Horen en zien
De laatste verlofganger
r
kV
K. sell. sell. o. C.B.B.B,
Gevangene ontsnapt
Agenda voor
Haarlem
MADOEF EN MIRZA
BELTON CO
en
MAANDAG 17 NOVEMBER 1958
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN I
Leuk Sneeuwwitje
De radio geeft dinsdag
T elevisieprogramma
99
99
GEEN GAAF MAAR WEL EEN BOEIEND
SPEELSTUK VAN JAN STAA L
Modern naturalisme
'n TIP VAN BOOTZ
Huldiging Willem Hespe
Bijzondere „Tosca"
Expositie van werken van
Paula Modersohn-Becker
Examens
(UIT HET ENGELS VERTAALD)
DOOR
.4
Het idee het belangrijkste deel van het
zaterdagavondprogramma van de NCRV te
verwerken in een aan bekende gegevens
ontleend verhaal, zoals deze keer het
bekende sprookje van Sneewwitje, bood
de samensteller Dick van Bommel de mo
gelijkheid zijn medewerkers goed voor de
dag te laten komen. Het valt echter niet
mee het verhaaltje goed tot zijn recht te
brengen. Herbert Joeks had de moeilijke
taak de gegevens uit te dragen en dit werd
op den duur wat saai. In Eefje de Vries,
die in vroegere amusementsprogramma's
van de NCÈV op het tweede plan stond
had men echter een lieftallige titelheldin
gevonden. Vlot waren de gedeelten, waar
in men de indruk kreeg dat musici in een
trein en in een auto reisden. In het inter
nationale gezelschap sloegen de Neder
landers, onder wie Bueno de Mesquita en
de goochelende Niberco Borthers een goed
figuur.
Voor de tweede keer werd een bezoek
„In 't Pothuis" gebracht, waar Jan Hahn
op gezag van zekere Arie April moest er
varen op v/elke wijze stratenmakers in een
grote stad de boel in de war kunnen stu
ren. Van de scènes was veel werk gemaakt,
hoewel ze niet bepaald boeiend of amusant
waren. Sophie Stein vervulde op goede
wijze een rol als „kwebbelende" tante, die
niet gestoord wil worden in haar telefoon
gesprek.
Alfred Pleiter en Han Rensenbrink tra
den als gastheren op van Nederlanders met
een hobby (waarbij onder andere het op
treden van een chimpansee was te zien en
een dame toonde hoe vlot zij is in het ma
ken van poppen). Wegens ziekte van Johan
Bodegraven ging de quiz „Plus of min" niet
door en in plaats van deze rubriek trad
in de Singerzaal het Zuidamerikaanse ge
zelschap „Los Indios" op met Spaanse
liedjes.
De NTS zorgde voor een verlengstuk van
het zaterdagavondprogramma door in
Eurovisieverband een deel van de volley
balwedstrijd Frankrijk—Nederland uit Pa
rijs te laten zien. Hoe de ontmoeting afliep
moest men later via de radio vernemen,
want om kwart over elf werd de uitzen
ding afgesloten. De kijkers hadden al ge
noeg meegemaakt volgens de organisa-
Beeldschermèr
Een Duits requiem
Voor buitenlanders zijn die Duitse pro
gramma's welke de jongste geschiedenis
behandelen het belangwekkendst, omdat
daaruit enigszins kan blijken hoe de vroe
gere bezetters tegenover hun verleden
staan. Zo hebben wij zondagavond geluis
terd naar het klankbeeld „De ondergang
van Dresden" van dr. Hermann Uhl, dat
door de Westduitse omroep ter gelegen
heid van de zogenaamde Dodenzondag
werd uitgezonden. Het Engels-Amerikaan
se bombardement van Dresden op 14 fe
bruari 1945, waarbij tachtig percent van
de stad in de as werd gelegd en naar schat
ting tachtig duizend inwoners levend ver
brandden, is door de Russen om bij de
bevolking van hun bezettingszone in het
gevlei te komen na de oorlog steeds als
„overbodig" gebrandmerkt. Elk jaar
worden in Dresden dan ook herdenkings
bijeenkomsten georganiseerd, waarbij
uiteraard mooit wordt nagelaten op de on
menselijkheid van dit bombardement te
wijzen. In dat opzicht bevatte het klank
beeld een interessante passage: er werd
namelijk op Amerikaans gezag in vastge
steld, dat deze luchtval op Russisch ver
zoek geschiedde om de Duitsers te verhin
deren verse troepen tegen maarschalk Ko-
niev door Dresden te laten trekken en dat
voor elke Engels-Amerikaanse luchtaan
val aan het Russische front vierentwintig
uur tevoren de toestemming van het Rus
sische opperbevel werd gevraagd. Dat was
op 13 februari ook gebeurd. Tegenover het
feit dat de vroegere verbondenen elkaar nu
de verantwoordelijkheid voor dit bom
bardement betwisten, stelde de auteur van
het klankbeeld Hitiers retorische vraag:
„Wilt ge de totale oorlog?" Daarmee
duidde hij de werkelijke verantwoordelij
ken voor deze gebeurtenis aan en dat was
zeker niet de geringste verdienste van dit
sobere en zakelijke document, dat alleen
HILVERSUM I. 402 M. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Gram. 7.30 Gram. 7.40
Idem. 7.45 Morgengebed en lit. kal. 8.00 Nieuws.
8.15 Gram. 8.50 Voor de vrouw. 9.35 Waterst. 9.40
Schoolradio. 10.00 Voor de kinderen. 10.15 Licht
baken, caus. 10.30 Cello en piano. 11.00 Voor de
vrouw. 11.30 Gram. 11.50 Als de ziele luistert, caus.
12.00 Middagklok - noodklok. 12.03 Lichte muziek.
12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Gram. 12.50 Act.
13.00 Nieuws. 13.15 Zonnewijzer. 13.20 Gram. 13.30
Dansmuziek. 14.00 Gram. 14.05 Schoolradio. 14.35
Voor de vrouwen van het land. 14.45 Gevar. progr.
16.00 Voor de zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor
de jeugd. 17.40 Beursber. 17.45 Regeringsuitzend.
Rijksdelen Overzee: Bestrijding van volksziekten
in Nederlands Nieuw-Guinea. door dr. Kranen
donk. 18.00 Lichte muziek. 18.25 In het brandpunt,
caus. 18.30 Negro-spirituals. 18.05 Voor de jeugd.
19.00 Nieuws. 19.10 Act. 19.20 Sportpraatje. 19.30
Gram. 20.15 Radio-philh.orkest en soliste. (In de
pauze: plm. 21.00—21.30 Aan de poorten van een
nieuwe tijd, caus.). Plm. 22.35 Gram. 22.45 Avond
gebed en liturg, kal. 23.00 Nieuws. 23.15 Clave-
cimbelrecital. 23.40—24.00 Gram.
HILVERSUM II. 298 M. 7.00 AVRO. 7.50 VPRO.
8.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Gram.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9.00 G.vmn. voor de vrouw. 9.10 De groen
teman. 9.15 Gram. 9.40 Morgenwijding. 9.55 Een
boek voor het geestelijk leven. caus. 10.00 Gram.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Hammondorgelspel.
11.15 Voor de zieken. 12.00 Dansmuz. 12.20 Rege-
ringsuitz.: Landbouwrubr.: De boer van Nooitge-
dacht. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Lichte
muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded. of gram. 13.20
Promenade-ork. 13.55 Beursber. 14.00 Gram. 14.40
Schoolradio. 15.00 Voor de vrouw. 15.30 Alt en
piano. 16.00 Voor de jeugd. 16.15 Gram. 16.30 Voor
de jeugd. 17.20 De dierenwereld en wij, caus. 17.30
Amateursprogr. 18.00 Nieuws. 18.15 Pianospel. 18.30
Lichte muz. 18.55 Paris vous parle. 19.00 Voor de
kleuters. 19.05 Gevarieerd progr. voor de soldaten.
19.45 Lichte muz. 20.00 Nieuws. 20.05 Gevar. progr.
21.15 Act. 22.00 Filmpraatje. 22.15 Koorzang. 23.00
Nieuws. 23.15 Koersen in New York. 23.16 New
York calling. 23.2124.00 Met de Franse slag.
BRUSSEL. 324 M.
12.00 Gram. 12.15 Pianospel. 12.34 Weerbericht.
12.38 PianosDel (verv. I. (Om 12.55 Koersen). 13.00
Nieuws. 13.15 Gram. 13.45 Idem. 14.00 Schoolradio.
15.45 Gram. 16.00 Koersen. 16.02 Gram. 16.30 Ork-
conc. 17.00 Nieuws. 17.10 Gram. 17.15 Koorzang.
17.45 Boekbespr. 18.00 Voor de jeugd. 18.30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.30 Gram. 19.50 Caus.
20.00 Voor de vrouw. 21.00 Gram. 21.12 Ork.conc.
22.00 Nieuws. 22.15 Altviool en piano. 22.55 Nieuws.
23.00 Voor de zeelieden.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.00 Journaal en weeroverzicht. 20.20:
20.30 en 21.00—22.30 Filmprogramma.
In een zojuist verschenen bundel opstel
len over alles wat er met een toneelmani
festatie samenhangt onder de titel „Pre
mière'' schrijft de regisseur Han Bentz van
den Berg ergens: „Het is nu een kioestie
geworden van uur en tijd. Er mag niets
meer haperen. Ook moet er worden gere
peteerd voor het bedanken, het buigen,
want dat vormt nadrukkelijk een onder
deel van de voorstelling". Dat is inderdaad
juist. Maar soms is de menselijke natuur
gelukkig sterker dan de leer. Dat mocht
ik zaterdagavond weer eens beleven in de
Arnhemse Schouwburg, waar de groep
„Theater" een talrijk publiek met „De
laatste verlofganger" van Jan Staal had
laten kennismakenHet geestdriftig inge
zette applaus zwol aan tot een ovatie, die
kennelijk voor een goed deel voor Hetty
Beck, de vertolkster van de hoofdrol, be
stemd was. Zij was er even beduusd, toen-
zichtbaar ontroerd door. Doch nauwelijks
had zij haar zelfbeheersing hervonden, of
zij gaf de stralende schrijver van het stuk
een zo ferme duw naar voren, naar de ere
plaats, dat hij bijna in de armen van de
hem bejubelende toeschouwers viel....
Jan Staal men herinnert zich hem
misschien uit het cabaret van Wim Son-
neveld, men kan hem thans als acteur aan
het werk zien bij de toneelgroep „Arena"
heeft voor zijn eersteling „De laatste
verlofganger" de Van der Viesprijs gekre
gen. In de laatste jaren is de toekenning
daarvan zelden zo terecht geschied. Want
na de voorbeeldige realisatie kon men
twee dingen met voldoening vaststellen:
hij heeft een onmiskenbare greep op het
publiek en hij weet wat schrijven voor het
toneel wil zeggen. Daar staan een paar
elementaire tekortkomingen tegenover,
zodat men ten hoogste van een geslaagd
proefstuk mag spreken. Maar het is stellig
meer, veel meer dan een belofte. Wie het
heeft gezien en over enige ervaring be
schikt, zal direct de talrijke invloeden op
merken, die de auteur heeft ondergaan en
nog onvoldoende persoonlijk met zijn stof
verweefde. Men denkt daarbij in de eerste
plaats (nee, niet direct aan Couperus)
aan Herman Heijermans en dat is waar
lijk geen slecht teken. Vooral in het derde
bedrijf wordt men aan de schepper van
„Schakels" herinnerd. Verder zal het nie
mand moeilijk vallen verwantschappen
met Tennessee Williams aan te wijzen en
het pleit voor Jan Staal dat zulks in dit
geval niet eens bedenkelijk is. Zo zouden
er nog andere namen te vermelden zijn.
Doch waarom? De oorspronkelijkheid zit
dieper en men heeft de toch helaas nog
altijd zeldzame gewaarwording door be
kende mensen te worden toegesproken in
een vertrouwde taal. Dit is wel de plaats
om nogmaals te getuigen van grote dank
baarheid jegens de directie van het spelen
de gezelschap voor de ernstige bevorde
ring op deugdelijke gronden (want men
doet het echt niet alleen maar om een ver
plichting aan subsidiegevers na te komen)
van het levendige contact tussen toneel
en publiek door middel van stukken, waar
in problemen die ons bezighouden hun
weerspiegeling en hun weerklank vinden.
Nu wil ik allerminst overdreven waarde
hechten aan de begrippen „van eigen bo
dem" en „van deze tijd" als normen van
waardering, zeker niet in artistieke aange
legenheden. Het bewijs van Nederlander
schap wordt niet exclusief geleverd door
bij voorbeeld Den Haag ais plaats van
handelirig.te kiezen en een onderwerp aan
de actualiteit te ontlenen althans niet
voor wat betreft het dramatisch aanzien.
De kapitale verdienste van Jan Staal is
dat hij er, dicht bij huis blijvend, tot op
niet geringe hoogte in slaagde een tradi
tioneel conflict: de verstoring van een
uit stemmen en zonder banale geluidsef
fecten was opgebouwd. Ook wond hij er
geen doekjes om dat het aantal slachtof
fers in verhouding tot andere getroffen
Duitse steden zo groot was, omdat de
luchtbescherming in Dresden, dat pas na
ruim vijf jaar oorlog werd gebombardeerd
door de nationaal-socialisten was ver
waarloosd. Goebbels liet na de ramp
nacht affiches aanplakken welke de bevol
king toeriepen: „Capituleert niet, wij zul
len u wreken. De roemrijkste dag van de
Duitse geschiedenis is nabij". Voor de
meeste Duitsers zal dat een wrange herin
nering zijn geweest. Daarom moet men de
schrijver de zinsnede „Het enige werke
lijk militaire doel, de brug over de Elbe,
werd niet geraakt" maar vergeven. Hij
las op dat ogenblik blijkbaar nog een
Wehr machtsbericht".
Golfbreker
evenwichtstoestand, zo sterk aan de orde
te stellen, dat de lotgevallen van de daar
bij betrokken personen ook onder andere
omstandigheden tot de verbeelding zouden
hebben gesproken. Maar wij komen te ge
makkelijker, te directer tot medegevoel,
omdat wij de in het geding gebrachte fac
toren uit onze omgeving kennen. De her
kenning is voorwaarde tot wezenlijke in
teresse in zaken van kunst. Wat nu aan
gaat het oproepen van de achtergrond, de
suggestie van het land van herkomst, heeft
Jan Staal beslist onvoldoende aan de eisen
voldaan. Maar niettemin en daar gaat
het om, trouwens er zijn wel meer onuit
gewerkte motieven is in zijn knappe, ge
durfde compositie het centrale thema met
vindingrijke kracht ontwikkeld. Welke be
zwaren men ook voelt opkomen, het hache
lijke slot is zo niet ontroerend dan toch
geloofwaardig.
Het vermogen tot evocatie is niet de bes-
Hetty Beck en Elise Hoomans in „De
laatste verlofganger" van Jan Staal.
te zijde van Jan Staals talent. Voor zijn
uiteenzetting heeft hij teveel tijd nodig.
1-Iij komt niet snel terzake en is bepaald
geen tweede Tsjechov, die ons dit zou kun
nen doen vergeten. Maar als het er op
aankomt, weet hij van doorzetten met een
verrassende beheersing. In het middel
punt van de belangstelling staat de oude
dame Berta van Wijck, die in een groot
Haags herenhuis temidden van haar sa
rongs en wajangpoppen teert op haar ver
leden in het vooroorlogse Indië, waar zij
als een vorstin regeerde over haar kleine
rijk, een welvarende theeplantage. Al haar
bezittingen worden stuk voor stuk naar de
lommerd gebracht door Agaath Block, de
halfbloed die vroeger geen toegang tot de
voorname kringen had, maar zij wejgei;t
de veranderde omstandigheden te erken
nen., Haar dochters, de verleidelijke Bella
en de zachtaardige Betty, helpen haar zo
goed mogelijk haar kunstmatige bestaans-
sfeer in stand te houden. Maar alles loopt
mis, als een achterneef, Stefan Lamarin-
de, na jaren van verschrikking terugkomt
in de woning, waaraan hij zijn beste her
inneringen bewaarde. Tijdens een ver
geefs feest „net als vroeger" wordt de
waarheid ruw onthuld: de onderneming,
waarin zij haar geld heeft belegd en waar
van zij grote winsten verwachtte, is ver
woest. Misschien omdat zij dit wel heeft
vermoed zonder het te willen erkennen, is
de slag onherstelbaar. Bella probeert haar
moeder terug te brengen tot de realiteit,
maar Berta van Wijck is onbereikbaar ge
worden voor haar naasten, gevlucht in de
waanzinnige droom van haar tropisch pa
radijs met de vele bedienden.
Hetty Beck is niet wat men noemt een
„grote actrice". Maar haar spel heeft die
onvervangbare kwaliteit van echtheid,
waardoor alles waar het op aankomt in
deze rol volledig en tenslotte aandoenlijk
tot gelding komt. Een ander zou wellicht
meer grandezza in deze verslonsde fi
guur hebben gelegd, doch dat is tenslotte
een kwestie van accent en het hare was in
een modern-naturalistische trant zo
authentiek, dat men erdoor geraakt en be
wogen werd.
Met alle verschoten franje van vergane
glorie, mistroostige lampions en het gera
tel van rijtuigen op weg naar het kerkhof
tegenover haar raam kwamen wij beden
kelijk in de sfeer van „Tramlijn Begeer
te" (zoals wij ook het frustratieklimaat
van O'Neill gewaarworden). Het is voor
een niet gering gedeelte aan Hetty Beck
te danken, dat het Hollandse gevoel de bo
ventoon bleef houden. Ook voor de naklan
ken uit het voormalig Nederlands-Indië
werd echter gezorgd, uitdrukkelijk door
Elly van Stekelenburg met een markante
komische typering van de kletsgrage non-
na, subliem door Elise Hoomans als de in
sloveri.i vereenzaamde Betty, die in haar
zenuwachtige uitschieters de lichte tong
val van haar geboorteland liet horen.
Jan Staal heeft toch wel heel .veel aan
zijn vertolkers te danken. Neem nu zo'n
rol als de laatstgenoemde. Van opzet is
deze heel goed. Betty van Wijck en Stefan
Lamarinde hielden lang geleden van el
kaar. Hij zag in het zuivere, lieve meisje
de ideale toekomstige moeder van zijn kin
deren. Door een samenloop van omstan
digheden kwam hij in de armen van Bel
la terecht. De schrijver laat Betty nu na
het weerzien „net als toen" met haar te
genstrijdige gedachten op de trap zitten.
Dat is zozeer bedacht, dat men moeite
heeft de zin daarvan als behorende tot een
natuurlijk gedragspa troon te aanvaarden.
Elise Hoomans dwingt ons desondanks
door haar zeldzaam genuanceerde concen
tratie tot iets dat dicht aan medelijden
grenst. Door haar toedoen (ook plastisch!)
het is een bijzonder mooie creatie
is er ook in het overigens te lange eerste
bedrijf een eerlijke sensatie. Anny de Lan
ge is een minder veelzijdige actrice. Veel
van wat men nu van haar als de onsa
menhangend getekende Bella te zien
krijgt, kent men al en doet daardoor enigs
zins stereotiep aan. In de scènes a faire
(de knap gedoseerde bekendmaking aan
Stefan van diens vaderschap, haar verach
ting voor eigen demimondaine avonturen
en de felle uitbarsting tegen haar moeder
bleek zij ruimschoots voor haar niet ge
makkelijke taak berekend. Dat deze Bel
la getrouwd is met een impotente anti
quair, die zichzelf tot levenslang zwijgen
op een ziekbed in een onzichtbaar zijver
trek heeft veroordeeld, dient te worden ge
weten aan moedwil uit onbeholpenheid
van de auteur, die overigens in zijn be
dwongen dialogen genoeg ruimte voor ware
emotie laat. Aan de wat onecht aandoende
jeugdliefde dankt de toeschouwer een aar
dig meisje van een jaar of twaalf en Mar-
tine Crefcoeur een erg leuk rolletje.
Met zijn niet geringe vermogens - pro-,
be'erdé Bernhard Droog de wat schetsma
tige Stefan Lamarinde tot een man -van
vlees en bloed te maken, waarbij het hem
in ieder geval gelukte sympathie te wek
ken en begrip voor zowel zijn doorstane
ellende als zijn behoefte aan een nieuwe
toekomst. Annie Langenaken, Henk
Schaer en Huib de Vries droegen kleinere
aandelen bij in het succes, Ingeborg Elze
vier kon haar jeugd niet goed met de haar
toegedachte functie van wufte „femme fa
tale" verenigen. Johan Walhain heeft als
regisseur voor een prima sluitend ensem
ble gezorgd. Het is voor een buitenstaan
der niet na te gaan welke invloed hij heeft
uitgeoefend om de bedoelingen van de
schrijver over het voetlicht te brengen.
Het resultaat bewijst dat hij als dienende
samensteller zijn taak zorgvuldig en met
inzicht heeft vervuld. Het decor van Jo
han Greter bevatte voldoende sfeerbepa
lende speelruimten: twee kamers, een
trap, gangen en een paar meter straat.
David Koning
Madoef en Mirza haalden de muizen uit. de flessen en zetten ze rondom de schaal met
gele drank. Onmiddellijk begonnen de muizen daarvan te drinken.
En even later stonden er verschillende jongens opgewonden te springen en te dansen,
zo blij waren ze, dat ze niet langer betoverd waren!
Madoef was al even verheugd en opgewonden als de anderen. Hij kon nauwelijks
zijn ogen geloven, zo wonderlijk was dit alles.96—97
Advertentie
Eva bleek reeds de mannen
te kennen;
Haar verleiden begon met
verwennen.
Benut, Eva's van thans,
Met TIP eens uw kans.
TIP laat mannen door
't vuur voor u rennen
Inz. Hr. A.K., A'dam ontv. 1 fl. TIP 1 Lfl.
Bootz' Oude Genever.
Nwe Limericks inz. aan H. Bootz - A'dam
De bijna 83-iarige Amsterdamse koordi
rigent Willem Hespe, die zestig jaar gele
den medeoprichter van het gemengde koor
„Zanglust" was, daarvan dirigent werd
en dit nog steeds is, mocht zondagmiddag
ter ere van dit zeldzame jubileum een har
telijke hulde tijdens een receptie in het
Minerva-paviljoen in ontvangst nemen.
Ook zijn dochter, de pianiste mevrouw Rie
Boender-Hespe, werd in de huldiging be
trokken. Amsterdams wethouder van
kunstzaken, mr. A. de Roos, zei onder
meer: „Ik geloof niet dat er iemand is, die
zoveel verdiensten heeft voor het brengen
van de zang onder de jongeren als Willem
Hespe".
De Nederlandsche Opera zal op zondag
middag 23 november in Amsterdam een
bijzondere voorstelling geven van „Tos
ca" van Puccini onder leiding van Arrigo
Guarnieri, door Wolf Dieter Ludwig ge
regisseerd. Gré van Swol-Brouwenstijn
vervult de titelrol in de beide andere
hoofdrollen treden op Giuseppe Zampieri
en Randolph Symonette.
De. commissaris-der Koningin in de pro
vincie Groningen, mr. W. A. Offerhaus,
heeft zaterdag in het Groninger Museum
de tentoonstelling van schilderijen en te
keningen van Paula Modersohn-Becker of
ficieel geopend, in ons land.
De directeur van het museum, de heer
W. Jos de Gruyter, noemde in een inlei
ding Paula Modersohn een van de belang
rijkste schilderessen uit de laatste eeuw
en een van de oorspronkelijkste kunste
naressen. Haar werk heeft verwant
schap met het expressionisme, zonder iets
van het betogende van deze richting, al
dus de inleider. De expositie is te bezich
tigen tot eind december.
Leldfn. Doctoraalexamen rechten: M. Smulders
Schiedam. Kandidaatsexamen psychologie: J. J
A. Pluut, Haarlem. Semi-artsexamenmej. J. C
de Wolff, Voorschoten: J. H. Scheeper, Zeist
Artsexamen: W. I. M. van Dam, Nijmegen: G. H
M Landman, Voorburg: R. A. P. Lisapaly, Lei
den: O. N. G. Skripnikow, Den Haag.
Advertentie
(Kate schuur schreeuw!
om Ceta-Bever
Buitenbiits)
17. „Precies! Het stond voor hem als een paal boven wa
ter, dat het meisje een natuurlijke dood wa^ gestor
ven. Het idee van vergif is niét bij hem opgekomen.
Bovendien was Jenny pas kort in haar nieuwe betrek
king, in een volkomen onbekende omgeving, dus wié
zou op het idee komen, dat iemand haar uit de weg
zou willen ruimen?"
„Maar hoe kwam jij dan op het idee, dat juffrouw
Goulby haar vergiftigd zou hebben?" vroeg ik. „Want
daar wil je heen nietwaar?"
„Helemaal niet. Ik zie het zo! Juffrouw Goulby de
poneerde vergif in dat kleine kamertje, omdat ze
dacht, dat ik daar nog sliep".
Even was ik volkomen uit het veld geslagen. Een-ge
voel van afschuw vervulde mij. Maar dan riep ik uit:
„Heus, lieveling, die fantasie van iou gaat tè ver. Je
moet naar een psychiater!"
Hij was enigszins beledigd.
„Dat zeg je alleen omdat je niet wenst aan te ne
men, dat juffrouw Goulby mis is. Waarom je dat niet
wilt aannemen, terwijl ik je zeg, dat het zo is en jij er
helemaal niets van weet, is me een raadsel. Het lijkt
me eerder dat jij een psychiater moet raadplegen,
Kathleen! Je moet een kuur ondergaan tegen onbere
deneerd scepticisme. Hoe dan ook, als die juffrouw Goul
by hier iets in haar schild voert, dan beteken ik een
obstakel voor haar. En als hetgeen ze op het oog heeft,
van grote omvang, dan zal ze ook in staat zijn tot
een krasse maatregel".
„Ja, ik begrijp je redenering in dit opzicht, Bur-
mann, maar hoe zit het met dat station in Torquai?"
zei Shanks.
„O, daar was ik ernaast, dat moet ik eerlijk toe
geven. Mijn theorie was dus. de juffrouw Goulby ge
tracht had mij uit de weg te ruimen, maar in plaats
daarvan Jenny doodde, terwijl ik nog in levende lijve
rond liep met alles wat ik over haar wist en alles wat
ik eventueel daarenboven nog zou vermoedenDat
zou voor haar een onaangename situatie betekenen.
Ze zou geen tweede poging kunnen doen om mij te do
den, want dat zou te opvallend worden, en het zou voor
haar dus het beste zijn er vandoor te gaan. Aangezien
ze echter haar kamer nog voor een week had bespro
ken, kon ze niet openlijk gaan pakken en vertrekken.
Vooral niet, omdat ik haar gadesloeg en misschien
met de plaatselijke politie zou gaan bellen. Ze greep
dus de gelegenheid, welke meneer Pacock haar bood
om naar een station te komen, met beide handen aan.
Hoewel ze hem niet uit kon staan, bood ze toch aan
hem naar Torquay te brengen. Zoals ik de dingen toen
zag, zou ze meneer Pacock bij het station afzetten en
zelf in haar wagentje verder rijden
Misschien had ik als echtgenote van een scherpzin
nige detective onder de indruk moeten zijn van de
manier, waarop hij zijn theorie had opgebouwd. Maar
ik was dat allerminst. Zijn theorie was bovendien al
lang weerlegd, want juffrouw Goulby was heel rustig
naar het pension teruggekeerd. Het was allemaal veel
te vér gezocht en ik zei hem dit openlijk en op sarcasti
sche toon.
Shanks scheen opeens Cheviot te willen helpen tegen
mijn sarcasme. Enigszins kortaf zei hij: „Waar we nu
dus in de eerste plaats achter moeten zien te komen
is of die artiest Pacock Bill Brown was. Ik vermoed
dat dit zal kloppen. Als hij inderdaad met die middag
trein was vertrokken uit Torquay, had hij natuurlijk
zoals mevrouw Burmann zegt niét Bill Brown kun
nen zijn. Maar hij is niet vertrokken en dit wijst erop,
dat zijn vertrek slechts een voorwendsel was en dat hij
in werkelijkheid op de heide bleef rondhangen om
Bil Brown te worden.."
Cheviot knikte instemmend.
„Maar vervolgde Shanks deze metamorfose
was nauwelijks mogelijk zonder de medewerking van
juffrouw Goulby, die hem wegbracht Waarom zou ze
echter niet meegewerkt hebben? Gezien het feit, dat
ze al meer op haar kerfstok heeft...."
Cheviot zei: „Laten we het geheel nog eens onder
de loep nemen".
Ik voelde dat hij er weer volkomen „in" was. Wat
een dwaas was ik geweest om met een detective te
trouwen
„We hebben dus Joe Moss, die in de gevangenis zit"
resumeerde Cheviot, „en buiten de gevangenis een
komplot van zijn vriend om hem eruit te krijgen. Twee
van die vrienden gaan logeren in Tor's Pension. Ze
heten Pacock en juffrouw Goulby. Het pension ligt niet
ver van de gevangenis verwijderd. Ze doen alsof ze el
kaar niet kennen, ze houden zich afzijdig van elkaar
en juffrouw Goulby iaat zelfs openlijk blijken, dat ze
meneer Pacock een „bespottelijke figuur" vindt. Pa
cock draagt een valse baard en doet zo druk met zijn
schildersattributen, dat het stempel „artiest" er dik op
ligt. Hij onderhoudt contact met Moss langs de gebrui
kelijke weg van binnengesmokkelde boodschappen via
een omgekochte gevangenis-beambte. Er behoeft geen
datum vastgesteld te zijn voor de ontsnapping, mits
deze maar plaats vindt binnen de veertien dagen dat
Pacock en juffrouw Goulby in het pension vertoeven.
Moss kan de beste gelegenheid afwachten, wetende,
dat zijn medeplichtigen de gevangenissirene zullen ho
ren en op dit signaal hun rol in het spel zullen gaan spe
len".
Shanks merkte op: „Die sirene begint ook te loeien,
als er een ander zou ontsnappen".
„Dat was de reden, waarom Moss zich naar het
pension moest begeven", zei Cheviot. „Een eenzame
plek was veiliger geweest, althans voor hem, maar
niet voor Pacock en juffrouw Goulby, die een reden
voor een nachtelijke expeditie hadden moeten verzin
nen. De tuin konden ze echter heel gemakkelijk in het
oog houden. Als het een andere man was, die uit de ge
vangenis was ontsnapt, dan zou hij niet naar het pen
sion komen. Maar als het Moss was, zou hij komen en
het spel zou kunnen beginnen. Ben je het tot zover met
me eens?"
Shanks knikte.
„Goed, de grootste moeilijkheid in het schema, zo
als ik het zie, vormde ikzelf! Ze hadden mijn aanwe
zigheid niet kunnen voorzien en ik vormde een be
dreiging voor hun plannen. Misschien zou ik des nachts
doorslapen en nergens iets van merken, maar nader
hand zou ik verdenkingen gaan koesteren tegen juf
frouw Goulby, precies zoals dat inderdaad het geval
is. Ik moest dus onschadelijk gemaakt worden en wel
op een manier, die door zou kunnen gaan voor een na
tuurlijke dood.Juffrouw Goulby was er kennelijk niet
van op de hoogte, dat ik niet meer in het kleine ka
mertje sliep..."
„Hoe weet je dat?" onderbrak Shanks hem,
„Ik wéét het natuurlijk niet, maar..."
(Wordt vervolgd)
Eerste wiskundige Ingenieur. Aan de
technische hogeschool te Delft is in de
afdeling der algemene wetenschappen cura
laude geslaagd voor het examen voor wis
kundig ingenieur de heer J. J. Kalker uit
Den Haag. Hij is de eerste wiskundige in
genieur, die aan de technische hogeschool
is afgestudeerd, en daarmee ook de eerste
wiskundige ingenieur in ons land. Ruim
zes jaar geleden werd aan de afdeling der
algemene wetenschappen de opleiding tot
wiskundig ingenieur ingesteld.
Helihavenpleidooi. De Amsterdamse
Kamer van Koophandel gaat zich tot. B. en
W. wenden met een dringend verzoek zo
spoedig mogelijk een aanvang te maken
met de aanleg van een helikopterhaven op
het daartoe bestemde terrein aan de .Tan
van Galenstraat. Nu de instelling van een
geregelde helikopterdienst tussen Zestien
hoven en Schiphol ernstig wordt overwo
gen is het volgens de Kamer van groot
belang, deze dienst door te trekken naar
een helihaven in de stad.
MAANDAG 17 NOVEMBER
Concertgebouw: Concert door Hendrica
Hoekstra, cello en Miep van Luin, piano,
20 uur.
TENTOONSTELLINGEN
„In 't Goede Uur" (Korte Houtstraat 1):
Expositie van aquarellen van Bob Buys,
tot 22 uur.
FILMS
Cinema Palace: „Razzia in de onder
wereld", 18 jaar, 19 en 21.15 uur. Frans
Halstheater: „Wet is wet", 14 jaar, 19 en
21.15 uur. Lido Theater: „Mijn beste
vijand", alle leeftijden, 19 en 21.15 uur.
Luxor Theater: „Huwelijksreis op wielen",
alle leeftijden, 19 en 21.15 uur. Minervs
Theater: „De rode schoentjes", alle leef
tijden, 20.15 uur. Rembrandt Theater:
„Fanfare", alle leeftijden, 19 en 21.15 uur.
Roxy Theater: „De klauw", 18 jaar, 19 en
21.15 uur. Studio Theater: „Vrouw met
drie levens". 18 jaar, 19 en 21.15 uur.
ZANDVOORT
Theater Monopole: „Een kus voor je
sterft", 18 jaar, 20 uur.
DIVERSEN
„In 't Goede Uur": Grammofoonplaten-
concert van werk van Corelli, 21 tot 22 uur.
Frans Halsmuseum: Volksuniversiteit:
Voordracht door de heer J. H. Moolenijzer
over „Het orkest en zijn instrumenten",
20 uur.
Remonstrantse Kerk: Kamermuziek
avond „Die Haerlemsche Musyckcamer",
20 uur.
Wykgebouw Ged. Oude Gracht 104: Ned.
Chr. Vrouwenbond: Causerie door ds. G.
van Duinen ovej- „Levensdurf in onze tijd".
20 uur.
Brinkman (Houtplein): Ned. Genealo
gische Vereniging: Causerie van mej. mr.
W. M. Peletier over „Het ontstaan en de
geschiedenis van het notariaat", 20 uur.
Zang en Vriendschap: Geestelijk Cen
trum De Grotere Wereld: Elfde toespraak
over „De Openbaring van Johannes".
20 uur.
DINSDAG 18 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Het Nederlands Bal
let. 20 uur. e,
Concertgebouw: Volksuniversiteit: In
leiding tot het concert van het Radio Philh.
Orkest door Paul. Chr. van Wetering. 19.30
uur; Concert Radio Philh. Orkest. 20.15 uur
TENTOONSTELLINGEN
„In 't Goede Uur" (Korte Houtstraat 1):
Expositie van aquarellen van Bob Buys.
10 tot 22 uur.
Huis Van Looy (Kamperlaan): Expositie
van aanwinsten uit de collectie-Regnault,
alsmede tekeningen en aquarellen uit ge
meentelijk bezit, 10 .tot 12.30 en 13.30 tot
17 uur.
„De Waag" (Spaarne 29): Kunst zij Ons
Doel: Expositie van schilderijen en schet
sen van Peter van den Braken, 11 tot
16 uur.
FILMS
Cinema Palace: „Razzia in de onder
wereld". 18 jaar, 14, 16.15, 19 en 21.15 uur.
Frans Halstheater: „Wet is wet". 14 jaar,
14.30 en 20 uur. Lido Theater: „Mijn beste
vijand", alle leeftijden. 14, 16.15, 19 en
21.15 uur. Luxor Theater: „Huwelijksreis
op wielen", alle leeftijden. 14. 19 en 21.15
uur. Minerva Theater: „De rode schoen
tjes". alle leeftijden. 20.15 uur. Rembrandt
Theater: „Fanfare", alle leeftijden, 14,
16.15, 19 en 21.15 uur. Roxy Theater: „De
klauw", 18 jaar, 14.30, 19 en 21.15 uur. Stu
dio Theater: „Vrouw met drie levens".
18 jaar, 14.15. 19 en 21.15 uur.
ZANDVOORT
Theater Monopole: „Een kus voor je
sterft'18 jaar. 20 uur.
DIVERSEN
Frans Halsmuseum: Volksuniversiteit:
Filmavond „Tempi Nostri", 20 uur.
Brinkmann: Vrije Gemeente: Lezing van
dr. H. Jansen over „Levende religie",
20 uur.
Brinkmann: Kon. Ned. Natuurhist. Ver.:
Causerie van de heer M. Scharringa over
„Weer en klimaat", 20 uur.
Aula Lourens Oosterlyceum: Discoclub
Haarlem: Disco-avond, 19.45 uur.
„In 't Goede Uur": Grammofoonplaten-
concert van werk van Corelli, 21 tot 22 uur.
Wykgebouw Leidsestraat: Bazaar, ope
ning om 19 uur.
