PARAMOUNT
ÉÉN GULDEN
Ontgoochelde Algerijnen
hebben ons land verlaten
BREIMACHINES
Groen Co
Het is nog niet bekend of Pasternak
de Nobelprijs mag aanvaarden
NU KUNT U VOOR
nu in Nederland
URBACH
de wereldberoemde
Spreekverbod niet met Nederlandse
tradities in overeenstemming
Ongelukkig besluit
Jan van Krimpen ter
aarde besteld
<=:Prcicitótozl
®if öf bprïfbpn Hjh
KLEINE RUITJES
Atomium zaterdag voor
30 franken toegankelijk
Tempo der kernproeven in
de Verenigde Staten
opgevoerd
Qp de
Centrale Verwarming
Pow-R-Matic Oliebranders
200 jaar
geleden
Politie-inspecteur en
paragnost gaan samen
experiment uitvoeren
De twee Algerijnen zijn
nog niet teruggekeerd
V J D AG 2 4 OKTOBER 19 5 8
AMERICAN
American
HETZELFDE GELD
PARAMOUNT ROKEN!
O-
aeJf\t
De twee F.L.N.-officieren, wier aangekondigde lezingenreeks voor de demo-
eratisch-socialistische studentenvereniging Politeia door de justitie verboden is,
zijn gisteravond onverrichterzake naar Duitsland teruggekeerd. Nadat gister
middag in het café te Delft, waar zij zouden lunchen, een aantal politiemannen
in burger aanwezig was, wat hen deed besluiten hun toevlucht te zoeken op een
studentenkamer, werd hun de belangstelling van de justitie gisteravond te groot.
Het lag namelijk in de bedoeling, dat zij een vergadering die gisteravond in
De Kroon te Amsterdam belegd was, zouden bijwonen zonder echter het woord
te voeren. De vreemdelingenpolitie had echter om het genoemde restaurant een
zwaar bewakingscordon gelegd, teneinde de twee Algerijnen het binnengaan te
beletten. Men telde tenminste acht rechercheurs in „onopvallende regenjassen".
Een Egyptische student die aan de Amsterdamse gemeente-universiteit studeert
en geen enkele connectie met Algerije of Politeia heeft, zag er naar het oordeel
van de politie kennelijk te Arabisch uit. De toegang tot de zaal werd hem dan
ook ontzegd. Voor de Algerijnen was dit teveel. Zij waren namelijk bevreesd,
door de Nederlandse justitie aan Frankkrijk uitgeleverd te worden, wat hen in
ernstig levensgevaar zou brengen, naar zij verklaarden, „gezien de toestanden
in de Franse interneringskampen." Toen zij om half negen van het Amsterdamse
Centraal Station vertrokken, uitgeleide gedaan door een groot aantal journalisten,
spraken zij er hun spijt over uit, dat zij in Nederland niet, zoals in Duitsland,
Scandinavië, Engeland en de V. S., in staat gesteld zijn, hun standpunt naar
voren te brengen. „Dit is in strijd met de Nederlandse tiaditie voor democratie
en hulp aan verdrukten", zei een hunner bij zijn vertrek.
Advertentie
Toonaangevend in damesstoffen
voor kindermantels
zuiver wol. div. kleuren, 140 cm br.
13.90 p m.
Gen. Cronjéstraat 39 - Telefoon 56880
De Brusselse ingenieur Waterkeyn, de
ontwerper van het Atomium, heeft ver
klaard dat het atomium zaterdag weer
voor het publiek opengaat. De entreeprij
zen worden aanzienlijk verminderd: der
tig frank voor een volledig bezoek. Kinde
ren onder de vijftien jaar, militairen en
oorlogsinvaliden betalen vijftien frank
1.20). Het restaurant wordt eveneens
goedkoper. Twee menu's, van 7,60 gulden
en 11 gulden, worden gereserveerd. Gedu
rende de zes maanden van de wereldten
toonstelling, aldus Waterkeyn, hebben wij
1.800.000 bezoekers gehad. De lift maakte
225.000 reizen, wat gelijk staat met een af
stand van 22.000 kilometer. De lift werkte
zonder hapering met een snelheid van vijf
meter per seconde. Langs de toltrappen
hebben 150.000 scholieren gratis de bollen
bezocht, waarin technische tentoonstellin
gen waren georganiseerd. Het dure restau
rant in de bovenste bol reserveerde ne
gentigduizend maaltijden.
Het valt niet moeilijk te raden, wat dr.
Drees als minister van Justitie ad interim
bewogen zal hebben, de beide Algerijnse
„rebellenofficieren" als gasten van de stu
dentenvereniging „Politeia" een spreek
verbod op te leggen. Vermoedelijk heeft
de premier een vriendelijk, informeel ver
zoek van of namens de Franse ambassade
gekregen, waarin iets dergelijks gesugge
reerd werd met het oog op de bestaande
Frans-Nederlandse vriendschapsbanden.
Het is evenmin gewaagd, te veronderstel
len, dat dr. Drees dit besluit niet bepaald
van harte genomen zal hebben. De stu
denten-leden van Politeia immers zijn in
politiek opzicht min of meer zijn geestver
wanten, die hij wist, door een impopulaire
beslissing als dit spreekverbod tegen zich
in het harnas te jagen, waardoor deze
jongelui wellicht (als potentiële kiezers)
nog meer in de richting van de extreme
linkervleugel in het socialistische kamp
gedreven zouden worden. Nu het bestuur
van Politeia naar men elders in deze edi
tie kan lezen, de regering voor de voeten
werpt, dat zij met dit verbod in feite de
Franse „koloniale en ondemocratische po
litiek" in Algerije ondersteunt, rijst de
vraag, of het niet veel verstandiger ge
weest zou zijn de beide heren maar rus
tig hun spreekbeurten te laten vervullen,
temeer omdat hun lezingen toch slechts
voor een beperkt studentengehoor bedoeld
waren. Nu echter heeft hun bezoek door
het ongelukkige verbod juist de grote pu
bliciteit gekregen, die men vermijden wil
de. Dr. Drees heeft zijn beslissing, die
men moeilijk andex-s dan als on-democra-
tisch kan kwalificei-en, bovendien wel op
een heel slecht ogenblik genomen: name
lijk juist op de dag, waai-op de Franse
premier De Gaulle zelf de Algerijnse re
bellen op zeer tegemoetkomende wijze de
hand heeft toegestoken.
Op de algemene begraafplaats in Heem
stede is donderdagmiddag onder zeer gro
te belangstelling het stoffelijk overschot
van de maandag onverwacht overleden
letterontwerper en typografische advi
seur van de Grafische Inrichting Joh.
Enschedé en Zonen n.v. in Haarlem, de
heer Jan van Krimpen, ter aarde besteld.
In de aula speelde de organist Egbert
Vos het Recordare uit het Requiem van
Mozart. Onder de velen, die vervolgens
de met bloemstukken bedekte baar naai
de laatste rustplaats begeleidden, wai-en
talrijke vooraanstaande persoonlijkhe
den uit grafische-, literaire en uitgevers
kringen, zoals de directeur van de Staats
drukkerij dr. P. Knuttel, de heer Chr.
N. E. de Moor voor de centrale directie
van PTT, de heer A. Verkerk voor de di
rectie van de Nederlandse Monotype-ves
tiging, terwijl ook een directielid van de
Monotype Corporation aanwezig was;
verder prof. dr. G. W. Ovink van de Let
tergieterij Amsterdam, de heer E. Lefe-
bvre voor de Koninklijke Nederlandsche
Uitgeversbond, de heren L. Voet en H.
Vervliet voor het Instituut Plantin in Ant
werpen, de heer A. D. Huijsman en voorts
vertegenwoordigers van de Double Crown
Club, de Society of Industrial Artists, het
gezelschap Nonpareil, de uitgeverij Proost
en Brandt, de literator mr. J. C. Bloem en
vele anderen.
Voor de Grafische Inrichting Joh. En
schedé en Zonen was aanwezig de presi
dent-directeur, de heer B. F. Enschedé. Ook
de lettergietei-ij en het ovexdge personeel
hadden een afvaardiging gezonden.
Aan het graf spi-ak een zwager van de
overledene, de heer W. ten Houte de Lan
ge, een afscheidswoord en dankte tevens
voor de blijken van medeleven.
Advertentie
K N I T T A X
KUIPERS - KL. HOUTSTRAAT 112
Tel. 11142 - Haarlem
LAS VEGAS (UPI) De eerst op tien
en later op veertien proefnemingen vast
gestelde reeks van Amerikaanse kern-
pi-oeven in Nevada zal waai'schijnlijk tot
achttien explosies, worden uitgebreid. Uit
het feit dat de dertiende Amerikaanse
proef de laatste van de sei-ie explo
sies van gisteren kort volgde op de be
kendmaking dat Rusland de twaalfde
proef sedert de hervatting der Russische
kernproeven had genomen, wordt afge
leid dat de uitbreid.ng verband houdt met
de Russische proeven.
De achttiende kei-nexplosie moet nog
voor 31 oktober vallen op die dag begin
nen te- Genève de besprekingen over de
stopzetting van proefnemingen met kern-
wapens.
Kan het nou echt niet?
Hebt u, waarde lezer, ook van die uto
pische verlangens die wel nooit tot werke
lijkheid zullen worden?
Bussen met echte conducteurs voor de
kaartjes.
Auto's die van binnen even groot zijn
als van buiten.
Bromfietsen die niet brommen.
Wachthuisjes met muurtjes en een dak,
die je voor verkoudheid behoeden in plaats
van ze je te bezorgen.
Rondvaartboten zonder geinige explica
teurs-
Hoorspelen waarin nu eens niemand,
maar dan ook niemand plat spreekt.
Ach, gaat u maar door, de lijst is einde
loos. Maar voor mij is één van die ver
langens op het onverwachtst in vervulling
gegaan. Het duurde niet langer dan tien
minuten, imar toen wist ik ook terdege
wat we tegenwoordig missen.
Dat vervulde verlangen was niet meer
of minder dan dat ik in staatsiekledij te
recht kwam in 'n heel ouderwetse auto, die
me naar mijn plaats van bestemming zou
voeren. Die auto was nog geen antiquiteit,
maar wel stamde hij uit een periode waar
in men rekening hield met wat een mens
toekomt. Hij had een treeplank, dus hoefde
je niet naar de stoep te tasten en in een
plas terecht te komen. Hij was zo hoog dat
je er licht gebukt rechtop in kon staan,
en je kon je draperieën op je gemak uit
waaieren op een brede leren bank, die nog
nooit van hernia's gehoord had omdat hij
je dwong rechtop te zitten en niet op je
ruggegraat te gaan liggen. Mijn (lange)
benen kon ik vrijelijk uitstrekken en geen
rugleuning van de voorbank dwong me tot
een krampachtig optrekken van de knieën.
En zo ongekreukt als ik uit die auto te
voorschijn trad, ben ik nog nooit uit een
vervoermiddel gestapt.
Daarna leek iedere moderne slee me een
uiterst ongemakkelijk ding, waarin je je
kreukelend en schuivend naar je plaats
begaf, waar je met de beste wil van de
wereld niet elegant uit kon stapje als je
het ongeluk had achterin te zitten. Waarin
je kramp in je benen kreeg. Waarin je je
nek moest verdraaien om naar buiten te
kunnen kijken, je ruggegraat om te kunn i
zitten en je voeten om die onder de voor
bank te werken
En sindsdien denk ik: Zijn we nu mal
of zijn we niet mal? We maken auto's met
zulke enorme voor- en achtereinden dat je
er gerust een bed op kunt opmaken, maar
dat. mag natuurlijk niet van de politie en
dus vouw je je tot een soort puzzel op in
het inwendige. Het moet toch anders kun
nen?
Maar misschien moet een mens wat ver-
langentjes blijven bezitten
Sporry
Advertentie
BLOEMENDAAL
TELEFOON 54855
De enige reactie, die tot dusverre uit
Rusland gekomen is op de toekenning van
de Nobelprijs voor letterkunde aan Boris
Pasternak, bestaat uit de mededeling dat
de Russische schrijversfederatie vandaag
bijeenkomt om te beslissen of de auteur
op 10 december naar Zweden mag gaan
om de onderscheiding in ontvangst te
nemen. Volgens het persbureau UPI heeft
de Sovjetrussische minister voor culturele
aangelegenheden in een interview met het
Zweedse communistische blad „Ny Dag"
er bovendien zijn verbazing over uitge
drukt dat Pasternak, die hij een ware
dichter en een eminente vertaler noemde,
de prijs heeft gekregen tientallen jaren
nadat z" n beste gedichten uitgegeven wer
den. Over zijn betekenis als romanschrijver
zei de minister: Ik deel volkomen de me
ning over Doctor Sjivago, zoals die is weer
gegeven door auteurs als Leonide Leonidov
en Konstantin Fedin in een critiserende
brief aan Pasternak".
Het Westduitse persbureau DPA bericht,
dat zijn con-espondent te Moskou een ge
sprek heeft gehad met Pastei-nak, maar
dat de censuur het verslag van de reacties
niet heeft laten passeren. Engelse pers
bureaus delen mede, dat volgens telefo
nische opgave verzonden telegi-ammen uit
Rusland nog steeds niet zijn ontvangen.
Zweedse journalisten, die telefonisch con
tact met de bekroonde hebben gezocht
kregen te horen van de centrale, dat het
te laat op de avond was om hem te waar
schuwen en dat hijzelf niet op het net. is
aangesloten.
De Zweedse schrijver Ai'thur Lundquist.
winnaar van een Leninprijs, noemde de
toekenning van de Nobelprijs aan Paster
nak „beledigend" op grond van het feit,
dat „Doctor Sjivago"- in de Sovjet-Unie
verboden is. Hij voegde hieraan toe:
„Bovendien is het geen bijster goed boek".
Deze mening wordt niet gedeeld door vooi"-
gaande Nobelprijswinnaars: Francois Mau-
riac acht „Doctor Siivago" de wellicht be
langrijkste roman sinds de oorlog en zeide
voorts te geloven dat politieke overwe
gingen geen rol bii de toekenning hebhen
gespeeld. Albert Camus gaf als zijn mening
te kennen „dat wij op een tijdgenoot als
Pasternak trots moeten zijn". De in Enge
land wonende Spaanse wijsgeer Salvador
de Madariaga, hoogleraar te Oxford, be
toonde zie' enthousiast over de bekroning
en zei dat „de Sovjetregering zich belache
lijk maakt door een boek als Doctor Sji
vago te verbieden". Alberto Moravia, een
der kandidaten, verklaarde dat men geen
betere keuze had kunnen doen.
„Zuiver litterair"
De Zweedse Academie heeft twintig mi
nuten over de toekenning van de prijs ver
gaderd. In de motivering wordt geen enkel
werk van Pasternak met name genoemd.
De secretaris-generaal Anders Oesterling
vermeldde „Doctor Sjivago" echter uit
drukkelijk in een toespraak tot de ver
zamelde journalisten, die op het nieuws
van de onderscheiding wachtten. Hij stelde
het boek op één lijn met „Oorlog en vrede"
van Tolstoj.
Oesterling deelde verder mede, dat de
Academie zich heeft beziggehouden met de
vraag wat er moet gebeuren, indien Pas
ternak zou weigerer of verhinderd wordt
de prijs te aanvaarden. Men wenst echter
dienaangaande geen standpunt in te ne
men, omdat „het hier een zuiver litteraire
bekroning geldt, waarbij geen politieke
overwegingen in het geding zijn gebracht".
De Academie heeft Pasternak telegrafisch
van dc bekroning in kennis gesteld. Boven
dien hv.eft de Zweedse ambassade in Mos
kou opdracht gekregen hem in te lichten.
Via de Russische radio en in de kranten
is er nog geen mededeling van gedaan.
Mocht het Pasternak verboden worden
zijn prijs in ontvangst te nemen, dan zou
dit van invloed kunnen zijn op het in de
toekomst toekennen van prijzen aan an
dere Sovjet-ondei-danen. Drie Russen
worden genoemd als kandidaten voor de
Nobelprijzen voor natuurkunde, waarvan
de toekenning dinsdag geschiedt. De laat
ste keer, dat een auteur verhinderd werd
de Nobelprijs in ontvangst te nemen, was
in 1935, toen Hitier de Duitse journalist
Carl von Ossietzky verbood naar Stock
holm te gaan.
Optimisme
Kort geleden is in een Zweeds litterair
tijdschrift een interview met Pasternak
opgenomen, waarin hij zijn misnoegen
over het verbod van „Doctor Sjivago" uit
sprak Als motief voor het verbod werd
opgegeven, dat het zijn reputatie als dich
ter zou schaden Pasternak verklaarde
tegenover zijn ondervrager, het hoofd van
het Russische instituut te Stockholm, onder
meer: „Ik wil geen slaaf worden van mijn
reputatie. Maar natuurlijk heeft men te
doen met een uitvlucht. Vele van mijn
collega-schrijvers waren na het lezen v:.n
mijn roman teleurgesteld of verontwaar
digd". Niettemin toonde Pasternak zich
optimistisch ten aanzien van de toekomst:
..Ik geloof, dat het einde van de ooi-log
Rusland ertoe gebracht heeft de balans op
te maken. Er was iets nieuws bezig aan
het groeien, een nieuwe kijk op het leven,
een nieuw besef van de waardigheid van
de mens en zijn macht".
Uit de Opregte Dingsdagse Haerlemsche
Courant van 23 October 1758
HAGE IN OOST-VRIESLAND. Alhier is
overleden en begraven
eene Harmen Braas, bij be-
roep een Huysman. in den
ouderdom van 107 Jaaren:
hij is 36 uuren voor zijn
overlyden noch eene half
uur ver gegaan, om zijn
testament te laten beschrij
ven en heeft tot zyn eynde toe noch zonder
Bril kunnen lezen, zeer scherp hooren en
40 jaai-en zonder tanden eeten. Hierbij
staat noch aan te merken, dat op gelyken
tyd hier noch een Man van 99 Jaaren is
begraven, en dus beyde die Lyken 206
Jaaren zamen uytgemaakt hebben.
Advertentie
Het optreden van de Arnhemse politie-
inspecteur J. W. Gosker voor de K.R.O.-
televisie (zoals men zich herinneren zal,
nam de inspecteur de praktijken van niet-
bonafide paragnosten op de korrel), heeft
tot gevolg gehad, dat de Utrechtse para
gnost Gerard Croiset een demonstratie zal
geven van het werk van wei-bonafide
paragnosten. Dit is een rechtstreeks gevolg
van de uitzending, waarin de heer Gosker
en de Apeldoornse goochelaar Jelle Urk de
tv-kijkers bij de neus nemen door zich als
..echte" pai-agnosten voor te doen. De heer
Croiset zocht na deze uitzending contact
met inspecteur Gosker om hem te zeggen,
dat er heus „meer tussen hemel en aarde
is", dan wij vermoeden. Dit had inspecteur
Gosker nimmer ontkend, omdat het er hem
slechts om te doen was, de 95 percent be
driegers onder de paragnosten aan de kaak
te stellen. Croiset zal nu als vertegenwoor
diger van de 5 percent bona-fide tele
paten, op een nader te bepalen tijdstip in
Arnhem 'n demonstratie, die in 'n sfeer van
absolute objectiviteit zal plaats hebben.
De heer Gosker heeft namelijk bedongen,
dat hij het publiek zal mogen uitzoeken
De komende demonstratie moet beschouwd
worden als een eerlijke poging om een
belangrijk onderwerp na te vorsen. De
heer Croiset erkent trouwens ook dat er
veel kaf onder het koren der paragnosten
is, terwijl inspecteur Gosker gaarne toe
geeft dat er ook koi-en onder het kaf
schuilt. Het wannen is nu maar de kunst.
Advertentie
Neveda, Rokin 118, Amsterdam
Advertentie
Woorden van gelijke strekking stonden
in het telegram, dat daarna door de ver
gadering in De Kroon aan de minister van
Justitie ad interim, dr. W. Drees verstuurd
werd. Op de vergadering zelf werd een
bandopname afgedraaid, die 's middags ge
maakt was van d^ lezing van een der
Algerijnen. Deze behelsde slechts een
historisch overzicht van de politieke ont
wikkeling in Algerije, waarnaar de in de
zaal aanwezige politiemannen in burger
met kennelijke belangstelling luisterden.
De voorzitter van Politeia. de heer H. de
Lange uit Rotterdam, heeft gisteren in
Delft namens het hoofdbestuur van deze
studentenvereniging het besluit van dr.
Drees in zeer gespierde taal gehekeld. Hij
verklaarde, dat Politeia, van oordeel zijnde
dat het Franse standpunt inzake Algerije
in ons land al voldoende publiciteit ge
had heeft, thans meende ook de visie van
het Algerijnse Bevrijdingsfront F.L.N. on
der de aandacht van haar leden te moeten
brengen. „Het uitnodigen van twee ver
tegenwoordigers van de F.L.N. wordt ech
ter door de Nederlandse regering gezien als
een daad. die zij wegens haar betrekkingen
met Fiankrijk niet kan toelaten," aldus de
heer De Lange. „Politeia respecteert die
band, maar is toch van mening, dat het
democratische recht van vrije menings
uiting en -vorming daarboven gesteld moet
worden. Voor zover de uitoefening van dit
recht in Frankrijk slechts in mindere mate
mogelijk is, is dat naar de mening van
Politeia te wijten aan de anti-democrati
sche politiek van Frankrijk ten opzichte
van Algerije, waarvan Frankrijk nu de
wi-ange vruchten plukt."
„Politeia," aldus besloot de heer De
Lange, keurt deze anti-democratische
en koloniale Nederlandse politiek ten
sterkste af en verwijt de Nederlandse
regering, dat zij impliciet, door ook in
ons land de vrije meningsuiting ten
aanzien van dit punt te beknotten, het
kolonialisme in Frankrijk steunt
Een der bestuursleden van Politeia had
woensdagavond nog een telefonisch onder
houd met dr. Drees gehad teneinde te
trachten, deze tot intrekking van het
Nadat hun ook de toegang ontzegd was
tot een vergadering in Amsterdam,
waar zij alleen als toehoorders aan
wezig zouden zijn, hebben de twee Al
gerijnse F LN-officier en, Mulud Kas-
sim (links) en Dakhlaui Malek (rechts)
besloten, Nederland op staande voet
weer te verlaten„We zijn diep teleur
gesteld en gekwetst door het besluit
van uw regering", verklaarden zij bij
hun afscheid op het Centraal Station.
spreekverbod voor de twee Algerijnen te
bewegen. Dr. Drees ging hier echter niet
op in; hij zei, dat het vreemdelingen eigen
lijk niet is toegestaan, in ons land „aan
politiek te doen", tenzij dit hun bij wijze
van bijzondere gunst wordt toegelaten.
Daarop heeft het bestuur van Politeia de
bovengenoemde verklaring opgesteld,
waarin dr. Drees' beleid ten deze gehekeld
wordt.
Naar een der bestuursleden van de af
deling Delft van „Politeia" ons vanmid
dag om kwax-t voor twaalf meedeelde,
waren de beide Algerijnen tot dat ogen
blik nog niet op hun kantoor in de Tune
sische legatie in Bad Godesberg bij Bonn
teruggekeerd, hoewel zij, zoals hierboven
vermeld is, gisteravond reeds om half
negen per trein derwaarts vertrokken zijn.
De chef van de twee officieren in Bad
Godesbex-g, die dit telefonisch aan het ge
noemde Politeia-bestuurslid meedeelde,
voegde hieraan nog toe, dat het tweetal
aldaar reeds vannacht terugverwacht
werd.
