Sterkgespeelde hoofdrollen in „Orpheus daalt af" Rook een excellente sigaret van Excellent Klankrijk ritmisch festijn op de Haarlemse Dreef N.V. ED. KIMIVIAN en Co. M A A N DAG 15 SEPTEMBER 195 HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Nieuwe aanwinsten van „Theater" in een stuk van Tennessee Williams Moderne hel Sublieme creatie Nog vele ontvluchte gevangenen spoorloos SR Lekkere halt-zware shag van Douwe Egberts Vijf verdrinkingsgevallen Vader redde zijn kind doch verdronk zelf Inbrekers stichtten brand in Enschedese drukkerij Har m onieko rpsen Dr timbands W issel prijzen Almelose huisvrouw fingeerde roofoverval Kerkelijk Nieuws Minister Luns naar de Nederlandse Antillen Operatie „zeeslang" is geslaagd Betaling abonnementsgeld 1 per giro De toneelgroep „Theater" heeft zater dag in Arnhem (vandaag beginnen de voor stellingen in het Nieuwe de la Martheater in Amsterdam) de Nederlandse première gegeven van ..Orpheus daalt af". In het programma wordt dit een van de laatste stukken van Tennessee Williams genoemd. Aan de waarheid van die bewering behoeft men niet te twijfelen. Maar het is kenne lijk een omwerking, met een geraffineerde toepassing van intussen door routine ver meerderde techniek, van een jeugddrama. Het is ondanks of juist door de effect rijke behandeling een merkwaardig nhieve, om niet te zeggen soms bijna kinderachtige aangelegenheid gebleven, een exotische revue van puberteitsuitbarstingen met overigens nobele bedoelingen, beurtelings sentimenteel en brutaal. Stond er niet de reputatie van de schrijver van „Glazen Speelgoed" en „Tramlijn Begeerte" achter, niemand zou, geloof ik, de moeite hebben genomen naar artistieke waarden te zoe ken in deze uitdragerij van tweedehands pathetiek. Het zwakste stuk van Jean Anouilh. aan wie men door de thematische verwantschap herhaaldelijk wordt her innerd, is wezenlijker doordacht en door voeld. De overeenkomst is inderdaad merkwaardig: bij beide auteurs dient een fantastische, smetteloze vogel als symbool van de voortdurend bedreigde, in deze corrupte en hypocriete wereld onhoudbare zuiverheid. Tennessee Williams is echter, zijn spec taculaire handigheid ten spijt, ontstellend veel primitiver als zijn Franse collega. Hij mist bij alle melodramatische flair diens rationele verfijning. Hij is een simpele ziel, met een aanzienlijke vakbekwaam heid en een haast middeleeuws vertrou wen in de macht van de allegorie om het verstandelijk ongemotiveerde geloofwaar dig te maken. Men neme slechts kennis van zijn hier gedemonstreerde levensbeschou wing, zoals hij die heeft geformuleerd in een fictief interview in de New York Post haar aanleiding van dit st.uk, waarin hij een noodkreet slaakte tot de mensheid om „in ieder geval voldoende begrip om in te zien, dat niemand het monopolie bezit van wat goed en rechtvaardig is, evenmin als iemand het monopolie heeft van valsheid of slechtheid. Wanneer volken, rassen, indi viduen wilden uitgaan van deze eenvou dige waarheid, zou de wereld verlost zijn van dat soort corruptie, dat ik onwille keurig tot hoofdmotief van mijn stuk ken heb gekozen". Men wordt geconfronteerd met de tot op de rand van het ridicule geadapteerde legende van Orfeus, die zijn Eurydice met de hulp van Amor uit de Hades probeert te slepen. Het ontleende prestige van dit gegeven heeft Tennessee Williams jammer genoeg verleid tot hel zoeken naar poëzie, waar hij even weinig weet van heeft als zijn overigens veel grotere voorganger O'Neill, wiens „Liefde onder de olmen" en „Rouw past Electra" bij alle nageboot ste grandeur althans authentiek zijn als verdichtingen van psychische gekweldheid en erotische frustratie. Van de weerom stuit is ook zij terechtgekomen bij de ge meenschappelijke gangwaker Strindberg, van wie hij (geciteerd uit oen brief aan de schilder Gauguin) als motto de uit spraak heeft overgenomen: „Ook ik begin die onweerstaanbare drang in mij te be speuren om een wilde te worden en een nieuwe wereld om mij heen te scheppen". Nog niet zo lang geleden heeft Lincoln Kirstein voor een balletscenario dezelfde mythe eveneens gemoderniseerd, daarbij de onderwereld oproepend als een concen tratiekamp. Bij Tennessee Williams is de hel de delta van de Mississippi met haar lynchpartijen, negervervolging en bekrom pen conventies. Daar verschijnt dan de „ongetemde" zanger-met-de-lier. te weten de met zijn gitaar rondtrekkende Val Xavier. die op zijn dertigste verjaardag het besluit heeft genomen een nieuw leven te beginnen en zich van zijn vroegere „slechtheid" te onthouden. Vee Talbot, de vrouw van de sheriff, gevlucht voor de vreselijke dingen die zij heeft moeten zien in de visionaire; schilderkunst, bezorgt hem een betrekking in de winkel van Lady Torrance, wier man op sterven ligt. Lady is „hard" geworden in haar strijd tegen de wrede omgeving. De Klu-Klux-Klan heeft de wijngaard van haar Italiaanse vader verbrand, toen deze drank aan kleurlingen had geschonken. Later blijkt de oude Jabe Torrance de aanstichter te zijn geweest. Langzaam groeit er een steeds warmere sympathie tussen Lady en Val, waarbij het tweede thema, dat van de persoonlijke eenzaamheid, in het spel wordt gebracht: „Niemand leert ooit een ander helemaal kennen, wij zijn allen veroordeeld tot levenslange opsluiting in onze eigen huid". Dat is uiteraard niets nieuws, maar Tennessee Williams toont zich zo trots op zijn dichterlijke vondsten, die hij de meest lyrische passages zonder uitzondering laat herhalen, zodat men de Een scène uit „Orpheus daalt af" van Tennessee Williams door de toneel groep „Theater" met van links naar rechts Ingeborg Elzevier, Mia Goossen, Car0 van Eyck en Maxim Hamel. indruk krijgt van voordracht uit zang boekjes. waar „bis" achter de regels staat. Zo worden ook de schokkende onthullin gen als uit een repeteergeweer afgeschoten, terwijl achter de doorzichtige coulissen, geschilderd door Henk Corduwener naar ontwerpen van Wim Vesseur, de bloedhon den als helse monsters blaffen.... De ge voeligste opmerkingen krijgen bovendien een muzikale begeleiding, waarbij opge-- merkt. moet worden dat Jan Blok hierbij voortreffelijk van advies heeft gediend. Enfin, als Lady de parabel vertelt van de dorre vijgeboom. die zij als kind met kerst versieringen had behangen toen deze ein delijk vrucht droeg, wanneer zij te kennen geeft een kind te verwachten, ontwaakt in de doodzieke echtgenoot de jaloezie als gevolg waarvan de winnaars, die „anders" hadden willen zijn en zonder leugens, hun vrijmoedigheid met het verlies van hun leven moeten betalen. Niet ontkend kan worden, dat het publiek zich onder de ui- druk toonde en lang en luid applaudis seerde. Misschien gold deze bijval in hoofdzaak het voortreffelijke spel. dat men ondanks de wat trage regie van Richard Flink, die teveel accent liet verlenen aan vermeende schoonheid te aanschouwen kreeg. Graag had ik anders over het stuk wil len schrijven, al ware het slechts uit waar dering voor Caro van Eyck. die als de naar befde hunkerende Lady Torrance een zeld zaam waarachtige creatie voor het voet licht brengt, ruw verweerd van buiten, vechtensmoe, maar telkens opnieuw ge prikkeld tot nieuwe opstandigheid, ten slotte bezield door het oplaaien van een ongerept gebleven hartstocht. Williams heeft dat karakter dan toch maar aange geven, zal men zeggen. Dat is waar. Ik geloof echter niet. dat een andere actrice ons bij alle felheid van toon een zo rijk geschakeerd levensbeeld had kunnen open baren, met alle vezels verbonden met de situatie en gekleurd door de achtergrond, maar daar gaandeweg ver boven uitstij gend. Dat de misschien iets te jong blij vende Maxim Hamel zich naast haar over tuigend weet te handhaven, pleit voor zijn nog veel belovend talent. Hij heeft ^en natuurlijk modulatievermogen, een muzi kale voordracht, waardoor hij bij uitstek voor de lyrische rol van Val Xavier ge schikt is. Alle hulde voor zijn gemakkelijk genuanceerde overgangen van werkelijk heid naar riskante verbeelding. Er zijn nog twee uitblinkers in het ensemble: Mj'a Goossen als de animale exhibitioniste en Elly van Stekelenburg als de vergeestelijk te zieneres. De verdere bezetting voldeed van goed tot. redelijk wel. Typisch voor de Amerikaanse primiviteit is overigens, dat het de vrouw moet. zijn die de zich louterende man ten verderve voert, die cioor haar innerlijke behoefte de uiterlijke omstandigheden tegen hem mobiliseert. Vertaler Alfred Pleiter en regisseur Richard Flink zijn samen verantwoordelijk voor een paar bedenkelijke fouten: een „confectionery" is geen manufacturenzaak en de plaats van handeling ligt beslist niet in Zuid-Amerika. zoals men in het pro gramma kan lezen David Koning In het vorig jaar zijn uit de gestichten en gevangenissen 45 veroordeeelden of in preventieve hechtenis genomen personen ontsnapt. 43 van hen konden weer worden aangehouden. Tijdens transporten en ver blijf in andere gestichten ontvluchtten in 1957 zeven mannen en een vrouw. Slechts een van deze acht is nog voortvluchtig. Dit wordt meegedeeld in het thans ver schenen jaarverslag over de werkzaam heden van het Nederlandse gevangenis wezen, dat verder vermeldt: Van de ter beschikking van de regering gestelden zijn in het verslagjaar 74 personen ontvlucht en 63 aangehouden. Voor het kamp te Hes- sum zijn deze cijfers 38 en 35; voor het rijksasiel te 's-Gravenhage 45 en 33; voor het noodasiel bij de gevangenis te Gro ningen 6 en 6. In totaal konden 16 pogingen tot ont vluchting door het gestichtspersoneel wor den verhinderd Juwelendiefstal. In een villa aan de Meindert Hobbemalaan te Rotterdam heb ben inbrekers zondagavond een grote buit in de wacht gesleept Zij doorzochten all* kamers en verdwenen met sieraden ter waarde van 20.000 en een geldkistje met 400,—. Advertentie Ri,i het redden van zijn vierjarig doch tertje Hotske is de 39-jarige Th. van der Meulen uit Huizum (Friesland) zaterdag in de Langemeer onder Suawoude ver dronken. Het meisje was van het dek van een kajuitzeilboot gevallen. Nadat de va der. die het kind was nagesprongen, zijn dochter had overgereikt aan een schipper, zonk hij zelf weg in de diepte. Pas na uren dreggen werd zijn lichaam op gehaald. Meisje in vaart gevallen De zevenjarige Mariette Paping uit Leeuwarden is zaterdag toen zij met een vriendinnetje bij de Harlingervaart. aan het spelen was. te water geraakt en ver dronken. Kind in zee verdronken Zaterdagmiddag half vier is bij Eg- rnond aan Zee de tienjarige A. Bolten uit Heiloo in zee verdronken. De jongen was samen met twee vriendjes in zee wegge gleden van een zandbank en in een diep gedeelte terecht gekomen. Zijn twee vriendje» werden gered. Bij het zwemmen in de Waai bij Zalt- bommel is verdronken de 18-jarige G. van Eek. De jongen was waarschijnlijk de zwemkunst niet voldoende machtig. Lijk opgehaald Uit een van de stadsgrachten van Alk maar is het lijk opgehaald van een man van middelbare leeftijd. De identiteit van de man is nog onbekend. Zaterdagmiddag heeft minister Struy- ken namens de Koningin de zitting der Staten-generaal gesloten. In een gala- rijtuig arriveerde de bewindsman op het Binnenhof in Den Haag. In de nacht van zaterdag op zondag werd brand ontdekt in de drukkerij Bronsema aan de Haaksbergerstraat in Enschede. Bij onderzoek bleek dat het gebouw bezoek had gehad van inbrekers, die overal op een ergerlijke manier hadden huisgehouden. Op alle verdiepingen hadden zij vernielin gen aangericht. Men houdt hen ook verant woordelijk voor de brand, die op de zolder verdieping is ontstaan en voor enige tien duizenden guldens schade heeft veroor zaakt. Een paar uur later moest de Enschedese brandweer opnieuw uitrukken voor een brand inleen kolenloods aan de Emma- straat. Een grote hoeveelheid kolen, een vrachtauto en enkele machinerieën gingen verloren. De schade beloopt, ook hier ver scheidene tienduizenden guldens. Begunstigd door bijzonder fraai weer en onder zeer grote belangstelling had zater dagavond op de Dreef de aangekondigde marswedstrijd van muziekverenigingen en trommelkorpsen plaats, die door de af deling „culturele zaken" der gemeente Haarlem georganiseerd werd als onderdeel van de prestatie die van de korpsen ge vergd wordt tot verkrijging van subsidie. Evenals voor het prestatieconcert, dat dit jaar op 16 oktober in de grote zaal van het Haarlemse Concertgebouw zal worden gehouden, gold voor dit marsconcours de strenge norm van beoordeling der Neder landse federaties, gebaseerd op de uit voering van verplichte nummers, waaraan nog werd toegevoegd een extra beoor deling van het uiterlijk aspect. De jury bestond uit de toonkunstenaars Gerard Boedijn, Oscar van Hemel en onderge tekende. Het feest van klank en ritme werd voor afgegaan door het leggen van bloemen bij het monument voor de gefusilleerden, waarbij de harmonie Crescendo uit Spaarndam het „Wilt heden nu treden" uitvoerde. Daar dit korps in de normale stemming speelt, in tegenstelling tot de overige Haarlemse korpsen, die nog de hoge stemming hebben, kon het uiteraard niet meedoen aan de gecombineerde mas sale optocht, die door de leider van het concours, de heer W. van der Peijl, als inleiding tot de aparte i.restaties, in het programma was opgenomen en die door zijn praktische opstelling een treffend ef fect met de mars ..Death or Glory" van Safroni sorteerde. Daarna legden zeven muziekverenigingen en elf tamboerkorp- sen en drumbands de gevraagde proef af. marcherend van het Plein tot aan de Hazepaterslaan en terug, waarbij de slag werkkorpsen bovendien op een bepaald punt van de Dreef moesten stilstaan. In de volgorde was zoveel mogelijk afwisse ling betracht. Terwille van een duidelijk overzicht zullen wij in onze bespreking hiervan afwijken en dus de beide secties apart nemen. De r.-k.-harmonie ..Sint Bavo" speelde de opgedragen mars in goed tempo. Maar de zuiverheid was niet ongerept en de nuancering te weinig verzorgd met 117 punten een tweede prijs. Het christelijk muziekkorns ..Avti et Religioni" moest we gens een tekort aan klankgehalte een veer laten, met 117 punten een tweede prijs. „Crescendo" uit Spaarndam was op het gebied der sonoriteit fortuinlijker en be haalde met 129 nunten een eerste prijs. Harmonie „Kunstkring Apollo" maakte qua klank en articulatie een goede indruk: met 120 punten een eerste prijs. Harmonie „Haarlem" leverde een imposante pres tatie, zowel muzikaal als wat ordelijkheid en tucht betreft. Alleen werden een paar punten verspeeld aan het tempo dat. voor treffelijk begonnen, gaandeweg iets opge voerd werd: met 135 punten een eerste prijs met lof. „Harmonie Crescendo" haal de het gevaarlijke waagstuk uit haar mars afwisselend als „pas simple" en al „pas redoublé" uit te voeren, een showprestatie die het korps al eens eerder met succes in een taptoe te pas bracht, doch die hier waar vooral de muzikale eigenschappen (waaronder natuurlijk ook samenspel en klankverhouding) op de korrel genomen werden en het verloop van de opstelling critisch moes' worden bekeken, niet ge lukkig uitviel. Het resultaat was een twee de prijs met 114 punten. De Heemst.eedse muziekvereniging „Eensgezindheid Excel sior" nam ook deel aan het concours en verwierf met 117 punten een tweede priis. Twee van de deelnemende drumbands wisten het tot zeer opmerkelijke prestaties te brengen. „Jong Leven" uit Onderdijk. gemeente Wervershoof" maakte door voor beeldige orde en discipline, het zeer ver dienstelijke spel van tamboers, pijpers en klaroenblazers een treffende indruk en behaalde met 141 punten een eerste prijs DIM,ER VOOR HAARLEM EN OMSTREKEN: ZUL WEG 35 - HAARLEM TELEFOON 11996 - 11905 met lof. Het korps van de Haarlemse gym nastiekvereniging „Bato" bracht het met zijn grote verscheidenheid van dynamische effecten en verrassende klankwisselingen in zeldzaam raffinement tot 145 punten: eers - prijs met lof. Verder was de uitslag als volgt: „Frans Hals" uit Haarlem eerste prijs met 120 punten, tamboerkorps van harmonie „Haarlem" eerste prijs met 132 punten, idem van „Harmonie Crescendo" eerste prijs met 126 punten, idem van christelijk fanfarekorps „Arti et Religioni" tweede prijs met 123 punten. „Adest Musica" uit Sassenheim kreeg een tweede prijs met 123 punten, het tamboerkorps van „kunst kring Apollo" een tweede prijs met 114 punten, idem van „Sursum" uit Bloemen- daal een eerste prijs met 120 punten, idem van „Crescendo" uit Spaarndam een twee de prijs met 120 punten, idem van „IJmui- der Harmonie" een eerste prijs met 135 punten. Het was bij middernacht eer de uitslag door de heer W. van der Peijl in de Vlees hal kon worden bekendgemaakt aan de vele betrokkenen, die aldaar de resultaten hunner prestaties afwachtten. De drie wis- selprijzen. door de gemeente Haarlem be- hikbaar gesteld, namelijk een beker voor het muziekkorps dat het hoogste aantal punten zou behalen, een beker voor het slagwerkkorps dat de hoogste onderschei ding zou verwerven, benevens een kleine beker voor de opmerkelijkste prestatie van de tamboer-maïtrë, werden respectievelijk toegewezen aan harmonie Haarlem, aan het tamboerkorps „Bato" en aan Bert Morsch van Onderdijk-Wervershoof. Met een woord van dank aan deelnemers en organisatoren door wethouder D. J. A. Geluk en een korte beschouwing door de voorzitter der jury werd deze geslaagde manifestatie ter opwekking van de levens kracht van onze korpsen besloten. los. dp Klerk Om huishoudelijke financiële moeilijk heden voor haar man te camoufleren, heeft een vrouw uit de De Ruyterstraat in Almelo, de 39-jarige mevrouw H. T.B., zaterdagavond een roofoverval in scene gezet, waarin zij zichzelf de rol van lijdend voorwerp had toegedacht. Tegen halftien 's avonds was zij, nadat haar man naar zijn zijn werk gegaan was, bij benedenburen op bezoek gegaan. Een minuut of tien later ging zij terug naar haar eigen verdieping, zogenaamd om even naar de kinderen te kijken. Toen zij geruime tijd later niet bij de buren teruggekeerd was, besloten dezen, een zoontje op onderzoek uit te sturen. De jongen vond zijn bovenbuurvrouw huilend op haar balkon, met enkele doeken en nylonkousen om hals, armen en benen ge knoopt. Toen de hevig overstuur zijnde vrouw uit haar benarde positie bevrijd was, vertelde zij, op de trap naar haar etagewoning van achteren te zijn aange vallen, bij de keel gegrepen en naar haar slaapkamer gesleurd, waar haar overval ler haar de sleutels van haar geldkistje ontfutselde. De man was, nadat hij mevrouw T. geboeid had, met haar spaar geld ongeveer f 1000 verdwenen, waar op zijn slachtoffer zichzelf naar haar bal kon gerold zou hebben. De echtgenoot, die van zijn werk gehaald werd. verklaarde verbaasd dat de indrin ger wel bijzonder goed op de hoogte moet zijn geweest. Door deze uitlating, en ook door het gedrag van mevrouw T. kreeg de Dolitie argwaan en bij een streng ver hoor viel de vrouw al spoedig door de mand: zij had de gehele overval zelf ver zonnen. De reden: haar duizend gulden spaargeld waren, zonder dat de echtge noot er iets van wist, geheel in het huis houden opgegaan. Chr. Geref. Kerken Bedankt voor Nieuw-Amsterdam J, J. Rebel te Murmerwoude; voor Zaandam J. M. Visser te Dokkum. Aan de zaterdagavond gehouden mars wedstrijden op de Dreef in Haarlem namen twintig muziekkorpsen deel, waaronder zes Haarlemse korpsen, die voor een gemeentelijke subsidie in aan merking wensen te komen. De foto geeft een overzicht van de massale opkomst voor de tribune. De minister van Buitenlandse Zaken, mr. Luns. zal op 9 en 10 oktober in Willem stad op Curacao een bijeenkomst preside ren. die tevens zal worden bijgewoond door de hoofden van de Nederlandse diplo matieke vertegenwoordigingen in Zuid. en Midden-Amerika- Minister Luns bevindt zich thans in New York ter bijwoning van de dertiende al gemene vergadering der Verenigde Naties. Zaterdagavond om halfelf precies lag de 1700 meter lange oliepijpleiding door het Hollandsch Diep in zijn sleuf tussen de twee oevers. Na de tegenslag van vrijdag, toen er een lus in een van de trekkabels kwam, is er geen nieuwe stagnatie geweest. Thans zal men de leiding onder druk zetten om na te gaan of er geen lekken zijn ontstaan. SOCOOCCOOttX* g300CX»OCOOOOOQOOOOOOCOO(»OOOOn(yXX»OOOOCCOQOOOOOOOOOOOg U kunt het uzelf gemakkelijk maken door het abonnementsgeld voor het volgende kwartaal te voldoen op onze postgirorekening no. 273107 ten name van Haarlems Dagblad. U bespaart daarmee incassokosten en vermijdt geloop aan de deur- Het te gireren bedrag is 7,65, post- abonnês 8,15. U kunt het ons gemakkelijk maken door uw giro-opdracht te verzenden vóór het eind van de maand, voor zien van uw juiste naam en adres. Wij behoeven dan geen kwitanties uit te zenden. Indien u voor een ander gireert, wilt u dan het bezorg adres van de krant vermelden? Voor automatische girobetalingen (het allergemakkelijkste) zijn formu lieren op aanvraag gaarne ter be schikking. In dat geval dient men wel voor voldoende saldo op de giro-rekening zorg te dragen. DE ADMINISTRATIE.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 7