Makarios aanvaardt het Cyprus-plan van Spaak Hart van Holland niet langer door stormvloed bedreigd Dulles' missie naar Formosa mislukt? OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Uitgifte 1958 van rentespaarbrieven MORRIS 'ü>efore[/oc/6is(// HET WEER Op voorwaarde dat het eiland na een overgangstijd onafhankelijk wordt Ernstig meningsverschil gemeld over demilitarisatie der kusteilanden Waterkering bij Krimpen beschermt thans anderhalf miljoen mensen Hoog tijd voor nieuw beraad Door Gemeentenbank Dief van f 5000,- werd in IJmuiden achterhaald Weinig verandering Geen meningsverschillen Deens reddingsvliegtuig in zee gestort Man in Spaarne verdronken' Het woord is aan.... 73e JAARGANG No 89 WOENSDAG 2 2 OKTOBER 1958 3 U 3 e JAARGANG No 2>\Z Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 (0 lijnen) Directie, Redactie, Administratie, Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N. Soendaplein, TeL 57755 Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Haarlems Dagblad Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65, fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W, Peereboom en A. D. Huijsman De n.v. Bank voor Nederlandsche Ge meenten deelt mede. dat zij zal overgaan tot het verkrijgbaar stellen van rente spaarbrieven 1958 in stukken van 1000. 500.en 100.tegen de koers van 100 percent, tot een zodanig totaal bedrag als tot 28 november 1958 zal worden ge plaatst, met dien verstande dat de ver koop voor die datum zal eindigen op de dag waarop een totaal bedrag van 50 miljoen is geplaatst. De vennootschap be houdt zich voor dit bedrag te verhogen. De rente, ingaande 1 november 1958, is begrepen in het aflossingsbedrag. De rentespaarbrieven 1958 zijn aflosbaar op 1 juni 1974 tegen een koers van 200 per cent. Houders kunnen aflossing vorderen per 1 april 1964 tegen een koers van 125 percent en per 1 april 1968 tegen een koers van 150 percent. De bank heeft het recht alle dan nog uitstaande rentespaarbrieven 1958 vervroegd af te lossen per 1 maart 1969 tegen een koers van 160 percent. De verkoop vangt aan op 30 oktober 1958. Hp(: prospectus zal morgen verschijnen. Een 24-jarige Amsterdamse huisknecht heeft weinig plezier beleefd van de 5000 die hij in de afgelopen nacht uit een kast bij zijn werkgever had gestolen. Reeds vanmorgen werd de huisknecht, die nog in het bezit van een groot gedeelte van het gestolen geld was, in IJmuiden door de politie aangehouden. Hij is teruggebracht naar Amsterdam. De diefstal werd 's nachts om één uur ontdekt door de eigenaar van een café aan de Nieuwendijk te Amsterdam. De deur van een muurkast op de tweede verdieping was opengebroken. Twee geldkistjes, waar in zich totaal 5000 bevond, waren ver dwenen. Spoorloos was ook de 24-jarige inwonende huisknecht. Toen bleek, dat deze zijn paspoort en zijn monsterboekje, dat hij in een ander café had beleend, had opgehaald en daar zijn schuld had betaald, bestond over de dader van de diefstal weinig twijfel meer. STUTTGART (Reuter) Aartsbisschop Makarios heeft in een vraaggesprek met het Stuttgartse weekblad „Christ und Welt", gezegd dat hy bereid is het bemid delingsvoorstel van Spaak voor Cyprus te aanvaarden op voorwaarde dat de Britse regering plechtig op schrift verklaart dat Cyprus een volkomen onafhankelijk land zal worden, na een overgangsperiode van enkele jaren. Makarios zou hieraan toege voegd hebben dat hij de kwestie van de binnenlandse regelingen op Cyprus tijdens De stormvloedkering in de Hollandse IJsel bestaat uit twee betonnen hef- torens met daarin een mechanisme om met motoren en tegenwichten een schuif op en neer te bewegen. Deze schuif, 700 ton wegend, meet 81.2 bij 11.5 meter. Verder stroomopwaarts staan nog twee betonnen torens voor een reserve stuk. Hiernaast, aan de noordelijke zijde, bevindt zich een complex van tien sluisdeuren elk 13 bij 11 meter met een gewicht van 53 ton die, als de schuif dicht is, het scheepvaartver keer tot een breedte van 24 meter door laten. Over het sluizencomplex loopt een basculebrug van 400 ton, die aan sluit op een vaste brug, die 82 meter lang is én 560 ton weegt. De breedte van beide bruggen is 19 meter. De rij weg is zeven meter breed. Er zijn twee paden voor voetgangers- en rijwiel- verkeer. TAIPEH (AFP) Uit de omgeving van Tsjang Kai Tsjek wordt vernomen dat het eerste onderhoud tussen de president van de nationalistisch-Chinese republiek en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Dulles geen succes is geweest. Er zouden zich ernstige meningsverschil len hebben voorgedaan over het vraag stuk, op welke wijze de crisis in het ge bied van Formosa het best kan worden opgelost. President Tsang Kai Tsjek zou na de beraadslagingen van zijn ernstige ontstemming hebben doen blijken. Hij zou om hierop de nadruk te leggen, de natio nalistisch-Chinese dagbladen hebben op gedragen zijn foto niet tezamen met die van Dulles te publiceren. Tsjang en Dulles zouden elkander tijdens hun besprekingen zeer koel hebben bejegend. Een vooraanstaande nationalistisch-Chi nese functionaris verklaarde: „de Ameri kaanse minister gelooft, dat de Chinese communisten zullen instemmen met een blijvend bestand", waaraan hij toevoegde „President Tsjang Kai Tsjek heeft uiting gegeven aan zijn onvoldaanheid over het „vredesevangelie" van de heer Dulles". Van dezelfde zijde wordt vernomen, dat er geen derde bespreking tussen Tsjang Kai Tsjek en Dulles wordt verwacht. De president biedt zijn Amerikaanse gast woensdagavond een banket aan, dat door talrijke nationalistisch-Chinese en Amerikaanse gezagsdragers zal worden bijgewoond. Men meent te weten, dat de Amerikaan se minister gestaan zou hebben om demi- litarisatiemaatregelen ten aanzien van de kusteilanden Quemoy en Matsoe. Het is echter niet bekend hoe ver deze demilita risatie zich, volgens Amerikaans inzicht, zou moeten uitstrekken. Dulles zou Tsjang duidelijk hebben gemaakt, dat de door de Verenigde Staten voorgestane demilitari satie in elk geval, ondanks de protesten Advertentie BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 FERD. BOLSTR. 48 A' DAM TEL. 717162 DAMESPANTALONS IN KLEUREN Verwachting tot morgenavond: Overwegend zwaar bewolkt met hier en daar motregen en plaat selijk mist. Zwakke tot matige wind tussen west en noord. Wei. nig verandering in temperatuur. Volledige weerrapporten op pagina twee. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN PAGINA'S der Chinese nationalisten die volkomen van hun Amerikaanse bondgenoot afhan kelijk zijn moet worden uitgevoerd. Van geloofwaardige Amerikaanse zijde is bevestigd, dat zich maandagavond ern stige meningsverschillen tussen Tsjang en Dulles hebben voorgedaan. Er werd over een mislukken gesproken. Het wordt zelfs onzeker geacht, of de besprekingen, die vanmiddag zouden worden gevoerd, gehou den zullen worden. Het vertrek van Dulles van Formosa is op morgen bepaald. De Amerikaanse onderminister van Bui tenlandse Zaken Robertson, die speciaal belast is met aangelegenheden betreffen de het Verre Oosten, zal vanmiddag te Taipeh een persconferentie houden. De Amerikaanse ambassadeur te Tai peh Drumright, heeft, naar aanleiding van de hervatting van de beschieting van Que moy en Matsoe door het communistisch- Chinese kustgeschut, verklaard dat de Amerikaanse vloot, zo nodig, weer natio nalistisch-Chinese schepen zal begeleiden die voorraden naar de kusteilanden ver voeren. Een Amerikaanse militaire woord voerder heeft hieromtrent nog gezegd dat de kusteilanden thans voor verscheidene maanden voorraden hebben, zodat een hervatting der konvooiiering nog niet daad werkelijk aan de orde is. Volgens het na tionalistisch-Chinese ministerie van De fensie hebben de Chinese communisten op de kust voor de Quemoy-eilanden lan dingsoefeningen gehouden. Boven de straat van Formosa is dinsdag een lucht gevecht geleverd. Geen van beide partijen leed verliezen, aldus een nationaïistisch- Chinees communiqué. Een voltreffer van een granaat op een schuilkelder had de dood van negen burgers op Quemoy ten gevolge. TAIPEH (Reuter) Onderminister Ro bertson heeft op zijn persconferentie ver klaard: „Er is, bij de besprekingen tussen president Tsjang Kai Tsjek en minister Dulles, algehele overeenstemming bereikt. De geruchten omtrent meningsverschillen zijn uit de lucht gegrepen. De beraad slagingen zy'n in volstrekt vriendschappe lijke geest gevoerd". Robertson vervolgde: „Er zijn bij de be sprekingen zeer duidelijke vorderingen gemaakt. Opheldering is verkregen bij de bespreking van zaken, die én in Formosa, én in de Verenigde Staten aanleiding tot verwarring hadden gegeven. Eén hiervan was het vraagstuk van de versterking der nationalistische troepen op de kusteilan den. Men heeft gezegd, dat deze eenheden werden versterkt met het oog op een voorgenomen aanval op het Chinese vaste land. Doch een ieder, die meer begrip van militaire zaken heeft dan een zwakzin nige, moet begrijpen, dat de kusteilanden, die onder vuur liggen, niet als basis voor een dergelijke aanval kunnen worden gebruikt. De aldaar gelegerde garnizoenen zijn er voor verdedigings- en niet voor aanvalsdoeleinden gestationeerd", aldus de Amerikaanse onderminister. Vanmiddag heeft de minister van Verkeer en Waterstaat ad interim, ir. H. B. J. Witte, door het drukken op een knop de stormvloedkering in de Hollandse IJsel bij Krimpen aan de IJsel symbolisch in gebruik gesteld. Door het drukken op een andere knop liet hij de basculebrug over de naastliggende schutsluis neer. Twee belangrijke gebeurtenissen waren daardoor een feit geworden: de Zuidhollandse laagvlakte, woonplaats van enkele miljoenen mensen, zal belangrijk beter beveiligd zijn tegen storm vloeden dan eeuwenlang het geval was. De Krimpenerwaard beeft door de brug een korte en snelle verbinding gekregen met Rotterdam en is daardoor uit baar isolement verlost. Het bouwen van een stormvloedkering bij Krimpen, het eerste belangrijke en grote werk in het kader van het Delta plan, kwam reeds in de gedachten van de waterstaatsmensen toen Nederland in 1916 door een stormvloed werd geteisterd, die weliswaar niet die catastrofale omvang had van de ramp van 1953, maar die toch sterk de aandacht vestigde op de bedrei ging van het hart van Holland door de zee. De overstromingen in Noordholland hebben toen de stoot gegeven voor het uitvoeren van de Zuiderzeewerken, waar door de zee in het noorden van ons land de voet werd dwarsgezet. In Zuid-Holland bleef het gévaar echter bestaan. Bij storm vloed kon het zeewater via de Waterweg en de Hollandse IJsel tot bij Gouda ko men. daardoor de Zuidhollandse laag vlakte, het lage polderland tussen de lijn, die men van Rotterdam via Delft, Den Haag, Leiden en Woerden naar Gouda kan trekken, bedreigend. De Schiedamse dijk aan de noordelijke oever van de Hollandse IJsel was de Achilleshiel van Zuid-Holland. Deze rivierdijk, over het algemeen opgetrokken tot 3,80 meter bo- ben N.A.P., is een allesbehalve sterke waterkering. De dijk ligt op een slechte ondergrond van veen. De eeuwen door heeft deze dijk aan een regelmatige ver zakking blootgestaan. Een radikale ver sterking en verhoging zou de kwade kans van een wegdrukken van de slappe onder grond en een fatale verschuiving belang rijk hebben verhoogd. Hoe kwetsbaar deze Achilleshiel van de Zuidhollandse laagvlakte was, bleek wel in de stormnacht van 31 januari 1953, toen het water op sommige plaatsen over de IJseldijk kwam. Met grote moeite kon een doorbraak voorkomen worden. Had het water het in die stormnacht gewon nen, dan zou het overgrote deel van de Zuidhollandse polders zijn overstroomd. Het was 1574 dat deze IJseldijk werd doorgestoken om het ontzet van Leiden te bewerkstelligen door het overgrote deel van Zuid-Holland onder water te zetten Oud plan verwezenlijkt Vóór de tweede wereldoorlog waren er reeds plannen om de Hollandsche IJsel bij stormvloed te kunnen afsluiten en zo doende de IJseldijk van een te grote druk te ontlasten. Het is toen bij plannen ge bleven. Maar in afwachting van een even tuele uitvoering werd nagelaten de IJsel dijk tot een sterke waterkering te maken De stormramp van 1953 heeft de bouw van de stormvloedkering in de Hollandse IJsel verhaast. Tegelijkertijd werd hel nooit uitgevoerde plan van een brugver- binding, die de Krimpenerwaard uit zijn isolement zou verlossen, gerealiseerd. Reeds in november 1953, toen in Zee land de Rijkswaterstaat nog de handen vol had met het dijkherstel en de droog legging van de overstroomde gebieden, kon met de bouw van de stormvloedkering worden begonnen, nadat een oplossing was gevonden voor' talrijke problemen die het zo min mogelijk belemmeren van de scheepvaart op de IJsel, de watervoor ziening van vele waterschappen in Zuid- Holland en Utrecht en een uitweg voor de scheepsbouwindustrieën aan de oevers betroffen. Vandaar de keus van een 80 meter brede schuif, opgehangen in torens en een 24 meter brede schutsluis terzijde om bij gesloten stand van de kering de scheepvaart onbelemmerd voortgang te doen vinden. Kosten: veertig miljoen Vijf jaar is aan dit belangrijke bouw werk gearbeid. Nog is het niet geheel ge reed, omdat de tweede schuif, die als reserve achter de eerste zal komen, nog moet worden gebouwd. De heftorens van de reserveschuif zijn reeds voor het over grote deel afgebouwd. Zonder deze re serveschuif zijn Zuid-Holland en de Krim penerwaard echter reeds beveiligd op een wijze, die men met de bouw van de stormvloedkering beoogde. Het gehele werk zal rond veertig miljoen kosten. Voordat minister Witte de waterkering symbolisch in werking stelde en de brug naar de Krimpenerwaard officieel opende, hield hij een rede, waarin hij eraan her innerde, hoe moeilijk het was geweest een oplossing te vinden voor de problemen, waarvoor de waterstaatkundige ingenieurs werden gesteld. Het stemt tot grote vol doening, dat men erin geslaagd is, on danks de moeilijke probleemstelling en zonder terug te kunnen grijpen op over eenkomstige constructies in binnen- en buitenland de beweegbare kering te ma ken, die thans de Zuidhollandse laagvlak te tegen overstroming beschermt. de overgangsperiode als een zaak van on dergeschikt belang beschouwt. De voorstellen van Spaak, die hij zoals bekend in zijn functie van secretaris-gene raal van de NAVO heeft gedaan, houden o.m. in dat er in plaats van afzonderlijke Turkse en Griekse vertegenwoordigende organen voor het binnenlands bestuur op Cyprus, een gemeenschappelijk vertegen woordigend lichaam moet komen en dat de Griekse, noch de Turkse regering officiële vertegenwoordigers bij de gouverneur van Cyprus moeten hebben. Deze vertegen woordigers moeten volgens het plan van Spaak gekozen worden door de Griekse en Turkse gemeenschap op Cyprus. Makarios zou voorts nog gezegd hebben, dat de concessie die hij hiermee heeft ge daan, de laatst mogelijke is. Nog verder gaan betekent ofwel dat Cyprus altijd on der Brits bestuur zal blijven of dat het eiland altijd verdeeld zal blijven, aldus Makarios volgens „Christ und Welt". Makarios zou ook gezegd hebben dat hij bt-reid is voor enkele jaren een koloniale status voor zijn volk te aanvaarden, „zo iets dan als waaraan de negers in Ghana zich al lange tijd geleden ontworsteld heb ben". Ik blijf bereid over Britse of NAVO- bases op Cyprus te onderhandelen, als mijn volk eenmaal onafhankelijk is geworden, aldus Makarios. PARIJS (UPI) De Griekse minister van Buitenlandse Zaken, Evangelos Ave- roff, heeft te Parijs een samenkomst gehad met de Griekse ambassadeurs in Londen en Parijs en de Griekse permanente ver tegenwoordiger bij de NAVO voor een be spreking van de laatste stappen naar een nieuwe ronde-tafelconferentie over Cy prus. Spaaks plan voorziet in een confe rentie tussen Groot-Brittannië, Grieken land en Turkije tezamen met vertegen woordigers van Italië, Frankrijk en de Ver enigde Staten, die als „bemiddelaars" zou den optreden. Naar verluidt staan Groot- Brittannië en Turkije terughoudend tegen over het plan en zou Griekenland ermee instemmen. NICOSIA (UPI) Een Britse soldaat is dinsdag gedood en een ernstig gewond door een mijn, die Cyprische nationalisten tot ontploffing brachten in de buurt van een Britse legerwagen. De droeve restanten van wat eens Vrolijk België" heette op de wereld- tenloonstellnig in Brussel. De grote opruiming is begonnen. Het kraampje, waar bergen slakkenhuizen getuigen van de vergankelijkheid van het ple zier dat fijnproevers uit deze lekkernij hebben gepuurd, staat eenzaam op het verlaten veld. Achter de gevel op de achtergrond, ziet. men het Atomium KOPENHAGEN, (UPI) Een twee- motorige „Pembroke" van de Deense lucht- reddingsdienst is dinsdag ter hoogte van het. eiland Fanoe voor de westkust van Jutland in zee gestort. Van de vier inzit tenden heeft men geen spoor gevonden. In de afgelopen nacht om kwart over twaalf is een zestigjarige voddenkoopman te Haarlem in het Spaarne gevallen en verdronken. De koopman, die uit de Wijdesteeg kwam, liep de Gravenstenenbrug op, strui kelde en schoot onder de brugleuning door het water in. Een agent van politie, de heer C. J. Naberhuis, sprong de drenkeling na en slaagde erin hem op het droge te brengen. De koopman werd in zorgwek kende toestand naar het Grote Gasthuis overgebracht waar hij om één uur is over leden. De Zakenwereld: Een plichtsgetrouwe, bekwame boek houder is de pijler van ieder zaken- succes, zowel als de peiler van iedere zakelijke mogelijkheid. De kwestie Nieuw-Guinea laat het Neder landse volk niet met rust. Het is twijfel achtig of het alleen de wandaden van de Indonesische regering ten aanzien van Nederlandse staatsburgers en hun eigen dommen zijn, die ons telkens weer aan het bestaan van die kwestie herinneren; want dat wangedrag zou, onder andere omstan digheden, eerder geschikt moet zijn om ons de overtuiging te geven dat Nederland er toch maar heel verstandig aan heeft gedaan, althans de Papoea's niet aan de willekeur van de regering in Djakarta over te leveren. Maar die overtuiging leeft slechts bij een vrij kleine kring van Neder landers. Hoe heel anders grote groepen landgeno ten over dit probleem denken, is in de loop van dit jaar duidelijk gebleken uit de ver schijning van een drietal brochures. Eerst kwam het boekje van prof. mr. B. V. A. Röling, „Nieuw Guinea als wereldpro bleem", daarop volgde het rapport van de Dr. Wiardi Beekman Stichting, „Het vraag stuk Nieuw Guinea", en deze maand is hier nu ook nog bijgekomen een brochure van L. Hanekroot: „Nieuw Guinea tijd voor een hernieuwd politiek onderzoek". Prof. Röling, hoogleraar in het volkenrecht, die vele malen deel heeft uitgemaakt van de Nederlandse regeringsdelegaties naar de Algemene Vergaderingen der Verenigde Naties, is wel bijzonder gekwalificeerd om de kwestie van de juridische, speciaal van de volkenrechtelijke kant te bezien. De commissie, die het rapport van de Dr. Wiardi Beekman Stichting heeft opgesteld, omvatte een aantal vooraanstaande per soonlijkheden uit de Partij van de Arbeid. En wat het nu verschenen boekje van L. Hanekroot betreft, deze auteur is een bekend Katholiek journalist, lid van de redactie en voormalig parlementair redac teur van „De Tijd", die ook met industriële kringen in nauw contact staat; wij menen op goede gronden te mogen aannemen, dat hij tot het schrijven van zijn brochure over Nieuw 'Guinea is aangespoord door de Ondernemersraad voor Indonesië en dat die raad de inhoud ervan volkomen billijkt. Daardoor komt dit nieuwste betoog dus weer uit een volstrekt ander milieu dan de twee vorige en zeker niet uit een minder belangrijk. Zoals bet ook weer uit een heel andere richting komt dan de „Oproep tot bezinning inzake Nieuw Guinea", die de Generale Synode van de Nederlands Her vormde Kerk reeds in juni 1956 publiceerde en waarin de Nederlandse verantwoorde lijkheden en verplichtingen in verband met dat gebied zo scherp werden belicht. Maar het geluid, dat Hanekroot laat horen, verschilt desondanks niet zo heel veel van dat zijner voorgangers. Evenmin als zij dringt hij er op aan, dat de soeve reiniteit over Westelijk Nieuw Guinea op onverantwoordelijke wijze en volkomen los van de algemene verhouding tussen Neder land en Indonesië aan de huidige Indone sische regering wordt overgedragen Maar evenals zij stelt hij als uitgangspunt, dat de Nederlandse politiek ten aanzien van Nieuw Guinea in en na 1949 verkeerd is geweest en dat wij in plaats van ons blind te staren op de fouten van de rege ring in Djakarta de fouten van die Nederlandse politiek moeten analyseren en erkennen, ten einde tot het concipiëren van een betere politiek te komen. De strekking van zijn betoog vat Hane kroot kort en bondig, zij het wat al te sim plistisch, samen in de woorden: „Nederland moet met goed fatsoen van Nieuw Guinea af", en wel omdat hij ervan overtuigd is dat noch Nederland, noch op den duur de bevolking van Nieuw Guinea zelf gebaat is met een bestendiging van de tegenwoordige situatie. Dit is ook betoogd door de com missie van de Dr. Wiardi Beekman Stich ting, die verklaarde: „In het belang van Nederland en Nieuw Guinea beide zal de politiek van de regering gericht moeten zijn op liquidatie van het vraagstuk Nieuw Guinea als Nederlands probleerp." Terwijl prof. Röling schreef: „Waar het om gaat is, dat de Nederlandse regering wordt ge machtigd, en bereid is, tot een vreedzame en definitieve oplossing van het conflict te komen, waarbij overdracht van Neder landse of erkenning van Indonesische soe vereiniteit niet is uitgesloten". En even duidelijk waren de woorden van de Zen dingsraad der Generale Synode: „Neder land zal bereid moeten zijn, zijn aanspra ken om alleen op eigen gezag Nieuw Guinea te besturen, te laten vallen en toe te stem men in een regeling van dit bestuur in een zodanige overeenstemming met de volke rengemeenschap, dat zowel de beste be hartiging der bevolkingsbelangen als de (Vervolg op pag. 3, eerste kolom)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 1