Russische tweetrapsraket al
halverwege de maan
Einddoel zondagochtend
tegen 8 uur bereikt
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
NIEUW SUCCES VOOR MOSKOU
HET WEER
ie M0RRIS"«
Soustelle's portefeuille
knelpunt bij formatie
Weekeinde met
gure buien
De Gaulle kon de socialist Mollet
niet tot aanblijven bewegen
LEZING
EEN BRIL VAN KEI P
DAT IS GOED QEZIEN
Opklaringen
WATERDICHT DAKWERK
Nieuwjaars
receptie
Het woord is aan
Vanavond nogmaals Wim
Kan voor de microfoon
Geen Russische reactie op
arrestaties in de VAR
Amateurvoetbal voor
zondag afgelast
Consuls keuren terreinen
van betaalde voetbal
Prinses Irene naar
skikampioenschappen
CITR0ËN
Prijsvragen op pag. 8 en 9
FOTOHANDEL KEUPERS EN LOHR
73e JAARGANG No 149
ZATERDAG 3 JANUARI 1959
303e JAARGANG No 302
Grote Houtstraat 93, Haarlem. TeL 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendaplein,, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Een Russische tweetrapsraket is sinds gisteravond onderweg naar de
maan. De lancering werd vrijdagavond aangekondigd in een voor binnen
lands gebruik bestemde nieuwsuitzending van Tass via Radio Moskou:
„Ter gelegenheid van het 21ste congres van de communistische partij is
vandaag een maanraket gelanceerd. Het projectiel, dat zonder brandstof
1472 kilo weegt, volgt de berekende baan. De raket zal zondagochtend zijn
doel bereiken". Aanvankelijk twijfelde men er in de Westerse wereld aan, of
de Russen niet bluften. Maar al spoedig kwamen van diverse luisterposten
in Duitsland, Amerika en Japan berichten, dat men daar signalen van de
Sovjet-raket had opgevangen. De raket passeerde vannacht de oostelijke
grenzen van de Sovjet-Unie, Hawaï en Zuid-Sumatra, dat vanochtend om
3 uur 10 gepasseerd werd. Het projectiel had toen een hoogte van 110.000
kilometer bereikt. Volgens de laatste berichten heeft het vanochtend om
tien uur zonder afwijkingen een hoogte van 200.000 kilometer ruim de
helft van de afstand naar de maan bereikt Het observatorium van
Alma Ata (Sovjet-Unie) is er vannacht in geslaagd, enkele spectroscopische
foto's te maken van het lichtende spoor van natriumdamp, dat de raket op
een vooraf bepaalde tijd heeft uitgestoten.
Radio Moskou deelde in haar uitzendin
gen mee dat de raket „voor het eerst in de
geschiedenis der mensheid" een „kerni-
sche snelheid" van 11,2 km. per seconde
bereikt heeft en dat het daardoor mogelijk
wordt, op de maan observatoria en tus
senstations aan te leggen voor toekom
stige interplanetaire ruimtevluchten.
De raket voert, bij een totaalgewicht
van ruim 1830 kilogram, 361,2 kg. aan in
strumenten mee voor wetenschappelijke
waarnemingen ter vaststelling van een
magnetisch veld op de maan, meting van
intensiteit en variaties der kosmische
straling buiten het magnetisch veld der
aarde, de registratie van fotonen in kosmi
sche straling, ontdekking van radio-acti
viteit op de maan, de verdeling van zware
kernen in kosmische straling, de samen
stelling van interplanetaire materie, de be
studering van atomische zonnestraling en
van meteoordeeltjes. Drie radiozenders
zenden op 19.997, 19.995, 19.993 en 183.6 me
gahertz gegevens uit. Voorts is een specia
le apparatuur aan boord voor het doen ont
staan van een natriumwolk „als een kunst
matige komeet", die waargenomen en ge
fotografeerd is door optische instrumen-
Advertentie
GROTE HOUTSTRAAT NAAST LUXOR
(Van onze weerkundige medewerker)
De start van het nieuwe jaar is rijk aan
variatie, wat het weer betreft. Het begon
nieuwjaarsdag met zon, gevolgd door
storm en regen. December bleef ruim twee
graden zachter dan normaal, zoals ook de
Duitse weerkundigen hadden voorspeld,
maar januari stuurt koudere lucht uit het
poolgebied op ons af. Nu zal dit niet plot
seling een vorstperiode tot gevolg hebben,
want in Scandinavië en Rusland was het
vorige week belangrijk kouder. De aan
gevoerde lucht uit het poolgebied moet nog
over het Noordzeewater, dat een tempera
tuur heeft van ruim 8 graden Celsius, zo
dat deze poollucht met temperaturen bo
ven het vriespunt ons land bereikt. In de
hogere luchtlagen is het veel kouder: op
5000 meter hoogte 30 lot 35 graden onder
nul, zodat er zich tal van hagel- en sneeuw
buien ontwikkelen. Hierdoor zal het ko
mende weekeinde tot op heden het koud
ste van deze winter worden.
Vooruitzichten: Ook tijdens het week
einde zijn er meer hagel- en natte sneeuw
buien te verwachten, vooral wanneer een
randstoring van vanmorgen ten noorden
van Schotland lag, de Noordzee zal berei
ken. De buienactiviteit zal daarbij morgen
weer wat opleven. De stormachtige ivind
neemt verder af, maar kan morgen bij de
nadering van genoemde storing weer in
kracht toenemen. In het westen van het
land kwam gisteren tijdens buien ook on
weer voor.
Veel kouder zal het voorlopig niet wor
den zolang de, aangevoerde lucht via de
Noordzee naar ons land stroomt
Verwachting tot morgenavond:
Opklaringen, maar voornamelijk
in de kustprovincies plaatselijk
enkele buien. Vannacht in het
binnenland hier en daar lichte
vorst. Morgen overdag ongeveer
dezelfde temperaturen als van
daag. Matige, aan de kust af en
toe krachtige wind tussen noord
west en zuidwest.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
WAARIN OPGENOMEN ERBIJ
ten met filters die de spectrumlijn van na
trium tegenhouden. Deze „komeet" is
vanochtend omstreeks vier uur afgescho
ten en twee tot vijf minuten in het sterre-
beeld Virgo (Maagd) zichtbaar geble
ven.
Op de mantel van de raket is het em
bleem van de Sovjet-Unie en de woorden
„Unie van Socialistische Sovjet Republie
ken, januari 1959" gegraveerd.
In Amerika heeft 't nieuws van de Rus
sische maanraket, na de vier mislukte po
gingen der V.S. op dit gebied, grote indruk
gemaakt.
De ruimtevaart-commissie uit het Ame
rikaanse Huis van Afgevaardigden heeft
de regering verzocht onmiddellijk twee po
gingen te laten ondernemen om met voor
handen zijnde raketten de maan te berei
ken.
De luchtmacht beschikt namelijk nog
over twee „Thor-Able" combinaties die te
Cape Canaveral zijn opgesteld.
Het Amerikaanse ministerie van Defen
sie heeft verklaard, dat zij van de Russi
sche lancering afwist nog voor Tass deze
wereldkundig maakte.
De Amerikanen hebben totnogtoe vier
pogingen gedaan om een raket naar de
maan te schieten, twee ervan mislukten,
de beide andere raketten bereikten een
grote hoogte, doch vielen weer terug naar
de aarde.
De eerste Amerikaanse maanraket, ge
lanceerd op 17 augustus, ontplofte na een
vlucht van 77 seconden, vermoedelijk als
gevolg van een haperen in de brandstof-
aanvoer. De tweede, de pionier I die op
11 oktober de lucht inging, legde een der
de van de weg naar de maan af, doch viel
daarna terug naar de aarde. De Pionier
II, gelanceerd op 8 november, kwam niet
hoger dan circa 1600 km., de Pionier III,
gestart op 6 december, kwam bijna net zo
hoog als de Pionier I en viel eveneens terug.
Britten verrast
Prof. Lovell van de Britse radiotelescoop
te Jodrell Bank verklaarde vrijdagnacht
door de lancering volkomen verrast te
zijn.
Zijn radiotelescoop is momenteel te
druk bezet met ander wetenschappelijk
werk en zal de baan van de Russische
maanraket niet volgen.
„Volgende stap"
De directeur van het observatorium van
de Russische Academie voor Natuurwe-
Advertentie
SUèDE DAMES - HERENJASJES
Zullen de Russen, als hun raket de
maan raakt, territoriale aanspraken
doen gelden op dit hemellichaam? De
westelijke „ruimterechtskundigen" zijn
er allerminst gerust op, dat dit niet
zal gebeuren. Op het ruimtevaartcon
gres van 1958 in Amsterdam hebben de
Amerikanen de Russische delegatie tot
een uitspraak over dit punt proberen te
bewegen, doch de Russen gingen de
netelige kwestie handig uit de weg.
Nu wordt dit vraagstuk actueel. Vol
gens internationale rechtsopvattingen
moet aan territoriale eisen op aarde
kracht worden bijgezet door de aan
wezigheid van een of meer onderdanen
van de eisende mogendheid. Men vreest
echter, dat de Russen volstaan zullen
met het planten van hun vlag op de
maan om de soevereiniteit over Vrouwe
Luna op te eisen. Een tweede mogelijk
heid is dat de Russen op deze wijze de
maan in beslag zullen nemen, om haar
vervolgens met een edelmoedig gebaar
aan de wereld terug te schenken een
geste, die grote propagandistische waar
de voor de „edele gevers" zou hebben
tenschappen, Mikhailof, heeft volgens ra
dio-Moskou verklaard een afwijking van
een percent in de baan van de raket het
experiment kan doen mislukken. Onze
berekeningen zijn echter zeer nauwkeu
rig geweest zodat wij alle hoop hebben, dat
de raket de omgeving van de maan zal be
reiken.
Als dit inderdaad gelukt, zouden de Rus
sen binnenkort een tweede raket op de
maan willen laten storten. Een derde pro
jectiel zou daarna, volgens het Russische
programma, een afgeremde landing op
de maan kunnen maken en daar een „ro
botvoertuig" met instrumenten en radio
zenders kunnen lanceren voor een korte
verkenningstocht over het maanopper
vlak.
Izwestia voorspelt
Het Russische blad „Izwestia" schreef
(op nieuwjaarsdag) dat de Sovjet-Unie te
gen 1966 misschien zal beschikken over
een ruimtestation met een televisiezender
en observatorium. Dit station zou zich op
een afstand van meer dan 30.000 kilome
ter om de aarde wentelen.
Terug naar de aarde?
Onze Londense correspondent seint ons
dat de Britse raketdeskundigen van me
ning zijn, dat de Sovjet-raket alle kans
heeft om de afstand aarde-maan te over
bruggen. Iets anders is, of de Russen erin
zullen slagen, de raket in de goede koers
te houden. Maar de Sovjet-raket was gis
teravond reeds door zeer snelwerkende
elektronische instrumenten in Engeland
geregistreerd, waaruit bleek, dat het pro
jectiel na de eerste duizenden mijlen pre
cies in de koers lag. Men acht het moge
lijk, dat de Russen beschikken over een
nieuwe en krachtiger raket-brandstof dan
de totnutoe bekende. De Russische opzet
is waarschijnlijk, de raket rond de maan
te laten cirkelen en haar dan naar de aar
de terug te laten keren, waarbij wellicht
foto's kunnen worden genomen, of waar
nemingen gedaan, aan de zijde van de
maan die nog nooit van de aarde af is
waargenomen. Gezien het gewicht van de
meegevoerde instrumenten is het duide
lijk, dat er in de Russische raket plaats
zou zijn voor een persoon en al de dingen
die hij nodig zal hebben voor zijn terug
tocht naar de aarde.
Advertentie
Ny mei onze gebr winter
koning voor vernieuwingen
van mastiekdaken e d.
Vraagt prospectus
N. H. VOCHTUNIE DEJOBO
Haarlem - Marnixstraaf 19
Telefoon 61419
Na de omwenteling op het eiland Cuba:
opstandelingen hebben krijgsgevange
nen van het leger der regering in San
Domingo bijeengebracht.
Het leek wel, of de
nieuwjaarsreceptie,
die Haarlems burge
meester en mevrouw
C. G. E. M. Cremers-
De Bruyn vrijdag
avond in de feestelijk
verlichte ridderzaal
van het Haarlemse
stadhuis hielden,
drukker bezocht werd
dan in voorgaande
jaren het geval was.
Velen hadden zich
door de verkillende
regenbuien heen naar
de ridderzaal be
geven, waar het goed
toeven was. De foto
geeft het ogenblik
weer, waarop mr.
O. P. F. M. Cremers
de nieuwjaarswensen
van de Commissaris
der Koningin in de
provincie Noordhol
land, dr. M. J. Prin
sen, en echtgenote
in ontvangst neemt.
Voor de laatste keer
kondigde hoofdbode
J. M. F. Meyer, die
eind januari met pen
sioen gaat, de gasten
aan. De geanimeerde
receptie duurde tot
ver na half elf.
O u i d a
Helaas! Waarom weten wij niet wan
neer wij gelukkig zijn?
Vanavond zal na net nieuws van acht
uur, dus om vijf over acht, de uitzending
van Wim Kan op oudejaarsavond, nog
maals in zijn geheel voor de microfoon
worden gebracht. Deze uitzending duurt tot
vijf over negen. Hierna wordt tot kwart
over negen aandacht besteed aan de pers
commentaren, die naar aanleiding van deze
uitzending zijn verschenen. Na kwart over
negen volgen dan de verschoven program
ma's als „Plein acht uur dertien".
CAIRO, (Reuter-AFP) De autoritei
ten van de Verenigde Arabische Repu
bliek hebben in de loop van de bliksemsnel
uitgevoerde actie de kracht gebroken van
de kleine, doch luidruchtige communisti
sche partijen van Egypte en Syrië, zo zeg
gen waarnemers in Cairo. In Egypte zou
den honderd communisten zijn gearres
teerd een vierde van het aantal leden
van de partij en in Syrië nog meer. Tot
nu toe heeft de Sovjet-Unie nog niet gerea
geerd op deze actie.
Het sectiebestuur van het KNVB-ama-
teurvoetbal maakt bekend, dat in verband
met de toestand der terreinen alle voor
zondag 4 januari door de KNVB vastge
stelde wedstrijden voor het amateurvoet
bal zün afgelast. Het programma zal in
zijn geheel naar een latere datum worden
verschoven. De keuring van de terreinen
voor het betaalde voetbal wordt aan de
consuls overgelaten.
Ook het wedstrijdprogramma voor de
afdeling Haarlem van de KNVB is in zyn
geheel afgelast.
Prinses Irene is heden naar Val d' Isere
in Frankrijk vertrokken, waar zij zal deel
nemen aan enkele onderdelen van het Ne
derlandse skikampioenschap. De prinses
die in gezelschap is van de heer en me
vrouw Bischoff van Heemskerck, zal on
geveer twee weken in Val d'Isere blijven.
Advertentie
2CV
I.D. 19
3987.— f 9575.
Hoofdagent voor Haarlem en omstreken
VAN LOON'S AUTOMOBIELBEDRIJF
Korte Kleverlaan 30-38
Bloemendaal
Teleloon 51301
Op pagina 8 zullen onze lezers een
herhaling aantreffen van de prijsvraag,
die het Wilhelminafonds heeft uitge
schreven en ivaarvan de opbrengst be
stemd is voor de kankerbestrijding. Dit
bij uitstek humanitaire doel is tenvolle
waard, gesteund te worden waarbij
de bijdrage bovendien nog op een ma
nier kan worden geleverd, die een pret
tige bijkomstigheid vormt. Als u de
prijsvraag nog niet hebt ingezonden,
doet het dan spoedig!
En op pagina 9 nóg een prijsvraag
namelijk het sluitstuk van de „Pieke-
raars Picknick", onze serie puzzels die
van 20 december 1958 af bij delen in
ons blad is gepubliceerd. Wij verwach
ten na zondag de inzendingen en zullen
de uitslag zo spoedig mogelijk bekend
maken.
(Van onze correspondent in Parijs)
Donderdag zal Charles de Gaulle zich in
stalleren in het Elysée waar hij monsieur
René Coty officieel opvolgt als president
(met sterk uitgebreide bevoegdheden)
van de nieuwe vijfde republiek. Zijn eers
te daad als staatschef is de benoeming van
een premier, en het is nu wel zeker dat zijn
keuze zal vallen op de huidige minister
van Justitie Michel Debré, die voor zijn
langjarige staat van trouwe dienst aan de
generaal op die wijze beloond belooft te
worden. Alvorens hij in juni in het kabi
net van de generaal werd opgenomen,
had Debré nog nooit een ministeriële func
tie vervuld, en zijn carrière is sedertdien
snel gemaakt. Als senator behoorde Debré
vroeger tot de felste tegenstanders van het
„systeem" der vierde republiek, en men
moet toegeven dat deze gaullist, evenals
de generaal persoonlijk, zijn oppositie
tenminste consequent heeft gevoerd. De
bré heeft zich echter ook doen kennen als
een extreem-rechts denkend man en in de
ogen van deze verstokte nationalist heb
ben de nieuwe opvattingen over de Euro
pese integratie nooit genade kunnen vin
den. Het is wel mogelijk dat Debré, op be
vel van de generaal, wat water door zijn
(nationalistische) wijn zal doen, maar de
vrees lijkt niet ongegrond, dat de nieuwe
premier, ook ten aanzien van Algerije, po
gen zal een meer rechts-georiënteerde po
litiek te voeren. De Gaulle blijft welis
waar kapitein op het Franse schip, maar
als stuurman zal Debré de koers medebe-
palen.
Bij de voorbereiding tot zijn nieuwe taak
heeft Debré zich nauwkeurig aan de richt
lijnen van de generaal moeten houden.
Weliswaar formeert premier Debré zijn
regering, doch alle ministers worden door
het staatshoofd 'De Gaulle) benoemd. De
nieuwe rege<:ng zal als een tweelingbroer
op het kabinet gelijken dat nu nog officieel
in functie is. De sleutelposities van Bin
nenlandse en Buitenlandse Zaken, van
Oorlog en van Financiën zullen vermoe
delijk in dezelfde handen blijven. Andere
portefeuilles, justitie en onderwijs, wor
den waarschijnlijk door de zittende excel
lenties onderling geruild, en alleen de so
cialisten en de enkele leden van De
Gaulle's kabinet die bij de jongste verkie
zingen verslagen werden, zal Debré door
figuren buiten de huidige regering moeten
vervangen. Het lijkt inderdaad niet aan
nemelijk, dat Mollet zich alsnog bereid
verklaren zal, op aandringen van De
Gaulle, met zijn partijgenoten toch nog
aan een volgende regering te blijven mee
werken. Bij de inwendige hervorming, of
herverdeling der portefeuilles, biedt al
leen de toekomstige positie van de huidi
ge minister van Voorlichting Jacques
Soustelle nog moeilijkheden. Soustelle
was de man achter de schermen bij de"
omwenteling van 13 mei in Algiers en De
Gaulle nam hem in zijn regering op, na
enige aarzelingen, terwille van de „goede
verstandhouding" met de generaals Salan
en Massu en de fascistische raddraaiers
uit hun omgeving. Soustelle, die de ecla
tante overwinning van de Unie voor de
Nieuwe Republiek bij de jongste verkie
zingen als een persoonlijke zege be
schouwt, is echter van mening dat hij
recht heeft op een krachtiger positie in de
komende regering die hij aanvankelijk
als premier hoopte te zullen leiden. Hij
verlangt tenminste het ministerie van Bin
nenlandse Zaken, waarin dan Voorlich
ting zou worden opgenomen, en waaron
der ook de politie ressorteert. Die post ziet
De Gaulle toch liever niet in Soustelles
handen. De portefeuille van Nationaal On
derwijs die de generaal Soustelle zou heb
ben aangeboden, moet deze voormalige
professor en deskundige van de oude azte
ken-cultuur echter hebben geweigerd.
Soustelle zou de generaal al hebben laten
weten, dat hij zich liever als minister ge
heel terug zou trekken, dan een tweede
hands portefeuille te aanvaarden.
Achter dit spel van loven en bieden gaat
een nieuwe fase schuil in de machtsstrijd
tussen het liberalisme van de generaal en
het extremisme van de leiders van zijn
parlementaire aanhang, waarop Soustelle
zijn persoonlijke stempel drukt. En de
voornaamste verrassing die de formatie
nog in petto houdt, is het antwoord op de
vraag welke portefeuille Soustelle uitein
delijk in handen zal weten te krijgen.
(ÜPI) De Gaulle is er gisteren in een
lang onderhoud met de socialistische lei
der Guy Mollet niet in geslaagd, deze te
overtuigen van de noodzaak, dat de socia
listen in de nieuwe regering zouden moe
ten treden. Dit betekent, dat de socialis
ten, wier sterkte (in het parlement) sterk
beknot is na de vloedgolf van gaullistische
stemmen bij de algemene verkiezingen
van november, zich in de oppositie zullen
begeven, evenals de communistische par
tij en verder de radicalen van Mendès-
France. Tegenover die kleine oppositie in
het nieuwe parlement zullen de machtige
fractie van de U.N.R. van Soustelle, het
grootste deel van het centrum en rechtse
groepen staan, waaronder de sterke frac
tie van de onafhankelijken, wier financië
le leider, Antoine Pinay, genoemd wordt
als de toekomstige minister van Finan
ciën. Het besluit van de socialisten is in
zoverre een goed ding, omdat Frankrijk
er een niet-communistische oppositie door
krijgt, zodat niet alle ontevredenheid naar
de aanhangers van Moskou behoeft te
gaan. De reden van het besluit van de so
cialisten is gelegen in de financiële maat
regelen van Pinay.
Groeiende oppositie
Er is een groeiende oppositie te bespeu
ren tegen de nieuwe soberheidsmaatrege
len van de regering, die de levensstan
daard met vijf of zes percent zullen verla
gen door prijsstijgingen, nieuwe belas
tingen en de intrekking van regeringssub
sidies. Ook ondei de rooms-katholieke
volksrepublieken rommelt het. Of
schoon de leider van de M.R.P., Pierre
Pflimlin, evenals Mollet minister van
staat, geen aanstalten heeft gemaakt, uit
de regering te treden, heeft hij over het
versoberingsprogram gezegd: „deze po
litiek is niet de onze".
Aardschok in Apennijnen
In tien dorpen in de Apennijnen is giste
ren een zware aardschok gevoeld. De be
volking verliet in paniek de huizen en
bleef een paar uur in de open lucht. De
schade bleef beperkt tot scheuren in
muren.
Advertentie
De heer VAN DER MEULEN uit Zandvoort (zeefotograaf van de Noord-Zuid-
Hollandse Redding Mij.) houdt op MAANDAGAVOND 12 JAN. a.s. een lezing
geïllustreerd met foto's en kleurendia's over
„FOTOGRAFIE OP ZEE"
in ons atelier. - Aanvang 8 uur. - Gaarne tevoren bericht van uw komst.
CURSUSSEN
DONKEREKAMER CURSUS: 4 maandagavonden.
SMALFILMCURSUS: 5 maandagavonden
(verdeeld over de maanden januari, februari, maart, april)
Folder op aanvrage
ZANDVOORTSELAAN 163 - HEEMSTEDE - TELEFOON 26455
