Grote Drie verwerpen Russisch
voorstel inzake West-Berlijn
Deur voor overleg blijft
geopend volgens Londen
Mao Tse Toeng's aftreden
uit Peking gemeld
De Koningin had een langdurig
onderhoud met mr. Struijcken
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Gebrek aan tegenvoorstel
verontrust Parijs
HET WEER
Kamervergadering
geschorst
Ook Bonn zou bereid zijn tot gesprek
over het gehele Duitse vraagstuk
HEDEN „ERBIJ"
Hij gaat zich geheel
aan de leer wijden
Rompkabinet voorlopige oplossing
voor huidige moeilijkheden
Compromis
Prijsvraag van het
Koningin Wilhelmina Fonds
Zwaarbewolkt
Even praten langszij
K oerswijziging
fjefot'et/ot/óvt//
Zeventien O.E.E.S.-ministers
vandaag te Parijs bijeen
In mei officieel bezoek
van de Sjah van Perzië
Belgische grotten
P.v.d.A. en minister
Hofstra tegen voorstel
van de voorzitter
Het woord is aan
73e JAARGANG No 135
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapleinr Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
MAANDAG 15 DECEMBER 1958
Haarlems Dagblad
303e JAARGANG No 2öo
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze correspondent in Parijs
De ministers van Buitenlandse Zaken
van de Verenigde Staten, Groot-Brittan-
nie, Frankrijk en West-Duitsland heb
ben gisteren in Parijs in een gemeen
schappelijk communiqué in krachtige
termen bekend gemaakt geen enkele
wijziging te zullen gedogen in het hui
dige statuut van Berlijn. Met deze ver
klaring, waarvoor de Westduitse minis
ter Von Brentano en de burgemeester
van West-Berlijn, dr. Willy Brandt, als
adviseurs tevoren waren gehoord, heb
ben de westelijke Grote Drie een bij
zonder duidelijk „neen" doen horen op
de ultimatieve aanspraken, die vervat
waren in de nota van 10 november van
de Russische premier Kroesjtsjev, waar
door een nieuwe en ernstige crisis rond
de voormalige hoofdstad van het voor
malige Reich is ontstaan.
In Parijse diplomatieke kringen heeft
het enige verwondering, en zelfs onge
rustheid, gebaard, dat het antwoord
der Grote Drie zo negatief is uitgeval
len. Ofschoon de socialistische burge
meester Brandt er wel op aan zou heb
ben gedrongen, moeten de ministers
ieder tegenvoorstel achterwege hebben
willen laten om het Kremlin duidelijk te
doen gevoelen, dat het Westen zich niet
door dreigementen tot onderhandelen
wenst te laten brengen. Overigens zal
het standpunt van de Grote Drie nog
deze week door de overige twaalf At
lantische mogendheden bekrachtigd
moeten worden, en het is niet geheel
onmogelijk dat er dan nog stemmen
zullen opgaan om de deur voor het
overleg met Moskou toch nog op een
kier te laten.
De samenkomst van gisteren in de
Beauvais-zaal van het Franse ministerie
van Buitenlandse Zaken aan de Quai
d'Orsay heeft een reeks van diplomatieke
ontmoetingen onder verschillende vlag
gen, of beter initialen, ingeluid, waaraan
negentien landen, met dozijnen ministers
en honderden deskundigen, een duizendtal
koppen in totaal, zullen deelnemen. Van
morgen om tien uur hebben de delegaties
en hun ministeriële leiders zich in twee
groepen verdeeld. In het Chateau de la
Muette vergaderde de Europese Organi
satie voor Economische Samenwerking
(O.E.E.S.) om nogmaals een manmoedige
poging te ondernemen een brug tussen
Klein- en Groot-Europa te slaan en de be
langrijke verschillen tussen de Britse op
vatting van een Europese Vrijhandelszo
ne en de Euromarkt der zes te overbrug
gen. In het nieuwe UNESCO-paleis kwa
men gelijktijdig de leden van de Raad van
Europa bijeen. Om drie uur vanmiddag
kwamen vervolgens in het Paleis d'Iéna
de landen van de Westeuropese Unie,
Groot-Brittannië, Frankrijk, West-Duits
land, Italië en de Benelux tezamen en nog
wat later ontving generaal De Gaulle ach
tereenvolgens de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken Dulles, die, nau
welijks hersteld van een operatie, deze
zware week dapper begonnen is, en de
Italiaanse premier Fanfani. Morgen be
gint ook voor hen, het traditionele half
jaarlijkse- driedaagse beraad van de
Noordatlantische Verdragsorganisatie.
In diplomatieke kringen in Parijs heeft
men de indruk, dat het inleidende gesprek
der Grote Drie plus West-Duitsland van
zondag minder gunstig is uitgepakt dan
men tevoren had willen hopen. Er
was tevoren veel gesproken over een sub
tiele strategie, die in Londen zou zijn ont
worpen. Terwijl Groot-Brittannië zich niet
Wij vragen onze lezers, speciale aandacht
voor een in dit nummer opgenomen pagina,
door de Nederlandse Dagbladpers bij haar
vijftigjarig bestaan geschonken aan het
thans tien jaar oude Koningin Wilhelmina
Fonds. Een pagina, waarop een bijzondere
prijsvraag is opgenomen, waarvan de op
brengst ten goede komt aan het prachtige
werk der kankerbestrijding. Deze doel
stelling zal ongetwijfeld velen inspireren
tot deelneming aan de prijsvraag, waaraan
bovendien talrijke aanlokkelijke prijzen
zijn verbonden, (pag. 16)
Verwachting tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met af en toe
enige regen. Overwegend matige
wind tussen oost en zuid. Weinig
verandering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA's
WAARIN OPGENOMEN ERBIJ
geheel afkerig leek te tonen van een „flir
tation" met Moskou, en West-Duitsland
het Kremlin zonder meer nul op het re
kwest wilde geven, hebben de ministers in
feite besloten d>e laatste weg in te slaan.
Het beraad, dat drie uur heeft geduurd,
voltrok zich in het diepste geheim en men
weet niet op welke basis de Grote Drie
hun akkoord hebben gevonden. Er wordt
wel beweerd, dat Groot-Brittannië en
West-Duitsland elkander zouden hebben
gevonden in een wederzijds compromis.
De solidariteit van Londen zou door Bonn
zijn betaald met de bereidverklaring het
Britse denkbeeld over de Vrijhandelszone
in het vervolg te zullen steunen. Of deze
beweringen door de feiten zullen worden
ondersteund, zal misschien vandaag blij
ken, bij het O.E.E.S.-overleg in het Cha
teau de la Muette over de Europese Vrij
handelszone. Het zijn nog maar voorpost
gevechten die gisteren zijn geleverd en een
enigszins betrouwbaar overzicht der we
derzijdse diplomatieke stellingen zal men
pas geleidelijk aan in de eerstvolgende
dagen verkrijgen.
De bemanning, die het eerste West
duitse landingsbooteskader van de
Verenigde Staten naar huis bracht
moest in Wilhelmshaven in quarantaine
blijven omdat er een besmettelijke
ziekte aan boord heerste. De marine
staf was echter zo vriendelijk een
motorbarkas beschikbaar te stellen
zodat vrouwen en verloofden met hun
mannen konden praten.
(Van onze correspondent in Londen)
Het standpunt van de Britse regering
inzake Berlijn is, dat Kroesjtsjev's voorstel
omtrent verandering van het regime van
de stad moet worden afgewezen, maar dat
in elk geval de deur voor onderhandelingen
over het Duitse vraagstuk dient te worden
opengelaten. In Londen wordt er de na
druk opgelegd, dat dit laatste in feite in
Parijs is gebeurd, hoewel zulks niet uit het
communiqué blijkt. De ministers waren er
kennelijk in de eerste plaats op uit een
eenheidsfront tegenover Kroesjtsjev te
vormen en om hem duidelijk te maken,
dat zijn voorstel op gemeenschappelijk
verzet stuit. Kroesjtsev's dreigement
hebben de aanvankelijke meningsverschil
len, speciaal tussen Londen en Bonn, naai
de achtergrond geschoven, of misschien
zelfs uit de weg geruimd.
In hun nota's aan Moskou van 30 sep
tember hebben de westelijke mogendheden
reeds verklaard, dat zij bereid zijn over
Duitsland te onderhandelen. Dit aanbod
zou in het antwoord aan Kroesjtsjev niet
uitdrukkelijk worden herhaald. Eventuele
westelijke voorstellen tot een conferentie
zouden los van het antwoord aan Kroesj
tsjev worden overgebracht.
In Londen gelooft men, dat indien de
Russische leider besluit terug te krabbe
len, hij dit zo goed als zeker niet zal doen
voor het komende congres van de Rus
sische communistische p rtij in februari.
Vandaar dat het denkbeeld is geopperd pas
na afloop van dit congres te antwoorden.
In elk geval verwacht men in Londen,
dat Kroesjtsjev, zeker nog tot aan dit con
gres, zal doorgaan met het uitoefenen van
druk.
In de Westduitse hoofdstad aldus onze
correspondent te Bonn toont men zich te
vreden met het resultaat van het eerste
ministeriële overleg te Parijs en wel voor
namelijk omdat de minister een eenzijdige
Russische opzegging van de viermogend-
hedenovereenkomst nopens Berlijn onaan
vaardbaar achten, en omdat zij niet van
plan zijn Oostduitsers als vertegenwoor
digers van de Russen te beschouwen bij de
controle van West-Berlijn.
Men meent voorts, dat in het commu
niqué zowel aan Adenauer's als aan
Macmillan's wensen tegemoet is gekomen.
Waar Adenauer stond op een scherpe af
wijzing van het Russische ultimatum van
zes maanden, daar zou de Britse premier
bereid zijn tot een gesprek met de Russen
over de gehele Duitse kwestie.
Uit zaterdag te Bonn bekend gemaakte
mededelingen van Adenauer's partij, de
CDU en de de socialistische oppositie SPD,
zou blijken dat ook de bondskanselier zijn
koers enigszins gewijzigd heeft. Adenauer
had vrijdag een onderhoud met de West-
berlijnse burgemeester Brandt, waarover
laatstgenoemde zei, dat zij beiden het eens
waren over wat er te Parijs gebeuren
moest. Zaterdag verkondigde de SPD, ook
namens Brandt, dat het Westen zich be
reid moest verklaren met de Sovjet-Unie
te onderhandelen over alle problemen van
de Europese veiligheid en over het Duitse
eenheidsprobleem. Men maakt hieruit op,
dat de CDU (en dus Adenauer) terugge
komen is van haar standpunt, dat er met
de Russen alleen maar te praten zou zijn
over Berlijn en dat het Berlijnse vraag
stuk niet mag worden verbonden met de
Duitse eenheidskwestie en het vredesver
drag voor Duitsland.
Zowel de CDU als de SPD heeft ver
meden het jongste Russische voorstel voor
Advertentie
BARTELJORISSTR HAARLEM TEL. 13439
SUèDE DAMES - HERENJASJES
een topconferentie een propaganda-stunt
te noemen. Men ziet er de bevestiging in
van het vermoeden, dat de gehele door de
Russen opgeblazen Berlijnse kwestie
eigenlijk niets anders is dan een middel
om het Westen tot onderhandelen op het
hoogste niveau te dwingen.
Zaterdagmiddag trad, tijdens het
drukken van onze bladen, plotseling
een ernstige storing in een schakelkast
in onze drukkerij op, waardoor een der
grote motoren uitviel.
Aangezien dit defect niet in een ogen
blik verholpen kon worden, besloten wl)
het wekelijks bijvoegsel „Erbij" voor de
nog te drukken vele duizenden exem
plaren achterwege te laten, waardoor
wij ook met verminderde capaciteit de
couranten nog met behoorlijke snelheid
konden afleveren.
De abonnees, die zaterdag „Erbij" niet
ontvingen ontvangen het daardoor bij
het nummer van heden.
Weinig hoop op overeenstemming
tussen „de zes" en „de elf"
De ministerraad van de Europese Orga
nisatie voor Economische Samenwerking,
de O.E.E.S., komt vandaag in Parijs bijeen
voor besprekingen over de kwestie der
Vrijhandelszone, die in een impasse is
geraakt. Waarnemers in Brussci menen
evenwel, dat er weinig hoop bestaat dat de
ministers de impasse zullen kunnen door
breken. Zü wijzen er op, dat de minister
raad van de zes E.E.G.-landen tien dagen
geleden heeft besloten prof. Hallstein, de
voorzitter van de Europese Commissie der
E.E.G., drie maanden de tjjd te geven om
een definitief plan voor een permanente
economische associatie van de E.E.G. en
de andere elf O.E.E.S.-Ianden uit te wer
ken. Dit betekent dat de zes weinig voelen
voor een spoedige hervatting van de be
sprekingen over een Vrijhandelszone, aldus
de waarnemers.
Wel zouden de Zes Nederland. België,
Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland en
Italië bereid zijn te spreken over hun
recente voorstellen ter vermijding van dis
criminatie per 1 januari, als de eerste
E.E.G.-tariefverlaging en contingentenver
ruiming van kracht worden. Engeland.
Zwitserland en Noorwegen zouden weinig
in deze voorstellen zien. Alleen Oostenrijk
zou ze met instemming hebben begroet.
Van gewoonlijk betrouwbare zijde is ver
nomen, dat de elf niet bij de E.E G. aan
gesloten O.E.E.S.-staten overeen zijn ge
komen op de bijeenkomst van maandag
één lijn te trekken.
PEKING, (AFP) Het Franse persbu
reau AFP meldt uit Peking, dat het besluit
van Mao Tse Toeng om af te treden als
staatshoofd van communistisch China,
door partijfunctionarissen is aangekon
digd op bijeenkomsten op de voornaamste
regeringsbureaus en op de univerhiteiten
van Peking. De kranten en de radio-om
roep hebben echter nog geen officiële be
richten hierover verspreid.
Uit goedingelichte bron wordt verno
men, dat Mao zich geheel zal gaan wijden
aan de studie van communistische leer
stellingen. Hij zou wel voorzitter van het
centrale partijcomité blijven.
Het besluit zou zijn genomen te Woe Han
het belangrijke industriecentrum van de
provincie Hopei, waar alle partijleiders,
ministers en gouverneurs van provincies
een maand geleden onder voorzitterschap
van Mao hebben vergaderd. De eerste be
richten over een dergelijk aftreden kwa
men van Formosa en gaven als reden er
van moeilijkheden der door Mao georga
niseerde communes.
De officiële bekendmaking van Mao's
aftreden wordt kennelijk aangehouden, op
dat de openbare mening eerst rijp kan
worden gemaakt voor de verandering. Het
officieuze nieuws heeft de gemoederen in
Peking zeer in beweging gebracht. Over
het algemeen hebben de Chinezen een
diepe bewondering voor Mao. Men ver
wachtte algemeen dat hij voor een nieuwe
ambtsperiode van vier jaar zou worden
gekozen, als de nationale volksvergade-
De Sjah van Iran is voornemens op uit
nodiging van de Koningin en Prins Bern-
hard een officieel bezoek aan ons land te
brengen. De Sjah wordt volgend jaar mei
in Nederland verwacht. Het zal zijn eerste
officiële bezoek aan ons land zijn.
ring begin volgend jaar bijeen zou komen.
Er doen talloze geruchten de ronde over
meningsverschillen, die op de conferentie
te Woe Han aan de dag zouden zijn getre
den over de kwestie der volkscommunes,
op militaire leest geschoeide volksgemeen
schappen.
Vele leiders zouden menen, dat het land
nog niet rijp is voor deze ingrijpende wij
zigingen. Zij willen de teugels op dit ge
bied wat laten vieren. In diplomatieke
kringen in Peking verwacht men belang
rijke verschuivingen in de leiding en de
binnenlandse politiek van de Chinese com
munistische partij als gevolg van een af
treden van Mao.
Een kijkje in de grotten die vier Bel
gische amateur-speleologen in de om
geving van Hampteau en Hotton aan
de Ourthe, niet ver van Laroche heb
ben ontdekt. Het grottenstelsél wordt
een van de uitgebreidste en mooiste
van België genoemd. Er zijn tot dus
ver drie zalen ontdekt. Het plafond in
een ervan is vijftig meter hoog. Op de
foto ziet. men stalagmieten en stalac-
tieten in het licht van zaklantaarns.
(Van onze Kamerverslaggever)
Hedenmiddag is, overeenkomstig het
verzoek van minister Hofstra, de Tweede
Kamer bijeengekomen voor de behandeling
van de verlenging van de tijdelijk ver
hoogde omzetbelasting en benzinebelas
ting (indirecte belastingen). De verlenging
van de vennootschapsbelasting en de ver
mogensbelasting (directe belastingen) heeft
minister Hofstra niet willen verdedigen in
de Kamer, omdat daarover zonder be
zwaar later kan worden beslist, aan welke
beslissing dan terugwerkende kracht van
1 .januari 1959 af kan worden gegeven.
Voorzitter Kortenhorst was echter van
mening, dat ook de vennootschapsbelasting
en de vermogensbelasting moeten worden
behandeld, vanwege de onderlinge samen
hang van de verlenging van alle tijdelijk
verhoogde belastingen.
ons, doch de daad is aan u:
Gedenkt de Stille Armen
Over dit voorstel van de voorzitter was
mr. Burger (P.v.d.A.) verwonderd. Hij
wenste behandeling van de belastingont-
werpen overeenkomstig het verzoek van
de regering.
De voorzitter vond zijn voorstel niet
ongewoon. De beslising ligt tenslotte bij
de Kamer.
Minister Hofstra had de voorzitter mede
gedeeld dat hij niet in de Kamer zou ver
schijnen als het voorstel van de voorzitter
zou worden aangenomen, maar wel als de
behandeling beperkt zou blijven tot de in
directe belastingen.
Ma. Burger verklaarde dat als de minis
ter niet komt, de P.v.d.A.-fractie ook niet
aanwezig zal zijn.
De vaste commissie voor de Financiën
uit de Kamer zal nu eerst over het voor
stel van de voorzitter confereren.
Daarom werd de vergadering van de
Tweede Kamer geschorst.
Nadat de Koningin zaterdagmorgen een aantal fractieleiders had ontvangen, heeft
zij zaterdagmiddag in Huis ten Bosch in Den Haag een vrü langdurig onderhoud
gehad met de minister van Binnenlandse Zaken, Bezitsvorming en P.B.O., mr. A. A.
M. Struijcken, die vice-premier is in het demissionaire kabinet-Drees. In politieke
kringen in Den Haag leidde men hieruit af, dat mr. Struijcken wellicht een opdracht
tot kabinetsformatie zou ontvangen. Dit is tot dusverre echter niet geschied.
In politieke kringen had men vanmiddag sterk de indruk, dat de adviezen aan de
Koningin overwegend zijn gegaan in de richting van Kamerontbinding en vervroegde
verkiezingen, omdat na de ervaringen in 1956 wel vaststaat dat met de huidige ver
houdingen geen nieuw kabinet is te vormen. Men zou geen tijd willen verliezen met
formatie-pogingen. Inmiddels zou de vice-minister-president Struijcken optreden
als minister-president van het overgebleven rompkabinet. Sommigen vragen zich
echter af of deze gang van zaken niet in strijd is met de tradities van het staatsrecht.
Vooral in de kring van de P.v.d.A. is men van mening dat in de Tweede Kamer een
voldoende meerderheid aanwezig is als basis voor een nieuw kabinet. Er zou dus
in de Kamer een debat kunnen volgen, waarin de P.v.d.A. zou protesteren tegen de
voordracht tot Kamerontbinding. Het wachten is op de beslissing van de Koningin.
In het kamp van de P.v.d.A. stelt men
zich op het standpunt, dat de Kamer
meerderheid, die het kabinet-Drees ten
val heeft gebracht, moet zorgen voor een
nieuw kabinet tot midden 1960, zo tekent
onze Kamerverslaggever hierbij aan. In
middels kan de P.v.d.A. dan, zonder re
geringsverantwoordelijkheid te dragen
voor onaangename maatregelen, oppositie
voeren om te trachten de dit jaar verloren
aanhang terug te winnen. Voor de K.V.P.
is dat een onaangenaam vooruitzicht.
Daarom wil zij (evenals de V.V.D. om an
dere redenen) vervroegde verkiezingen.
De bestedingsbeperking, waarvoor als
bewaker van de schatkist in de eerste
plaats de socialistische i inister Hofstra
verantwoordelijk was, heeft de P.v.d.A. bij
de jongste verkiezingen verlies doen lijden.
De P.v.u.A. verweet de andere partijen, die
in het kabinet vertegenwoordigd waren,
dubbel spel. Zij willen invloed hebben in
de regering, zo werd betoogd, maar door
de bestedingsbeperking te critiseren en er
op te beknibbelen, voere zij tevens oppo
sitie tegen de meest op de voorgrond tre
dende socialistische ministers Hofstra en
Drees.
Daarom heeft de P.v.d.A.-fractie in de
Tweede Kamer zich op 30 oktober los ge
maakt van het regeringsprogramma om
niet langer verantwoordelijk te zijn voor
de daden van het kabinet-Drees en evenals
de andere partijen ook oppositie te kunnen
voeren. Het is deze zomer gebleken dat de
enige onpositiepartij, de V.V.D., vele dui
zenden stemmen heeft gewonnen van de
P.v.d.A. en die aanhang wil de socialis
tische partij terugwinnen door ook in de
oppositie te gaan.
Ondergrond van de crisis
Dat is, los van belastingkwesties en ver
vreemding van landbouwgronden, de on
dergrond van de crisis. In deze omstandig
heden neemt nu uiteraard de P.v.d.A. het
standpunt in dat degenen, die onder aan
voering van prof. Romme (KV.P.) de kabi
netscrisis formeel hebben doen uitbreken,
de zaak maar verder moeten opknappen
tot midden 1960. De redenering is dat prof.
Romme, althans iemand van de K.V.P. als
grootste partij, moet zorgen voor een
nieuw kabinet.
Dat standpunt is formeel sterk omdat
bij de stemming, die oorzaak werd van de
kabinetscrisis, een grote kamermeerder
heid (K.V.P., A.R., C.H.U., V.V.D. en
S.G.P.) eensgezind tegenover de P.v.d.A.
en de communisten bleek te staan (88 tegen
55 stemmen).
Het is begrijpelijk dat de V.V.D., die
oppositiepartij is en de winst bij de jong
ste verkiezingen tenslotte ook wil zien in
de vorm van meer Kamerzetels, met wenst
deel te nemen aan een kabinet van korte
duur, zonder daarin haar vergrote aanhang
onder de kiezers tot gelding te kunnen
brengen, met bovendien het risico dat
K.V.P. en P.v.d.A. elkaar in 1960 toch
weer zouden vinden, want prof. Romme
blijft voorstander van samenwerking met
de P.v.d.A., zij het niet tot elke prijs. Prof.
Romme wil „de rug niet krommen onder
de knoet van de P.v.d.A., maar ook niet
onder de zweep van de V.V.D." Het voor
uitzicht van ruim een jaar lang regeren
met de P.v.d.A. in de oppositie lokt prof.
Romme echter niet aan en als de V.V.D.
ook in de oppositie blijft, voelen K.V.P.,
A.R. en C.H.U. zich helemaal niet gerust
op het resultaat van verkiezingen in 1960.
Daarom wil de K.V.P. vervroegde ver
kiezingen.
Er zou echter via langdurige onder
handelingen over een rechts kabinet
(K.V.P., A.R., C.H.U.) en andere mogelijk
heden, moeten worden aangetoond dat,
evenals in 1956, de vorming van een kabi
net zonder socialistische ministers of op
een andere basis niet mogelijk is en dat
dientengevolge Kamerontbinding en ver
vroegde verkiezingen de enige uitweg zijn.
De schuld voor het niet kunnen oplos
sen van de kabinetscrisis zou dan voor het
oog van de kiezers mede kunnen worden
geworpen op de V.V.D., die weigerde deze
consequentie te trekken van haar houding
in de Kamer.
Daartegen heeft prof. Oud met zijn
lange parlementaire ervaring zich waar
schijnlijk bij voorbaat in het openbaar
willen dekken door te vei'klaren dat een
nieuw kabinet voor slechts ruim één jaar
niet rustig zou kunnen werken in de sfeer
van verkiezingsrumoer gedurende die
periode. Daarom acht hij het de beste op
lossing dat de niet-socialistische ministers
als rompkabinet aanblijven en de Koningin
voordragen de Kamer te ontbinden en
vervroegde verkiezingen te houden. Zij
moeten dan maar de consequenties dragen
van de in 1956 hernieuwde samenwerking
met de P.v.d.A. Zij moeten dan, voor de
vorming van een nieuw kabinet, maar
kiezen tussen een door verkiezingen ver
sterkte V.V.D. en de P.v.d.A.
De K.V.P., met een zeer grote aanhang
onder de katholieke arbeiders, van wie er
zijn overgelopen naar de P.v.d.A., waar
van echter ook weer velen zijn terugge
keerd, vreest steeds kiezers aan de P.v.d.A.
te verliezen bij een nauw samengaan met
de V.V.D., omdat de V.V.D. altijd is afge
schilderd als de partij van de beter
gesitueerden. Daarom meent de K.V.P.
zich geen nauwe en definitieve samen
werking met de V.V.D. te kunnen veroor
loven, maar wel met een, zo lang het lukt,
in toom gehouden P.v.d.A.
Scheidslijn
Tegen de vervaging van de politieke
beginselen, als gevolg daarvan, gaat prof.
Oud al jaren tekeer. Hij wil dat K.V.P.,
A.R. en C.H.U., die tezamen een te zwakke
meerderheid in de Kamer vormen, defini
tief durven kiezen tussen de V.V.D. en de
P.v.d.A., omdat voor hem de scheidslijn
in de politiek loopt tussen socialisten en
niet-socialisten.
De V.V.D. acht allerlei ordening en lei
ding en dergelijke bemoeiing van de over
heid onvermijdelijk (zij streeft er dus niet
naar), maar voor haar gaat het er om dat
zulk dirigisme slechts middel moet zijn
en geen doel, geen voorschot op socialisatie.
Over die scheidslijn, die de V.V.D. trekt,
beslist echter niet prof. Oud, maar moeten
de kiezers beslissen. Nu volgens prof. Oud
blijkens de jongste verkiezingen het
socialisme aan de jongeren geen begerens
waardig uitzicht meer biedt, dringt hij aan
op vervroegde verkiezingen om door de
verwachte winst van de V.V.D. en verlies
van de P.v.d.A. de scheidslijn duidelijker
gemarkeerd te krijgen. Dat moet prof.
Romme dan voor de consequentie stellen
definitief te kiezen.
De K.V.P. wenst vervroegde verkiezin
gen om een (naar verwachting) verzwakte
P.v.d.A. beter in toom te kunnen houden,
maar de groei van een radicale scheidslijn
trekkende V.V.D. veroorzaakt dan weer
andere moeilijkheden. De positie van >rof.
Romme is niet benijdenswaardig. Hij moet
strijden op twee fronten. De P.v.d.A., hals
starriger dan ooit tegenover de K.V.P.,
zoekt haar kracht in de oppositie door te
spreken over loonsverhoging, geen huur
verhoging, kortere militaire diensttijd enz.
A.R. en C.H.U. dreigen daarbij verdrukt
te worden, omdat zij door herhaalde ver
liezen de strijd schuwen en geen duidelijke
keus doen.
