HAARLEM IN VOGELVLUCHT Honderden hectaren hei en bos door brand verwoest Oskar Back wordt vandaag 80 jaar H. W. van Turnhout 40 jaar bij griffie Haarlemse rechtbank Eerste eindexamen van de „Europese school" Sergeant-vlieger liep weg van basis-Woensdrecht Eeuwenoude „havezathe" in Twente uitgebrand HAARLEMSE M-BRIGADIER WINT VAKANTIEREIS NAAR LONDEN Scooterrijdster gewond Italiaanse zeelui staken Groot vioolpedagoog Auto tegen tankwagen bij Emmen; een dode en een ernstig gewonde Justitie-ambtenaar met grote liefde voor sport Zich misleid achtende kunstkoper verliest proces Drie verdrinkingsgevallen W. J. de Bruyne leidt stichting Noordholland voor maatschappelijk werk DINSDAG 9 JUNI 19 5 9 Op 4 juli wordt het resultaat bekend gemaakt van het eerste eindexamen aan de „Europese school" in Luxemburg. Het is voor het eerst, dat een volledige cursus voltooid zal zijn. Het leerprogramma is opgesteld door onderwijsdeskundigen uit de zes landen die deel uitmaken van de Europese gemeenschappen. De geslaagde kandidaten zullen aan elke universiteit in de zes landen kunnen gaan studeren, hun einddiploma is overal gel dig; 24 kandidaten beginnen op 24 juni aan het schriftelijke gedeelte van het exa men, 13 jongens en 11 meisjes. Van Duitse nationaliteit zijn 9 leerlingen, 5 zijn Fran sen, 4 Belgen, 4 Italianen, 1 Nederlander en 1 Oostenrijkse. Naar keuzerichting valt een verdeling te maken in 7 „klassieken" (Latijn en Grieks), 14 „wetenschappen" (Latijn en wiskunde) en 3 „modernen" (zonder Latijn). Iedere kandidaat moet examen doen in zijn moedertaal of in de taal van zijn vak leraar. Voor elk vak in zes vakken moet een schriftelijk examen worden afgelegd wordt hij beoordeeld door een commis sie van drie leraren, onder wie één leraar van zijn eigen school. De kandidaat moet tenminste 60 percent behalen van het totaal te bereiken aanbal-punten. De proeL— werkcijfers van het laatste jaar "tellen 'in de eindberekening mee. Van de in totaal te behalen 300 punten komen er 100 van de proefwerken, 120 van het schriftelijke examen en 80 van het mondeling. De middelbare afdeling van de Europese school werd in 1954 geopend, aanvankelijk alleen met een eerste en een tweede klas. Nu is de school compleet met zeven klas sen die tezamen bijna 300 leerlingen tellen. Met de kleuterafdeling en de lagere afde ling mee telt de Europese school ver over de 700 leerlingen en meer dan 60 leer krachten. De sergeant-vlieger A. Meerholz is zaterdag spoorloos verdwenen van de vliegbasis Woensdrecht. De marechaussee is er nog niet in geslaagd hem op te sporen. Sergeant Meerholz verdween, nadat de waarnemend basiscommandant van Woens drecht hem acht dagen kamerarrest had opgelegd wegens weigering een dienstbe vel uit te voeren. Meerholz was het met de straf niet eens. Zijn verzoek om uitstel, teneinde hem in staat te stellen hierover zijn beklag te doen, werd echter gewei gerd. De sergeant is toen verdwenen. Het eerste bevel, dat Meerholz weigerde op te volgen kwam van de veiligheids officier van de basis Woensdrecht, die hem last gaf zijn kastje te openen voor het onderzoek, dat was ingesteld naar de her komst van een in de pers verschenen be richt over de noodlanding die de vlieger met een Harvard op Woensdrecht had ge maakt. De tweede order, die de sergeant wei gerde op te volgen betrof het ledigen van zijn zakken vóórdat hij in voorarrest ging. De vlieger is gehuwd en vader van vier kinderen. Zijn echtgenote die in de buurt van de vliegbasis woont, tast inzake zijn verdwijning eveneens geheel in 't duister. In de afgelopen nacht is een groot deel van een der laatste oude „havezathen" in Twente door brand verwoest. Tegen half- twaalf brak, waarschijnlijk door kortslui ting, brand uit op het landgoed Herinck- have te Albergen, gemeente Tubbergen. Het vuur werd ontdekt door twee passe rende kooplieden. Er werd onmiddellijk alarm geslagen. Zeven slapende mensen bevonden zich in het huis, namelijk de 85- jarige douairière Th. von Bönninghausen ridder de van der Schueren, haar vijftien jarige kleinzoon Lotha, een arts met zijn echtgenote en een echtpaar met een acht weken oude baby. Met moeite konden al len zich in veiligheid stellen. De achter zijde van de zeventiende-eeuwse „have zathe" brandde weldra als een fakkel. En kele uren hadden de brandweren van Tub bergen en Almelo nodig om het vuur te bedwingen. Het landgoed moet als ver loren worden beschouwd. Het oudste deel brandde geheel uit en het uit 1742 date rende frontgedeelte werd onherstelbaar beschadigd. Van de inventaris ging zeer veel verloren, onder andere tal van waar devolle schilderijen en een uitgebreide zestiende-eeuwse bibliotheek. Tientallen keren per dag komen er vliegtuigen over Haarlem heen. 7,ware, ernstige lijntoestellen, die zeker Min route naar andere landen kiezen, straal jagers, die op grote hoogte hun witte streepjiguren in de blauwe lucht trekken en dartele sportvliegtuigjes, die meestal met een reclamestaart achter zich aan zo maar wat rondsturen omdat de firma, die deze reclame betalen moet. als enige eis gesteld heeft, dat men de naam van het merk of de firma een paar uur boven dichtbevolkte streken uitdraagt. Een enkele keer bevindt zich tussen al deze vliegtuigen een toestel van de K.L.M. Aerocarto n.v., een bedrijf, dat zich onder meer bezig houdt met het kieken van steden, dorpjes en landschappen uit. de lucht. We weten niet hoe zo'n fotograaf te werk gaat, maar we stellen ons altijd voor, dat de man op zijn buik op de vloer van zo'n vliegtuigje ligt om door een of ander luik zijn kiekjes te maken. Daarom worden het altijd plaatjes bij mooi weer, want bij sneeuw of storm gaat het natuurlijk niet. Dit keer maakte de fotograaf van Aerocarto twee kieken van Haarlem. Een van het Stationsplein en een van het Houtplein. Op de plaat van de omgeving van het N.S.-station kan men misschien met enige moeite nog zien hoe men bezig is aan de reorganisatie, die inmiddels bijna voltooid is. De bushaltes zijn nog in aanleg, de huisjes aan de Lange Molenstraat staan er nog. Wanneer over een jaar of tien weer het vliegtuigje van Aerocarto boven Haarlem vliegt, zullen die huisjes verdwenen zijn. Maar het plein blijft. Dat is een ding dat zeker is. Na een voorbereiding van jaren, na maanden graven en breken en na wekenlange omleggingen is het Houtplein dan nu eindelijk gereed. Op de foto ziet men duidelijk de markeringen voor het verkeer en wij zouden alle iveggebruikers willen aanraden deze nieuwe situatie dtiidelijk in het geheugen te prenten. Er vallen daar namelijk de laatste tijd nogal wat bekeuringen. Zoals we zelf hebben kunnen constateren, zittend op het terrasje, dat men met een loep nog net. kan onderscheiden. Vandaag viert de wereld de internatio nale melkdag. Een dag waarop de inter nationale banden tussen de melkdrinkers weer eens stevig worden aangetrokken. Op zo'n dag beseffen de met-melk-meer- mans-mensen hoe nauw zij in de slok van het witte vocht verenigd zijn. „Melk verbroedert" zou een aardige slagzin kun nen zijn voor de ijverige heren die er altijd maar op uit zijn ons meer melk te laten drinken. Maar als er een internatio nale wijndag zou komen, zou de verbroe dering veel meer van toepassing zijn. Zo'n dag komt ook nog wel eens. Om. van de internationale koffiedagen, theedagen en limonadedagen maar te zwijgen. Of de viering van de internationale melkdag met grote plechtigheden ge paard is gegaan, is niet bekend. Misschien hebben de zuivelmannen aan alle staats lieden een aantal melkrecepten gezonden. Ook wij hebben die recepten gekregen. Wij staan verbaasd over de vele moge lijkheden. Wat denkt men van vruchten- melk, nogavla of melk met honig? Voor een Haarlemse jongen heeft de internationale melkdag een buitenkansje opgeleverd. Onder de M-brigadiers is namelijk een opstel uitgeschreven. Welly van Keeken uit de Mr. Cornelisstraat 30 rd in Haarlem heeft in Nederland de opstelwedstrijd gewonnen. De prijs is het waard: Welly mag in augustus met tien buitenlandse meisjes en jongens, eveneens prijswinnaars, een week lang naar Lon den, waar hij te gast is bij een zuivel- bureau. Welly is veertien jaar, zit in de tweede klas van het Lorentzlyceum en is een groot bewonderaar van klassieke muziek. Hij heeft al ongeveer zestien klassieke Op de schiethei van de legerplaats Ol- denbroek is maandagmiddag omstreeks twee uur een felle brand uitgebroken, die, begunstigd door het kurkdroge struikge was en een straffe wind. met razende snel heid om zich een greep. Honderden ha zen, konijnen en reeën vluchtten in paniek voor de vlammen uit, die zich soms met een snelheid van dertig kilometer per uur verplaatsten. Bijna vijfhonderd militairen uit Oldenbroek en Wezep, burgerpersoneel uit deze legerplaatsen en de brandweren uit de omliggende gemeenten bestreden het vuur, doch aanvankelijk stond men vrijwel machteloos. Uitbreiding van de brand naar de belendende dennenbossen en de Prinses Margrietkazerne kon voor komen worden nadat er tegenvuur was aangelegd en bulldozers brandgangen van dertig meter breedte gegraven hadden. De schiethei zelf, die door de vele ontplof fende blindgangers ontoegankelijk was, moest grotendeels worden prijsgegeven. In totaal ging ruim driehonderd hectaren heide verloren. Pas tegen zeven uur 's avonds was het vuur bedwongen. De oorzaak van de brand is nog onbekend. Ook in de Gilzerbaan tussen Tilburg en Gilze woedde een hevige heidebrand, die ongeveer twintig hectare in de as legde. Militairen en burgers assisteerden ook hier de brandweer, evenals in Beek bij Nijme gen, waar een hectare bos in vlammen op ging. Twee huizen konden hier met grote moeite behouden worden. De oorzaak van de brand is hier vermoedelijk een wegge worpen sigarettepeukje. Vier hectaren heide en dor gras, deel uit makend van het militaire oefenterrein Steenwij er wol d bij Havelte, werden even eens door het vuur verteerd. Driehonderd soldaten, geholpen door bulldozers, voor kwamen verdere uitbreiding. In Beekbergen bij Apeldoorn brak brand uit in een houten zomerhuisje van het va kantiekamp „Zomeroord". Het huisje was gehuurd door de familie De J. uit Scheve- ningen, die, met uitzondering van een in valide dochter, afwezig was. Op zeker moment zag deze dochter dat de keukendeur in brand stond. Op haar gillen kwamen andere kampeerders toe snellen. Zij konden het meisje nog tijdig met haar invalidewagen uit het branden de huis rijden. Het huisje brandde tot de grond toe af. Door de rondvliegende vonken geraakten ook in de omgeving staande bossen in brand, maar de brandweer van Beekbergen wist het vuur snel te doven. Welly van Keeken platen en constant spaart hij om nieuwe platen te kunnen kopen. Welly schi-ijft graag opstellen. In een ruim uur maakte hij op een avond in april het opstel over melk. „De wereld drinkt melk. Als die melk op is gaat zij weer fit aan het werk", staat in het opstel. Welly komt uit een geslacht van melk drinkers, dat zegt zijn vader. En de jon gen vervolgt een beetje trots: „Die prijs is prachtig, 't is fijn om naar Londen 11 gaan. Daar had ik nooit op kunnen reke nen." Hij vertelt dat hij tijdens een Ne derlandse les van school werd gehaald en toen te horen kreeg dat hij het beste op stel had geschreven. Over zijn liefde voor de muziek zegt Welly: „Elke week haal ik een nieuw boek uit de Stadsbibliotheek, natuurlijk over klassieke muziek. Ook ga ik naar con certen. Al een paar keer ben ik naar het Concertgebouworkest in Amsterdam ge weest. Prachtig. Later zou ik wel in de grammofoonindustrie willen werken. Maar dan natuurlijk alleen met klassieke mu ziek te maken willen hebben." De Haarlemse lyceïst gaat beslist bij een volgende opstelwedstrijd weer mee doen. Ook al gaat het niet over melk. Want opstellen vindt hij heerlijk. De 21-jarige M. de P., die een scooter bestuurde, is dinsdagmorgen in Santpoort aangereden en ernstig gewond. Zij reed om acht uur op het Broekbergerplein in Sant poort, toen uit de richting Haarlem een auto over de Hoofdstraat kwam aanrijden. Er ontstond een aanrijding, waarbij mejuf frouw De P. ernstige hoofdwonden op liep. Zij moest naar het Antoniuszieken- huis in IJmuiden worden overgebracht. De politie verzoekt eventuele getuigen zich te melden bij de afdeling verkeer op het politiebureau te Velsen. ROME (Reuter) Italiaanse vakbonds leiders hebben voor onbepaalde tijd een staking van zeevarenden afgekondigd. De vakbondsleiders gaven het stakings parool nadat de onderhandelingen met di recties van scheepvaartmaatschappijen over hogere gages waren vastgelopen. Vak bondsvertegenwoordigers zullen vandaag een onderhoud hebben met de minister van de Koopvaardijvloot, Jervolino. Het is ieder jaar opnieuw groot feest in de atelierwoning van vioolleraar Oskar Back achter het huizenblok in de Jacob Obrechtstraat te Amsterdam. Toen hij 70 jaar werd, prees het huldigingscomitè hem als Nederlands grootste muziek pedagoog. Toen hij 75 werd, verleende hij zijn naam aan een fonds, waaruit onbemid delde, begaafde violisten hun studie zou den kunnen bekostigen. Vandaag is het weer feest: Oskar Back is 80. Wij troffen de jubilaris gisteren tussen twee vioollessen in. Want Oskar Back geeft nog steeds les. Hij heeft er geen idee van hoeveel leerlingen hij al heeft onder wezen. Het zijn er tallozen en er zijn be kende namen bij: Jo Juda, Herman Kreb- bers, Willem Noske, Andries Roodenburg en Theo Olof. Oskar Backs wieg stond in muziek- stad Wenen. Hij werd daar op 9 juni 1879 geboren als zoon van Hongaarse ouders. Al vrij jong bezocht hij het Weense Con servatorium. Maar toen hij 16 jaar oud was, kon niemand hem daar nog iets leren. Hij vertrok naar Brussel om zijn studie aan het Koninklijk Conservatorium voort te zetten. Na korte tiid werd hij er leraar. Hij bleef dat tot 1917. Twee jaar nadien werd hij benoemd tot hoofdleraar aan het Muziek Lyceum te Amsterdam. In 1935 ging de heer Back naar Rotterdam, waar hij de leiding van het Toonkunst Conservatorium op zich nam. In dat jaar werd hem de Nederlandse nationaliteit verleend. Hoewel Oskar Back op nauwelijks hon derd meter van het Concertgebouw woont en hij in binnen- en buitenland als een begaafd violist bekend staat, heeft hij slechts één maal in zijn leven een solis tisch concert gegeven. Dat was op 17 ja nuari 1908 in Scheveningen, met het Resi dentie Orkest onder leiding van Henri Viotta. De stijlvolle huiskamer, die tevens muziekkamer is, staat vandaag vol bloe men. Toch zal deze dag betrekkelijk rustig voorbijgaan. Op 20 juni echter hopen vrienden en bewonderaars in deze vitale muziekpedagoog de man te huldigen, die zijn leven in dienst heeft gesteld van het vioolonderwijs en die daarbij de dressuur verafschuwde, maar altijd de nadruk legde op de vorming van zijn leerling. Op de grote verkeersweg tussen Emmen en Coevorden nabij het plaatsje Noord - barge is maandagmiddag een ernstige bot sing ontstaan, waarbij de automobilist H. Kromkamp, afkomstig uit Pijnacker, dode lijk werd gewond. Zijn mede-inzittende, die nog niet geïdentificeerd is, werd in levensgevaarlijke toestand naar het Dia- conessenhuis te Emmen overgebracht. De heer K. reed met zijn personenauto ln volle vaart tegen een zware tankwagen van de P.A.M., die naar links wilde af slaan en geen voorrang verleende. De heer Kromkamp, die als uitvoerder van een wegenmaatschappij tijdelijk verblijf hield te Goor, laat drie kinderen achter. Maandag 15 juni is de heer H. W. van Turnhout veertig jaar werkzaam op de griffie van de Haarlemse rechtbank. Hij heeft zich in die jaren opgewerkt tot bu reelchef van de griffie. Op de jubileumdag zal hij tijdens een bijeenkomst in het ge rechtsgebouw aan de Jansstraat die om elf uur begint, in besloten kring worden ge huldigd. Des middags recipieert de jubi laris van half vier tot vijf uur in de Kroon zaal van restaurant Brinkmann aan de Grote Markt. De heer Van Turnhout was zestien jaar toen hij voor het eerst de trappen van het paleis van Justitie besteeg om als de nieuwe jongste bediende zijn opwachting te maken. Chef van de griffie was de heer K. H. Kerkhoff in die dagen een bekende Haarlemse musicus. Weinig kon de jonge Van Turnhout toen bevroeden dat hij later nog eens zelf aan het hoofd zou staan van de afdeling, waar hij als jongmaatje binnenstapte. De ambtenaren zaten zo'n veertig jaar geleden nog op hoge kruk ken achter hun steile lessenaars en de fi nanciën 'van Vadertje Staat lieten het niet "toe dat de gasverlichting werd afgeschaft. Ook het ruimteprobleem in het gerechts gebouw is niet van de laatste jaren. ..Ik weet nog goed dat wij met ons vie ren op de gang van de eerste verdieping zaten, omdat er binnenskamers geen plaats voor ons was", vertelt de heer Van Turn hout ons. Als hulp-schrijver begonnen doorliep de heer Van Turnhout alle ran gen. In 1943 volgde hij de heer Kerkhoff als bureelchef op. Niet te tellen is het aan tal straf- en civiele zaken, dat hem in de loop der jaren onder de ogen is gekomen. In de jaren dertig verbleef hij vele malen binnen de muren van het Huis van Bewa- ling. U'teraard niet als delinquent, maar als griffier van de rechter-commissaris bij het eerste verhoor van de verdachte na het gepl°ogd^ delict. „Het klinkt misschien vreemd, maar ik heb het altijd plezierig werk gevonden. Niet om het sensationele karakter van een zaak maar om de kijk die je erdoor op de mensen krijgt. Je doet er een hoop men senkennis mee op", zegt de heer Van Turnhout. Het is hem aan te zien dat dit inz;cht in menselijke karakters hem niet tot een gesloten persoon heeft gemaakt, [ntegendeel wie met de heer Van Turnhout in aanraking komt zal moeten toegeven dat hij allerminst beantwoordt aan het beeld dat doorgaans van justitie-ambtenaren wordt opgehangen. Bekend sportofficial Ook buiten het gerechtsgebouw heeft de naam van de heer yan Turnhout een zeer bekende klank Met name in sportkringen bekleedt hij sinds v~le jaren vooraanstaan de functies. In 1919 was hii. als jongeling van 16 jaar, de eerste secretaris van de zo juist opgerichte Haarlemse r.k. voetbal vereniging Geel-Zwart, later in TYBB her doopt. Ook als actief voetballer heeft de heer Van Turnhout zijn sporen verdiend. De Regnaultveiling-kivestie De rechtbank te Amsterdam heeft van ochtend de vordering afgewezen, die een der kopers van beeldjes op de in oktober gehouden miljoenenveiling van de collec- tie-Regnaull ,de heer W. Hoogstraaten uit Amsterdam, bij civiele procedure had in gesteld tegen de erven Regnault en de makelaar Paul Brandt. De heer Hoogstraaten was op deze vei ling eigenaar geworden van twee kleine beeldjes van de Franse beeldhouwster Germaine Richier. voor respectievelijk 600 en 1000 gulden. Deze beeldjes zijn even wel samen niet meer waard dan 200 gul den, aangezien het in massaproduktie ver vaardigde afgietsels zijn van de internatio nale organisatie van landelijke vereni gingen van kunstvrienden Arta. De koper voelde zich misleid door aanduidingen in de catalogus en diende bij de rechtbank een eis in tot terugbetaling van het ver schil in biedprijs inclusief de verhoging voor veilingkosten 1760) en de werke lijke waarde 200) derhalve 1560. De rechtbank achtte van misleiding geen sprake, noch van grove schuld van de zijde der gedaagden en wees de vordering af. Eiser werd veroordeeld tot betaling van de kosten yan het geding, zijnde 350. H. W. van Turnhout Onder meer werd hij, als linksbuiten, enige keren in het katholieke Haarlemse elftal gekozen. Een lange reeks van jaren was hij eerst bestuurslid en later voorzit ter van de Diocesane Haarlemse Voetbal bond. Sedert de fusie in 1940 is hij tweede voorzitter van de afdeling Haarlem van de KNVB. Van zijn vele andere functies noemen wij "Tog die van tweede voorzitter van de Nederlandse Katholieke Sportbond, in welke organisatie hij tevens voorzitter is van de afdeling voetbal, bestuurlid van het district west I van de KNVB, vice- voorzitter van de Haarlemse Sportraad, bestuurslid van de afdeling Haarlem van het Nederlands Handbalverbond en van district west _A van deze bond. Voorts heeft de heer Van Trunhont zitting in de Reclasseringsraad en is hij lid van de Ka tholieke Reclasseringsvereniging. De jeugd heeft steeds zijn bijzondere belangstelling gehad. „Omgaan met de jeugd houdt je zelf jong", meent hij. Als voorzitter van de sectie Jeugdkampen van de Katholieke Sportbond reist hij 's zomers een groot deel van het land af om de kampen te bezoeken. Wegens zijn vele verdiensten voor de katholieke sportorganisatie werd de heer Van Turnhout begiftigd met de pauselijke onderscheiding „Pro Ecclesia et Pontifice". De KNVB benoemde hem tot bondsridder, een zeldzaam eerbetoon aangezien deze onderscheiding slechts aan honderd personen kan worden verleend. De activiteit van de heer Van Turnhout op politiek terrein trad aan de dag in zijn lidmaatschap van de KVP-fractie in de Haarlemse gemeenteraad tussen 1949 en 1953. „Het wordt langzamerhand tijd ach ter al die functies eens een punt te zetten", zegt de heer Van Turnhout totafscheid. „De moeilijkheid is echter te bepalen wan neer. Misschien als de jongeren zich meer voor het kaderwerk gaan interesseren?" Het l'/ï-jarig zoontje van de familie Ho ning uit de Purmer (gemeente Monniken dam) is in de ringsloot achter de ouder lijke woning gevallen en verdronken. In Zoeterwoude is de 2-jarige Kees Paardekoper door onbekende oorzaak in het water van de Miening gevallen. Na het eten ging het ventje met enkele kin deren buiten spelen. Geruime tijd daarna werd de kleine Kees vermist. Bij het zoe ken zag men een kinderstoeltje in de Mie ning drijven. Op dezelfde plaats werd het lichaampje gevonden. Bij het zwemmen in de Maas onder St. Agatha, gemeente Kuijk is de 11-jarige J. van den Eijken verdronken. Het lichaam van de jongen is geborgen. Wegens ziekte heeft de heer C. Lijnzaad, directeur van de Stichting Noordholland voor Maatschappelijk Werk, zijn werk zaamheden voorlopig tot 1 september van dit jaar neergelegd. Gedurende deze periode heeft het dagelijks bestuur van de Stichting met goedvinden van Gedeputeer de Staten de heer W. J. de Bruyne met de leiding van de Stichting belast

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1959 | | pagina 7