NEDERLANDS PROEFSCHRIFT IN AUSTRALIË
Romans van „wonderkind
werden geschreven
door begaafde postbode
Verzameld critisch proza
van Jan Slauerhoff
WC
Wekelijks toegevoegd aan alle edities van
Haarlems Dagblad/Oprechte Haarlemsche Courant
W0ÊÈÊÊ3Èê
Berthe Grimault logeerde drie weken
bij onze correspondent Frank Onnen
ZIJN CONCLUSIE:
A
A
■TAA
Af
mm m g I - g m j m
Flessekind
OVER DE POEZIE VAN GERRIT ACHTERBERG
In plaats van een herdenking
gratis reisje als prijs
Erbij
llllll* -
'Sm
W' ~'r y" 'V? -
SYRACUSE, (Reuter) Drie jaar ge
leden wierp de nu 23-jarige Zweedse
scheepskok Ake Wiking, die zich als
vrijgezel bijzonder eenzaam voelde, een
lege bierfles in zee met een briefje,
waarin hij in het Engels vroeg om toe
zending van een foto van een meisje
van 16 tot 20 jaar. De fles dobberde eni
ge maanden rond in het blauwe water
van de Middellandse Zee, maar beland
de tenslotte ongedeerd tussen de rotsen
van de Siciliaanse kust bij Syracuse.
Daar werd zij opgevist door Sebastiano
Puzzo en Pasquale Micca, die beiden
over verscheidene huwbare dochters be
schikten. Zij zonden aan Akes adres
foto's van hun dochters, waaruit de
blonde Zweed de toen 15-jarige Paulina,
een dochter van Sebastiano, koos. Na
een langdurige schriftelijke verkering
bezocht Ake Wiking onlangs zijn Pau
lina en er werd besloten tot een huwe
lijk, dat nu binnenkort zal plaatshebben.
(Van onze correspondent in Sydney)
van Melbourne, hoofdstad van Victoria, wijsbegeerte, heeft de veertigjarige Be-
,,..VWP_D jij De thans eenendertig jarige dr. Meyer, verwijker H. J. Rutgers zijn studie in de
WANNHtH een Nederlander promo- docent voor Nederlandse letterkunde aan rechten aan de universiteit van Sydney
veert tot doctor in de wijsbegeerte aan deze universiteit, is zeven jaar geleden voltooid. Met de Zeelander H. Sietsma
een universiteit in het buitenland, is dit naar Australië getrokken. De poëzie van (afkomstig uit Schoondijke) richtte hij het
een feu om er bij stil te staan, temeer de Nederlandse dichter Gerrit Achterberg eerste Nederlandse advocatenkantoor in
als het n landgenoot betreft, die zich bui- js het onderwerp van zijn proefschrift. An- Australië op. Mr. Rutgers, die in Arnhem
ten Nederland heeft gevestigd in dit ders dan in Nederland heeft de plechtige het lyceum afliep en in Utrecht Indisch
geval Australië en daar niet alleen we- uitreiking van een doctorsbul in Australië recht studeerde, was substituut-officier
tenschap „ontvangt" (als student) maar plaats in een gemeenschappelijke bijeen- van Justitie, substituut auditeur-militair
ook „uitdeelt (als docent) en bovendien komst van ettelijke gegradueerden (soms en advocaat in Indonesië voor hij zich in
promoveert op een proefschrift, dat een honderden) met de academische senaat. Sydney vestigde, waar hij opnieuw de stu-
Nederlands onderwerp behandelt. Een debat tussen de kandidaat en de pro- die in de rechten moest opnemen. Mr.
fessoren blijft achterwege. De promotie Sietsma was kandidaat in de rechten, uni-
DIT wetenschappelijk „drieluik" is ge- vestigt de aandacht op het voor Nederland versiteit van Amsterdam, toen hij naar
produceert door een Zwollenaar, Reinier belangrijke werk van de leerstoel in Ger- Australië trok. Ook hij moest van voren
Pieter Meyer, die de graad van doctor in rnaanse talen, waarvan de cursus in de af aan beginnen. Australië maakt het de
de wijsbegeerte heeft ontvangen in een Nederlandse letterkunde een onderdeel geëmigreerde intelligentsia niet gemakke-
kleurrijke plechtigheid aan de universiteit vormt. Lector is de Nederlander dr. J. lijk, niet alleen wat erkenning van Neder-
Smit met dr. Meyer als zijn assistent. Me- landse diploma's en eisen tot hervatting
vrouw Meyer Mollison is „tutor". In de van studies betreft, maar ook bij de ver
zestien jaar, waarin de Nederlandse leer- overing van een positie. Toch is een ver
gang bestaat, is de belangstelling ervoor andering ten goede merkbaar,
steeds gegroeid: van een handjevol stu- Een der eerste Nederlanders, die de
denten tot tachtig Australiërs thans. On- barrière voor vreemdelingen brak, was
langs hebben zij een openbare uitvoering drs. A. J. Reitsma, een econoom van de
gegeven van „Don Quichot op de bruiloft Rotterdamse economische Hogeschool, die
van Kamacho" van Pieter Langendijk in ruim zes jaar geleden tot lector in de in
de moderne versie van dr. Meyer. ternationale economie aan de universiteit
De grondlegger van de Nederlandse van Brisbane benoemd werd. In Sydney
leergang, die gesticht werd in 1942, is de werd de Haagse arts dr. R. P. J. ten Sel-
Belgische professor A. Lodewijckx (des- dam benoemd tot lector in de pathologie,
tijds aan de universiteit van Melbourne Later volgde zijn aanstelling tot hoogle-
lector in de Duitse taal). Vijf jaar gele- raar in de medische wetenschap aan de
den ging hij met emeritaat. Dr. Smit universiteit van Perth (West-Australië) en
volgde hem op. Prof. Lodewijckx is in het in diezelfde tijd werd de heer W. F. Geyl
begin dezer eeuw mederedacteur van het „bachelor of science" van de universi-
Woordenboek der Nederlandse Taal ge- teit van Londen en zoon van de historicus
weest. In 1950 verscheen van zijn hand prof. P. Geyl als lector aan de univer-
het boek „Australië waarheen?" siteit van Nieuw-Zuid-Wales aangesteld.
Het vorig jaar zag de Delftse geodetische
ingenieur P. Richardus zich aan diezelfde
universiteit benoemd tot lector. Spoedig
DE AUSTRALISCHE gemeenschap daarop werd weer een Nedei'lander, dr. F.
raakt langzamerhand vertrouwd met de H. van Naerssen, uitverkoren tot docent
integratie van intellect uit het buitenland, in Indonesische en Maleise wetenschappen
Omstreeks dezelfde tijd, waarin de heer aan de universiteit van Sydney.
Meyer promoveerde tot doctor in de Bij instellingen van middelbaar onder
wijs werken eveneens verschillende Ne
derlandse leerkrachten. In de naaste toe
komst kan het aantal Nederlanders bij de
wetenschappelijke staf der universiteiten
nog groter worden, indien zij hun kansen
grijpen. De Australische regering heeft
mers is niet het oordeel van „een" criticus namelijk geld ter beschikking gesteld voor
of kroniekschrijver, ze is in haar onmiddel- uitbreiding en betere salariëring. Niet lan-
lijkheid en onversierde scherpte „Slauer- ger behoeft een docent genoegen te nemen
hoff" en Slauerhoff geheel. Ze bevestigt, met het salaris van een timmerman. In
accentueert en verduidelijkt wat men van alle Australische hoofdsteden verrijst het
de dichter-Slauerhoff kan weten en ont- ene nieuwe gebouw na het andere, waarin
hult hem voor menigeen nóg eens als het groeiende aantal studenten en nieuw
essayist nu, die ongezocht en zonder pre- te benoemen professoren en lectoren moet
tentie aan zijn „object" zichzelf toetst, zich- WOrden ondergebracht. Anders dan in
toetsend doordringt tot de kern, in één en- Nederland worden in Australië vakatures
kele, verrassende zinswending soms, aldus v00r hoogleraar en lectoren geadverteerd
schrijvend getuigenis afleggend van een jn de dagbladen, met nauwkeurige opga
ontmoeting een vriendschappelijke dan ve van het aangeboden salaris. Geen en-
wel een vijandige tussen hemzèlf en zijn hele universiteit van Australië ontbreekt
„object". in clie advertenties. Alle denkbare facultei-
Gogol kenschetst hij ik noteer in het ten zijn er in vertegenwoordigd. De sala-
99
MORSEN ZOU Jan Jacob Slauerhoff du Meilleur Livre" (Keizersgracht 499,
was hij in 1936 niet door een hem vreem- Amsterdam) zich niet met alle sympathie _..wvw
de en vijandige dood (want hij had een voor deze unieke en onmisbare publikatie ko7tVvat mirbij~he~t'eerste Ïezen trof als riSSen variëren van twintig tot veertigdui-
andere, een bevriende piratendood in open bereid had verklaard, de exploitatie op zich >)de strijder met de leegte". Hij vergelijkt zend gUiden per jaar De tijd van de ar-
zee en bij ontij verkozen als hij het voor te nemen en de bestellingen ten uitvoer te hem in het voorbij gaan met Van Eeden, moedige professor is voorbij. In Hobart
het zeggen had gehad) sluipend over- brengen. Zo is het, ruim twintig jaar na de wjens „innerlijke tweestrijd en wanhoop" (Tasmanië) zijn elf leerstoelen open maar
vallen zestig jaar geworden zijn. Zou dood van Slauerhoff, gesteld met het lot, VQOr hem (en terecht) een grondslag van niemand solliciteert ernaar. Daar is na-
hij zich een huldiging hebben laten wel- dat het werk van een onzer grootste dich- waai.dering betekent voor een Tachtiger, melijk een professor ontslagen omdat hij
gevallen? Ik lees, wat ik in deze dagen ters, vergeleken niet alleen met zijn broe- die doQr de kiakkeioze napraterij zo lang-
Betere kansen voor
de academici
telkens gedaan heb, in zijn bundel „Eldo- der-in-„verdoemenis" Tristan Corbiere, zaamaan als een warhoofdige bijkomstig-
rado", wat hij van „het laatste zeilschip" maar terecht met hem op één lijn gesteld liejcj wag gaan gelden: „Vele sekten kun-
dichtte, herlees zijn „Dschengis" en de ge- en gesitueerd in de onmiddellijke omgeving nen hem voor zich opeisen. Of verlooche-
dichten van „Een eerlijk zeemansgraf" van Paul Verlaine en Arthur Rimbaud, be- nen jsjaar iie£ hun schikt. Dat is sekten
„nu weet ik: nergens vind ik vree, op aar- schoren is. Aan de bewonderaars van ejge'n- SpotlSn juichen, stenigen, ophangen,
de niet en niet op zee, pas aan die laatste Slauerhoff, aan zijn talrijke waarachtige vergoddelijken, ziedaar de evolutie in een ..affaire" zou hebben gehad met een
smalle ree van hout en zand" en twijfel lezers, aan allen die een onvervalste en volgorde!" Van Rimbaud zegt hij voor een achttienjarige leerling. De professor ont-
niet of hij zou zich aan ieder openbaar ongemene poëzie van hoog gehalte lief- ooec] jezer het wezenlijke als hij deze on- kent dit. De universitaire intelligentsia
huldebetoon wrevelig hebben onttrokken, hebben, staat het nu om de miskenning te vei-zoenlijke „die in de poëzie tot het van Australië heeft nu een soort boycot
Hij wilde, hij móést immers uit een bittere logenstraffen, waarmee zowel van hoger- uiterste ging" in de „hete hel" van Aden voor Hobart uitgeroepen! Ook al zijn de
noodzaak de eenzaamheid zoeken, de ver- hand als van uitgeverszijde het nog onge- plaatst jarry korii dunkt me, met beter meningen verdeeld, tot nu toe is er geen
latenheid, de onherbergzaamheid het publiceerde werk van Slauerhoff is gedood- gewaardeerd worden dan door hem te enkele sollicitant komen opdragen.
woeste landschap, de holle zee, de ijle verfd. typeren als „een slachtoffer van de geest Maar er zijn nog genoeg andere univer-
hoogte. En ook de gelegenheidslof van de }n het kwadraat". Paul Laforgue kon niet siteiten in Australië, waar Nederlanders
jubïleumartikelen zou hij met een snier HET ZAL de meeste lezers wel zo gaan dichter benaderd worden dan door diens met de vereiste ontwikkeling en opleiding
hebben afgewezen en afgedaan „ik zal ais mjj: men heeft deze rijke bundel Cri- eenzaamheid doortrokken te voelen vaneen een kans kunnen maken. Alleen al b>'d"
wel heengaan op een vacht met stille tisch Proza nog niet in handen of men slaat kosmische koude. En waar hij over Neder- ney zijn tachtig vakante plaatsen bij de
trom". Herdenken wil ik hem dan ook niet. de bladzijden op, waar Slauerhoff zich uit- landers schrijft, over Jan Greshoff bij universitaire staf!
Nil niet tenminste. Het zou trouwens geen spreekt over degenen die hem het naast voorbeeld en Boutens, Hendrik de Vries en
zin hebben te herhalen, dat hij een „poète stonden: allereerst Corbière en Rimbaud, Bloem, Marsman en Van Schendel, Verwey
maudit" (een „gevloekt dichter") was, nu dan Ri]ke en ten slotte Jarry en Laforgue en Werumeus Buning, is zijn Onalhanke-
minder dan ooit. Sinds het mode is ge- njet om zijn kennis te vermeerderen van lijkheid van oordeel, zijn oorspronkelijke L^OITeSpOIlUGntieWeeK lil cl
worden „maudit" te zijn en het zelfs tot deze dichters, maar om zich ervan te ver- benadering, zijn persoonlijke visie en reac-
aanbeveling strekt er een demon (zij het gewissen, hoe Slauerhoff zich ten opzichte tie, zijn critiek en waardering, een ver-
er dan ook één, die een treffende gelijkenis van hen 'verhield, hoe en waarom hij hen kwikking temidden van het zo vaak onbe-
vertoont met een deurwaarder op z'n zon- waardeerde, hoe hij hen zag. Die visie im- duidende hedendaagse geschrijf, dat in op- „Vriendschap blijft als u schrijft" is de
pervlakkigheid van oordeel slagzin van de tweede internationale coi-
wedijvert met de opper- respondentieweek, die van 5 tot en met il
vlakkigheid van lezen. oktober gehouden wordt door het comité
Slauerhoff was verre van „internationale Correspondentieweek" Le
een beroepscriticus. Maar Amsterdam. Dit comité werd mede op ïn-
hij was, als hij zich ertoe stigatie van Amerikaanse zijde het vorig
'.ette, een critische geest jaar gevormd. Het heeft de medewerking
van de eerste rang, wiens vsn de p.T.T., de K.L.M., het A.N.V.V. en
essays te zijner tijd niet djVerse andere organisaties en instellin-
weinig zullen bijdragen tot gen Het doel is de bevordering van net
een herziening van de ge- nationale en internationale contact door
ijkte waardeschaal onzer mjddel van een hartelijke correspondentie,
litteratuurgeschiedenis, zo- Gedurende de correspondentieweek zal
als deze in de gangbare men brieven kunnen versturen in speciale
handboekjes beschreven enveloppen, die bij de kantoorboekhandel
staat. verkrijgbaar zijn en waarvan er dagelijks
Maar dat is, op dit. ogen- in willekeurige plaatsen van ons land in
)lik, niet de voornaamste d(:, p0stkantoren 3 zullen worden uitgeloot,
"actor die de betekenis van De derde en de tweede worden beloond
leze bundel bepaalt. Hoofd- een waardebon, de eerste levert zijn
:aak is Slauerhoff, die zich, a£zender een reisje op: met zijn gezin kan
chrijvend over anderen. hij een dag gaan doorbrengen in de stad
ioterend wat hem naar waar dg geadresseerde woont. Wint een
lanleiding van actualiteiten brje£ naar het buitenland, dan krijgt de
'e binnen schiet, zich in en- afzender een eenpersoons retourreis naar
•cele essays van essentieel de geadresseerde tot een maximumwaarde
belang voor zijn eigen van 500.— plus zakgeld tot een tegen-
dichtwerk rekenschap ge- waarde van 100 dollar of een bijdrage in
vend van bepaalde proble- een grotere reis tot een totaal van deze
nen der verstechniek, uit- beide bedragen aangeboden,
spreekt over zichzelf. Met
deze uitgave zijn dan pv Micontrnnn"
raag niet met hoeveel IVllSanU OOp
noeite tweehonderdne-
lentig bladzijden druks aan Als tweede première van het seizoen
Jlauerhoffs Verzamelde brengt Rotterdams Toneel op vrijdag 26
Werken toegevoegd. Ik heb september „De misantroop" van Molière
naar één wens: dat de ver- in de vertaling van L. Th. Lehmann on-
spreiding van deze bundel der regie van Ton Lutz, met decors en kos-
het toekomstige verschij- tuums van Nicolaas Wijnberg. Medewer
ken van het negende en kenden zijn: Guus Hermus, Ann Hase-
slotdeel van Slauerhoffs kamp, Ton Lutz, Henny Orri, Ton yan
oeuvre zal verzekeren. Duinhoven, Ina van Faassen,
WELLICHT herinnert de lezer zich nog
de geschiedenis, of beter het sprookje of
de legende, van de Franse geitenhoedster
Berthe Grimault, waarover de kranten de
laatste tijd periodiek plegen te berichten.
Een veertienjarig meisje, dat haar leven
tot dat moment gesleten had onder de ar
melijke en primitieve omstandigheden van
de grote massa van Frankrijks platte-
landsjeugd, verraste, enkele jaren terug,
plotseling de litteraire kringen met een ro
man „Beau clown" geheten .De letter
kundige critiek was over het algemeen
en niet ten onrechte geneigd een heel
bijzonder meesterwerk te herkennen. Het
verhaal, gedrenkt in een soort viriele poë
zie, werd al spoedig gevolgd door een twee
de roman: „Tuer son enfant", en beide
boeken werd gretig vertaald. In Enge
land verscheen zo ook een vertaling van
Berthe's romans, die onder de ogen kwa
men van de directrice van een der rijkste
„finishing-schools" luxe pensionaten
voor meisjes uit de hoogste kringen. Deze
mrs. Orr-Ewing werd zó diep getroffen,
dat ze besloot de schrijfster in de buurt
van Poitiers op te zoeken om haar uit te
nodigen een jaar lang in Seal, op haar
persoonlijke kosten, te komen logeren.
Welke motieven mrs. Orr-Ewing precies
voor haar invitatie heeft gehad, zijn niet
geheel en al duidelijk geworden. Maar
wanneer haar een overeenkomstig expe
riment voor ogen had gestaan als Bernard
Shaw in zijn vermaarde toneelstuk „Pyg
malion" beschreef, dan mocht ook deze
proef als mislukt worden beschouwd. Want
als een echte dame of vrouw der wereld
is Berthe, ondanks een licht en doorzich
tig beschavingsvernisje én de ruime col
lectie cocktailjurken, die ze meebracht
naar haar behoeftige ouders en acht
broers en zusters, niet naar Frankrijk te
ruggekeerd. Maar ook in ander opzicht
bleek de proefneming negatief uit te pak
ken. Nadat Berthe een jaar bij haar onder
dak was geweest, maakte de directrice
bekend dat ze niet geloofde, dat de twee
romans door het meisje geschreven wa
ren. Berthe bezat, volgens mrs. Orr-Ewing
de geestelijke ontwikkeling van een kind
van ten hoogste zeven jaar ze is nu
achttien en had onder haar leiding maar
bedroevend weinig opgestoken.
De vraag, die on
beantwoord bleef,
was natuurlijk: van
wie zijn die romans, /9> 5,
waarvan „Beau
down" nu spoedig JA-
verfilmd zal wor- (y
den, dan wél afkom- /'Ly.r, Pir,
stig? De verdenking 6r'
rustte al enige tijd
op haar buurman,
Eliézer Fournier, 'n
postbode in ruste, v
die zelf vroeger zon- (yj
geen merkwaardige wijziging in hun voor
komende gedragingen. Berthe zelf zei nog
niet zo veel. Ze vlinderde maar wat on
bekommerd rond ons en haar ouders. Toen
we echter enkele omzichtige vragen gin
gen stellen over de sensatie van haar
boeken, nam iemand anders, een man met
een blonde artiestenkop en grijsblauwe
ogen, het gesprek aan gene zijde al spoe
dig over. Dat was natuurlijk postbode
Fournier, die zich als een zeer belezen
en intelligent man deed kennen en die zich
beslist niet gemakkelijk in een hoekje liet
praten.
Hij had de ontwikkeling van Berthe, een
meisje met een zwart jongenskopje, gees
tige donkere oogjes en de gestalte van een
dwerg van één meter veertig hoogte, al
van haar kleutertijd gevolgd. Reeds vroeg,
zo zei buurman, werd hij gefrappeerd door
de vreemde verhalen die hem door het
kind 's avonds werden verteld. Hij be
sloot die geschiedenissen op te schrijven
en zo ontstond dan haar eerste boek, waar
voor de Parijse uitgever Julliard die ook
de geschriften van Frangoise Sagan en
Minou Drouet, andere representanten van
het genus wonderkind, op de markt
bracht zich wel bleek te willen interes
seren.
Goed, zei ik, maar losse vertelsels uit
een kindermond vormen nog geen roman,
zomin als men wat tezamengebrachte kin
derdeuntjes een symfonie kan noemen. Wie
componeerde dus de romans? Nu ja, hij,
Fournier, gaf wel de volgorde van de
hoofdstukken aan, maar van a tot z wa
ren ze toch door Berthe verzonnen.Aan
gezien buurman Fournier me niet geheel
overtuigde, maar anderzijds toch ook
geenszins de indruk gaf me vierkant voor
te jokken, vroeg ik of Berthe geen zin zou
hebben nu eens een paar weken bij ons
te komen logeren. Een paleis of kasteel,
zoals mrs. Orr's finishing-school, konden
we Berthe niet aanbieden. Maar in ons
buitenhuisje zou het boerenmeisje zich ver
moedelijk evenmin als in een „vergulde
kooi" gevoelen. En misschien, wie weet,
kon Berthe in de vrijheid, die ze bij ons
genieten zou, haar litteraire aanleg, in te
genstelling met de ervaringen in Enge
land, nu ook eens aan anderen dan aan
buurman Fournier, wél overtuigend open-
Ov^ZJ-ijn
(X-C<N\Jï-
dags) op na te houden, is het maar beter
en meer in zijn geest, nu en hier over het
bezeten dichterschap van Slauerhoff te
zwijgen en hem te lézen, hem te verstaan
als een der zeldzamen, die tot het einde
toe stand heeft gehouden tégen de tijd.
door C. J. E. Dmaiux
MAAR EVEN VAST als ik geloof, dat
het ook voor hemzelf van kracht was wat
hij in 1932 naar aanleiding van de Goethe-
herdenking schreef: „Weer is er een her
denking losgebroken, het stortregent arti
kelen. Laten we onze paraplu opsteken,
zwijgend wachten tot. de bui voorbij is en
verder gaan" even zeker ben ik ervan
overtuigd, dat de toewijding en de vol
harding van K. Lekkerkerker, waaraan we
deze gebundelde verzameling van zijn „Cri
tiseh Proza" te danken hebben, een stille
voldoening voor hem geweest zou zijn. Dat
er voor dit achtste deel van de „Verzamel
de Werken" in letterlievend Nederland niet
één uitgever kon worden gevonden is erger j
dan triest. Het is beschamend, ergerlijk en
onvergeeflijk. Deze nationale oneer kon
niet doeltreffender gewroken worden dan
Lekkerkerker het gedaan heeft: desondanks
het moeizame werk te verrichten en de
uitgave (evenals het reeds verschenen
„Dagboek") in eigen beheer te nemen. Dat
zou "niettemin zijn haast onoverkomelijke
consequenties gehad hebben de boek
handelaren mogen immers een bij een niet-
erkende uitgever verschenen werk in voor
raad houden noch verkopen, hoe bereid
velen in het geval-Slauerhoff daartoe ook
zouden zijn als de (let wel) Franse „Club
der succes ook wel
eens een verhaaltje
had gepubliceerd en
wiens naam trou
wens op de titel
pagina's werd ver
meld als degeen die
de romans uit Berthe's mond zou hebben
opgetekend. De respectieve aandelen
van een letterkundige samenwerking zijn
men denke aan de Franse gebroeders Tha-
raud of het Nederlandse schrijverspaar
Scharten-Antink voor de buitenstaan
ders altijd nogal moeilijk precies aan te
geven en vast te stellen. Ook in dit geval
bleef de mogelijkheid open, dat Berthe,
hoewel onmachtig zélf en alleen iets te
schrijven, niettemin voor haar buurman
als inspiratiebron had gediend, waardoor
baren. Berthe zelf bleek voor het logeer
plan zo niet voor de heimelijke bijbe
doelingen in ieder geval onmiddellijk
te voelen en ook haar ouders en promotor
opperden geen enkel bezwaar. Ze stapte
welgemoed en opgewekt in de auto. Ze
heeft daarna ruim drie weken onder ons
dak vertoefd.
LATEN WE DIRECT maar erkennen
dat onze ervaringen met de schrijfster
Berthe Grimault volledig parallel lopen
ze, wat breder gezien, toch als de geeste- met die var>_ mrs. Orr-Ewing: wij achten
lijke moeder van de romans mocht wor
den aangeduid. En bovendien was het al
lerminst uitgesloten dat Berthe zich te
midden van die rijkeluis dochteren in En
geland zó ontworteld had gevoeld, dat niet
alleen haar talent, maar ook haar fanta
sie tijdelijk geheel buiten werking zouden
zijn gesteld. Die verklaring werd dan ook
al gauw door postbode-mede-auteur Four
nier van de teleurstellende ervaring van
mrs. Orr-Ewing gegeven.
TOEN WIJ deze zomer toevallig op va
kantiereis het departement Les Deux Sè-
het totaal uitgesloten dat zij de romans,
die onder haar naam verschenen, ge
ïnspireerd laat staan geschreven zou heb
ben. Geen enkel woord of opmerking uit
haar mond heeft ook maar in de verte van
enige scheppende fantasie getuigd. Haar
hele natuur en persoonlijkheid bleken vol
ledig vreemd aan het karakter van de ro
mans. Geen enkel punt van overeenkomst
deed zich voor. Berthe heeft in die drie
weken wél enkele keren een pen op papier
gezet, maar alleen voor haar omvangrijke
liefdescorrespondentie, die overigens zon
der een spoor van geheimzinnigheid ge-
vres doorkruisten, besloten we Berthe in voerd wei'd- z}ï had wel vier, vijf of meer
het gehuchtje Jassay eens te gaan opzoe
ken. We werden ontvangen op een wat
vervallen boerderijtje, waarvan de bin
nenplaats door modder en mest geen aan
trekkelijke indruk maakte. De ouders van
Berthe, mensen van een jaar of vijftig,
gekromd door het zware landwerk, ont
vingen ons vriendelijk, bijna hartelijk. On
ze vrijwillige identificatie als journalist,
op zoek naar naadjes van de kous, bracht
vrijers gelijktijdig aan de haak. Zowel de
inkomende als de uitgaande post werd ons
openhartig ter kennis en onder ogen ge
bracht brieven die, van beide zijden,
geen greintje originaliteit en nog minder
poëtisch gevoel verraadden en waarmee
Berthe zich allerminst onderscheidde van
(Voor het slot van dit artikel zie
men de volgende pagina)
