Touré Co. doen meer in zwart nationalisme dan in rode agenturen WYBERT TRIUMPH DEUGD WEST-AFRIKA V Minister Keita Fodeba - van het Afrikaanse ballet „Wij zwarten willen een Afrikaanse persoonlijkheid" Guinea een volksdemocratie? £sso) Petroleum 3 Mikojan naar Washington? PERSIANER MANTELS KAMPERMAN Verkiezingen aanbevolen in Luxemburg Drie Finse partijen willen geen zakenkabinet Nieuw! Rook twee sigaretten tegelijkertijd! Op dï CPraatótcel Akkoord in Genève over het vierde verdragsartikel Tweede conferentie zonder enig resultaat opgeheven voor oliehaarden DE haardolie met het hoogste rendement PONDERDAG 18 DECEMBER 1958 (Van onze reisredacteur) CONAKRY, november. De avondbries draagt de koelte aan van de zee, die in het donker onder de palmen ruist. De gasten wiegelen behaaglijk in de kleurige „swings" op het onberispelijk gazon, de zwarte boy serveert koud- beslagen glazen whisky-soda. Het gezelschap, verkoeld door douche en schoon wit overhemd, vergeet de hitte van de dag, maakt grapjes in elegant Frans, lacht en verdiept zich dan in een gesprek over ballet. Het is een toneeltje dat zich op iedere willekeurige avond in de tuinen van duizend villa's in Frans Afrika afspeelt Het enige verschil is hier dat bijna alle gasten zwarte Afrikanen zijn. En de gastheer, die deze cocktail zo vriendelijk te mijner ere organiseeide, ook uit erkentelijkheid voor de bijval en de vriendelijke ontvangst die hem in Neder land altijd ten deel zijn gevallen, is de minister van Binnenlandse Zaken van Guinea, Keita Fodeba. U kent hem beter als stichter en leider van „Les ballets Africains". Trouwens vier van de hier aanwezige Guinese ministers en staats secretarissen zijn ex-dansers van dit Afrikaanse ballet en Keita Fodeba beaamt onmiddellijk het aarzelend geopperde vermoeden, dat de aanleiding tot de stich ting van zijn dansgroep en de redenen tot vestiging van de republiek Guinea vrijwel identiek zijn: verzet tegen het kolonialisme en tegen het opdringen der Europese civilisatie, bevestiging daarentegen van de Afrikaanse persoonlijkheid, ontwikkeling op Afrikaanse grondslag. Ziedaar de drijfveren van deze en sommige andere jonge leiders van het nieuwe Afrika, waarbij de blanke buiten staander dan, enigszins meesmuilend, zij het discreet zwijgend, nog een portie persoonlijke ambities voegt. Maar goed, dit is dan het nieuwe Afrika, zoals het zich openbaart aan zün smalle top, die van een beperkte elite. De brede basis van het oude Afrika bestaat ook nog. Het is dat van de naakte, zwarte man in de ontzaglijke lege ruimten. Schuil zoekend tegen goden, beesten en eenzaamheid in de collectiviteit van stam en familie, die hem niet alleen de stamtekens in het gezicht kerft, maar ook een onuitwisbaar stempel op zijn ziel drukt. Een primitieve, maar hecht georganiseerde maatschappij, die slechts langzaam en pijnlijk wordt open gescheurd door de ploegmessen der weste lijke kolonisatie. Een anachronistisch con tinent, dat noch het wiel, noch het schrift, noch een kalender uitvond en dat voort- stagneert in het jaar nul, terwijl men tien duizend kilometer verderop bezig is raket ten naar de maan te schieten. Hierin ligt geen reden die jonge Afri kaanse elite te veronachtzamen, of af te doen met de klassieke definitie: „een hand vol agitatoren", want tussen hen en ons Westen wordt gedongen om het schijn baar onbeschreven blad van het oude Afrika. Wie en wat zijn deze kwade, jonge mannen, oppositie voerend in Europa's Afrikaanse gebieden zoals Tom M'Boya in Kenya en Ly Abdoellaye in Senegal, of reeds leiders van onafhankelijke staten, kwamen N'Kroemah in Ghana en, sinds een maand, Sékou Touré in Guinea. Moet men de Franse minister van Voorlichting, Soustelle, of het merendeel van de Franse pers geloven, dan zijn Sékou Touré, Keita Fodeba en hun vrienden doodeenvoudig agenten van Moskou, achter het ijzeren gordijn getrainde marxistische agitatoren, wegbereiders van het rode imperialisme. Ik veroorloof mij op dit punt noch de heer Soustelle noch mijn Franse collegae te geloven. Na lange gesprekken met Touré en Fodeba staat het voor mij vast, dat iedere wasechte marxist zich de haren uit het hoofd zou trekken, wanneer hij de ongedisciplineerde, onrationale, intuïtieve, diffuse, overigens wel vaak slimme en zeker typisch Afrikaanse denk- en betoog trant van deze ministers zou moeten ont leden. Maar zijn zij dan niet achter het gordijn geweest, was Sékou Touré niet een tijdlang parlementair compagnon der com munisten en een der voormannen van het communistische vakverbond C.G.T., is zijn Democratische partij van Guinea, met zijn ijzerharde partijdiscipline en fijnvertakt cellensysteem, niet naar communistisch model opgebouwd? Zeker, Touré en Fodeba zijn achter het gordijn geweest, Touré op twee vredescon gressen, hetgeen bij een Afrikaan of Aziaat weinig bewijst, en Fodeba is er opgetreden met zijn dansgroep, een voorbeeld dat door Premier Sékou Touré (in het wit),»,» zwart nationalist het Britse koninklijk ballet is gevolgd. Niet alleen Touré, maar ook de huidige minister van Staat in De Gaulle's kabinet, Hou- phouet-Boigny, en alle Afrikaanse leiders trouwens, waren eens parlementaire met gezellen der communisten, omdat toen al leen de communisten anti-koloniaal waren. Touré is de laatste jaren daarentegen par lementair bondgenoot van Mitterand ge weest, heeft met de C.G.T. gebroken en zijn eigen zwarte vakbond, de Ugtan, opgericht. Niet alleen Touré's P.D.G., maar ook de Tunesische anti-communistische Neo-Des- tour heeft leentjebuur bij de communis tische organisatievorm gespeeld. Men ver- gete niet, dat zij geen politieke partij in de parlementair-democratische zin van het woord, maar een strijdende onafhankelijk heidsbeweging vormden. Wél geven Touré en Fodeba blijk van onverholen belangstelling voor communis tisch China, zeggen onomwonden dat veel van de aldaar gebruikte methoden hen bij zonder geschikt lijken voor de ontwikke ling van zwart Afrika, een gedachte die overigens door iedere Franse administra teur, die ik sprak „en privé" volledig werd gedeeld. Maar Touré en de zijnen leggen evenveel belangstelling voor het experi ment-Israel aan de dag. En waarom? Om dat zij van mening zijn, dat iedere ontwik keling van Afrika uit moét gaan van het onuitroeibaar collectivisme van de Afri kaan. Een' mening die 'werd gedeeld door een van Frankrijk's beste kenners van de Afrikaanse psyche, wijlen Jacques Richard- Molard. Het is niet waarschijnlijk dat de keuze in Afrika ligt tussen een liberale democratie en het socialisme, wél tussen een democratisch socialisme op coöpera tieve grondslag en een totalitair socialisme. Als men als Westeuropeaan geen afstand kan doen van zijn privé-optiek, van de gedachte dat onze op de Grieks-Latijnse conceptie van het individu gebaseerde be schaving, omdat zij ons een aangename en vruchtbare civilisatie heeft opgeleverd, pasklaar moet zijn voor alle andere volken, dan kan men iedere hoop om Afrika te be grijpen, wel laten varen. Men zal mij tegenwerpen, dat bijna alle Advertentie Voorkom heesheid door regelmatig gebruik van Zangers van Keita Fodeba's ballet terug naar het eigene jonge nationalistische Afrikaanse leiders, produkten van Europese universiteiten zijn. Dat zijn zij ook, maar dan toch veelal pro dukten van wrijving' en weerstand, verbit terd door het verschil tussen Europa thuis en Europa uit, het allermeest wanhopig geworden door het uiteindelijk falen in het aanvankelijk krampachtig nagestreefde eigen assimilatieproces. Zo grepen zij, zij het een aantal Europese technieken in hun bagage meevoerend, uiteindelijk terug naar het eigene, zo men wil naar „Les ballets Africain" in plaats van naar „Het Zwanen- meer", naar de republiek Guinea in plaats van naar de beloofde gelijkstelling in de Franse republiek. De Senegalese dichter-politicus Leopold Senghor spreekt van de „negritude", het verdriet, de onontkoombaarheid en ten slotte de trots van zwart zijn. Het viel mij op Keita Fodeba's bijzonder elegante cocktailparty op, dat het discrete woord „Afrikaan" of het rondweg beiachelijke „Afrikaanse Fransman" plaatsgemaakt had voor „zwarten", eens taboe, nu haast met wellust uitgesproken. Ziedaar een kort geschetst portret van deze Sékou Touré's en Keita Fodeba's, linkse collectivisten omdat zij Afrikaan, zeker niet fel anti-communist, omdat zij in eerste instantie anti-kolonialist zijn. Maar vandaar naar „agent van Moskou", blijft nog een hele stap. Hoe zij als leiders van een jonge staat op het praktische plan te werk gaan, hoop ik in een volgend artikel te beschrijven. Dat baart mij vooralsnog misschien meer zorgen dan hun beweerde marxisme. Want de ministeriële gasten op het tuinfeest, die hun kriebelende onge rustheid over hun stoutmoedig „nee" ver staken onder lacherige branie van een hbs-klas, die een leraar tart en in staking WASHINGTON (Reuter) Volgens kringen van het Amerikaanse departe ment van Buitenlandse Zaken heeft de Russische regering de wens te kennen ge geven, dat de Russische vice-premier Anastas Mikojan in januari een bezoek aan Washington brengt. Naar verwachting zal het verzoek worden ingewilligd, na bestudering van bepaalde visumformali teiten. Mikojan zou in Washington bespre kingen willen voeren met de Russische ambassadeur, Michail Mensjikov, een voor stander van uitbreiding van de handel tussen de Verenigde Staten en de Sovjet- Unie. WARSCHAU (UPI) Mikojan heeft in een rede in Warschau de Oder-Neisse- grens (tussen Polen en Oost-Duitsland) „de definitieve vredesgrens" genoemd. De Sovjet-Unie zal, aldus Mikojan, Polen met alle kracht bijstaan in de beantwoor ding van alle agressie. Mikojan sprak voorts over het „revionisme" der bonds republiek gesteund door „de Amerikaanse kapitalisten". gaat, gaven niet altijd blijk van veel zin voor de realiteit. Is het, omdat wanneer Guinea zou terugzakken tot het barre be staansminimum van Afrika, zij toch wel aan hun trekken zullen komen? (Het vorige artikel in deze reeks die werd onderbroken door een serie over Algerije publiceerden wij op donderdag 20 november). Advertentie Speciale aanbieding: Enkele stuks tegen ZEER GEREDUCEERDE PRIJZEN Wagenweg 11 Haarlem - Tel. 12924 LUXEMBURG (Belga) Pierre Frie- den, de Christen-democratische leider van de afgetreden Luxemburgse coalitierege ring, heeft groothertog Charlotte een ver slag aangeboden over zijn besprekingen met de verschillende partijen. Hij be veelt aan, het parlement spoedig te ont binden en tegen 1 februari verkiezingen uit te schrijven. Dit blijkt de wens te zijn van alle partijen die geen van alle willen deel nemen aan een regering onder de huidige omstandigheden. HELSINKI, (Reuter) Drie van de ze ven Finse partijen de sociaal-democra ten, de conservatieven en de Zweedse volkspartij hebben woensdag een ver zoek van president Kekkonen om deel te nemen aan een zakenkabinet onder de boerenleider Kauno Kleemola van de hand gewezen. Zij zijn van oordeel dat er nog een mogelijkheid bestaat om een kabi net op parlementaire basis te vormen. De partijen, die zich met het voorstel van het staatshoofd akkoord verklaarden, waren de boerenpartij, de onafhankelijke socialisten, de communisten en de Finse volkspartij. De kabinetscrisis duurt nu veertien da gen. Advertentie Steek een Virginia op, en óók een amerikaan... dat smaakt plezierig samen! En het merkwaardige is: U hoeft er maar één sigaret voor op te steken. De nieuwe, heerlijke Triumph! Niet te scherp, niet te zacht, alle goede eigenschappen van Vir ginia en amerikaan verenigd in één moderne, milde sigaret. Rokers van amerikanen, rokers van Virginia, dames, heren, iederéén... vraag de nieuwe Triumph, in het nieuwe, moderne pakje. Een verrassing! HET MILDE MIDDEN TUSSEN AMERIKAAN EN VIRGINIA Ofschoon een deugdzaam mens ons aller eerbied en hoogachting verdient, komt men na jaren van oppervlak kige levensaanvaarding soms plotseling tot de teleurstellen de ontdekking dat deugdzaam heid iets heel anders is dan de afwezigheid van wat men zon de pleegt te noemen. Misschien kan het met het oog op het algemeen beoefende gewetens onderzoek tegen Oudejaar geen kwaad, dit even in een handomdraai vast te stellen, opdat men tijdens de klokke- slag van twaalf zichzelf niet al te slecht, maar ook niet al te deugdzaam zal vinden. Ongetwijfeld leeft binnen uw kennissenkring iemand, wiens lijnrechte levenswandel en vlekkeloos gedrag u bij tijd en wijle tot voorbeeld worden gesteld. Wees gerust, deze mens leeft in ieders kennissen kring en zijn deugdzaamheid is geenszins alleen tot uw per soonlijke beschaming in het leven geroepen. Hij is een even onuitroeibaar en onvermijde lijk verschijnsel als griep en grijze haren. Hij is degene van wie men vermanend zegt: Hij rookt niet, hij drinkt niet, hij wast af, hij probeert altijd zo snel mogelijk thuis te komen en zo min mogelijk weg te gaan hij zet 's morgens thee en doet de kinderen zaterdags onder de douche, hij slaat de ogen zedig neer als in zijn na bijheid een zonnig japonnetje dreigt op te duiken en hij heeft een beroep gekozen dat aan vaste uren, pensioen en nuchterheid gebonden is. Hij is feilloos, onwankelbaar en serieus. Hij gelooft slechts in de dingen die hij ziet als mede in de onzichtbare dingen die het gezag hem verplicht te geloven. Hij houdt van een grapje, als het geen enkele van de talrijke grenzen over schrijdt, die hij zich fatsoens halve gesteld heeft. Hij heeft zich een podium geschapen, dat hecht gegrondvest is op waarheden en tradities, en hij spreekt zijn afkeuring uit over alle dwalenden, zoekenden, verlorenen, eenzamen en val lenden, niet omdat hij hard vochtig of egoïstisch is, doch omdat hij weet dat niemand kan dwalen, vallen of verlo ren gaan behalve door eigen schuld. Hij is het, die met Kerstmis de voorgeschreven graad van devotie voortbrengt en met Oudejaar ontroerd gelukwen sen rondstrooit. En die het nieuwe jaar ingaat met het ge voel, dat hij blinkend schoon gewassen uit een groenezeep- bad is gestapt. Natuurlijk komt men na jaren in het beschamend ideaal te hebben geloofd pas telaat tot de ontdekking dat deze mens niet bestaat. Hij is slechts uitgevonden tot leringe en exempel, doch in feite is zijn deugd niet anders dan een complex van angsten en af fecten, die hem zijn ingeha- merd om van hem een bruik baar burger te maken. Sinds een vrouw mij in een flits van mededeelzaamheid gezegd heeft wat de basis is van alle geslaagde gezinszorg: „Van een man is alles te ma ken, als men hem jong vangt" ben ik ervan overtuigd ge raakt dat de ganse maatschap pij er werk van maakt, de mensen jong te vangen en met zweepslagen en suikerklontjes op te voeden tot voorbeeldige mooizittertjes. Dat mooizitten uit angst voor de zweep of uit zwakheid voor het suiker klontje geen deugd kan zijn, lijkt mij niet tegen te spreken. Bestaat er dan geen deugd? Een leven dat zó afwisse lend, zó boeiend en zó navrant kan zijn, moet zonder twijfel ook het tedere element der deugd bevatten. Doch dit kan nooit geladen zijn met fanta sieloze sleur of gebrek aan moed niet met angst voor moeilijkheden en ontrouw aan de werkelijke schoonheden van het bestaan. En nu zou men kunnen ver wachten dat ik u de man ga beschrijven, die zijn karakter volgt in alle dingen van de dag die zijn huis ontvlucht en zijn plichten verzaakt, die zijn gezin verwaarloost en zijn ogen te gast laat gaan aan al het mooie, verbodene en ver leidelijke. Die al valt voordat hij wordt uitgenodigd en de grillen van zijn verbeeldings kracht volgt, zonder zich de consequenties te realiseren. De man die niét afwast, géén kinderen doucht, alle bekoren de vormen met welgevallen beschouwt eri er met zijn vrinden spijtige, vuige grapjes over maakt. De man die zich de houding geeft van erin ge trapt te zijn en zich de ge woonte heeft eigen gemaakt te figureren als de smachtende gevangene, die door de tralies naar de rijpe aardbeien gluurt. Hij is immers de tegenstel ling van de vrome josef met de slappe schouders, die voort- sjokt langs de rechte weg van taak naar taak, zonder opzien of verlangens? Wanneer men de deugd zoekt, vindt men Haar altijd in het midden tussen heiligheid en duivelachtigheid, op het slingerend pad van kruising naar kruising; men vindt haar bij de wankelende, zoekende, verlangende en liefhebbende, die zijn idealen koestert en ze daarna verloochent omwille van anderen die zich op de knieën door het leven sleept omdat hij niet vallen wil en niet lopen kan. De mens die niet met Kerst mis of Oudejaar, doch iedere minuut van het leven voor nemens maakt, en tegelijk van alle kanten verblind wordt door het licht van duizend zonnen om hem heen, die hem roepen en wenken en onbe reikbaar wegzinken achter duizenden onbereikbare ein ders. De mens die onpeilbaar diep liefheeft en niet weet waarom en tegelijk de banden en dwingelandijen aanvaardt die hem terughouden van een dwaze dwaaltocht door het land van paradijselijke vreug den. De mens die zondigt om dat hij niet anders kan en be rouw heeft omdat hij niet an ders kan die getrokken wordt naar duizend kanten te gelijk en niemand wil kwetsen en desondanks velen kwetst. De mens die kortom het menselijke lijden over zich uitroept en het leven in zijn beide armen vangt met alles v/at het hem geven wiL De mens die deugdzaam wil zijn en het niet kan «n het daarom ongetwijfeld vol komen is. J. L. Levendig We hebben een levendige binnenstad. Wie zich op het spitsuur probeert er door te boren, zal dat volmondig beamen. Wie gemangeld en gebutst, gekraakt en ge deukt na een expeditie door al dat leven dige huiswaarts is gekeerd en een kwar tier naar adem heeft moeten happen, in tussen peinzend dat hij vandaag dat ver keer toch maar weer een lekkere loer heeft gedraaid door vrijwel heelhuids thuis te komen, die zal het niet in het hoofd halen die levendigheid te ontkennen. We hebben een zeer levendige binnen stad. Ja, ja Alleen zijn de dingen, die de levendig heid op peil houden, nu niet van de be minnelijkste. Niemand zal toch zeker met de hand op het hart durven beweren dat hij een trailer, een buitenmodelse vracht auto, een astronomisch grote tankauto of een verhuisinstrument als een bungalow op wielen een mooi, gezellig-levendig ding vindt. Een bromfiets, die een boosaardig grommende uitval naar uw jas doet, een scooter, die het op uw tenen voorzien heeft, een auto, die met zijn gierende remmen de restjes van uw zenuwen aan reepjes scheurt, ze zijn tot daar aan toe, maar die heel erg grote dingen, is daar nu echt niets aan te doen? Natuurlijk wel. Kijk, dat levendige, dat moeten we natuurlijk met alle oirbare mid delen in stand houden. Dat houdt onze zenuwen lekker gespannen, dat leert onze ogen te flitsen in de (donker omkringde) kassen, dat scherpt onze oren als die van een haas. Maar we kunnen dat levendige ver edelen, meer esthetisch maken. Hoe dan? Doodeenvoudig, schakel het paard weer in! Jawel, het paard, dat edele dier dat we bijna een fossiel wanen. Wat zoudt u er van zeggen als er weer daverende bier karren gaan rijden, bespannen met gewel dige dieren vol blinkend koper? Wat zegt u van flinke troepen ruiters op vurige rossen, van ezelwagens vol woeste kin deren die opruiende geluiden maken? Van bokkewagens en calèches, van landauers en berliners, van tentwagens en dogcarts, allemaal bespannen met een overdaad aan paardekrachten, hinnikend en balkend, steigerend en briesend. Wat zullen ze bij dragen tot de zo hoog geprezen levendig heid van onze gezellige binnenstad! Hoort het gedaver der ijzerbeslagen hoeven! Hoort de bloedstollende kreten der woeste menners! Hoort het angstge- schrei der benarde inzittenden! Ziet hoe de voetgang zrs zich als konijnen wegreppen voor de wielen der voertuigen! Ik verzeker u dat onze binnenstad eerst dan een ongemeen levendige aanblik zal gaan krijgen. Dat andere en zelfs veel gro tere steden er een voorbeeld aan zullen gaan nemen. En 's avonds heeft men dan bovendien nog het geraffineerd prettige gevoel het nu eens niet gewonnen te heb ben van een stom stalen monster, maar van een echt levend paard, van een hupse ezel of een kwade bok. Sporry GENèVE, (Reuter-UPI) De Geneefse conferentie over het staken van kernproe ven is het eens geworden over de tekst van een vierde artikel voor het verdrag, waar bij het aantal leden voor de internationale controlecommissie op zeven wordt ge steld. Er zullen drie vaste leden zijn de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie en Groot Brittannië. De vier anderen zullen worden gekozen op een conferentie van de mo gendheden die zich bij het verdrag aanslui ten. De tekst van dit vierde artikel was op gesteld door Groot-Brittannië. De Sovjet- Unie heeft een amendement ingediend op artikel vijf, eveneens een Brits ontwerp over de stemmingsprocedure in de contro lecommissie. Het Russische amendement voorziet in een recht van veto. Oost en West zullen vandaag hun twee de conferentie te Genève na zes weken, op geven. Zij zijn er niet in geslaagd een al gemeen waarschuwings-systeem bij een onverhoedse aanval uit werken en zij zul len de conferentie van tien landen voort zetten op diplomatiek niveau. De besprekingen die op 10 november be gonnen, zijn uitgelopen op een volslagen mislukking. Het Westen hield vol, dat de besprekingen strikt technisch moesten blij ven evenals die van de Oost-West confe rentie, die in de afgelopen zomer de weg heeft gebaand voor de conferentie over het stopzetten van de kernwapenproeven. Het Oosten drong aan op het bespreken van kwesties van de koude oorlog, die vol gens de communistische woordvoerders de wortel zijn van het vraagstuk van een mogelijke onverhoedse aanval. (Reuter) Twee 25-jarige Japanse vrouwen, overlevenden van de atoombom op Hirosjima hebben te Genève meege deeld, dat er dit jaar ten minste twintig mensen zijn overleden als gevolg van de atoomstraling, waaraan zij dertien jaar geleden blootgesteld zijn geweest. De twee vrouwen vertonen ernstige lit tekens als gevolg van atoomstraling. Een van haar is meer dan twintig maal geope reerd. Zij hebben gesproken met leden van de Amerikaanse, de Britse en de Rus sische afvaardiging naar de eerste Ge neefse conferentie als vertegenwoordig sters van het Japanse comité voor uit banning van kernwapens. Advertentie zuinig geen roet meer warmte

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1958 | | pagina 3