Het ademcentrum van het Academisch Ziekenhuis te Groningen kan vele levens redden AMERIKAANS BELASTINGSYSTEEM WERKT GUNSTIG VOOR MUSEUMS Erbij een onzer medewerkers heeft een onderhoud gehad met een der specialisten, die toezicht houden op het „ademcentrum" in het academisch ziekenhuis te groningen. de resultaten van deze therapie zijn zodanig dat van een groot succes mag wor den gesproken. in de laatste twee jaren heeft men daar tal van nieuwe ervaringen opgedaan die er wel eens toe zullen kun nen leiden, dat zelfs de cursus sen voor de eerste hulp bif onge lukken op andere wijze zullen worden ingericht, wat betreft het thema kunstmatige adem haling. naar wij vernemen zijn hierover in den haag al bespre kingen geweest. een studiecom missie is thans bezig deze zaak in alle opzichten te onderzoeken. Succesrijk Litteratuurprijsvraag IJzeren long Over revalidatie door Ferdinand Langen, met een tekening van Fiep Westendorp Twee vaccins Zorgenkinderen Bij tetanus ZATERDAG 8 NOVEMBER 1958 PAGINA DRIE Toen men eenmaal door had, dat voor de afloop van welke ziekte dan ook de toestand van de luchtwegen uiterst belangrijk is, ging men de be ademingsmethode ook toepassen voor allerlei schijnbaar hopeloze gevallen. En met succes I Bijvoorbeeld bij hersen letsels, die tegenwoordig heel veel voorkomen bij verkeersongevallen. De zwaar gewonden slikken misschien bloed of braaksel in, waardoor er ver stikkingsgevaar ontstaat. Het schoon houden van de luchtwegen bij bijvoor beeld schedelbasisfracturen redt nu vaak de patiënt. Maar ook in andere gevallen, zoals verlammingen, die geen kinderverlamming zijn, o.a. polyneuritis. Verder bij vergiftigingen, spierafwij- kingen en verschillende longafwijkingen ;Llt -L/ - :«p| Si .v. ZM:ïZ'M De stichting Cultureel Centrum Cura- qao heelt wederom een litteratuurprijs vraag uitgeschreven, die openstaat voor allen die op de Antillen wonen en alle An- tillianen die elders vertoeven. De talen waarin waarin geschreven mag worden zijn Nederlands, Papiamento, Spaans en Engels. De inzendingen mogen novellen, toneelstukken, dialogen, hoorspelen en mi nimaal vijftien gedichten zijn. De inzen dingen dienen te geschieden onder een motto. De sluitingsdatum is 31 maart 1959. Er zijn drie prijzen voor elke categorie respectievelijk van honderd vijftig, honderd en vijftig gulden. Bij de foto's IN 1928 VOND de heer Philip Drinker in Amerika de ijzeren long uit. Er heerste toen in de Verenigde Staten een grote epi demie van kinderverlamming. Hoewel de vinding van deze ijzeren long al een hele vooruitgang was in die tijd bleef het aan tal sterfgevallen nog zeer groot. De pa tiënten stierven aan longcomplicaties. Met het in ontwikkeling komen van de anesthesie, dat is de narcoseleer, werd het duidelijk, dat het geheim van de kunstma tige ademhaling zit in de zogenaamde vrije luchtweg. Toen bleek ook, dat de ijzeren long alleen te gebruiken was voor zogenaamde „droge" patiënten, waarvan de luchtweg vrij is van speeksel of slijm. In 1952 bx-ak er in Kopenhagen een gro te epidemie van kinderverlamming uit. In korte tijd waren er drieduizend patiënten waarvan er driehonderd tot vijfhonderd ernstige ademhalingsverlammingen kre gen. In het ziekenhuis was slechts één ijze ren long. De specialist pi-of. Lassen zag zich voor een drama gesteld. Hij riep ech ter alle narcotiseurs te hulp. Hij liet bij alle patiënten een luchtpijpsnede maken. In de opening kwam een gummibuis. Er werden zuurstofcilinders aangesleept. Tus sen gummibuis en cilinder kwam een bal lon. Studenten wisselden elkaar in ploegen af om, zittende naast de patiënten, telkens de ballon in te knijpen, waardoor de pa tiënt zuurstof kreeg toegediend. De adem halingswegen werden goed schoongehou- den en het resultaat was geweldig. Toen daarna automatische machines werden ontwikkeld, die dat handknijpen konden overnemen, bleek, dat de geval len met dodelijke afloop vrijwel tot nul wa ren teruggebracht. Die nieuwe apparatuur de Lundia, de Engstrom en de Poliomat, kon nu voor de zogenaamde „natte" pa tiënten worden gebruikt. Zuiver medisch- technisch gesproken heeft men deze zaak dan ook wel onder de knie. Een bepaald aantal patiënten, men schat het aantal op tien percent, komt nooit meer van zo'n toestel af. Voor hen zijn er twee manieren ontwikkeld om de ge brekkige ademhaling toch nog wat te ver lichten, namelijk het schommelbed en de kikkerademhaling. Het schommelbed is een bed, dat in de lengterichting schom melt naar gelang van de ademhalingsfre quentie van de patiënt. Gaarx de voeten naar beneden dan wordt de box'stkas rui mer voor inademen, gaan de voeten naar boven dan wordt de borstkas nauwer voor het uitademen. In Amerika heeft men een speciale ademtechniek ontwikkeld, de zo genaamde kikkerademhaling. De patiënt slikt hierbij lucht en via een aangeleerde techniek geeft hij deze lucht via de stem spleet door naar de longen. Het tekort aan lucht kan de patiënt dus op deze manier leren aanvullen. TOEN IN 1956 IN ONS LAND de kinder- vex-lammingsepidemie uitbrak, was men in Groningen behooi-lijk goed geoutilleerd om de ernstige patiënten op te vangen. Daax-bij kwam dat de regering steun ver leende. De hoofdinspectie van de Volksge zondheid kon een „pool" opzetten van „beademings"-instrumenten, waaruit de inmiddels opgei-ichte negen ademcen- trums naar behoefte konden betx-ekken. Een telefoontje naar Den Haag is meestal voldoende om snel het betreffende instru ment te krijgen. Is alles in gebruik, zoals voor Groningen al een keer gebeurd is, dan wordt getracht hulp uit het buitenland te krijgen. Een Duits ziekenhuis zond in dit geval direct een ijzeren long naar Gro- ningen. Ook de beademingsapparatuur voor de ziekenauto werd door de hoofdinspectie van de Volksgezondheid ter beschikking gesteld.Hierdoor is het mogelijk ernsti ge patiënten op verre afstand van Gronin gen toch- te helpen. - - IS MEN BIJ DE BEHANDELING van deze exmstige poliogevallen dus vooral af hankelijk van een goed samenspel tussen de longspecialist, de narcotiseur en de neux-oloog, van niet minder belang is de nabehandeling, die de afdeling x-evalidatie voor zijn rekening neemt. Zo gauw een patiënt koortsvrij is begint deze revalida tie al. De patiënt moet allerlei oefeningen doen om kromgroeien van ledematen te voorkomen, om de ademhalingsspieren weer wat te wennen hun werk te doen, kortom om van de vex-lamde spieren weer te maken wat er van te maken is. Voor de kinderen is er voor de revalidatie een vast contact gelegd met de Corneliastich- ting in Beetsterzwaag en de volwassenen gaan hoofdzakelijk (als het tenminste nog nodig is) naar Leersum. Is men dan weer zovei-, dat men naar huis kan gaan, dan begint de nazoi"g. De ze ligt echter niet meer in het medische vlak. Echter wel in het sociale. Maar dat is een hoofdstuk apart. kox-t, er is ook een geval tegenwoordig, waarbij met vooropgezet doel de ademha- lingsspiex-en vex-lamd worden, waax-na be ademing wordt toegepast. Dat ^s namelijk het geval bij tetanus, beter bekend als wondklem. Tetanus kan men oplopen wanneer een wond met sti'aatvuil of aarde in aanraking is geweest. De wond gaat dan wel na en kele dagen dicht, maar toch blijkt dan nog vaak, dat de tetanusbacil voor besmetting heeft gezox-gd. De tetanusbacillen px-odu- ceren gifstoffen, die naar het centrale ze nuwstelsel trokken, waardoor de spieren krampachtig worden samengetrokken. De patiënten kunnen op den duur de mond niet meer openkrijgen en tenslotte tx-eedt er zo'n enorme kramp op in de keel- en borstspiex-en, dat de patiënt in hevige ademnood bij volle bewustzijn komt te ovei'lijden. Op het ogenblik is het mogelijk deze mensen.daarvan te vrijwaren. .Zij ko men in. het ademcentrum, waar de betref fende spieren worden verlamd met een produkt, dat is afgeleid van het Indiaanse pijlengif curare. Het gevolg is, dat de pa tiënt zelf niet meer ademen kan. Dus is beademing nodig. Wanneer het krampver schijnsel uitgewerkt is, wordt de toedie ning van curare stopgezet, waai-door de verlamming opgeheven wordt en de adem- halingsspiex-en hun normale werk weer kunnen verx-ichten. De ijzeren long dateert al van 1928, welis waar niet in de perfecte staat zoals de foto laat zien, maar toch volgens hetzelfde prin cipe, De patiënt wordt geplaatst in de me talen cilinder. Hel hoofd ligt er buiten (op de foto links). Een gummikraag zorgt voor luchtdichte afsluiting. Door nu de lucht in de cilinder te verdunnen of samen te persen wordt de taak van de longen door het apparaat overgenomen. Sinds enkele jaren is gebleken, dat dit apparaat alleen succes oplevert, wanneer de ademhalings wegen van de patiënt schoon zijn. Door de gaten, waarvan de deksels op de foto naar beneden gelaten zijn, kan de verpleger de patiënt helpen. Dit is de Lundia, welk ademhalingsappa raat is ontwikkeld na de kinderver lam,- mingsepidemie in Kopenhagen, enkele ja ren geleden. Via een luchtpijpsnede krijgt de patiënt de rubberslang (op de foto links) in zijn luchtpijp. De elektromotor, links beneden, zorgt voor de beweging. De blaasbalg, rechts boven, gaat dan in en uit elkaar. In het geval dat de elektrische stroom zou uitvallen is handbediening mogelijk. Het schommelbed is ontwikkeld voor de patiënten, die niet meer over hun volledige ademhaling kunnen beschikken. Het bed schommelt dan in de frequentie van de ademhaling van de patiënt. Gaat het voe teneind (links) naar beneden, dan zakt liét' middenrif en kan de patiënt béter uit ademen. Za~kt de andere kant, dan'wordt' de borstkas ruimer en wordt de inademing bevorderd. Hei bed kan in verschillende standen worden gezet, zoals hier, waar de knik bij de knieën voor een gemakkelijker houding zorgt. Men zou dit een „denkend" bed kunnen noemen, want het gaat auto matisch altijd in de rechte stand terug, zodat het de patiënt nooit in een onge makkelijke houding laat liggen. HET AMERIKAANSE belasting systeem in tegenstelling tot heffings praktijken in Eui'opa komt zeer ten goede aan de museums. Juist in een tijd, waarin Europeanen zich bezorgd maken over het feit, dat hun werelddeel (overdx'e- ven gezegd) „leeggekocht" wordt, kan het zijn nut hebben, zich er eens rekenschap van te geven, hoe men in de Verenigde Staten maatregelen neemt, die de open bare kunstcollecties tot voordeel strekken. Aanleiding tot dit artikel was een ge sprek met prof. dr. J. Q. van Regteren Altena, die in Amerika een wakend oog houdt op de prachtige collectie van Neder landse tekeningen, die hier in verscheide ne steden wordt tentoongesteld. De hoog leraar heeft reeds geruime tijd met be zorgdheid gezien, hoeveel kunstschatten er uit Europa naar Amerika verdwijnen. Het zou onjuist zijn te zeggen: „Nu ja, de grote Europese museums hebben toch imposante verzamelingen. Daaruit ver dwijnt toch niets naar de nieuwe wex-eld". Een dergelijke bewering is niet in strijd met de waarheid, maar ieder museum, hoe rijk ook, moet voortdurend worden aange vuld en veranderd. Niet alleen moeten werken van de eigen tijd worden aange kocht'maar ook wat de oude kunst betreft veranderen de inzichten en waarderingen. Prof. Van Regteren Altena wees er op zonder in details te ti-eden dat de Ameri kaanse belastingwetten zo'n goede invloed hebben op de verrijking der museums. De waarheid van deze opmerking werd ten volle bevestigd in een gespx-ek, dat ik kort daax-na met de juridische deskundige van Washington's befaamde National Gal lery of Art had. Misschien kan Amerika in dit opzicht aan sommige Europese be lastingwetgevers ten voorbeeld strekken! Ieder, die in de Verenigde Staten inkom stenbelasting betaalt, heeft het recht om van de totale som van zijn inkomen zekei'e bedragen af te trekken. Men betaalt dan be lasting over het bedrag, dat na deze af- tx-ek overblijft. Zo kan men onder meer per jaar twintig percent van zijn inko men (niet meer) aftx-ekken, wanneer men ter waarde daarvan giften heeft ver strekt of schenkingen gedaan aan „lief dadige" ox-ganisaties. Ook in Amerika we ten doorgaans alleen juristen dat het woord „liefdadig" (charitable) in de wet geving vanouds een heel ruime betekenis heeft. Museums en parken zijn bijvoor beeld ook liefdadige instellingen. In het algemeen behox-en zij, die in staat zijn kunstschatten weg te geven, tot de zeer rijken. Wanneer zij per jaar twintig percent van hun hoge inkomen weggeven dan betekent dat voor hen een enorme be sparing in hun belastingen (juist in de ho ge regionen wox-den die belastingen sterk progressief). Ik wil zeker de gx-ote bux-ger- zin van deze rijke Amerikanen niet kleine- rem De museums.. profiteren daar enoi-nv van. Maar de belastingi-egeling maakt het voor die welgestelden mogelijk om niet. naar vei-houding geringe offers gro te schatten af te staan, zulks temeer om dat men, wanneer men bijvoorbeeld een schilderij voor honderdduizend dollar heeft gekocht, het dubbele van dat bedrag van zijn belastbaar inkomen mag aftrek ken, indien bij schenking de waarde van dat schilderij verdubbeld is. IN HET ACADEMISCH ZIEKENHUIS te Gi-oningen is men midden augustus 1955 begonnen met het „beademen" van een paar poliopatiënten. Toen bleek al gauw, dat het px-obleem niet zozeer zat aan de medische kant als wel in de organisatie. De behandeling eist namelijk enorm veel aandacht van medici en verpleegsters. Op pas moet er zijn gedurende vierentwintig uur per dag. In januari 1956 was men in Groningen zover, dat men van een georganiseerd ademcentrum kon spreken. Het eerste in ons land. De zorg voor dit nieuwe centrum kwam bij drie afdelingen: de afdeling longziekten, de afdeling narcose en de af deling neurologie. Drie assistenten, van el ke afdeling een, zijn vierentwintig uur per- dag aanwezig. Deze assistenten zijn art sen, die zich voor specialist bekwamen. Zij worden bijgestaan door de drie chefs van deze afdelingen, die weer onder de betreffende hoogleraar staan. Deze chefs zijn ook te allen tijde te bereiken. Het aan tal vex-pleegsters wijzigt naar gelang van het aantal patiënten. Per twee patiënten een zuster. Al deze mensen hebben han denvol werk om het ademcentrum naar behoren te doen verlopen. De patiënten zijn dag en nacht zorgen kinderen voor de artsen en verpleegsters. Er treden steeds weer complicaties op. De apparatuur moet feilloos blijven lopen en vereist dus ook de volle aandacht. DE INENTINGEN tegen kinderverlam ming zijn weer in volle gang. De kinderen in ons land worden ingespoten met het zo genaamde RIT-vaccin, dat in België wordt gemaakt. In Amerika gebruikt men het Salk-vaccin. Tussen deze beide vaccins is een groot verschil. Er zijn thans drie typen kinderverlam ming bekend en wel onder de namen: 1. Brunhilde (deze gaat door voor de kwaad aardigste). 2. Lansing. 3. Leon. Zowel in het RIT-vaccin als in het Salk-vaccin zijn stammen uit alle dx-ie soorten verwerkt. Het is namelijk zo, dat men, wanneer men één soort kinderverlamming heeft gehad, niet immuun is voor de beide andex-e. Het verschil tussen beide vaccins zit in de gebruikte stammen. De Amerikanen (Salk) nebben het vaccin gemaakt van zeer ziekteverwekkende stammen, de Bel gen hebben het RIT-vaccin gemaakt van weinig ziekteverwekkende stammen. Bei de vii'ussen zijn echter gedood. Het Belgi sche vaccin is dus voorzichtigheidshalve veiliger gemaakt. Mocht 't virus door een of andere fout eens niet geheel dood zijn, dan zullen de gevolgen nog niet ei'nstig zijn. Breekt er een epidemie van kinderver lamming uit, dan is het wel bewezen, dat zeer velen besmet worden. Van de honderd mensen merken er bijvoorbeeld vijfenne gentig niet dat zij besmet zijn geworden en daardoor immuun voor hun leven. Bij vier mensen treedt een lichte koorts op, bij de laatste komt de ergste vorm naar voren, waaraan de ziekte de naam te danken heeft: kindervex-lamming. Gelukkig is men in medische kringen thans zover, dat men kan zeggen: „We hebben de zaak onder de knie, wat de behandeling betreft". Pas wanneer men in deze weigeld kan zeggen: „Kindex-verlamming komt niet meer voor" zal men tevreden zijn. Of men op de goede weg is met het RIT-vaccin? WORDT DE BEADEMINGSTECH NIEK toegepast bij gevallen, waarbij de patiënt lijdende is aan een ademhalingste- HET WAS kwart, over zes toen ik haar tegenkwam. Ik had juist de deur van mijn zaak op slot gedaan en ik was op weg naar huis om te gaan eten. Ik zag haar op het ogenblik dat ik de hoek omsloeg en de Kreekstraat inliep Even overwoog ik nog om vlug naar de overkant te schieten en net te doen of ik niets gezien had. Maar daax-voor was het al te laat. Zij kwam regelx-echt op mij af met uitgestoken hand. Ik nam die hand, schudde er eens flirxk aan en gaf haar daarna aan haar terug. Zij maakte een ex-g paax-s? indruk op mij. Zij had paars op haar hoofd in de vorm van een hoed, zij had paars op haar lip pen en zelfs haar wangen waren helemaal paai-s. Maar dat laatste kwam waarschijnlijk door de koude wind, want het is daar op de hoek van de Kreekstraat bijna altijd koud en tochtig. Zij zei dat ze mij iets ex-g be langrijks te vex-tellen had. ..Laten we even bij Sanders gaan zitten", zei ze, „daar kunnen we rustig praten". En ik ging met haar me? naar Sandex-s, hoewel ik natuur lijk genoeg excuses had kunnen bedenken om niet mee te gaan. Maar ik ging wel. Waarom weet ik niet. Ik hield de deur van die saaie, deftige bodega, die Sander heet. voor haar open. En ik gine haar voor naar binnen. Het was er vrijwel leeg en zij zocht een tafeltje uit in de hoek. ..Zal ik een kopje thee voor je bestellen?" vroeg ik. Doch dat wilde ze niet. Ze wilde, als het mij hetzelfde bleef, liever een glaasje rood. Zij had wel iets sterks nodig, zei ze, om weer bij te komen van de verschrikkingen die ze had beleefd. Wel, het bleef mij hetzelfde en ik bestelde dus voor mijzelf een kop thee. „Ik moet je iets over Emmy ver tellen", zei ze. „En over die man van haar. Het kwetst je toch niet wel, om over Emmy te praten?" Ik zei: „Welnee, waarom zou het?" Maar in wex-kelijkhetd stuitte het mij erg tegen de borst Ik was vier jaar verloofd gewees' met Emmy en vier weken gele den was Emmy getx-ouwd. Mei een ander. „Sommige mannen zijn zo teer op dat punt", zei ze. „Daarom vi-aag ik het je eerst maar". Toen bracht de ober hel glaasje rood en de kop thee. TERWIJL ZIJ met haar verhaal begon, liet ik mijn blik naar di muur glijden, waar een gx-oot schilderij hing. Het stelde een woelige zee voor en over die zee gleed een statig zeilschip. „Hij moet gewoon krankzinnig zijn hoorde ik haar zeggen. „Wie?" vi-oeg ik. „Die man. waar Emmy mee ge trouwd is", zei ze. „Over wie hen ik het anders?" „O ja die", zei ik. „Natuurlijk". Zij stak plotseling haar hoofd naar voren. „Heb je dat ook al gehoord?" vroeg ze gespannen. „Wat?" vroeg ik. „Dat hij krankzinnig is?" zei ze. „Nee", zei ik. „Nee, dat niet. Ik heb gehoord dat hij schilderde". Ik liet mijn blik weer naar het schilderij aan de muur gaan. Er zat iets fascinerends in. vond ik in die zee en in dat zeilschip. Maar wat? Het was eigenlijk niet meer dan een bazaarstuk. Wat zal daar nu voor fascinerends in? In dacht daar over na en ik hoorde haar onderwijl vertellen dat zij gisteren de grote stap had gewaagd. Zij had lang geaarzeld zolang zelfs dat zij niet langer kon aarzelen, wilde ze niet onbe leefd zijn. „Over welke grote stap heb je het?" vroeg ik. Ze keek mij verbaasd aan. „Over mijn besluit", zei ze. „Om Emmv op te zoeken, na alles wat er ge beurd is. Emmv had mij al vier keer uitgenodigd en ik wilde niet onbeleefd zijn". Dat wist ik al. „Geef mij nog een glaasje rood", zei ze, „om bij te komen". IK BESTELDE nog een glaasje rood voor haar en nog een kopje thee voor mij. En ik keek weer naar het schilderij van die zee en van dat zeilschip. En zi.i praatte maar. Zij praatte maar over Em my en haar man. En ik wilde helemaal niets over Emmy hoi'ex en nog minder over haar man. „Hij heeft van dat huis van hun een gekkenhuis gemaakt", zei ze „Ja, een stapelgek gekkenhuis. Het is er voor een normaal mens niet uit te houden". „O nee?" vroeg ik. „Nee", zei ze. „Het begint dadelijk al in de gang Als je in die gang staat, dan zie je zes of zeven deui'en voor je. En maar drie van die zes of zeven deuren zijn echt. De rest heett hij gewoon op de muur geschil derd, maar je ziet het verschil niet". „Wat vreemd", zei ik. „Vreemd", zei ze. „Het is misda dig. Als je ei-gens naar binnen wilt en je grijpt naar de deur knop, dan sta je voordurend met niets in de hand. Je slaat telkens voor gek. Met Emmv heb ik, on danks alles wat er gebeurd is medelijden. Stel je voor om met. zo'n man getrouwd te zijn". „Het is inderdaad vreemd", zei ik. „Als hij nou zeilschepen er zeegezichten op zijn muren ha< geschilderd, maar deuren...." „Niet. alleen deuren", zei ze, „ne- het is nog veel erger dan je denk' Als je in hun kamer staat, in d. kamer van Emmy en nou ja -- haar man, dan zie je twee open geslagen tuindeuren en daarach ter een tuin van een tropische schoonheid. Maar probeer niet in die tuin te gaan wandelen. Want die tuin is op de muur geschil derd, evenals die opengeslagen tuindeuren". „Het. is bijna niet te geloven", zei ik. „Nee", zei ze een beetje bitter, „ik heb tot twee maal toe mijn hoofd tegen die muur gestoten, omdat het niet te geloven is. „Wil je dan nog een glaasje rood?" vroeg ik. „Nou ik zou er wel drie tegelijk willen om weer wat op verhaal te komen", zei ze. „Afschuwelijk, wat een bezoek was dat". Ik zei: „Ober, mag ik drie glaas jes rood tegelijk en één thee". „En denk niet dat dat alles was" zei ze. „Die deuren en die tuin „O nee, hun hele huis zit vol met dit soort kx-ankzinnigheden. Jr weet, als je daar bent, helemaal niet meer waar je aan toe bent" OP DAT OGENBLIK stond ik op en liep naar het schilderij aan de muur. Ik wist toen nog niet waarom. Maar eenmaal voor het schilderij staande, wex*d mij mijn eigen bedoeling duidelijk. Ik spi-ong op het schilderij en voer weg. In een ommezien moet ik uit haar gezicht verdwenen zijn, want het woei hard. Ik heb haar nooit terug gezien.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 15