Dr. Adenauer zegt West-Berlijn
alle mogelijke hulp toe
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Russisch voorstel is niet
bedoeld voor Oost-Berlijn
MORRIST
HET WEER
Voorwait-iöto
Kerstgaven voor
de „Stille Armen"
Boycot van schepen onder goedkope
vlaggen is niet onrechtmatig
't SILVER ST0EPKE
PRISMA
SPANNING VERMINDERD, TOESTAND BLIJFT ERNSTIG
1001 OOSTERSE
Iets kouder
Ifiiri P SCHOENEN
ÏWELr SPECIAALZAAK
Bruid van Prins
Russen beboetten Deens
schip en gaven het vrij
2106,25
Zeven doden in het verkeer
Auto in mist te water;
VONNIS VAN PRESIDENT IN KORT GEDING
BECKERING handschoenen
1001 St. Nicolaas-cadeaux
STUURMALS, COHEN
TECHNISCH SPEELGOED
SIGNAAL
Het woord is aan
Berlijn
73e JAARGANG No 121
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein,, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1958
Haarlems Dagblad
303e JAARGANG No 27
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse bondskanselier Adenauer heeft naar aanleiding van de Russische
nota over de status van West-Berlijn verklaard: „De Berlijnse bevolking kan er
van overtuigd zijn, dat, in samenwerking met de verbonden westelijke landen,
alles gedaan wordt om de veiligheid en de huidige status van West-Berlijn,
alsmede de vrije verkeerswegen tussen Berlijn en de bondsrepubliek te hand
haven." Op een persconferentie te Bonn karakteriseerde de regeringsperschef,
staatssecretaris Von Eckhardt, de toestand als „ontspannen, maar blijvend
ernstig." Het is te boud te zeggen, dat men zich te Bonn en West-Berlijn thans
opgelucht voelt, maar wel heeft dat de publikatie van de, overigens onaanvaard
bare, Russische voorstellen een zekere ontspanning teweeggebracht. Men heeft
nu de zekerheid dat, althans voor de komende zes maanden, West-Berlijn niet
bedreigd zal worden en dat het Russische diplomatieke spel van westelijke zijde
met eigen voorstellen beantwoord kan worden.
Opvallend is het dat de Westduitse beur
zen na het bekend worden van de Russi
sche nota, opleefden. Er was veel be
langstelling voor de aandelen van grote
industriële bedrijven, ook voor A.E.G. en
Siemens, die uitgebreide fabrieken in
West-Berlijn hebben. Ook andere Westber-
lijnse aandelen konden winst boeken.
Adenauer zei gisteravond nog dat reeds
nu uitdrukking kan worden gegeven aan
de overtuiging dat „onze westelijke bond
genoten ieder voorstel afwijzen dat ten
doel heeft Berlijn onbeschermd te laten en
zijn vrijheid in gevaar te brengen". Daar
mede duidde hij aan wat in eerste instan
tie aan het Russische voorstel schort:
wordt West-Berlijn een „gedemilitariseer
de vrije stad", zoals de Sovjet-Unie voor
stelt (in afwijking van de lezing die wij
gisteren publiceerden) dan is het met de
vrijheid van dit stadsdeel gedaan, omdat
het omgeven wordt door Oost-Duitsland,
dat doen en laten kan met het transport
naar en van de stad wat het wil. Voorts
geldt en dat is gisteravond nog eens
in het officiële Amerikaanse commentaar
gezegd het Russische voorstel slechts
voor de drie westelijke sectoren van de
stad, niet voor de Russische sector, die
kennelijk de hoofdstad blijft van Oost-
Duitsland en die volgens de Russische
plannen mettertijd met West-Berlijn moet
worden uitgebreid tot hoofdstad voor Oost-
Duitsland.
Te Bonn meent men voorts dat het
ondanks deze overwegende bezwaren te
gen het Russische voorstel wel zal komen
tot onderhandelingen over de status van
Berlijn. De onbuigzaamheid, die men te
Advertentie
Advertentie
GESCHENKEN
APART EN TOCH VOORDELIG
A.iX.I PAARLAARSTEEG 8
l/e Haarlem - Tel. 14615
Advertentie
SUèDE DAMES - HERENJASJES
Verwachting tot morgenavond:
Overwegend droog en zwaar,
bewolkt weer met hier en daar
tijdelijk mist, maar ook enkele
verspreid voorkomende opkla
ringen. Zwakke tot matige ooste
lijke wind. Iets lagere tempera
turen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT-EN-TWINTIG PAGINA'S
Bonn en West-Berlijn ten toon spreidt, gaat
niet zo ver dat men ieder gesprek afwijst,
omdat zonder onderhandelingen de geva
ren, die de laatste twee weken gedreigd
hebben, zullen terugkeren. Men hoopt
hier verder dat de zekere mate van on
enigheid, die blijkens Dulles' uitlating
over een mogelijk onderhandelen met
Oostduitsers, als vertegenwoordigers van
de Russische bezettingsmacht te Berlijn,
in westelijke kringen bestaat, in de ko
mende maanden verdwijnen zal.
Solidair
Regering en oppositie trekken te Bonn in
ieder geval wel één lijn: beide hebben
zich gisteren zeer uitdrukkelijk solidair
verklaard met Berlijn, en de bevolking alle
mogelijke hulp toegezegd. Dit is even
eens verklaard van de zijde van de West
duitse industrie, die reeds enige dagen ge
leden heeft opgewekt West-Berlijn niet in
de steek te laten en daar door te gaan met
investeren en produceren.
De twee onmiddellijk bij dit probleem be
trokken Westduitse functionarissen, de
minister voor Duitse Zaken Lemmer en
de Westberlijnse burgemeester Brandt
hebben zich heiden over de Russische voox--
stellen uitgelaten. Lemmer zei dat Berlijn
nimmer een soort niemandsland in het
hart van Duitsland en Europa zal worden
Hij verklaarde dat het de Russen er in de
eerste plaats om te doen is de geallieerde
troepen uit West-Berlijn te werken, ter
wijl Russische troepen als een ring om de
stad gelegerd zouden blijven. De band van
West-Berlijn met West-Duitsland zou juri
disch, economisch en financieel worden
doox-gesneden. West-Berlijn zou financieel
en economisch afhankelijk worden van
Oost-Duitsland. Het einde van de vrijheid
zou een kwestie van korte tijd zijn, aldus
Brandt, die binnenkort naar Washington
vertrekt om daar het Westberlijnse stand
punt mee te delen
Op de persconferentie te Bonn is nog
verklaard, dat de Russen de legale weg be
wandelen door overleg met de westelijke
geallieerden voor te stellen, maar die weg
verlaten door te eisen dat er onderhandeld
zal worden op basis van hun eigen voor
stellen, door een termijn van zes maanden
te stellen voor het bereiken van een oplos
sing en door de aankondiging dat zij zul
len overgaan tot dwangmaatregelen als
er geen akkoord wordt bereikt, waardoor
het gehele voorstel slechts lijkt op het ge
ven van uitstel tot executie van de demo
cratische vrijheden, die West-Berlijn nog
bezit.
Brutaal
De commentax-en uit West-Berlijn en
Bonn komen er op neer, dat men de Rus
sische nota, hoe gematigd zij ook lijkt,
eigenlijk een brutaal stuk werk vindt,
waarmede West-Berlijn en zijn twee en
een kwart miljoen inwoners met insluiting
afpersing en mettertijd een eis tot over
gave worden bedreigd. Eén blik op de
kaart, zegt men te Bonn, en men beseft
wat de nota betekent: een afsnijden van
Westberlijns verbindingen naar het Wes
ten, een intensiever beleg van communis
tische zijde dan ooit tevoren, een controle,
die niet slechts op de economische belan
gen van de stad, maar ook op de radio en
de vrije pers, een overleveren van de ge
hele stad aan de willekeur van de Oost-
duitse regering, een voortdurende bedrei
ging door het Russische leger. Honderd
tachtig dagen heeft West-Berlijn nog voor
de boeg, waarin het mag men de Rus
sen geloven vrij mag zijn. Honderdtach
tig dagen, waarin men te Berlijn en Bonn
eist dat van westelijke zijde voor West-
Berlijn meer zal worden gedaan dan het
zinspelen op overleg met de Oostduitsex-s,
gelijk Dulles eergisteren heeft gedaan.
Men kan deze Westduitse eisen, gezien
de met de dag moeilijker wordende toe
stand van de Westberlijners, wel begrij
pen, maar men mag nu van de Westduit
sers zelf eisen dat ook zij zich zullen hou
den aan de regels van het spel.
MOSKOU (Reuter) Het Russische
voorstel betekent niet een ultimatum aan
het Westen, zo heeft premier Kroesjtsjev
tegenover binnen- en buitenlandse pers-
vertegen woord igeis verklaard. Hij zei de
wereld te willen bevrijden van een „kan
kergezwel" Aan het slot van de perscon
ferentie die een uur en twintig minuten
duurde, verklaarde Kroesjtsjev het eens
te zijn met de Amerikaanse vice-president
Nixon dat het tijd is om de internationa
le betrekkingen te verbeteren en over te
gaan tot een vredelievende economische
wedijver tussen de kapitalistische en de so
cialistische landen.
Advertentie
PRAKTICA F X 2
met PRÏMOTAR 3.5/50 375.—
met T-JENA 2,8/50 465.—
Voor deze en andere camera's leveren
wij een complete uitrusting voor
macro- en microfotografie, alsmede
diacopieer-apparaat.
Vraagt nrosnectus bij
V
Overveen - Tel. 60753
Parkeergelegenheid
In de St. Nicolaasweek iedere avond
open tot 9 uur.
Advertentie
VOUS ÊTES EN....
Lederwaren
en Parapluies
Grote Houtstr 125-127, Haarlem Tel 20889
Advertentie
PRISMA- HORLOGES
verkrijgbaar bij:
De kleine zaak met de grootste keuze
Grote Houtstraat 49 - Haarlem
Telefoon 20049
Advertentie
JAC. VAN MARIS
BARREVOETESTR. 19 - TEL 15051
Prinses Irene heeft deelgenomen aan
de skicursus in het trainingskamp voor
het Oostenrijkse nationale skiteam in
Weissee in de Oostenrijkse Alpen. Een
foto van de prinses met de Oostenrijkse
trainer Edi Koller.
Mitsjiko Sjoda, de 24-jarige fabrikants
dochter uit Japan, wier lieftalligheid
de uiteindelijke oorzaak is, dat in Ja
pan alweer met een zeer gewichtige
keizerlijke traditie is gebroken. Kroon
prins Akahito is namelijk verliefd op
haar geworden en zal nu de eerste
kroonprins in de 2618-jarige historie
van het Japanse keizerrijk zijn, die
verlof krijgt voor een huwelijk met
een niet-adellijk meisje. Nog maar
een maand geleden was Mitsjiko de
gast van de echtgenote van de Japanse
ambassadeur in ons land, Akira Ohye,
die de bovenstaande foto van haar
maakte in de bosrijke omgeving van
Hilversum.
KOPENHAGEN. (UPI) Het Deense
vissersvaartuig „Clara Mari", dat zaterdag
door een Russische oorlogsbodem werd
aangehouden en naar een Poolse haven
was gedirigeerd, is woensdag vrijgegeven.
Het Deense ministerie van Buitenlandse
Zaken kreeg een telegrafische mededeling
van de Deense ambassade in Moskou, dat
schipper, Henry Lund, een boete had ge
stort.
Ad Lucem et Pacem 50.-; O.V. 10.-;
Mevr. C. J. L.-M. 10.-; Kadi 10.-; Mevr.
J. B.-P. 5.-; J. J. M. S. 5.-; Mej. M. K.
10.-; Techn. personeel H.D. 30.-; L.
5.-; S. 5.-; B. 2.50; de V. 1.-; D.
0,75; Th. v. S. 0.75; P. 0. 50; W. R.
2.-; Gr. f 1.-; X 1.50; Puck 1.25;
IJ 1.-; Joosje 1.-; Haan 1.-; L. S.
7 10.-; A. de J. 1.-; C. A. 1.-; Br.
1.-; G. 1.-; P. 1.-; C. M. 1.-; T. N. 1.-.
Dagtotaal: 171.25.
IN HET GEHEEL IS THANS BIJ ONS
BLAD BINNENGEKOMEN,
Giften kunnen worden afgegeven aan
onze Kantoren Grote Houtstraat 93, Flo-
resstraat 1, Haarlem of worden overge
schreven op postgiro 273107.
Vermeldt vooral op uw girostrookje:
„Voor Stille Armen" en geeft aan onder
welke aandxiiding de verantwoording moet
plaatshebben (volle naam, initialen, pseu
doniem enz.).
Omstreeks kwart over een vannacht is
een personenauto van de kruisersteiger in
Den Helder te water gereden. De vier in
zittenden zijn verdronken. Het waren de
bestuurder, de sergeant-geschutmaker
konstabel J. M. C. Steenaert, diens echt
genote, een mevrouw Vis en een nichtje.
Het gezelschap had een bezoeK gebracht
aan de kruiser „De Ruijter". Bij het ver
trek van de steiger reed de auto, in plaats
van landwaarts, in de richting van het wa
ter. Uit het remspoor, dat de auto achter
liet, leidt men af dat de bestuurder zijn
vergissing te laat heeft ontdekt.
De auto sloeg over de kop en stortte van
de vier meter hoge kade in het ter plaatse
tien meter diepe water.
Het kostte geruime tijd voor duikei'S de
auto hadden gevonden en vastgemaakt.
Toen de wagen boven water werd gehaald
bleek zij de stoffelijke overschotten van
drie personen te bevatten. Het lichaam
van mevrouw S. werd later uit het water
opgehaald. Men vermoedt dat zij bij het
ongeluk door de voorruit van de auto is
geslagen.
(Men zie verder pag. 17)
DE PRESIDENT VAN DE RECHTBANK te Rotterdam, mr. J. G. L. Reuder, heeft
vanochtend in het kort geding, dat dinsdagmiddag voor hem diende en aanhangig
was gemaakt door de Scheepvaart Vereniging Zuid tegen de Nederlandse Bond van
Vervoerspersoneel, aangesloten bij het N.V.V., en de Nederlandse R.K. Bond van
Transportarbeiders „St. Bonifacius". aan de eiseres haar vordering ontzegd. De
werknemersorganisaties hadden gehoor gegeven aan de oproep van de Internationale
Federatie van Transportarbeidex-s om de „goedkope-vlag-schepen" van 1 tot en met
4 december te boycotten. De vordering van de Scheepvaartvereniging was de ge
daagden te bevelen binnen 24 uur na het vonnis van de president de aan hun leden
en andere havenarbeiders gedane aanzegging tot staking in te trekken en hun leden
mede te delen, dat het aanbod de volledige financiële consequenties van deze actie
te dragen is ingetx-okken en zich te onthouden van elke financiële steun aan hun
leden en de andere havenarbeiders. Dit alles op straffe van een dwangsom van
100.000 voor iedere dag dat gedaagden in gebreke blijven.
Mr. W. Schadee, optredend voor de
Scheepvaart Vereniging Zuid, zei na af
loop onmiddellijk tegen dit vonnis appèl te
zullen aantekenen. Deze zaak zal dan moe
ten dienen voor het gerechtshof te 's-Gra-
venhage. In de overwegingen van zijn von
nis zegt de president dat gedaagden hebben
betwist: dat de onderhavige actie een sta
king zou zijn; dat deze actie wanprestatie
en een onrechtmatige daad van de haven-
arbeiders tegenover hun werkgevers zou
opleveren; dat de door gedaagden gedane
opwekking tot deze actie een onrecht
matige daad jegens eiseressen zou zijn. en
dat deze actie aan eiseressen aanzienlijke
schade zal bex-okkenen.
Verder wordt in het vonnis overwogen,
dat de door eiseressen ingestelde vordering
steunt op de stelling, dat de aangekondigde
boycotactie wanprestatie van de haven-
Advertentie
Advertentie
het passendegeschenk
HAARLEM: GROTE HOUTSTRAAT 52
AMSTERDAM - DEN HAAG
arbeiders tegenover hun werkgevers op
levert en met zich meebrengt, dat de
havenarbeiders zullen weigeren bepaalde
aan hen opgedragen werkzaamheden te
verrichten. Dit kan in de regel als wan
prestatie worden aangemerkt, maar er zijn
omstandigheden denkbaar, waarin van de
arbeider niet kan worden gevergd, dat hij
zyn arbeid zal verrichten. Een dergelijke
omstandigheid is volgens de president in
casu aanwezig.
Namens gedaagden is uitvoerig gedocu-
menteerd op het misbruik van de „goed
kope vlaggen" gewezen, een misbruik,
waardoor ook de belangen van de schepe
lingen. werkzaam aan boord van de onder
die vlaggen varende schepen, worden be
dreigd, en welk misbruik door eiseressen
niet wordt betwist, aldus de overwegingen
van de presid--it. Daarna wordt gezegd in
het vonnis, dat nu door werknemersorgani
saties in internationaal verband een groot
scheepse actie is opgezet om dit misbruik
te signaleren en te bestri.uen. van de ar
beiders-leden van deze organisatie niet
kan worde n gevergd, dat zij door het ver
richten van bepaalde arbeid deze actie
zouden tegenwerken, mits de voormelde
actie op redelijke en verantwooi-de wijze
wordt uitgevoerd en daarbij zoveel mo
gelijk wordt voorkomen, dat schade wordt
toegebracht aan derden, tegen wie deze
actie niet is gericht, zoals de eiseressen.
Advertentie
JUWELIERS - Houtplein 15 - HORLOGERS
Advertentie
met vakkundige voorlichting
BARTELJORISSTRAAT 6 - TEL. 12145
ons, doch de daad is aan u:
Gedenkt de Stille Armen
Bij het lezen van de Russische nota's in
zake Berlijn die aan de Oostduitse re
gering en die aan de Westelijke mogend
heden kan men zich afvragen wat daar
bij het verbazingwekkendst is: het element
van brutaliteit, dat van huichelarij of dat
van chantage. De Sovjet-diplomatie heeft
bij deze gelegenheid op al die gebieden
zichzelf overtroffen.
Het denkbeeld, van West-Berlijn een
„vrije stad" te maken, maar Oost-Berlijn
tegelijkertijd rustig bij Oost-Duitsland in
te lijven (een zeer belangrijk aspect van de
nota's, dat echter te laat bekend werd om
nog aan het bericht in onze bladen van
gisteren te kunnen worden toegevoegd) is
volgens de Russische regering voortge
vloeid uit de Westelijke „schending van de
overeenkomst van Potsdam" door de her
bewapening van West-Duitsland. Dit alleen
reeds is gezien hetgeen de Russen in
Oost-Duitsland hebben gedaan een gro
teske voorstelling van zaken. Hoe weinig
het Russische argument op de feitelijke
situatie slaat, wordt trouwens nog duide
lijker als men leest dat de Sovjet-Unie haar
militairen zowel uit Oost-Bex-lijn als uit
Oost-Duitsland wil terugtrekken en het in
Berlijn gevestigde hoofdkwartier wil op
heffen. Zou de Sovjet-Unie zulk een kwa-
sie-vredelievende geste maken uit woede
over de herbewapening van West-Duits
land
De werkelijke dreiging komt te voor
schijn in de passage, die zegt dat, als er
niet binnen zes maanden overeenstemming
is bereikt, de Sovjet-Unie door een over
eenkomst met de Oostduitse regering „de
voorbereide maatregelen" in werking zal
stellen. Welke maatregelen dat precies zijn,
wordt niet onthuld, maar wel verklaart
het Kremlin „in dit verband", dat het de
Oostduitse republiek volkomen bevoegd
acht, „haar soevereiniteit uit te oefenen te
land, ter zee en in de lucht". Met andere
woorden: óf er komt een overeenkomst op
Russische voorwaarden tot stand. o m. vrij
heid van verbindingen tussen West-Berlijn
en de rest van de wereld inhoudend, óf er
komt geen overeenkomst op die voorwaar
den en dus ook geen vrijheid van verbin
dingen, in welk geval Oost-Duitsland reeds
bij voorbaat door de Russen gemachtigd is,
de toegangen tot West-Berlijn, „te land en
in de lucht" („ter zee" is niet van toepas
sing) af te snijden. De tactiek van de Rus
sen schijnt dus ook hier weer te zijn, een
conflict-situatie te scheppen tussen een
andere communistische regering en het
Westen, zodat de Sovjet-Unie buiten schot
maar niet buiten spel blijft en onder alle
omstandigheden diplomatiek de touwtjes in
handen kan houden.
Het Kremlin geneert er zich overigens
niet voor, wel buitengewoon duidelijk te
laten uitkomen, dat zijn voorstel in feite
helemaal geen voorstel maar een eis is,
want als het voor de Westelijke mogend
heden niet aanvaardbaar is, valt er verder
over Berlijn in 't geheel niet meer te
onderhandelen, wordt er gezegd. En de
Russen knopen daar de elegante opmerking
aan vast dat, „wie de stappen van de
Sovjet-Unie niet wenst te erkennen, der
halve niet redelijk wenst te onderhande
len" Met andere woorden: alleen het Rus
sische voorstel, maar dan ook niets en
niets anders, is redelijk. En toch beweert
Kroesjtsjev, dat dit voorstel géén ultima
tum is
De kern van de nota's is ongetwijfeld wel
de verklaring, dat de Westelijke mogend
heden West-Bex-lijn tot een centrum voor
ondermijnende activiteit tegen de commu
nistische landen hebben gemaakt en dat de
Sovjet-Unie deze toestand „niet kan laten
voortbestaan". West-Berlijn zou zich vol
gens het Russische plan dan ook moeten
verbinden, op zijn gebied geen vijandige
ondermijnende activiteiten tegen Oost-
Duitsland of enige andei'e staat toe te laten.
Een dergelijke verbintenis behoeft Oost-
Berlijn. althans volgens de Russen, natuur
lijk niet aan te gaan, want Oost-Berlijn
wordt immers geen „vrije stad" maar een
integraal deel van Oost-Duitsland. dat die
reeds genoemde „soevereine bevoegdheden"
krijgt en dus ook ondermijnen mag zoveel
het wil!
Maar ondermijnende actie is moeilijk te
definiëren en nog moeilijker te controleren
en te bewijzen. Wat zou dus de Oostduit
sers letten, als het Sovjet-plan zou worden
uitgevoerd, te gelegener tijd West-Berlijn
ervan te beschuldigen, toch weer een „cen
trum van ondermijnende activiteit" te zijn
geworden en op grond daarvan de immers
gedemilitariseerde stad binnen te trekken
en bij Oost-Duitsland in te lijven? Door de
positie van enclave in Oostduits gebied, die
West-Berlijn dan zou hebben gekregen, zou
Westduitse militaire interventie in zo'n
geval heel moeilijk zijn.
De Sovjet-regering weet ongetwijfeld
beter aan wie ook, dat het Westen op al
deze doorzichtige voorstellen niet zal in
gaan. Maar zij weet ook, dat het Westen
erdoor zal worden gedwongen, het Ber
lijnse probleem opnieuw te bezien en naar
wegen te zoeken om het nadelige effect van
de door het Russische plan geschapen
complicaties zoveel mogelijk te beperken.
Dit alleen reeds zal allerlei voordelen voor
de communisten kunnen opleveren: moge
lijke wrijving tussen de Westduitse rege
ring en haar bondgenoten, misschien de-
facto erkenning van het Oostduitse regime,
eventueel grotere toegeeflijkheid van het
Westen op andere punten van internatio
nale politiek „in ruil" voor Russische con
cessies inzake Berlijn
Het is, al met al, een gevaarlijke knuppel,
die Kroesjtsjev in het Westelijke hoender
hok heeft geworpen. Laten we proberen,
er ons vooral niet te schichtig door te laten
maken.
Simon Koster