Geheim overleg in Genève pas volgende week Overlijden van Dulles leidt tot twee dagen schorsing in Genève Negen doden in het verkeer HET WEER Westelijke ministers - en Adenauer - naar begrafenis Grote opdracht voor V.M.F. Dulles 73e JAARGANG Nó 264 MAANDAG 25 MEI 1959 304e JAARGANG No 112 Suikerfabriek in Iran Gewond door projectiel In de krant van heden: Prins Albert zou tóch voor de wet trouwen in Rome ejore you Wolkenvelden Scherpe Russische nota aan Washington en Bonn Onze fotowedstrijd Foto's gevraagd van werkende mensen Vier drieste jonge auto-avonturiers in volle vaart tegen boom geredeneen hunner gedood Het woord is aan Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 J| 1 11 ik li ffl Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. MWBMMWg B I Si 1^^ B Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- J| Jj I I J g 9 L J C. J I J| J| Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65, kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 V*i X X XXX KM VA X fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107, t. n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt. Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma Het overlijden van Dulles zal de minis tersconferentie in Genève zeker een week extra kosten, hoewel er officieel slechts op woensdag en donderdag geen zitting zal zijn. Vandaag kwamen de ministers weliswaar normaal bijeen, maar morgen zal er slechts een korte zitting zijn om Herter (Verenigde Staten), Lloyd (Groot- Brittannië en Couve de Murville (Frank rijk) en misschien Gromyko (Sovjet unie) gelegenheid te geven woensdag tij dig ter begrafenis in Washington te zijn. Vrijdag komen de ministers weer bij el kaar, maar daarop volgt onmiddellijk het weekend-reces. Dit uitstel is daarom zo belangrijk, omdat de conferentie juist de ze week de fase van het geheim overleg zou ingaan. Men verwachtte na het thans afgelaste diner op dinsdagavond bij Gromyko de eerste besloten zittingen. Nog afgezien van het uitstel in tijd vraagt men zich in Ge nève af, wat de uitwerking zal zijn op het Ten behoeve van een omvangrijk ont wikkelingsprogramma in het gebied van Khouzestan in Iran hebben de Verenigde Machinefabrieken N.V. (Stork en Werk spoor) de opdracht gekregen voor de leve ring en de bouw ter plaatse van een com plete rietsuikerfabriek met raffinaderij met een produktie van ongeveer 300 ton suiker per dag. Met deze opdracht is een bedrag van enkele tientallen miljoenen guldens ge moeid. Bij het ontwikkelingsprogramma be hoort een irrigatieproject waaraan Neder landse firma's medewerken. Stork Hengelo ontving hiervoor reeds de bestelling op zeventien grote irrigatiepompen aangedre- veij door dieselmotoren. Zaterdagmiddag omstreeks half vier stootte de 26-jarige IJmuidenaar J. C. S. bij graafwerkzaamheden in de tuin van een woning aan de Van der Zwaagstraat in IJmuiden-Oost op een nog niet ge ïdentificeerd projectiel, dat ontplofte. Met ernstige scherfwonden werd de man naar het Antoniusziekenhuis in IJmuiden-Oost vervoerd. Hij verkeert niet in levensge vaar. Bij het overlijden van Foster Dulles 1, 3 Uit stad en omgeving5, 6' Economisch nieuws 2 Agenda Op de Fraatstoel 3 Feuilleton 4 Radio en Televisie4 Sport79, 11 DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF PAGINA'S VATICAANSTAD (AFP/Reuter) De moeilijkheden, veroorzaakt door de cri- tiek in België tegen het feit dat het huwe lijk van prins Albert alleen kerkelijk zou worden ingezegend, lijken uit de weg ge ruimd. Naar verluidt, zou de kerkelijke plechtigheid in de Sint Pieter worden voor afgegaan door een burgerlijke huwelijks sluiting in de Belgische ambassade te Ro me. Voorts wordt vei'nomen, dat de Paus voor het huwelijk koning Boudewijn in audiëntie zal ontvangen. Met het huwelijk in de ambassade zou men voldoen aan de eis van de grondwet om een kroonprins op Belgische bodem te laten huwen. Advertentie BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ- KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596 ITALIAANSE HERENREGENJASSEN Verwachting tot morgenavond: Op de meeste plaatsen droog weer met van zee binnendrij- vende wolkenvelden, maar mor. gen overdag ook opklaringen. Vannacht zwakke, morgen over dag matige tot vrij krachtige noordwestelijke wind. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets lagere. Volledige weerrapporten op pagina twee. overleg in Genève van het contact, dat de ministers en vooral bondskanselier Ade nauer met president Eisenhower in Washington zullen hebben. Men acht het mogelijk, dat dit de zaken niet zal verge makkelijken. Het nieuws van Dulles' verscheiden riep gistermiddag gedelegeerden en corres pondenten, die in de bergen en aan de oevers van het meer van Genève van hun vermoeienissen zaten uit te rusten, in al lerijl naar de stad terug. Alleen de Ame rikaanse minister van Defensie McElroy bleek onvindbaar. Couve de Murville, die vlak over de grens in Frankrijk een par tij golf speelde, legde een ontroerende ver klaring af over „de man die een vriend van mijn land en van mijzelf was". Her ter zei: „De politiek waarvoor hij zo moe dig gestreden heeft, zal voortduren tot zij door allen aanvaard zal worden." Daarna nam hij telefonisch contact op met Gro myko, die zich terstond tot een verdaging van de conferentie bereid verklaarde. Of Gromyko ook de begrafenis zal bijwonen, staat nog niet vast, maar een Amerikaan se woordvoerder zei het voor „mogelijk, zeer wel mogelijk" te houden. In het „Huis van de pers", waar hon derden correspondenten gistermiddag bij een waren, was iedereen diep onder de indruk. Hoewel het nieuws allerminst on verwacht kwam, konden de internationa le commentators, die zo vaak en zoveel bittere dingen over het beleid van Dulles hebben gezegd, het toch moeilijk verwer ken, dat het Westen het voortaan zal moe ten stellen zonder deze moedige en mar kante staatsman. Zaterdagavond werd op de Grote Markt in Haarlem de jaarlijkse taptoe gehouden, waaraan zeven Haarlemse muziekkorpsen deelnamen. De foto geeft een overzicht van de opgestelde korpsen tegen de achtergrond van het feestelijk verlichte stadhuis. Voor een verslag van de taptoe zie pagina 5. WASHINGTON (Reuter/UPI) Het toch nog onverwachte overlijden van de Amerikaanse staatsman John Foster Dulles - zondagmorgen in het Walter Reed hospitaal te Washington - heeft een schok door de wereld doen gaan, de conferentie te Genève het besluit ingegeven haar zittingen van woensdag en donderdag te laten vervallen en alle staatslieden in de westelijke wereld com mentaren ontlokt. Het stoffelijk overschot van de Amerikaanse oud-minister van Buitenlandse Zaken zal woensdag met volledige militaire eer op de nationale begraafplaats te Arlington in Virginia ter aarde worden besteld, waar het zal rusten naast dat van de helden van de Verenigde Staten. Van dinsdagmiddag twaalf uur tot kort voor de rouwdienst op woensdag zal het stoffelijk overschot in een kapel van de nationale kathedraal te Washington liggen opgebaard. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Herter, zal tezamen met zijn Britse en Franse ambtgenoten Lloyd en Couve de Murville, van Genève naar Washington vliegen om de begrafenis bij te wonen President Eisenhower heeft zich zondag van Gettysburg naar Washington begeven, waar hij een bezoek bracht aan de woning van de familie Dulles. Bondskanselier Adenauer zal met zjjn minister van Buitenlandse Zaken Von Brentano dinsdagmiddag naar Washington reizen om de begrafenis van Dulles bij te wonen. Er is nog geen beslissing ge nomen over het tijdstip van de terugkeer van de bondskanselier naar Bonn. Tot dus ver is Adenauer de eerste regeringsleider Een opmerkelijk stuk jeugdwerk in Rotterdam kreeg zaterdagmiddag de belangstelling van Prinses Beatrix: zij bezocht het 's morgens door burge meester Van Walsum geopende jeugd centrum De Heuvel aan de St. Laurens- plaats te Rotterdam. Het ging 's mid dags heel uitbundig toe, toen de jeugd van ds. Schoch, jeugdpredikant van de stichting Centrale Hervormde Jeugdraad, het nieuwe gebouw in gebruik nam. Het werk van ds. Schoch kreeg over het gehele land bekend heid door de radio- en t.v.-uitzen- dingen van het I.K.O.R. In vijf jaar tijd kwam het gebouw tot stand. Be gonnen werd met nul cent. „De Heuvel" heeft ruim een miljoen gekost, waarvan door allerlei acties al acht ton bijeen is. Prinses Beatrix is drie uur lang de gaste geweest van de „Geschochte" jongens. De foto toont haar terwijl zij bloemen in ontvangst neemt. die het voornemen bekend heeft gemaakt de begrafenis van Dulles te zullen bij wonen. Dulles, die gedurende zes jaar Eisen howers voornaamste adviseur op het ge bied der buitenlandse politiek is geweest, overleed om 7.49 uur kalm in zijn slaap, zo maakte het departement van buiten landse zaken bekend. Zijn vrouw, zijn twee zoons John en A very, zijn broer Allen en zijn zuster Eleanor waren aan zijn sterf bed. De oud-minister werd met een korte onderbreking sinds 10 februari in het Wal ter Reed-hospitaal verpleegd. Enige dagen nadat Dulles weer in het hospitaal was op genomen kreeg hij een lichte longontste king, waarvan hij niet genas. De laatste dagen was de patient zeer verzwakt en hij sliep veel als gevolg van de pijnstillen de middelen die hem werden toegediend. Dulles is 71 jaar geworden. Toen hij vorige maand als minister af trad, benoemde Eisenhower hem tot zijn speciale adviseur op het gebied der bui tenlandse zaken. Enige dagen geleden ver leende de president aan Dulles de Medal of Freedom, de hoogste burgerlijke onder scheiding in de Verenigde Staten. Hoewel de president de patient dikwijls opzocht in het hospitaal, kon hij niet de kracht op brengen om de onderscheiding persoonlijk te overhandigen, maar hij liet zijn zoon, majoor John Eisenhower, de medaille aan mevrouw Dulles ter hand stellen. De president heeft al zijn afspraken af gezegd tot de begrafenis van Dulles. Het bericht van het overlijden van de oud- minister werd direct gemeld aan de pre sident, die het weekeind doorbracht op zijn boerderij te Gettysburg in Pennsyl vania. Volgens functionarissen was het bericht een grote schok voor de president. Hij zag af van zijn voox'nemen om de dienst in de Px-esbyteriaanse kerk bij te wonen. Alle radiostations onderbraken hun programma's om het nieuws bekend te maken. Ook in vele protestantse kerken Dulles was een belangrijk figuur in de protestantse kerken in de Verenigde Sta ten en daarbuiten werd het overlijdens bericht voorgelezen. Eisenhower heeft zondag in een pro clamatie tot het Amerikaanse volk mee gedeeld dat de vlaggen van alle openbare gebouwen halfstok zullen hangen tot de begrafenis vooi'bij is. Functionarissen wezen erop dat een officiële begrafenis als van Dulles verschilt van een natio nale begrafenis, die over het algemeen alleen aan presidenten en vice-presidenten in functie wordt toegekend. Mr. Luns naar Washington De Nederlandse minister van Buiten landse Zaken mr. J. M. A. H. Luns heeft verklaard dat Dulles' ontijdig overlijden een groot verlies betekent voor de Verenigde Staten en voor de gehele westelijke wereld. Luns deelde mee, dat hij, mede namens de Nederlandse regex-ing, een condolatie- telegram heeft verzonden aan president Eisenhower en een persoonlijke telegx-am aan mevrouw Dulles. Mr. Luns zal morgen naar Washington vertrekken, teneinde namens de Nedex-- landse i-egering en in zijn hoedanigheid van voorzitter van de NAVO-x-aad de be grafenis van Dulles bij te wonen. (Van onze correspondent in Bonn) De Sovjet-Unie heeft het afgelopen weekeinde een scherpe nota gezonden aan de Verenigde Staten en aan West- Duitsland (als antwoord op de Westduit- se nota van 9 mei) waarin zij beweert dat de Westduitse en Amerikaanse rege ring de weg naar de kernbewapening reeds zijn gaan bewandelen. Volgens de Russen willen Bonn en Washington ver mindering van de internationale span ning. Hieruit maakt men te Bonn op dat van Russische zijde getracht wordt van te voren de schuld van een mogelijk mis lukken van het Geneefse overleg op de schouders van de Amei-ikaanse en West duitse regering te werpen. De toon van de nota is daax-bij zo scherp, dat zij af en toe grenst aan het onbehoorlijke en niet in overeenstemming is met wat diplomatiek gebruikelijk is. TOT 9 JUNI aanstaande kunnen de amateurfotografen onder onze lezers nog een gooi doen naar een der vele aantrekkelijke prijzen in de fotowed strijd „Richt uw iens op de werkende mens" die de Vereniging Nederlands Fabrikaat en de Stichting ter bevorde ring van de amateurfotografie in sa menwerking met onze bladen organi seren. Iedere inzender doet in feite mee aan twee wedstrijden: een om de acht geldprijzen, uitgeloofd door onze bla den, en een om de landelijke bekronin gen in baar of in natura. Alle foto's die wij tot uiterlijk 9 juni aan ons bu reau Grote Houtstraat 93 te Haarlem ontvangen, zullen dus eerst door de re dactie van onze bladen gejureerd wor den voor de acht genoemde geldprijzen (van 100 tot 10) en daarna (dus ook de niet-bekroonde) door ons doorgezon den worden naar de landelijke jury, die ze opnieuw beoordeelt voor de natio nale bekroningen. P/ïen kan natuurlijk ook direct by de landelijke jury in zenden, doch dingt dan uiteraard niet mee naar de prijzen, beschikbaar ge steld door onze bladen. De volledige voorwaarden, waaraan iedere inzending moet voldoen, vindt men in onze edities van 23 anril en van 14 mei j.l. De voornaamste zijn: alle foto's moeten eigen opnamen zijn, ge maakt in 1959 en nooit eerder gepubli ceerd. Formaat teminste 9 X 12 en ten hoogste 18 X 24 cm. Op de achterzijde vermelden: naam en adres, alsmede (voor de landelijke wedstrijd) groep A (1017 jaar) of groep B (17 jaar of ouder). Iedere amateur mag maximaal 5 foto's (in zwart-wit of in kleuren) inzenden. De bekroonde foto's worden bet eigendom van de organisatoren van de wedstrijd. Voor terugzending een voldoende gefrankeerde, stevige enve loppe met naam en adres van de in zender bijsluiten. Het onderwerp van de wedstrijd omvat „de werkende mens" in de ruimste zin. In de nacht van zaterdag op zondag zijn vier jongelui uit Tilburg er vandoor ge reden met een om 20 minuten voor twee op de markt geparkeerde personenauto. In snelle vaart reden de vier jongelui - geen van hen bezat een rijbewijs - door de Bommelerwaard. Omstreeks drie uur zijn ze bij het dorpje Well in volle vaart tegen een langs de weg staande boom gebotst. De auto werd totaal verpletterd en stortte van de hoge dijk naar beneden. Ruim twee uur later vond een veehouder de ver pletterde auto met de vier zwaargewonden. De voor de auto liggende 18-jarige P. van Gestel overleed ter plaatse. Hij had de auto bestuurd. Twee anderen, de 19- jarige H. Denissen en de 18-jarige G. van Swam werden zwaar gewond. Voor het leven van de vierde inzittende, de 18-jarige A. Spijkers, wordt nog gevreesd. Alleen Van Swam was bij kennis toen het viertal werd gevonden. Alle slachtoffers zijn naar het ziekenhuis St. Joannes de Deo in 's Hertogenbosch vervoerd. De 67-jax-ige wielrijder P. A. van der Kroon uit de Muiderbergstraat in Den Haag is door een auto aangereden en zo danig gewond, dat hij ter plaatse is over leden. Het ongeluk gebeurde op de Laan van Meei'dervoort ter hoogte van Meer en Bosch. De heer Van der Kroon was door onbekende oorzaak gaan slingex-en. Op de Rijksweg AmsterdamDen Haag ter hoogte van De Kaag is de 57-jarige W. J. L. uit Leiden bij het volgens de politie van Haarlemmermeer achteloos overste ken van de rijweg naar de bushalte, door een personenauto aangereden. Hij werd op slag gedood. Twee welpen, de 10-jarige J. H. van der Meer en de eveneens 10-jarige J. Smulders zijn op de VanVredenburchweg in Rijswijk door een bestelauto aangereden, waarvan het linker voorwiel plotseling defect was geraakt. De eerstgenoemde jongen werd tegen een hek gedrukt en zodanig gewond, dat hij tijdens het vervoer naar het zie kenhuis is overleden. De tweede jongen kreeg ernstige hoofdwonden. De 38-jarige musicus W. van der Meer is te Winterswijk op zijn bromfiets met een Duitse personenauto in botsing gekomen. Korte tijd later is hij in het algemeen zie kenhuis aan zijn verwondingen bezweken. Op de Huijbei'gseweg onder de gemeente Woensdrecht is de 26-jarige mevrouw Van Amsterdam-Raaijmakers aangei-eden door een haar achteropkomende vrachtauto. De bestuurder heeft de vrouw niet opgemerkt. Op weg naar het ziekenhuis te Tilburg is mevrouw Van Amsterdam aan haar ver wondingen bezweken. Het 9-jarig jongetje Anton van de Wa teren van het Kuiperplantsoen in Amster dam-West is op de Haarlemmerweg door een personenauto aangereden en zo ernstig gewond dat hij korte tijd later tijdens het vervoer naar het Wilhelminagasthuis is overleden. Het 13-jarige meisje B. W. Grooters is in de Grotestraat te Almelo door een autobus overreden en enige ogenblikken later over leden. Het kind was geschrokken van enkele onverwachte bewegingen van Duitse bromfietsers. Op de Ternaarderweg te Wierum is de 9-jai-ige Piet Minnema, die met een vriend je op het fietsenrek van een juist uit Dok- kum aangekomen bus was geklommen, van de bus gevallen en overx-eden. De jongen was op slag dood. A. S. C. Wallis: De meeste mensen weten juist genoeg van elkaar om zich in elkander te vergissen. Toen hij 65 jaar oud was dus op wat bij andex-en veelal „de pensioengerechtigde leeftijd" heet aanvaardde de Ameri kaanse advocaat John Foster Dulles een nieuwe en zware functie op het door hem tevoren nauwelijks betreden terrein van de overheidsdienst: de functie van mi nister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten. Hij heeft die functie zes jaar lang vervuld, met een geestkracht en een uithoudingsvermogen waarvoor ieder een respect had. In februari van dit jaar, toen zijn gezondheid al ernstig onder mijnd was, schrok hij er niet voor terug in zes dagen tijds een „bliksembezoek" aan Londen, Parijs en Bonn te brengen: de operatie, waaraan hij zich moest onder werpen, stelde hij maar uit tot de dag na zijn terugkeer in Washington; het overleg met de westelijke bondgenoten inzake de kwestie-Bexiijn ging volgens hem vóór. En dat overleg wilde hij aan niemand anders overlaten. Ondanks zijn ziekte vloog de toen ruim zeventigjarige dus de halve wereld rond; het was zijn laatste rechtstreekse en persoonlijke contact met de internationale politiek. Op zichzelf blijkt daar al uit, dat John Foster Dulles bezeten was van die inter nationale politiek, hoe kil en onverschillig hij zich gewoonlijk ook voordeed. Niemand die heeft deelgenomen aan de wekelijkse gesprekken, die Dulles in Washington met vertegenwoordigers van de pers placht te houden, zal gauw vergeten hoe de mi nister daar stond, altijd met de linkerhand in de broekzak, uiterlijk onbewogen zelfs als het om kwesties van oorlog of vrede ging, zijn woorden als het ware kauwend tot ze, ontdaan van het laatste spoor van menselijkheid en gevoeligheid, naar buiten kwamen. Hij stond daar dan vóór ons als een harde, koude zakenman die gewend •was uitsluitend te onderhandelen op de basis van „m ij n condities, en niets eraf of erbij". En toch was deze man in werkelijkheid een bezetene, iemand die zich beschouwde als „een mens met een zending", zoals dat in Amex-ika genoemd wordt. Deze over tuiging zal wel in zekere mate zijn voort gevloeid uit de bindingen op kerkelijk gebied, die Dulles zoon van een predi kant van jongs af heeft gehad en die een grote rol in zijn leven hebben gespeeld. Dulles was niet maar eenvoudig een gods dienstig man; hij was iemand die de inter nationale politiek, in het bijzonder de westelijke politiek ten aanzien van het communisme, vooral zag als een strijd van het christendom tegen de ongelovigen waax-bij geen compromis mogelijk was. Dit standpunt was bij hem zó primair dat hij de Sovjet-Unie en China niet scheen te kunnen zien als grote mogendheden, zij het dan tegenstanders in het politieke schaakspel, maar dat hij die landen vóór alles beschouwde als anti-christelijke machten (om niet te zeggen: machten van de Antichrist) die men met alle mogelijke middelen diende te bestrijden. Vandaar dat het streven van andere westerse staatslieden om op de basis van de status quo tot een vreedzaam samenleven met de communistische landen te komen, voor Dulles te enen male onaanvaardbaar was. Voor hèm was het accepteren van de be staande toestand iets ondenkbaars, iets dat even onterend zou zijn als capitulatie voor het communisme. Tijdens een ontvangst van buitenlandse hoofdredacteux-en op het State Department in Washington, verleden jaar, hebben wij Dulles met grote stelligheid horen ver klaren dat hij maar één doel voor ogen had: een blijvende wereldvrede. Onge twijfeld waren deze woorden volkomen eerlijk en ernstig gemeend. Maar niette min maakte de vex-klaring op een groot deel van Dulles' gehoor weinig indruk, omdat ze zo klaarblijkelijk uitging van het onrealistische standpunt dat die wereldvrede gebaseerd zou moeten zijn op communistische aanvaarding van het oppergezag van het Westen en de weste lijke levensbeschouwing. Dat is ongetwij feld een schoon ideaal, maar het kan niet de grondslag vormen voor een internatio naal politiek beleid dat rekening houdt met de bestaande omstandigheden in de wereld. John Foster Dulles is ongetwijfeld een zeer belangrijke figuur geweest in de Amerikaanse buitenlandse politiek. Zijn beleid heeft onnoeme' 'rk veel bijgedragen tot de versterking van de positie der Ver enigde Staten binnen de westelijke bond genootschappen en tot de paraatheid van die allianties zelf ten aanzien van drei gende communistische manoeuvres. Maar het is (en blijft nu) de vraag of dat beleid ons nader heeft gebracht, of ooit nader zou hebben kunnen brengen, tot de ver wezenlijking van Dulles' eigen ideaal: de wereldvrede, Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 1