PARAGUAY'S ECONOMIE BLIJFT IN
EEN KRINGETJE RONDDRAAIEN
Felle strijd om Adenauer's
rechten als president
Strijd om de leiding van het
Westduitse persbureau DP A
Rijk land, maar te ver van zee, te weinig
mensen en geen binnenlandse markt
Begi
in is er
WIE DOORBREEKT DE
VICIEUZE CIRKEL?
HANDEL MET NEDERLAND
Hartpatiëntje uit Nieuw-
Zeeland in Londen
overleden
Zal hij de nieuwe bondskanselier mogen aanwijzen
Argentijnse regering belet
staking van bankpersoneel
Hoofdredacteur Sanger werd eervol ontslagen
ook. so good bevallen
„Oma, bent u vroeger
een aap geweest?"
Kindervraag in Rusland:
WOENSDAG 15 APRIL 1959
(Van onze reisredacteur)
ASUNCION. „Paraguay is een land van de toekomst", zei de econoom, maar
hij voegde eraan toe, „en ik ben bang dat het dat altijd zal blijven". Dat grapje
wordt over méér Zuidamerikaanse landen gemaakt, maai- in Paraguay zou men
het gaan geloven. En tochParaguay (tienmaal Nederland, anderhalf miljoen
inwoners) heeft rijke bossen, onafzienbare weidevlakten voor slachtvee, een
ideaal klimaat en een beste bodem voor grapefruit en sinaasappelen, voor katoen
en tabak, voor suiker en rijst, voor palmolie. Het zou de wereld kunnen helpen
kleden en voeden, het zou miljoenen emigranten uit overvolle landen kunnen
opnemen. Misschien zal het dat op een goede (en verre) dag ook doen. Alleen.
het kan niet op gang komen. Om twee redenen: het heeft geen mensen genoeg
en het ligt niet aan zee. Het eerste is nog te verhelpen. Wanneer het politiek een
beetje tot rust en economisch een beetje op gang kan komen, zal misschien het
half miljoen Paraguayse emigranten (politieke ballingen, trekarbeiders, vooral
intellectuele en zakelijke élite) eens terugkeren, zal het land misschien emigran
ten uit Europa aantrekken. Maar de geografische handicap blijft: Paraguay's
exportprodukten moeten eerst zestienhonderd kilometer over de Paraguay-rivier
naar Buenos Aires of Montevideo. Als zij aan de start komen voor de race op de
wereldmarkt, torsen zij al een handicap aan extra transportkosten van meer dan
honderd gulden per duizend kilo.
Zelfs het ruggesteuntje van een binnen
landse markt ontbreekt. Het merendeel
van het anderhalf miljoen Paraguayanen
leeft van wat hun eigen akkertje opbrengt.
Hoe komt het land uit zijn vicieuze cirkel?
Industrialiseren? De agrarische bevolking
heeft geen geld om industrieprodukten te
kopen, zou dat slechts kunnen verdienen
door de agrarische produktie te verhogen
en die te exporteren. Maar daar steken de
transportkosten een stokje voor. Er is
geen wondermiddel dat de economische
mallemolen van dit door de natuur tege
lijk gezegende en verdoemde land de
zweepslag kan geven die haar op gang
jaagt. Geen wondermiddel, slechts een ge
stage ontwikkeling stapje voor stapje
van transport, landbouw, verwerkende
industrie en immigratie. Ieder op z'n
beurt en heel voorzichtig, anders raakt de
economie uit de pas.
Gaat het die kant al op? De Verenigde
Staten beoefenen de Amerikaanse solida
riteit in dit enige Latijnsamerikaanse land
dat nog nooit in de UNO „nee" tegen Dul
les heeft gezegd en waar Nixon niet in het
gezicht is gespuugd. Negen miljoen dollar
voor een waterleiding in Asuncion (deze
hoofdstad had er nog geen), een miljoen
voor de landbouwkolonies der Mennonie
ten, twee en half miljoen voor een weg
naar de Braziliaanse grens, vijf en een
half miljoen voor de stabilisatie van de
guarani, de Paraguayse munt, twee mil
joen voor de modernisering van het vlieg
veld van Asuncion, twee miljoen voor de
Product Corporation (een belang van de
Deli maatschappij), anderhalf miljoen
voor volksgezondheid en de S.T.I.C.A.,
een Paraguayees-Amerikaans instituut
voor agrarische ontwikkeling. Het zijn al
lemaal leningen, het trotse Paraguay heeft
altijd tot de laatste cent aan zijn verplich
tingen voldaan. Het heeft trouwens ook
nog niet overwogen dat het meer Ameri
kaanse steun zou kunnen krijgen wanneer
het wel af en toe „nee" imde UNO zou zeg
gen, een Russische ambassadeur naar
Asuncion zou halen en een enkel kiezeltje
naar Nixon zou gooien. Hetgeen Asuncion
meer siert dan Washington.
Maar terzake. Niet op edelmoedige,
maar op zakelijke basis doet ook Neder
land iets. De Rotterdam-Zuid-Amerikalijn
onderhoudt met zes coasters een tweewe
kelijkse dienst tussen Asuncion en Euro
pa. Met deze dienst omzeilt men het dure,
vervelende en vertragende overladen in
Buenos Aires. De vrachtkosten zijn welis
waar niet laag, toch ook niet hoger dan
die van West-Afrika naar Rotterdam, en
zouden lager kunnen worden wanneer de
maatschappij van een geregelder goede
renvolume verzekerd zou kunnen zijn en
niet voortdurend ommetjes naar Brazi
liaanse havens zou hoeven te maken om
vracht op te pikken. Het is nochtans een
begin, zoals ook op ander gebied een be
gin wordt gemaakt: een weg door de Cha-
co, die nieuwe gebieden gaat openen in de
ze „groene hel" (die overigens best ge
temd kan worden en waar ook naar olie
wordt gezocht) en de zeer tegemoetko
mende regeringsmaatregelen voor buiten
landse investeerders (op belastinggebied
onder meer). De regering, die er met
recht op kan wijzen, dat welke binnen
landse twisten Paraguay ook geteisterd
mogen hebben, nog nooit iemand op natio
nalisatie van buitenlandse bedrijven heeft
aangedrongen, zit nu met ongeduld te
wachten tot de buitenlandse investeerders
komen binnenstromen.
Voelt u iets voor de volgende mogelijk
heden: voor grapefruitplantages geschik-
te grond voor 3,60 per hectare, waarop
u per kist 16.- kunt verdienen? Bosex
ploitatie (Paraguay heeft de beste hout
soorten ter wereld, waaronder het be
roemde „quebracho", de bijlenbreker, dat
om verrotting lacht) die 50.- tot 120.-
per hectare winst oplevert? Slachtvee fok
ken, winst 15.- tot f 48.- per beest? Ka
toen verbouwen 240.- winst per hectare
of tabak zelfs 520.- per hectare? Waar
wacht u nog op alvorens passage naar
Paraguay te boeken, zo vragen dé econo
mische plannenmakers in Asuncion.
Ik zou zeggen: wacht u nog even. Ten
eerste loopt Paraguay niet weg. Ten twee
de, zonder aan de betrouwbaarheid te tor
nen van de Paraguyanen die bovenstaan
de cijfers opstelden, gelden ze toch slechts
onder de allergunstigste omstandigheden.
Paraguay heeft bij voorbeeld inmiddels
van de Argentijnse soberheidspolitiek een
harde klap gekregen. Het is zo afhanke
lijk van Argentinië, waar het allerminst
hartelijke betrekkingen mee heeft, dat het
voor de geringste politieke en economi
sche koerswijzigingen uiterst kwetsbaar
blijft. Ten derde: Paraguay wordt dicta
toriaal geregeerd en nu mag generaal
Stroessner verstandige plannen tot libera
lisering van zijn regime hebben, men kan
Arm Paraguay: in een dorpje op het
platteland hokken de zwakzinnigen op
zondagochtend voor de kerk in de
hoop op een aalmoes.
Nederland is Paraguay's vijfde af
nemer (na de Verenigde Staten, Ar
gentinië, Uruguay en Groot-Brittan-
nië) en kocht er in 1958 voor twee
miljoen dollar. Voor huiden is het
zelfs de grootste klant. Wij kopen
jaarlijks vierduizend ton, de helft van
de totale produktie. Onze export naar
Paraguay beliep vorig jaar 580.000
dollar. Betere jaren waren 1953 (1,1
miljoen) en 1955 (1 miljoen).
Paraguay's belangrijkste export
produkten zijn: katoen, hout, que-
brancho-extract (looistof), huiden,
vlees, oliën, tabak en yerba mate
(Zuidamerika's geliefde niet-alcoholi-
sche drank). liet heeft zelfs een
wereldmonopolie: „petit grain", een
aromatische olie die uit bittere
sinaasappeltjes wordt gemaakt en een
belangrijke grondstof voor de parfum
industrie is.
Paraguay i levensader: schepen op de
rivier, waaraan het land zijn naam
ontleent, laden de goederen die eerst
zestienhonderd kilometer naar Buenos
Aires moeten afleggen, voor zij met die
van andere landen kunnen gaan
concurreren.
Wilma van Oosterhout, het vijftien
maanden oude meisje van Nederlandse
ouders die in Tauranga (Nieuw-Zeeland)
wonen, is gisteren kort na de vliegtocht
van Kopenhagen naar Londen overleden.
Wilma was zaterdag met haar moeder
uit Wellington vertrokken teneinde in Lon
den een geneeskundige behandeling te on
dergaan. Het meisje had een ernstig hart-
gebrek. De vliegreis ging via Vancouver
naar Groenland, waar het patiëntje, met
het oog op haar toestand, is achtergeble
ven. Het is later met een ander vliegtuig
van Groenland naar Kopenhagen gebracht
en daar in een kinderziekenhuis opgeno
men. Gisteren is het met haar moeder en
met een arts van de Amerikaanse lucht
macht per vliegtuig van Kopenhagen naar
Londen vertrokken. Tijdens het vervoer
van het vliegveld naar een Londens zie
kenhuis is het meisje overleden.
Nederlanders in Nieuw-Zeeland, hadden
geld bijeen gebracht om een medische be
handeling van het meisje in Londen mo
gelijk te maken.
beter even uitkijken of hij die kan uitvo-
ren. Tenslotte: wat voor de Europese on
dernemer in Zuid-Amerika in het alge
meen geldt, geldt voor Paraguay in het
bijzonder. Hij moet een zeer vergaand
aanpassingsvermogen aan plaatselijke
omstandigheden hebben: Spaans spre
ken, Zuidamerikaans denken, niet ver
drietig worden als hij zonder aanwijsbare
redenen eens in de gevangenis wakker
Wie bij het woord. Indianen aan Win-
netou denkt, moet niet naar Paraguay.
Zoals bijna overal elders, voeren de
Indianen ook hier een verloren strijd
tegen een wereld, waarbij zij zich niet
kunnen aanpassen, een wereld die hen
eerst als wild en later als een curiositeit
beschouwde.
(Van onze correspondent in Bonn) zei Erhard, dat twee mensen in hetzelfde
In da Westduitse hoofdstad is een felle
strijd ontbrand over de rechten, die Ade
nauer, indien hij op 1 juli tot bondspresi
dent zal worden gekozen, in deze func
tie zal hebben. Mag hij dan aan de Bonds
dag zijn opvolger als bondskanselier voor
stellen? De C.D.U.-C.S.U., de regerings
partij, meent van wel. De socialistische
oppositie zegt, dat dit nog de taak van de
huidige president, professor Heuss, is.
ambt, bij een gelijke wil en bij dezelfde
politieke doeleinden, naar buiten toe nog
niet volledig gelijk kunnen optreden. Met
andere woorden de periode-Erhard zou
indien deze tot kanselier wordt benoemd,
andere accenten krijgen dan de afgelopen
tienjarige periode-Adenauer, zonder dat
overigens de politiek zelf gewijzigd zou
worden.
wordt, wel weten aan wie hij in dat geval
een enveloppe met inhoud moet doen toe
komen. Paraguay is een allerliefst land,
maar soms is het een tikkeltje primitief.
Dit alles gezegd zijnde, moet men ten
zij men de katachtige eigenschap bezit om
opzijn pootjes neer te komen, ook wan
neer men uit de tiende verdieping valt,
want dan kan men gerust meteen naar
Asuncion gaan om geld te verdienen Pa
raguay toch voor de toekomst nauwlet
tend in het oog houden. Deze wereld zal
zulke gebieden, welke handicaps zij mo
gen hebben, niet eeuwig braak laten lig
gen. Naties blijven, al vertragen histori
sche en geografische factoren hun ontwik
keling, niet eeuwig langs de weg staan. Een
begin van modernisering is er in Paraguay.
Zet het door, dan moet men er tijdig
bij zijn.
BUENOS AIRES (Reuter) Op grond
van een regeringsbesluit waren alle banken
in Argentinië gisteren gesloten. Deze bank-
vakantie werd afgekondigd opdat de auto
riteiten maatregelen zouden kunnen nemen
om een dreigende staking van het bank
personeel te voorkomen. Dit personeel
wenst een loonsverhoging van 150 peso.
De maatregelen, die door president Fron-
dizi werden afgekondigd, hielden onder
meer in staatsinmenging in de vakvereni
ging van bank- en verzekeringspersoneel
en de bevoegdheid voor werkgevers stakers
te ontslaan en door andei-en te vervangen.
(Van onze correspondent in Bonn)
Met ingang van 1 juni is Fritz Sanger,
hoofdredacteur van het DPA (Deutsche
Presse-Agentur), eervol uit deze functie
ontslagen. Waarom is niet helemaal duide
lijk. Uit allerlei bronnen kan men ver
nemen, dat hier de politiek in het spel is.
Sanger is reeds sedert 1920 lid van de
Westduitse sociaal-democratische partij en
het DPA-bestuur zou het ongewenst ach
ten dat nog langer een sociaal-democraat
de leiding van het grote Westduitse pers
bureau in handen heeft. De positie van
DP A-chef wordt algemeen als bijzonder
belangrijk gezien. Hij dient een uitzonder
lijke karaktervastheid te bezitten en een
spits gevoel voor onafhankelijkheid om
zich staande te kunnen houden tegen de
vloed van propaganda uit alle richtingen
die hem dreigt te overspoelen. De propa
ganda van de beide grote partijen, de
CDU/CSU en de SPD, is zeer uitgebreid,
te meer daar in deze beide partijen rege
ringen oppositie worden belichaamd.
Van Slinger hoorde men tot dusver niets
dan goeds. Hij wist zich in de stroom te
handhaven. Per saldo is hij zelf na de
oorlog begonnen met een klein onbelang
rijk nieuwsbureautje, dat hij heeft opge
bouwd tot een belangrijk nieuwscentrum
in West-Europa. Het DPA werd onder zijn
leiding noch sociaal-democratisch noch
CDU-achtig zoals men kan verwachten van
de chef van een nationaal nieuwsbureau.
Sanger zou zo op objectiviteit zijn gesteld,
dat hij wel eens naar de andere kant door
sloeg en de officieuze voorlichtingsdien
sten meer dan gewenst aan het woord liet
komen.
Protesten
Desondanks heeft men Sanger drie jaar
lang verweten dat hij politiek te sterk „ge
profileerd" was, zoals dat in Duitsland
heet. Sanger moest weg en dat heeft zo-
wpl in de SPD als bij het Westduitse jour-
nalistenverbond aanleiding gegeven tot
protesten. De SPD-vice-voorzitter Wehner
ging daar nogal grof te werk. Hij verweet
de raad van toezicht van het DPA dat deze
met het ontslag beoogde de verkiezings
slag van 1961 al vast voor te bereiden. In
deze raad van toezicht hebben de dagblad
uitgevers een zeer groot aandeel, omdat zij
beschikken over 92 perc. van de aandelen
van de DPA. De overige 8 percent bezitten
de omroepmaatschappijen En van kranten
uitgevers mag men volgens Wehner niet
verwachten dat zij de SPD zullen steu
nen. Ook de critiek van het Westduitse
journalistenverbond was niet mals. Het
verbond klaagde dat de redenen waarom
het verdrag van Sanger niet verlengd
wordt, niet duidelijk zijn en zo lang die
redenen niet duidelijker omschreven wor
den. blijft de vrees bestaan dater een
poging is ondernomen om de onafhanke
lijkheid van het DPA met betrekking tot
partijpolitieke en economische belangen, in
te perken. En daarmee, aldus het journa
listenverbond, zou het gevaar kunnen ont
staan van een eenzijdige voorlichting aan
het openbare leven met alle gevaren daar
aan verbonden voor de persvrijheid. Daar
mee haalt men Sanger overigens niet
terugZijn opvolger is nog niet bekend.
Het presidentschap van Heuss eindigt op
11 september. Wordt Adenauer gekozen,
dan begint zijn presidentschap daags daar
na. Adenauer zou zijn bondskanselier
schap volgens de C.D.U.-deskundigen pas
behoeven neer te leggen op 11 september.
Het lijdt volgens hem geen twijfel, dat
Adenauer nog geen president is als hij op
1 juli zou worden gekozen. Derhalve kan
hij als gekozen president nog tot 12 sep
tember bondskanselier blijven en dus zou
hij bevoegd zijn zelf de Bondsdag zijn op
volger als bondskanselier aan te bevelen.
De sociaal-democratische partij, de
S.P.D., wil evenwel politieke winst uit dit
geval halen, omdat de Westduitse grond
wet op dit punt nogal onduidelijk is. Zij
hoopt dat, indien Heuss het recht zal krij
gen de nieuwe bondskanselier aan te wij
zen. dit een ander zal worden, dan wan
neer Adenauer het zou mogen doen., als
of de nieuwe bondskanselier niet de vol
strekte meerderheid van de Bondsdag zou
moeten krijgen. Er is evenwel geen twij
fel aan dat Adenauer, die uit de presiden
tiële rechten alles zal halen wat er in
zit, er op zal staan als president zijn op
volger zelf aan te wijzen. De S.P.D.-leider
Mommer verklaarde dat Adenauer tussen
1 juli en 12 september toch geen belang
rijke beslissingen mag nemen, die van in
vloed zouden kunnen zijn op de volgende
kanselier. Zou Adenauer, aldus Mommer,
belangrijke beslissingen nemen dan zou
hij daarmee, indien hij gekozen zou wor
den tot president, rechten krijgen, die niet
in overeenstemming zijn met het presi
dentschap. Met andere woorden: de
S.P.D., die kennelijk ook rekent met Ade
nauer's verkiezing tot president, wil Ade
nauer tussen 1 juli en 12 september op non
actief stellen.
Sommigen menen zelfs dat hij begin juli
reeds als kanselier zou moeten aftreden.
Zij worden daarbij gesteund door een
commentaar op de grondwet, indertijd sa
mengesteld door het ministerie van Bin
nenlandse Zaken. Niets duidt erop, dat
Adenauer zich aan dit commentaar zal
storen: voor hem zal het kanselierschap,
zo meent men algemeen, eindigen op 11
september en zal zijn presidentschap be
ginnen op 12 september. Van „freewhee
len" van Adenauer en het kanselierschap
gedurende meer dan twee maanden zou
geen sprake zijn.
Voor de vereniging der buitenlandse cor
respondenten te Bonn heeft de minister
van Economische Zaken en belangrijkste
kandidaat voor het bondskanselierschap,
professor Erhard, gisteren duidelijk doen
blijken, dat hij zich als de aangewezen op
volger van Adenauer beschouwt. Wel gaf
hij „geen commentaar" op de vraag, of
hij de volgende kanselier wilde worden.
Hij gaf de verzekering dat de principes
van de huidige buitenlandse en economi
sche politiek ook onder de nieuwe kanse
lier ongewijzigd zullen blijven. Maar ook
Naar Brazilië. De voorzitter van de
stichting „Het leven begint bij veertig", de
heer M. Reckman, vertrekt een dezer dagen
naar Brazilië teneinde daar de immigratie
mogelijkheden te bestuderen in het bijzon
der voor de uit Indonesië afkomstige
Nederlanders. Aan de desbetreffende leden
van de stichting is reeds een oproep gericht
zich op te geven zo zij bereid zijn in
gezinsverband naar Brazilië te gaan.
Advertentie
Ulü
Advertentie
Degenen, die een moderne wetenschap
pelijke opvoeding voorstaan moeten vol
gens de „Manchester Guardian" toch eens
nadenken over de moraal van een zojuist
in de Sovjet-Unie verschenen boek. Kor-
nei Tsjukovsky, een bekende schrijver
van kinderboeken, heeft thans een studie
het licht doen zien van de vocabulaire en
de denkwijzen van kinderen tussen de twee
en vijf jaar. Hij geeft voorbeelden van
kinderpraat, waaruit blijkt hoe groot de
invloed is van wetenschappelijke termen
en hoe volkomen de afwezigheid van de ge
bruikelijke kinderverhalen en sprookjes.
Het verst op het gebied van progressief-
evolutionair denken bracht het wel een
klein meisje, van wie de volgende dialoog
met haar grootmoeder is weergegeven.
„Oma, is het waar, dat u toen u jong
was een aap was, en dat u bent veran
derd omdat u hard gewerkt heeft?"
„Nee, kindje, ik ben nooit een aap ge
weest".
„Was dan moeder misschien een aap?"
„Welnee meisje, zij evenmin..."
„Dan begrijp ik het- Dan was natuur
lijk de andere oma, die nu in Moskou
woont, de aap van onze familie..."
Het thema van de evolutie kan ook een
politieke bijbetekenis krijgen, getuige de
ze conversatie tussen twee vierjarige jon
gens:
„Moeder is naar Moskou om een zusje
voor me te kopen".
„Doe niet zo dom. Kinderen kopen doen
ze in Amerika, hier komen ze uit de maag".
„Dat is niet waar. In Amerika maken
de apen de kindertjes...".
Amerika blijkt in de Russische kinderlij
ke verbeelding inderdaad min of meer de
plaats in te nemen, die rovers, boemannen
en heksen in minder socialistische landen
hebben.
Een moeder die de woede van haar kind
heeft gewekt loopt kans onder vriendjes
een „Wallstreet-moeder" genoemd te wor
den en een hoofdonderwijzeres die haar ge
hoor probeerde uit te leggen, dat het nacht
is in Amerika als het in Rusland dag is,
kreeg ten antwoord: „Die kapitalisten
krijgen wat ze verdienen"
Schilderachtiger is de technische beeld
spraak, die tegenwoordig in zwang is bij
een groot deel van de Russische jeugd:
„Mamma, ik ben vanaag zo moe als een
120 volts lampje in een contact van 220 volt
zonder transformator"
De publicatie van Tsjukovsky's studie
schijnt een aanwijzing, dat de Russische
autoriteiten zich niet erg wel bevinden bij
de ontwikkeling van dergelijke barbaris
men in de kindertaal.
