PARAMOUNT EEN GULDEN! NU KUNT U VOOR nu in Nederland Oost-Duitsland verlicht het lot der intellectuelen de wereldberoemde NAAIMACHINES ïïfrï öf bprlpliFn iijit Deense verkeersleergang Voetgangersbeschermmg, een ne Wervelstorm geselde Tokio en omstreken i\ ii Artsenberoep is niet aan ideologie gebonden '1350 op M/rótt i/uüf. Zweeds geschenk aan Koningin overgedragen Vrachtauto voor het Rode Kruis „Atlas'" nog steeds niet intercontinentaal 100 jaar geleden r N Van dag tot dag y Frisse wind Volgend jaar nieuwe zilveren rijksdaalders 0p de <~Praatótoel VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1958 Af*ERlCAN KOPENHAGEN Twee conclusies kon den slechts worden getrokken uit een fo rumdiscussie der zeshonderd deelnemers aan de internationale verkeerstechnische leergang te Kopenhagen na urenlange be schouwingen over voetgangervraagstuk ken. De éne is, dat het nog steeds onmo gelijk is gebleken de voetgangers tegen zichzelf en het andere verkeer afdoende te beschermen. De tweede is, dat het drin gend noodzakelijk is internationaal dezelf de verkeerstekens en verkeerslichten voor voetgangers te gaan gebruiken. De algemene opinie was om zo syste matisch mogelijk overal ter wei-eld de re gelingen voor voetgangers eenvoudig en consequent te houden. Dit ook met het oog op het rijdende verkeer, dat in verwar ring komt door reeksen van verschillende, dikwijls in een voor hen vreemde taal ge schreven aanwijzingen bij oversteekplaat sen en dergelijke. Verkeersdeskundigen uit tal van grote, middelgrote en kleine steden, verspreid over de hele aardbol, vertelden iets van hun methoden en vroegen het oordeel van het forum, dat door dr. W. H. Glanville, directeur van het Britse wegenlaborato rium, werd gepresideerd. Tal van sprekers bevalen bij door ver keerslichten beschermde oversteekplaat sen gebruik van een wandelend mannetje in rood en groen aan. Een Amerikaan ver telde, dat vreemdelingen de opschriften „walk" en ..don 't, walk" bij kruispunten wel eens voor straatnamen aanzien. De mededeling van het hoofd van de Utrechtse verkeerspolitie de heer B. W. Quist, dat in zijn stad groene knipperlich ten op oversteekplaatsen worden gebruikt teneinde voetgangers voor afslaand ver keer te waarschuwen, vond geen alge meen gunstige beoordeling. Groen bete kent „veilig" naar veler mening en daar om was men bevreesd voor verwarring, hoewel de heer Quist zeide, dat zijn sys teem geen aanleiding tot misverstand geeft. Het afslaand verkeer op kruispunten, vooral indien dit zwaar is, schept tal van veiligheidsvraagstukken. Deze kunnen worden opgelost met een verkeerslichten systeem in brede straten maar in smalle straten niet. Het gebruik van diagonale oversteekpaden op kruispunten naast het gebruik van rechte paden op punten met intensief afbuitend verkeer houdt groot ge vaar van verwarring in en wordt blijk baar in vele landen als niet-acceptabel be schouwd. Tunnels zijn doorgaans te duur. Bij de besprekingen kwam steeds weel de dringende eis naar voren van uniforme verkeerstekens zonder opschriften voor voetgangers, zowel in het belang van het lopend als van het rijdend verkeer. Het instellen van een passee verbod voor rij dend verkeer op oversteekplaatsen werd noodzakelijk geacht. TOKIO (AFP) De wervelstorm, die donderdag het gebied van Tokio teisterde, beeft de dood van vijfentwintig mensen veroorzaakt. Er worden 47 personen vér- mist en er zijn 111 gewondeir, aldus deelt de politie van Tokio mee. (Reuter) Meer dan 13.000 vissers zijn dakloos doordat hun huizen zijn onderge lopen of verwoest. Meer dan 200 bruggen zijn vernield. Grondverschuivingen en overstromingen hebben verbindingen met de hoofdstad afgesneden. Met het oog op het naderen van de wer velstorm, die donderdag Japan teisterde, is woensdagavond om één minuut voor 'es Nederlandse tijd het in Tokio uit Amster dam aangekomen K.L.M.-vliegtuig PH- LKV (de Super Constellation „Meson"), leeg uitgeweken naar 't ten Noorden van Nagasaki gelegen Fukuoka. De machine zou, zodra de weersomstandigheden dat toe laten, naar Tokio terugkeren teneinde van daar uit met passagiers naar Amsterdam te vliegen. Het vertrek uit Tokio werd voor onbeoaaldo tijd uitgesteld. (Van onze .correspondent in Bonn) Het politieke bureau van de Oostduitse communistische partij, de S.E.D., wil met een reeks maatregelen trachten de vlucht van Oostduitse in'-.-'ectuelcn naar 't Wes ten tot staan te brengen. Te Oost-Berlijn is bekend gemaakt, dat artsen en andere academisch gevormden voortaan onder meer wetenschappelijke congressen in West-Duitsland mogen bezoeken. De vlucht van artsen, hoogleraren en andere acade mici heeft de laatste maanden tot verwar de toestanden in Oost-Duitsland geleid. In de eerste acht maanden van dit jaar zijn 813 artsen, 115 apothekers, bijna 2400 le raren en onderwijzers en 200 hoog'eraren en universiteitsassistenten naar het Wes ten gevlucht. De Oostduitse communistische partij gaf gisteren toe, dat de uitoefening van het artsenberoep niet gebonden is aan de marxistische levens r ,'.v ing Artsen en andere wetenschappelijk gevormden dienen de mogelijkheid te hebben tot on gehinderde scheppende arbeid, aldus de S.E.D., die tot voor kort een geheel ander standpunt innam. Voorts wordt in een of ficieel communiqué gezegd, dat er voor de kinderen van artsen en andere acade mici voldoende plaatsen zijn op middel bare scholen en universiteiten. Tot voor enige weken weerde men dergelijke kin deren zoveel mogelijk. Thans wordt voor gesteld kinderen, die totdusver niet wer den toegelaten een kans te geven. Tenslot te meent de S.E.D., dat het zenden van artsen en andere wetenschappelijke on derzoekers naar wetenschappelijke con gressen in het buitenland, ook in West- Duitsland niet moet worden verhinderd. De schuld Juist deze punten (het weren van hun kinderen van middelbare scholen en uni versiteiten en "t reisverbod) waren het die voor vele artsen en hoogleraren de emmer Advertentie Alle merken, dus ruime keuze ENGEL, Gr. Heutstr. 181, Tel. 14444 deden overlopen De S.E.D. geeft de schuld van deze vlucht der intellectuelen nu aan bepaalde ministeries. De situatie op genees kundig gebied in Oost-Duitsland is de laat ste tijd, kennelijk tengevolge van de art- senvlucht, kritiek geworden. Verscheide ne ziekenhuizen hebben geen chirurgen meer en in andere zijn vele belangrijke medische functies vakant. In het Charité- ziekenhuis in Oost-Berlijn zijn, alleen in de keel-, neus- en oorkliniek, tien artsen te weinig. De afdeling verloskunde heeft 31 artsen tekort. (Reuter) De Oostberlijnse hoogleraar in de economie Lemnitz deed gisteren in hei partijblad Nou es Deutschland een hef tige aanval op het staatssecretariaat voor universiteiten dat „met een overvloed van regels en bepalingen alle initiatief van geleerden doodt". Met name fulmineerde Lemnitz tegen de bepaling dat jonge ge leerden binnen twee jaar Russisch moeten leren en drie jaar het marxisme-leninisme moeten bestuderen. ■tsste* mmmÉ ^WONINGINRICHTING BEVERWIJK Breestr. 74-84 250 modelkamers Geopend: B-1230en IA-I8u. Dinsdag 8-13 u. Advertentie Ut etr pMv/eyrip In paleis Soestdijk is de overdracht aan net Nederlandse Rode Kruis geschied van de Zweedse vrachtauto, die de Koningin is geschonken door de directie van de Scan a Vabis autofabrieken te Södertalje tijdens haar bezoek aan Zweden in mei 1957. Het chassis is door een Nederlandse carrosseriefabriek voorzien van een 3- persoons cabine en een gesloten laadbak van 5 meter lengte. Het nuttig draagver mogen is 6'/2 ton. De auto zal worden in gedeeld bij de noodcolonne van het Rode Kruis. In het paleis Soestdijk is deze vracht auto door de twee directeuren van Scan-'a Vabis in tegenwoordigheid van de Zweedse ambassadeur in Nederland, de heer S. Dahlman, aan de Koningin overdragen. Koningin Juliana droeg vervolgens de vrachtauto over aan de tweede ondervoor zitter van het Nederlandse Rode Kruis, generaal-majoor-arts dr. H. J. van der Giessen. CAPE CANAVERAL (Reuter) Een drietraps ,.Atlas"-raket van de Ameri kaanse luchtmacht is donderdag ander halve minuut nadat zij van de proef- basis te Cape Canaveral was gelanceerd, in de lucht ontploft. Het was de bedoeling, dat de grote ra ket een afstand van 9.000 kilometer zou af leggen, aldus werd onofficieel vernomen. Bij eerdere proeven met dit rakettype wa ren de raketmotoren ingesteld op een af stand van 5000 kilometer. Deze proeven slaagden. De „Atlas" ontplofte thans op een hoogte van ongeveer 15.000 meter. (UPI) De luchtmacht, die zelden uit eenzet waarom iets mislukt is, heeft gis teren geen uitzondering op die regel ge maakt. Als het afvuren geslaagd was, zou het «■are wapen bijna 1000 kilometer boven de aarde uit zijn gestegen en enkele ogen blikken later zijn bijzondere neuskegel in de zuidelijke Atlantische Oceaan hebben laten neerkomen op naar schatting onge veer 19.000 km. van Cape Canaveral. Uit de Opregte Woensdagsche Haarlemsche Courant PARIJS, 21 SEPTEMBER: De heer De Lesseps houdt zich, naar men meldt, thans ijverig bezig met de organisatie van de doorgraving der landengte van Suez. Hij heeft zijn agenten, in het buitenland gevestigd, ge machtigd om inschrijvingen aan te nemen van gelden voor de bedoelde gewichtige onderneming. Reeds zoude voor 140 millioenen zijn geteekend, zoodat nog slechts inschrijvingen voor 60 millioenen zouden moeten worden verkregen. De gel den zullen evenwel niet eer behoeven ie worden gestort dan nadat de Raad zal zijn georganiseerd; de plannen, bij het ontwerp gevoegd, goedgekeurd, en de machtiging der Porte verkregen. Uit de Opregte Donderdagsche Haarlemsche Courant LONDEN, 20 SEPTEMBER: De stoom schepen Cory en Reliance, aan boord heb bende den metalen kabel voor den nieuwen electrisehen telegraaf tusschen dit land en het vasteland van Europa, zouden heden van Greenwich vertrekken, om dien kabel tusschen Dunwich, op de kust van Suf folk, en Zandvoort op de Hollandsche kust, in de zee neerteleggen. De bedoelde kabel, welke vier geleiddraden bevat, is 140 mijlen lang, en weegt 1400 ton; hij is per mijl 10 maal zwaarder dan de kabel van den Atiantischen telegraaf. In de rijksbegroting voor 1959 is rekening gehouden met de aanmunting van 15 mil joen nieuwe zilveren rijksdaalders en met de vervaardiging van 80 miljoen kwartjes en andere kleinere pasmunten tot- een waarde van 4.7 miljoen gulden. Met het oog op het voornemen om in 1959 een begin té maken met de aanmaak van nieuwe zilveren rijksdaalders, is de vervaardiging van guldens zo versneld, dat deze aan het einde van dit jaar beëindigd kan worden. Advertentie De derde dinsdag in september heeft niet alleen in de weersomstandigheden de koelte van de herfsttijd doen voelen, doch ook een frisse wind verwekt in de oude za len die het Binnenhof omringen. Want de opnieuw gekozen voorzitter der Tweede Kamer, dr. L. G. Kortenhorst, heeft in zijn eerste rede herinnerd aan de bij zijn jubi leum in augustus tot uiting gekomen zijn de wenselijkheid, een parlementaire ver frissing te bewerkstelligen, en daarbij al aanstonds een plan tot vereenvoudiging der begrotingsbehandeling voorgelegd, dat steunde op een suggestie van het kabi net en reeds door het seniorenconvent der Kamer als experiment wordt aanbevo len. „Met frisse moed treden wij de nieuwe zitting der Staten-Generaal tegemoet", aldus zei dr. Kortenhorst aan het einde van zijn rede. Het wil ons voorkomen, dat deze frisse moed niet onbelangrijk zal wor den gestimuleerd door de nieuwe proce dure van begrotingsbehandeling, die de voorzitter heeft geopperd. De voordelen ervan springen dadelijk in het oog: de uit eenzetting der standpunten van leden en fracties in een mondeling debat en niet meer zoals voordien in schriftelijke „voorlopige verslagen" zal het Kamerde bat vele keren interessanter en levendi ger maken, het bijwonen der Kamerverga deringen stimuleren en de parlementa riërs de kans geven zich in slagvaardig heid en improvisatie te meten met hun col lega's. Een papieren rompslomp zal wor den vermeden en een beknopter behande ling der afzonderlijke hoofdstukken dei- begroting zal worden bereikt, waardoor het publiek op een directer, boeiender wij ze zal kunnen kennisnemen van het behan delde. De fracties zullen wanneer zij met het plan instemmen en niet proberen er „onderuit te komen" al dadelijk moe ten beginnen met een stevige beperking van de omvang hunner rapporten. Wanneer het systeem consequent wordt toegepast, zal het ook doorwerken in de behandeling van andere dan begrotingsonderwerpen en zal het parlement wennen aan een proce dure, die de hele parlementaire activiteit een ander, minder langdradig, inspireren- der karakter zal geven. „Het parlement dichter bij het volk" is een leuze, die de parlementariërs zelf ter dege als noodzakelijke richtlijn hebben le ren kennen. Een goede stap in die richting wordt dus nu nog bijwijze van proef gezet en men mag verwachten dat in de toekomst nog meer „vuur" in de volksver tegenwoordiging tot ontbranding zal wor den gebracht. Ons vermaak Zo'n Centraal Bureau voor de Statistiek weet toch wel van wanten. Ze kunnen ons daar alles, zo maar, in nette, onthullende, overtuigende cijfers voorzetten. Mijn res pect! Zo heeft dit bureau dezer dagen bekend gemaakt dat wij, Nederlanders met ons allen, in 1957 honderd-acht-en-dertig mil joen gulden naar de kassa's onzer ver makelijke instellingen hebben doen rollen, ongetwijfeld wel zéér ten vermake van de heren, die deze vermakelijkheidsinstellin gen exploiteren. Met ons allen hebben wij honderd-elf- en-een-half-miljoen bezoeken aan deze in stellingen gebracht en gemiddeld hebben wij dus in 1957 twaalf gulden en vijf-en- zestig cent aan ons vermaak besteed- G e- middeld. Hetgeen zich laat aanhoren, want de paar gulden die ik boven de 12,65 aan de plezierigheid heb besteed, zijn, naar ik hoogstwaarschijnlijk acht, gecompen seerd door een paar gulden die staatsraad Beel niet in het kasregister van de Paler mo-bar en van de cakewalk op de kermis heeft laten rinkelen. En wat dal fuifnum mer van nummero 17 bij mij in de straat boven de 12,65 heeft verbrast, dat heeft maarschalk Staf weer minder besteed aan dansen op de Zaedijk in Amsterdam. Nu houdt zo'n statistiekbureau alleen rekening met. vermaak, waarvoor verma kelijkheidsbelasting wordt betaald en dit trekt Het V ermaeckelijke Tafereel der Vaderlandse Plezieren wel een beetje scheef. Want. knikkeren, slagroom waf els eten, deie stukjes „Op de PraatsoeV' lezen, schommelen, wandelen met Miep, eendjes voeren, buren treiteren en nóg een stuk of twintig vermaken vallen er niet onder. Maar het cijfer van 12,65 per persoon is toch wel een troostrijk iets, vooral als u rekent dat museumbezoek en alle zware concerten daar óók onder vallen. Troost rijk, omdat, vermaak toch altijd, als het maar even kan, iets lichtzinnigs veronder stelt; nu - ifat cijfer pleit dan voor ons. Ik (persoonlijk) moge dan al iets lucht hartiger zijn dan bovengenoemde heer Beel. toch kom ik niet meer dan 3,16 bo ven het gemiddelde. Dat is dan twee bios- coopjes en één draaimolen meer dan de hooggeachte staatsraad, maar toch altijd non niet om er schande van te spreken. Kortom: een en ander is bijzonder ge ruststellend. Wij zijn een thuiszittend volk. Wel saai, maar toch ook wel respec tabel. Dat dit zo moge blijven, is de hartgron dige wens van uw, u hartelijk toegenegen, stukjes-schrijver. Elias Gelezen hebbende dat in Londen momenteel 'n expositie van beeldende kunst wordt gehouden, waarvan de werken vervaardigd zijn door gewone apen, en apen van jongens, welke laatsten in leeftijd variëren van enkele maanden tot enkele jaren en verder kennis genomen hebbende van het feit, dat het tentoon gestelde oeuvre in vele geval len uitmunt door een hoge expressiviteit, die kunstcritici verbaasd doet staan moet het mij van het hart dat dit helemaal niets nieuws of on gewoons mag heten, vermits ik een kennis heb wiens twee ling van zes maanden niet alleen grote vaardigheid ten toonspreidt in het scheppen van adembenemende schil derstukken, doch zelfs motie ven voor glas-in-lood-ramen ontwerpt en verder grote be kwaamheid aan de dag legt bij het maken van imponeren de kleifiguren. De tweeling heeft nog nooit geëxposeerd, doch ik vraag mij af of de tijd daartoe niet ge komen is. nu hij over enkele weken zeven maanden wordt. De twee jongelieden lijken mij op een leeftijd te komen, die een verdere verborgenheid hunner talenten onverant woord maakt. Men weet hoe het in onze moderne wereld gesteld is: maar al te spoedig wordt men ouderwets en con servatief genoemd door jon gere generaties en vooral in de kunst volgen de stromingen elkander met zulke snelheden op, dat menigeen reeds uit de tijd blijkt te zijn op het mo ment, dat hij voor het eerst naar buiten treedt. De tweeling, twee mannetjes uiteraard, hebben reeds een omvangrijk oeuvre dat wan den en hoeken van hun ate lier siert. Zij werken met alle mogelijke materialen en in strumenten, al naargelang hun visie en inspiratie. Opvallend is de snelheid, waarmee zij arbeiden. Zij zitten niet uren- of dagenlang te zwoegen op een detail, doch zetten alles met een forse zwier op en hebben blijkbaar een hekel aan het poezelige, fijne en microscopische gepeuter, waarmee oudere broeders in de kunst als Raphael. Coecke of Hals zich bezighielden. Zij zijn echte expressionis ten, die de ganse bewogen heid van hun gemoed in één streek weten te openbaren. Ik heb hen aan het werk ge zien en ik moet zeggen dat hun methode een felheid en verbetenheid verraadt, die frisser aandoet dan het ge- borstel en gewriemel van sommige kunstenaars, wier produkten plegen te groeien als grashalmen zo langzaam en zorgvuldig. De vader van de kunst zinnige tweeling heeft hun voorliefde voor de beeldende kunst bij toeval ontdekt. Een der jongens kreeg namelijk in een onbewaakt ogenblik het fototoestel van pa in han den en haalde er met een kromme wijsvinger alle inge wanden, lenzen en voorzie ningen uit. Toen het nog intact geble ven filmpje later werd afge drukt, vertoonde de laatste foto een kromme wijsvinger, diagonaal over het beeld in wazig grijs tot zwart, met felle lichtplekken onder en boven. Het geheel was in een mysterieus waas gehouden, zwak genuanceerd met scha- top tot teen vol met verf en rollen elkander daarna beur telings over de papieren. Wanneer de werkstukken klaar zijn, worden zij met de beschilderde zijden op elkan der geplakt, vervolgens sa mengevouwen en later weer uit elkaar gehaald. Zodoende krijgt de expressieve kracht van de artiesten de volledige kans, zich te uiten. Merkwaardig is ook de ma nier, waarop glas-in-lood-ont- werpen tot stand komen. De vader legt daartoe een glas ruit op de oneffen vloer van het atelier, waarop een der tweelingbroeders zich met het zitvlak daarmidden op laat vallen. De aldus verdeelde glasplaat vertoont dan een pa troon, waarvan de delen nog slechts behoeven te worden gekleurd door de „afwerker", namelijk de vader der artis tieke jongelui, die zelf helaas geen enkele oorspronkelijk- lijkheid bezit. Met boet.seerklei wordt weer anders gewerkt. De werkstukken worden direct tegen de muur geprojecteerd, meestal van een afstand af, door het zogenaamde „wer pen". Het werpen geschiedt uit de volle hand en de kracht, waarmee de mop klei tegen de muur vliegt, doet een ogenschijnlijk grillige doch in wezen veelzeggende, diepzin nige vorm ontstaan, die dan verder uit eigen bezieling ter plaatse hard wordt. Eenmaal hard genoeg, valt het werkstuk vaak naar be neden en op de vloer ontstaat dan het eigenlijk eindoeuvre. Blijft het tegen de muur zit ten, dan wordt het geacht daar functioneel te behoren en beschouwen de kunstenaars het als een „los-van-de- aarde" ontwerp, dat door zijn verhevenheid uiteraard een geheel apart spel met zijn omgeving speelt. Een treffende bijzonderheid bij dit alles is, dat de twee jonge kunstenaars dagelijks een bewonderenswaardig be wijs leveren voor de stelling, dat ware kunst niet gebonden is aan conventionele middelen of technieken. Hun schep pingsdrift komt vaak tot uiting op volkomen onver wachte ogenblikken, zoals bij voorbeeld onder de maal tijden, waarbij zij dan in de huiskamer kunststukken scheppen met het materiaal pudding, aardappelpuree of sperziebonen. Doch waarmee en wanneer zij ook werken, hun schep pingen verraden steeds een zo felle, driftige bewogenheid en een zo indringende zeggings kracht, dat men bij het aan schouwen ervan pas goed be grijpt hoezeer onze naturalis tische, figuratieve kunst tot de verleden tijd is gaan be horen. Wat erg jammer en be treurenswaardig is: het blijkt dat de artistieke tweeling door oudere figuren, die waarschijnlijk de bescheiden heid van de jonge kunste naars willen uitbuiten, wordt geïmiteerd en gecopieerd. De grootheid van hun kunst ontvangt daardoor echter een nadruk temeer. En het tekent de zuiverheid van hun ge moed dat ten aanzien van deze beunhazerij nooit een klacht over hun lippen komt. J. L. De tubes worden in gril lig, doch artistiek arrange ment over de vellen papier gelegd, die de vloer bedekken Een interessante bijzonderheid is, dat de kunstenaars niet meer de conventionele metho de van het afschroeven der tube-dopjes volgen. Zij per sen in een afwisselend samen spel met elkander hun volts gewicht zodanig op de tubes, dat de verf uit de naden barst, wat een geheel apart effect geeft. Soms volgen zij ook de indi recte methode, die weer an dere navrante nuances geeft. Zij smeren dan elkander van duw- en lichtpartijen, tegen een schimmige achtergrond van grijze ijsbloemen. De foto verwierf een eer ste prijs onder de titel „Vin ger in grijs en zwart" en ont ketende een ware ovatie bij de jury, die al dagenlang met verveelde gezichten had zit ten staren op alsmaar wol kenpartijen boven wuivend koren. Van dat moment af was de tweeling niet meer te hou den. De twee keerden zich volledig af van opwindbare autootjes en blokkendozen en verkoos uitsluitend nog verf, klei en papier. Men gelooft zijn ogen niet, als men het aanziet: Zodra is het ontbijt van havermout en appel achter de kiezen, of het tweetal zet zich in het atelier naast elkander op de vloer en grijpt naar de verven of de boetseerklei.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 3