Berlijn vrije stad
onder UNO-toezicht
Dulles neemt gematigde positie
in terzake van Berlijn
Verrassing in Bonn over
Dulles' verklaring
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER
Contact met Oostduitsers
niet onmogelijk geacht
Tijsseling
Tweede Kamer critiseert
georganiseerd overleg
B-47 met atoombom op
startbaan uitgebrand
Voor de Stille Armen
W erkelij kheidl
LAATSTE NIEUWS
RUSSISCH VOORSTEL:
Kouder
Viereneenhalf jaar geëist
tegen „psycholoog"
Schneider
Toekan koos de vrijheid
Het woord is aan
Straffeloos „zwiebeien"
op Rijksweg no. 13
We syn blij!...
Aanwinst voor Haarlem
LERARENSALARISSEN
1001 OOSTERSE
i
73e JAARGANG No 120
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein,, TeL 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1958
Haarlems Dagblad
303e JAARGANG No 273
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
MOSKOU, (UPI) In nota's aan
de regeringen van de westelijke Grote
Drie heeft de Sovjet-Unie vandaag
voorgesteld van Berlijn een vrije, aan
Oost noch aan West verbonden stad
te maken, die onder UNO toezicht
komt te staan. De Russische regering
heeft zijn goede diensten aangeboden
om terzake van dit voorstel de mede
werking van de Oostduitse regering
te verkrijgen.
Dit ziu'n de hoofdpunten uit de Russische
nota, die vandaag aan de westelijke am
bassadeurs en de vertegenwoordiger van
West-Duitsland in Moskou is overhan
digd. De Russische regering heeft ook
Oost-Duitsland formeel op de hoogte ge
steld.
De Sovjet-Unie stelt een termijn van een
half jaar voor, waarbinnen de vier mo
gendheden tot overeenstemming dienen te
komen over de terugtrekking van hun
troepen uit Berlijn, en maatregelen dienen
te nemen voor de toekomstige situatie van
Berlijn: demilitarisatie, territoriale vrijheid
en allesomvattend oppertoezicht van de
UNO. Een vrijstad Berlijn dus.
In de nota verklaart de Sovjet-Unie
voorlopig bereid te zijn Berlijn als vrijstad
te aanvaarden, geheel zelfstandig met
eigen bestuur, eigen economie enzovoort en
zonder bondgenootschap met welke groep
van landen ook. De Russische regering zal
geen bezwaren inbrengen tegen „deel
neming van de UNO in het toezicht op de
vrije status van de vrijstad West-Berlijn".
In het halve jaar dat als termijn gesteld
werd, zou de huidige regeling gehandhaafd
moeten blijven. Als er binnen een half jaar
echter geen overeenstemming is bereikt
tussen Oost en West, dan zal de Sovjet-
Unie de maatregelen nemen „waarover met
de Duitse Democratische republiek over
eenstemming is bereikt" en die reeds zijn
voorbereid.
De eerste reactie in Moskou was dat dit
Russische voorspel een tweede Dantzig
beoogt een gedemilitariseerde stad die
onder internationaal toezicht staat, met
corridors naar West-Duitsland.
In de nota aan de Oostduitse regering
wordt verklaard dat de westelijke landen,
door hun schending van de verdragen van
Potsdam, geen enkel moreel of juridisch
recht meer hebben op aanwezigheid ln
Berlijn. De westelijke mogendheden ls
meegedeeld, aldus deze nota, dat alle func
ties welke thans in Berlijn door het Rus
sisch gezag worden uitgeoefend, zullen
worden overgedragen op de soevereine
staat Oost-Duitsland. Het Russische hoofd
kwartier in Berlijn zal worden opgeheven
en de Russische troepen worden terugge
trokken. „De Duitse Democratische Repu
bliek zal in de toekomst soeverein zijn in
alle zaken die zijn gebied betreffen, te
land, ter zee en in de lucht".
De huidige situatie in Berlijn kan niet
langer worden getolerereerd Berlijn
wordt door de westelijke mogendheden
aangewend als een basis voor agitatie
tegen Oost-Duitsland, de Sovjet-Unie en
andere socialistische naties, aldus deze
nota.
Advertentie
Verwachting tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met plaatselijk
mist en hier en daar wat mot
regen, maar ook enkele ver
spreide opklaringen. Zwakke tot
matige oostelijke wind. Lagere
temperaturen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG PAGINA'S
Van onze correspondent in Washington
De bezadigde woorden, die Dulles,
de Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, gisteren op zijn pers
conferentie gesproken heeft, hebben de
wereld enigszins verrast. Nadat som
migen in het Pentagon (Departement
van Defensie) en het State Department
vorige week binnenskamers vrij krach
tige taal hadden doen horen over een
eventueel gebruik van geweld bij een
hernieuwe blokkade van Berlijn, toonde
Dulles zich opvallend gematigd. Van de
man, die herhaaldelijk de neiging heeft
getoond tot de rand van de afgrond te
gaan, hadden velen dit niet verwacht
en in Westduitse kringen te Washington
was men ietwat geschokt door wat men
beschouwde als te zachtzinnige taal.
Dulles maakte op de persconferentie
een zeer redelijke indruk. Hij toonde
zich een staatsman, die een in feite nog
niet bestaande crisis niet in de hand
wilde werken. Hij vermeed alles wat
de Russen als een uitdaging zouden
kunnen beschouwen en liet voor
Kroesjtsjev de deur open voor een eer
volle aftocht.
Gedurende de week, die aan deze pers
conferentie voorafging, heeft Dulles va
kantie gehouden. Het is kenmerkend voor
Dulles' positie in het Amerikaanse buiten
landse beleid, dat de waarnemers te Wash
ington alle uitspraken van het Witte Huis,
het Pentagon en het State Department ge-
durende Dulles' vakantie als niet bindend
en voorlopig beschouwden. Terstond nadat
Dulles te Washington was teruggekeerd,
kwam er weer een duidelijke lijn in de
Amerikaanse houding ten aanzien van
Berlijn.
In het kort komt Dulles' zienswijze hier
op neer: hij acht de Sovjet-Unie absoluut
verplicht toegang te verlenen tot Berlijn.
Zulks werd na de opheffing van de blok
kade van 1949 definitief vastgesteld. De
Sovjet-Unie kan de verantwoordelijkheid
hiervoor niet overdragen aan de Oost
duitsers. Het Westen zou echter routine
aangelegenheden kunnen afhandelen met
de Oostduitsers, die dan als vertegenwoor
digers van de Sovjet-Unie zouden moeten
worden beschouwd.
Vooral deze uitspraak achten de ver
tegenwoordigers van Bonn bedenkelijk.
Het heeft echter de aandacht getrokken,
dat het State Department in de notulen
van Dulles' perconferentie het woord „zou"
heeft onderstreept. Kennelijk voorvoelde
men de ontstemming, die Dulles waar
schijnlijk te Bonn zou wekken.
Sommige Amerikaanse kranten hebben
een ophéfmakend verslag uitgebracht door
koppen te gebruiken zoals „Dulles sluit
gebruik van geweld tegen Berlijn niet
uit". Zulke koppen geven een vertekend
beeld van de sfeer tijdens de persconfe
rentie. Tot tweemaal toe weigerde Dulles
in te gaan op een vraag over een even
tueel gebruik van geweld. Hij zei deze
vraag academisch te achten, daar niemand
met blokkade heeft gedreigd. Het pro-
(Van onze correspondent in Bonn)
In de Westduitse hoofdstad heeft men
met verrassing en verbazing kennis geno
men van de uitlating van Dulles, dat de
Westelijke Grote Drie aan de grenzen van
Oost- en West-Duitsland en West-Berlijn
in zekere gevallen zouden willen onder
handelen met de Oostduitsers, indien deze
als vertegenwoordigers van de Sovjet-Unie
zouden kunnen worden beschouwd. Dit is,
volgens Dulles, tussen de Verenigde Staten,
Groot-Brittannië, Frankrijk en de bonds
republiek overeengekomen.
Te Bonn zegt men van een dergelijke
overeenkomst niets af te weten. De West
duitse regering heeft haar ambassade te
Washington opdracht gegeven opheldering
bij de Amerikaanse regering te vragen.
Dulles heeft weliswaar gezegd, dat het
onderhandelen met de Oostduitsers van
zekere omstandigheden afhangt, ook sloot
hij uitdrukkelijk overleg met Oostduitse
regeringsinstanties uit en legde hij er de
nadruk op, dat van een erkenning van de
Oostduitse marionettenregering geen sprake
kan zijn, maar in West-Duitsland en West-
Berlijn wordt reeds het wijzen op de mo
gelijkheid van overleg met de Oostduitsers
opgevat als een teken van zwakte, waar
mee de officiële erkenning van de Oost
duitse regering ingeleid zou kunnen wor
den, precies zoals men zich dat te Moskou
en Oost-Berlijn voorstelt, naar men aan
neemt. De bijzonder snelle reacties van
Bonn en van de Westberlijnse burgemees
ter Brandt, die zich dadelijk met de West
duitse minister van Buitenlandse Zaken
Von Brentano in verbinding heeft gesteld,
moeten de Amerikanen wel iets zeggen.
Overigens is ook te Bonn gezegd dat het
er bit overleg met Oost-Duitsland in de
eerste plaats om gaat in, wieps naam de
Oostduitsers spreken. Geschiedt dat als
vertegenwoordigers der Russen, dan blijft
de verantwoordelijkheid bij de Sovjet-Unie,
maar men acht het toch ten ene male on
juist, dat een vooraanstaand staatsman als
Dulles deze mogelijkheid uit de doeken
moest doen. Daarmee is toegegeven aan de
Russische tactiek, zo zegt men.
Westduitse schuld?
Overigens moet men deze Westduitse
verontwaardiging met een korreltje •zout
nemen, hoezeer het te betreuren valt, dat
Dulles in de kaart der Russen heeft ge
speeld. Van Westduitse zijde is met het oog
op de binnenlandse politieke situatie, die
De officier van justitie te Bonn heeft een
gevangenisstraf van viereneenhalf jaar ge-
eist tegen Robert Schneider, „chef-psycho
loog" van het Westduitse leger, die bekend
heeft een reeks vervalsingen en bedriege
rijen te hebben gepleegd.
het warmhouden van de eenheidskwestie
vereist, in het verleden niet alles gedaan
om de Oostduitse regering buiten het over
leg over de Duitse eenheid te houden,waar
door, zo kan men aannemen, een zekere
onzekerheid, vooral in Amerikaanse krin
gen is ontstaan. Men neemt te Bonn aan,
dat er, mede hierdoor, tussen het State
Department en het Pentagon een tegen
stelling is ontstaan over de situatie rond
Berlijn: waar Buitenlandse Zaken bereid
is tot overleg onder bepaalde omstandig
heden met de Oostduitsers, daar wenst
Defensie in te grijpen bij iedere Oostduitse
belemmering van het geallieerde militaire
transport naar West-Berlijn.
bleem, dat het eerst aan de orde zou kun
nen komen, was de onaanvaardbare over
dracht van de verantwoordelijkheid voor
de toegang tot Berlijn. Ook Dulles beseft
dat van het een het ander komen kan,
doch de Amerikaanse staatsman heeft
niets gedaan, wat de toestand op de spits
zou kunnen drijven.
Een uit Sumatra afkomstige toekan
heeft gisteren in het vogelhuis in Artis
het gaas om zijn kooi met zijn grote
snavel losgepeuterd en is daarna par
does door een ruit naar buiten gevlo
gen. Vier uren lang wiekte hij boven
het centrum van de hoofdstad, af en
toe uitrustend in een boom en op tal
rijke plaatsen verkeersopstoppingen
veroorzakend, omdat alles en iedereen
bleef staan om naar de vreemde vogel
met zijn enorme fel gele snavel te
kijkenTegen de schemering streek de
neushoornvogel moe en hongerig neer
in een boom op de Lauriersgracht. Een
bewoner van deze gracht, die uit zijn
raam op de tweede etage de vluchte
ling ontdekte, wist de vogel, die een
planteneter is, met een stukje appel
naar binnen te lokken en te grijpen.
Hij bracht de toekan in een auto naar
Artis, waar men blij was dat de kost
bare vogel, die men vorig jaar voor
550,had aangekocht terug was.
ons, doch de daad is aan u:
Gedenkt de Stille Armen
„Ik ben niet van plan, nog één veroor
deling uit te spreken tegen automobilisten,
die op de beruchte Rijksweg no. 13 (van
Rotterdam naar Den Haag) door „Zwiebe-
len" van de rybaan zyn geraakt". Dit ver
klaarde woensdagmiddag met grote nadruk
de Delftse kantonrechter, mr. J. A. de Jong
naar aanleiding van de zoveelste botsing
op deze „ryksroetschbaan", waarvoor dit
maal een Belg terechtstond. Hy werd ont
slagen van rechtsvervolging. „Ditzelfde zal
ik doen met allen die na hem komen", zei
mr. De Jong, „totdat Rijksweg no. 13 ver
beterd is". De weg in kwestie vertoont
ettelyke hobbels en uithollingen.
Advertentie
We hebben al onze meubelen
gekocht bij Tijsseling in Nijkerk.
Levering rechtstreeks van de fabriek
Catalogus E gratis op aanvraag
Meubelfabrieken Nijkerk
Bij de gemeentelijke gasfabriek in
Haarlem zijn verscheidene moderne
installaties aangebracht of in aanbouw,
die de gasvoorziening van Haarlem,
Heemstede, BloemendaalZandvoort,
Haarlemmermeer en Haarlemmerliede
niet alleen moeten verzekeren maar
ook de produktie aanmerkelijk zullen
verhogen. De foto toont de laatste aan
winst: een zwavelreinigingsinstallatie
voor de fabricage van watergas een
der bestanddelen van het gas voor
huishoudelijk gebruik. Voor verdere
bijzonderheden over het proces ttissen
gaskolen en kook- of verwarmingsbron
zij verwezen naar pagina 7.
(Van onze Kamerverslaggever)
Er is een groot tekort aan leraren en
de verwachting is dat het tekort in de
komende jaren nog aanzienlijk zal toe
nemen. Met radiopraatjes en adverten
ties tracht de regering nu bij jongemen-
sen belangstelling te wekken voor het
leraarschap. „Helaas", zei de heer Roos-
jen (A.R.) gisteravond in de Tweede
Kamer met gedurfde beeldspraak: „veel
van het gestrooide propagandazaad ver
strikt in de doornen van net onverkwik
kelijke saiarisgekrakeel".
Er hapert iets aan het georganiseerd
overleg. In feite is er helemaal geen sprake
van overleg, betoogde de heer K 1 e ij w e g t
(P.v.d.A.). In de vergadering van het geor
ganiseerd overleg had de regeringsdelega
tie tegenover de voorstellen van de leraren
wel tegenargumenten op zak, maar zij
maakte ze niet bekend. „De heren wekten
de schijn zelfs niet boven het peil van
loopjongens te staan. Zij overlegt niet, zij
dicteert," aldus de heer Kleijwegt.
Het rumoer, dat nu weer is ontstaan, had
vermeden moeten worden, vermaande de
heer R o o s j e n. Het is het gevolg, zei mèt
hem de heer T i 1 a n u s (C.H.U.). van de
foutieve verhoging van de salarissen van
de hogere ambtenaren. Salariskwesties be
horen niet bij herhaling in de Kjamer aan
de orde te komen. Zij moeten worden op
gelost in het georganiseerd overleg, dat
blijkbaar niet goed werkt, doordat het
klimaat niet deugt.
Het is bedroevend, constateerde de heer
Tans (P.v.d.A.) dat we zitten opgescheept
met een salarisconflict, terwijl er een
groeiend tekort is aan leraren. Alle voor
spellingen omtrent het te verwachten te
kort aan leraren zijn achtergebleven bij de
werkelijkheid, omdat de belangstelling
voor het voortgezet onderwijs steeds is
onderschat. In deze situatie kan men het
zich toch niet permitteren met de leraren
„over de grond te rollen". Het beginsalaris
van een leraar is inderdaad hoger dan dat
van een academisch gevormde ambtenaar,
maar het volle beginsalaris wordt zelden
genoten. Een technische discussie over het
salarispeil achtte de heer Tans echter in
de Kamer niet op haar plaats. Dat moet
gebeuren in het georganiseerd overleg, in
een beter klimaat dan thans heerst.
Voor het lager technisch onderwijs vroeg
mevrouw Heroma-Meilink (P.v.d.A.)
een nieuwe salarisregeling per J januari
1959. Zij hoopte dat een duidelijke uit
spraak van minister Cals het indienen van
een motie overbodig zou maken.
Dit alles werd gezegd in het debat over
de begroting van Onderwijs, waarbij de
heer Stufkens (P.v.d.A.) aandrong op
aanpassing van het hoger onderwijs bij de
levensvormen van de moderne maat
schappij.
Vandaag wordt het debat voortgezet.
WASHINGTON (UPI) Op de mili
taire vliegbasis Chennault, te Lake Char
les in Louisiana, is woensdag een straal-
bommenwerper, die een kernwapen aan
boord had, in brand geraakt. Het vlieg
tuig, een B-47 Stratojet, stond geparkeerd
op de lichtstreep, toen het in brand raak
te. Volgens de luchtmacht bestond geen
gevaar voor een kernexplosie.
le verantwoording
Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt. 500;
Legaat mej. M.M.A. 1000; mr. H.W.S.
15; M.C.B.-C. 5; N.Z.H.V.M. f 75; P.A.D.
10; J.V. 10; Mr. J.W.K. f 10; No 10;
D.H.S. 10, P.J.K. 25, mevr. mr. E.A.J.S.-
C. 50; D. f 10; D.C.V. 10; mr. W. 10;
L.F. f 5; ST. f 25; N.N. 60; V.P.W.H.
10; H.D. 5; dr. A.D.-J. 5; mr. F.v.d.G.
25; kapittel „Vicit Vim Virtus" 50. Dag
totaal 1935,
Giften kunnen worden afgegeven aan
onze kantoren Grote Houtstraat 93, Flores-
straat 1, Haarlem en Lange Nieuwstraat
427, IJmuiden of worden overgeschreven
op postgiro 273107.
Vermeldt vooral op uw girostrookje:
„Voor Stille Armen" en geeft aan onder
welke aanduiding de verantwoording moet
plaatshebben (volle naam, initialen, pseu
doniem enz.).
Hierboven is de eerste verantwoordings
lij st opgenomen van giften, die bij ons
binnenkwamen voor de traditionele Kerst
inzameling ten behoeve van de „Stille Ar
men". Deze giften waren het eerste gevolg
van de oproep, die namens het comité gis
teren in ons blad is gepubliceerd.
Hiermede is dus de jaarlijkse actie ten
bate van noodlijdende medeburgers be
gonnen en er behoeven waarlijk niet veel
woorden verspild te worden aan een redac
tionele aanbeveling daartoe.
Toch een enkele opmerking: ten eerste
moge hierbij nog eens nadrukkelijk gewe
zen worden op het feit, dat de bijeen te
brengen gelden uitsluitend ten goede ko
men aan hen, die een extraatje zeer bitter
nodig hebben. Dat betekent: de liefde
gaven, die van gisteren tot en met kerst
avond bij ons worden gedeponeerd of
rechtstreeks aan het comité worden over
gemaakt zullen in gezinnen en bij al
leenstaanden terechtkomen, waar een naar
verhouding luttel geldsbedrag reeds een
aanzienlijke leniging van gebrek zal te
weegbrengen.
Ten tweede: mensen die gewend zijn
ruim te leven en zich alles te verschaffen
wat het bestaan volgens gulden midden
maatstaven eist, zullen zich misschien
moeilijk kunnen indenken dat een gering
geldsbedrag heden ten dage nog grote
vreugde kan brengen en toch: maat
schappelijke werkers, gezinsverzorgsters,
sociale informators en anderen, die ge
regeld met de hoogste nood in het milieu
van de armsten der armen in aanraking
komen, zouden kunnen vertellen van de
ongelooflijke vaardigheid waarmee een
ploeterende huismoeder één enkele gulden
kan omzetten in klinkklare gezinsvreugde
van de goocheltoeren die een verpau
perde, eenzame bejaarde volbrengt om zich
met een gei-ing bedrag te handhaven op
het niveau van bestaanswaardigheid, dat
door ellendige omstandigheden voortdu
rend wordt ondergraven.
Laten wij, nuchtere, praktische mensen
van 1958, de feiten onder ogen zien en lo
gisch handelen: er is een grote nood, er is
een mogelijkheid tot helpen. Wij behoeven
er niet sentimenteel onder te worden: wij
kunnen een koel rekensommetje opzetten
en becijferen, wat we kunnen missen zon
der dat het onszelf kwaad doet. Als we
werkelijk nuchter cijferen, valt die uit
komst mee; want wij allen trachten vaak
voor veel geld te kopen, wat nooit te koop
blijkt te zijn. Er gaat zoveel geld verloren
met de jacht op illusies.
Medemensen helpen en vreugde bezor
gen is geen illusie. Het kan het kan nü,
onmiddellijk, zonder moeite.
Beklagenswaardige kinderen, moeders,
eenzamen, zieken rekenen op onze nuch
terheid en zin voor de realiteit. Welnu:
moge niemand achterblijven!
Advertentie
CAMEL MONTYCOATS 45.—
Advertentie
GESCHENKEN
APART EN TOCH VOORDELIG
PAARLAARSTEEG 8
y© Ursent Haarlem - Tel. 14615
Advertentie
Het brilleglas waardoor U beter xiet
DAT.LEVERT KEIP NAAST LUXOR
