op enkele
uren afstand van Beiroet.
Het vermoeden bestaat dat de basis
Adana als steunpunt voor een eventuele
luchtbrug naar de Libanon zal worden
gebruikt.
Een aantal transportvliegtuigen van de
Amerikaanse luchtmacht is in West-
Duitsland aangekomen ter versterking van
de Amerikaanse luchtvloot aldaar.
Het betreft hier de luchtreuzen van het
type C-124.
'Het opperbevel van het gemeenschap
pelijke Amerikaans-Canadese luchtver
dedigingsstelsel heeft de onder zijn bevel
staande eenheden bevolen een „algemene
staat van paraatheid" te betonen.
De Amerikaanse dienst voor het mili
taire luchtvervoer heeft alle Amerikaanse
burgerluchtvaartmaatschappijen telegra
fisch verzocht mede te delen hoeveel vlieg
tuigen voor lange-afstandsvluchten in ge
val van nood beschikbaar kunnen worden
gesteld. Indien nodig kunnen binnen 48
uur tenminste 350 viermotorige vliegtuigen
in gereedheid worden gehouden voor het
vervoer van troepen, militaire uitrusting
en voorraden in het algemeen.
BEIROET (UP en Reuter). De correspondenten, die dinsdagmiddag
van het strand van de Libanese hoofdstad Beiroet meldden, dat zij lan
dingsvaartuigen los zagen komen van vlooteenheden voor de kust, zoals
gisteren in een deel van onze editie kon worden gemeld, hebben het goed
gezien. Kort daarna gingen honderden mariniers van de in de Tweede
Wereldoorlog beroemd geworden tweede Amerikaanse mariniersdivisie in
Libanon aan wal. President Eisenhower gaf tezelfdertijd een verklaring
uit waarin hij zeide, dat zijn regering tot het besluit van de troepenlandin
gen in Libanon was gekomen, om „de Amerikaanse levens in Libanon te
beschermen en de Libanese regering te bemoedigen in haar verdediging
van haar soevereiniteit en de onschendbaarheid van haar grondgebied".
Nog dezelfde middag eiste de Russische gedelegeerde in de Veiligheidsraad
Sobolev de onmiddellijke terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit
Libanon en brandmerkte deze de interventie als een daad van agressie. De
Amerikaanse gedelegeerde had betoogd, evenals president Eisenhower in
zijn boodschap aan het Amerikaanse Congres, dat deze troepen zullen
worden teruggetrokken zodra de UNO er een politiemacht ter beveiliging
van Libanon tegen agressie voor in de plaats komt.
Berichten uit Beiroet, volgens welke Britse valschermtroepen in Jor
danië zouden zijn geland en mededelingen van radio-Cairo volgens welke
Amerikaanse en Turkse troepen op verzoek van koning Ploessein naar
Jordanië zouden zijn overgebracht, zijn respectievelijk van de zijde der
Britse en de Turkse regering tegengesproken. Wel komen er regelmatig
troepenversterkingen in het protectoraat Aden aan en zijn er vlootbewe-
gingen gerapporteerd in de Pezische Golf, mogelijk ter bescherming van
het olierijke protectoraat Koeweit.
BEIROET (UPI) De 1500 mariniers,
die gisteren door een Amerikaanse lan-
dingsvloot op de kust van de Libanon zijn
afgezet, hebben hedenochtend vroeg ver
sterking ontvangen van 1800 andere mari
niers. Deze tweede groep is afkomstig van
vier transportschepen van de Zesde vloot.
Er circuleren vooralsnog onbevestigde
berichten volgens welke enkele detache-
Generaal-majoor Sjehab, de opperbevel
hebber van het Libanese leger, heeft van
ochtend verklaard dat de Amerikanen, die
Beiroet moeten bezetten, in kleine groepjes
de stad kunnen binnengaan. Maar wanneer
ijj met enig machtsvertoon komen, dan be
staat het gevaar dat het Libanese leger
verdeeld in moslems en christenen het
hoofd verliest en op de mariniers gaat
schieten, in welk geval het gehele Libanese
leger uiteen zou kunnen vallen.
Gen.-majoor Sjehab deed deze medede
ling toen hij, langs een weg buiten Beiroet,
een korte bespreking voerde met admiraal
Richard Holloway.
Gehoor gevend aan het verzoek van de
Libanese opperbevelhebber liet admiraal
Holloway, vergezeld van de commandant
der landingsdetachementen, Wade, de ma
riniers bij het vliegveld ontplooien tot pe
lotons. Elk peloton beschikt over een tank.
De Amerikaanse ambassadeur in Liba
non vroeg of een tank en een gepantserde
vrachtwagen met mariniers voor de am
bassade in Beiroet konden worden gediri
geerd. „Men houdt ernstig rekening met
een aanval van de rebellen op het paleis
van president Sjamoen", zo deelde hij
mede. Het paleis van de Libanese president
slaat in de onmiddellijke nabijheid van de
Amerikaanse ambassade.
WASHINGTON (UPI) In officiële
kringen te Washington gelooft men niet,
dat de Russen de Amerikaanse landingen
in Libanon zullen beantwoorden met een
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162
ORLON DAMESVESTEN ƒ19.75
BEIROET (UPI) Het Syrische leger
heeft versterkingen naar het heuvelachtig
gebied langs de Libanese grens gezonden,
h de afgelopen nacht zijn Syrische sol
daten begonnen, zich in te graven en stel
lingen aan te leggen in de laatste heuvel
rijen voor de Syrisch-Libanese grens. De
grens zelf is in handen van de Libanese
opstandelingen. De Amerikaanse mari
niers hebben tot nog toe geen tegenmaat
regelen getroffen.
Op het vliegveld van Damascus staan
twintig MIG-straaljagers startklaar en
tussen Damascus en de grens rijden lange
konvooien vrachtwagens heen en weer.
Verwachting tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk
enkele buien, maar later in het
westen van het land ook emwJe
opklaringen. Matige tot vrij
krachtige wind, in hoofdzaak
tussen noord en west. Tamelijk
koel weer
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S.
militair ingrijpen van communistische
zijde. De indruk bestaat, dat de Sovjet-
Unie geen derde oorlog riskeert door de
kastanjes uit het vuur te helpen halen voor
Nasser, die wordt gezien als de instigator
van de troebelen in het Nabije-Oosten. Men
neemt in Washington aan, dat het stu
ren van de mariniers op de gemoederen
in de Libanon een kalmerende werking
zal hebben. De kans dat de twee partijen
in het land een compromis zullen kunnen
sluiten met betrekking tot een opvolger
van Sjamoen, wordt nu groter geacht.
Het Amerikaanse optreden is intussen
in de eerste plaats ingegeven door het
verlangen paal en perk te stellen aan de
expansionistische drang van Nasser. Eisen
hower en Dulles hebben geoordeeld, dat er
geen mogelijkheid meer zou overbleven
om het Nasserisme tot staan te brengen als
thans niet werd ingegrepen. Om deze reden
hebben de Verenigde Staten het grote ri
sico genomen om te interveniëren.
BEIROET (UPI) Radio-Amman in
Jordanië heeft gemeld, dat na afloop van
de vergadering der drie overgebleven
leden-landen van het Bagdad-pakt, van
daag een „zeer belangrijke verklaring" zal
worden uitgegeven. De bijeenkomst van de
Turkse, Perzische en Pakistaanse rege-
i'ingsleiders eindigt vanmiddag, en de toe
gezegde verklaring wordt tegen drie uur
verwacht.
menten der gelande mariniers naar het
vliegveld Kleyat zijn getransporteerd, 35
km buiten Tripoli, en naar het vliegveld
Rayak, nabij de Syrische grens, met het
doel hen in de grensstreek samen te trek
ken.
Het enige verzet dat de binnentrekkende
Amerikanen tot nu toe ontmoetten was
van een mohammedaanse caféhouder, die
met een groot mes voor zijn deur stond te
zwaaien en schreeuwde: „Ik zal ze in stuk
ken snijden, als tomaten".
De rebellenleider Salam verklaarde in
Beiroet, dat de landing een flagrante
schending van de internationale regels is.
Wij zulen ons met alle beschikbare midde
len er tegen verzetten. Wij zullen vechten
van straat tot straat, van huis tot huis,
zei hij.
Gedurende de landingsoperatie van dins
dagmiddag vlogen „Hellcaf'-jagers, afkom
stig van het vliegdekschip „Essex" en be
wapend met raketten, laag over de huizen
van Beiroet. Kort voor deze overraasden
was het vliegveld van Beiroet gesloten.
Onmiddellijk na de bezetting door de ma
riniers werd het weer opengesteld.
President Sjamoen heeft dinsdagavond
een radiorede gehouden. Hij zeide dat de
Arabische Lige noch de UNO een oplossing
voor de crisis had kunnen vinden.
„Daarom besloot de Libanese regering,
krachtens artikel 51 van het handvest van
de volkerenorganisatie, directe hulp te ver
zoeken". „In deze gevaarlijke tijd wordt
de toekomst van Libanon beslist", zo be
sloot de president.
De Engelse regering heeft de 19de in-
fanterie-brigade (3000 man sterk) in
alarmtestand gebracht en de Engelse Mid
dellandse Zeevloot in staat van verhoogde
paraatheid gebracht. Enkele Engelse smal
delen zijn opgestoomd naar strategische
punten in de iMddellandse Zee en de Per
zische Golf. Uit Aden zijn troepen naai
de Perzische Golf getransporteerd, en hun
plaats ingenomen door eenheden uit de
strategische reserve in Kenya.
TEHERAN (UPI) De ambassadeur
van Perzië te Bagdad heeft zijn regering
ervan in kennis gesteld aldus wordt
te Teheran vernomen dat koning Feisal
van Irak maandag, op de eerste dag van
de revolutie, in zijn paleis door een lid
van de paleiswacht is gedood.
De ambassadeur rapporteerde zijn be
vindingen zowel telegrafisch en telefonisch
aan de regering in Teheran. Hij berichtte
dat kroonprins Abdoel Illah tegelijkertijd
door de opstandelingen gedood is.
Een soldaat van de zogenaamde „repu
blikeinse regering", die deel had uitge
maakt van de lijfwacht van koning Feisal,
was het paleis binnengegaan om de koning
een ultimatum te overhandigen. De kroon
prins bevond zich op dat ogenblik bij de
koning. Toen de soldaat de koning nader
de, aldus de lezing van de ambassadeur,
greep de prins naar zijn pistoolholster.
Maar voordat hij kon vuren, schoot een
soldaat van de lijfwacht de koning en de
kroonprins dood, terwijl de soldaat, die
het ultimatum kwam brengen, toekeek.
De nieuwe regering heeft, naar de am
bassadeur van Perzië in Bagdad tenslotte
rapporteerde, de dood van koning Feisal
nog niet openbaar gemaakt, aangezien de
vorst door het volk bemind werd. Maar
wel blijft de radiozender van de rebellen
koning Feisal uitschelden voor „huurling
van de imperialisten, verrader en onder
kruiper".
(Reuter) Volgens de laatste berichten
van radio-Bagdad is de premier Noeri es
Said op de volgende wijze aan zijn einde
gekomen: hij hield zich schuil in een huis
in een- der oude wijken van Bagdad, Bab
Esj Sjarqi. Dit was uitgelekt en een mili
taire patrouille werd uitgezonden. Toen
deze bij het huis arriveerde, kwam er
een „oud vrouwtje" uit, dat echter een ge
weer onder haar mantel vandaan haalde,
zodra zij de militairen gewaar werd. Er
ontstond een vuurgevecht waarbij het
vrouwtje, dat Noeri es Said bleek te zijn,
werd gedood.
WASHINGTON (UP) Volgens diplo
matieke kringen in Washington zou de
Iraakse opstandelingenregering verdeeld
zijn betreffende de vraag, welke stappen
zij na de Amerikaanse troepenzending
dient te nemen. Bovendien zou het bloed
vergieten in Bagdad enkele leden van de
regering bang gemaakt hebben voor hun
eigen oekomst. Enkele leden van de re
gering zouden steeds met Caïro in con
tact'staan om advies te krijgen, echter zon
der veel succes.
BEIROET (Reuter) Radio-Bagdad
heeft woensdag meegedeeld, dat alle
Iraakse strijdkrachten, die in Jordanië
gelegerd waren, naar Irak zijn terugge
keerd. Het gaat hier om naar schatting
12.000 man, die krachtens het verdrag
waarbü de federatie tussen Jordanië en
Irak werd opgericht, in Jordanië gelegerd
waren.
Radio-Bagdad heeft voorts bekendge
maakt, dat Irak zich terugtrekt uit de fe
deratie met Jordanië. De premier van de
revolutionaire regering heeft een decreet
getekend dat het federatie-verdrag met
Jordanië „nul en van gener waarde" ver
klaart. Irak beschouwt zich ontslagen van
alle militaire, financiële en andere ver
plichtingen volgens de overeenkomst.
In de loop van dinsdagmiddag is het
vliegveld van Beiroet weer opengesteld
voor het luchtvaartverkeer. Als gevolg
daarvan zal het K.L.M.-vliegtuig, dat
's avonds van Schiphol naar Biak is ver
trokken, normaal via Beiroet vliegen en
niet, zoals eerder was vastgesteld, via
Caïro. Hetzelfde geldt voor het toestel,
dat uit Karachi naar Amsterdam is ver
trokken.
TURKSE VERLOVEN INGETROKKEN
ISTANBUL (Reuter) Alle verloven
voor het Turkse leger zijn vandaag inge
trokken. Officieren met verlof hebben op
dracht gekregen naar hun eenheden terug
te keren.
Dindagmiddag is de Veiligheidsraad
in spoedzitting bijeengekomenOp de
foto zien we rechts de Amerikaanse
afgevaardigde Henry Cabot Lodge tij
dens zijn uiteenzetting tot de raad;
midden de Engelse vertegenwoordiger
Sir Pierson Dixon en links de Rus
Sobolev.
Will Durant:
Iedere regeringsvorm neigt tot de on
dergang door de uitwassen van zijn
'.igen grondbeginselen.
Opnieuw is er in het Nabije Oosten een
steunpunt van onder de positie der weste
lijke bondgenoten weggeslagen. En op
nieuw moet men met spijt vaststellen, dat
het Westen daarmee weer een deel van de
rekening voor zijn vroeger koloniaal beleid
in dat gebied en zijn daaropvolgend gebrek
aan begrip voor de noden en wensen van
de betrokken volken gepresenteerd heeft
gekregen.
Nasser moge een slim politicus en een
gevaarlijk intrigant zijn en de heren in
het Kremlin mogen hem als slimme politici
en gevaarlijke intriganten nog verre over
treffen toch is het ondenkbaar dat
Nasser of Moskou, alleen of in combinatie,
de revolutionaire spanningen in de Arabi
sche wereld tot de huidige climax hadden
kunnen brengen als de diepere oorzaken
daarvan niet al lang aanwezig waren ge
weest. De koloniale rijken hebben zich
indertijd met tegenzin, en alleen onder de
drang der omstandigheden, uit het Nabije
Oosten teruggetrokken en hebben toen,
voor zover dat mogelijk was, een aantal
betrouwbare zetbazen achtergelaten om
het beheer over de min of meer onafhan
kelijk geworden, landen nog enigszins in
pro-westerse zin te voeren. Daarbij hebben
zij over het hoofd gezien dat zetbazen, die
door hén als betrouwbaar werden be
schouwd, automatisch onbetrouwbaar wer
den in de ogen van de bevolking, die nog
zo kort geleden uit de koloniale staat was
bevrijd en die daardoor tot in het onbe
redeneerbare open stond voor nationalis
tische ideeën en sentimenten.
Economisch gezien was het volkomen
begrijpelijk, dat de westerse landen graag
„a finger in the pie" van het Nabije Oos
ten wilden behouden, want de olierijkdom
van dat gebied is voor de rest van de
wereld nu eenmaal van het allergrootste
belang. Maar als het gaat om volken, die
zo dronken zijn van het pas-verworven
gevoel van onafhankelijkheid dat zij het,
als carnavalsvierders, tot het einde toe
willen uitvieren zonder zich te bekomme
ren om de kans op een bittere ontnuchte
ring, dan kan de economie een slechte
raadgeefster van de politiek zijn. De jong
ste ontwikkeling toont ons zelfs, dat de
economie op de lange duur vermoedelijk
beter gediend zou zijn geweest door een
minder zelfzuchtige politiek, door een poli
tiek die wellicht enige jaren, ja enige tien
tallen jaren minder rijke winsten en divi
denden zou hebben opgeleverd dan die
welke de voormalige heersers nu hebben
gevolgd.
Nu het echter in het Nabije Oosten een
maal zo is gelopen als het gelopen is, kan
men begrijpen dat de leidende mogendheid
in het westelijke bondgenootschap, Ame
rika, zich genoodzaakt ziet tot een poging
om „te redden wat er nog te redden is".
Maar het lijkt op z'n minst genomen kort
zichtig van de Amerikaanse regering, te
menen dat er in het betrokken gebied iets
kan worden gered door het zenden van
troepen. Ja, het is misschien mogelijk op
deze wijze de val van twee onpopulaire
staatshoofden president Sjamoen van
Libanon en koning Hoessein van Jordanië
enige tijd uit te stellen, maar dat ge
beurt dan tegen de prijs van nóg heftiger
anti-westerse gevoelens bij de bevolking
van die landen.
Nog geen twee jaar geleden, ten tijde
van de Suez-crisis, was de Amerikaanse
regering dezelfde Amerikaanse regering,
die nu aan het bewind is diep ontdaan
over de mogelijkheid, dat het Brits-Franse
militaire ingrijpen een funeste invloed zou
hebben op de gevoelens van de Arabische
wereld ten aanzien van het Westen. De
landing van Amerikaanse mariniers in
Libanon is weliswaar niet geheel met de
Brits-Franse actie van 1956 te vergelijken
omdat er vooralsnog geen Amerikaanse
munitie is afgeschoten, maar het psycholo
gische effect op de Arabische wereld zal
toch wel niet zo heel anders zijn. Eisen
hower en Dulles hebben hun bezwaar uit
de tijd van de Suez-crisis dus blijkbaar
laten vallen, evenals zij deze keer blijkbaar
minder gewicht hebben gehecht aan de
overweging uit die periode, dat de reactie
van de Sovjet-Unie de hele wereld wel
eens in een nieuwe oorlog zou kunnen
storten. Zwaarder dan dit alles weegt voor
hen thans, naar het schijnt, de noodzaak
om de Arabische revolutie „af te dammen",
al is dan ook met Irak een der sterkste
Arabische bastions van het Westen reeds
verloren gegaan. De situatie lijkt enigszins
analoog aan het Amerikaanse ontwaken na
de communistische staatsgreep in Tsjecho-
slowakije, waarbij Washington het com
munistische opdringen in Europa een halt
toeriep.
Maar toen bleef er gelukkig nog een groot
West-Europa over, dat voor de democra
tische wereld behouden kon blijven, terwijl
er nu een niet geringe kans is, dat het mid
del erger zal blijken dan de kwaal.
Simon Koster
Het Engelse blad „Daily Herald" heeft
een telefoongesprek gevoerd met koning
Hoessein van Jordanië. De koning ging
niet in op de vraag of hij het westen om
hul- had gevraagd. „Hierop kan ik geen
ant ord geven", zei de jonge vorst, „maar
op liet ogenblik is er geen reden tot on
gerustheid. Het is zeer rustig in Jordanië".
De Britse Middellandse Zeevloot houdt
zich gereed om van Malta naar het
Nabije Oosten op te stomen. Men ziet
hier van voor naar achter H.M.S.
„Eagle", H.M.S. „Bulwark" en H.M.S.
„Albion".
