El 0 ill 0 E v/eer
Dienstplichtigen kunnen nu
naar Nieuw-Guinea
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Nederlandse landbouw in gevaar
door Europese marktordening
vandaag!
HET WEER
CITROEN
MORRIS'Sefore i/ou $ui)!
Autarkische geest in rapport-Lücker
In het brandpunt der belangstelling
staan sterren en politiek
Tweede Kamer keurt met 73 tegen
41 stemmen wetswijziging goed
Sukarno kondigt „geleide
verkiezingen" aan
Morgen iets warmer
Eamon de Valera gekozen
tot president
Dodelijk ongeval op UK 70
Twee doden in het verkeer
In de krant van heden:
Faubus, schoolwetten zijn
ongeldig verklaard
J. J. VAN KOOIEN
Het woord is aan
WATERPROOF HORLOGES
STUURMAL COHEN
WANORDELIJKHEDEN
IN DURBAN
Werkgevers krijgen nieuw
secretariaatsgebouw
in Haarlem
73e JAARGANG No 286 VRIJDAG 19 JUNI 1 959 304e JAARGANG No 134
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15293 1 ÉT i|\ i i Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. ||828®m| j§ 1 It i ^^^8 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- I 1 J I, J i_ 1 jUUT ff I 1 li Jj 11 IT 11 fj^ J| I Ji ff J| Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendaplein, Tel. 57755 els mm »a ^1^1 fr. p p, 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Wagenweg 29 - Haarlem
Tel. 20518
HAUTE COIFFURE
Een ideale coiffure
bestand tegen ons
vochtig en winderig
klimaat
(Van onze Haagse redacteur)
Het ziet er naar uit, dat het door de
Duitse christen-democraat Lücker na
mens de commissie voor de landbouw aan
het Europese parlement uitgebrachte rap
port over de agrarische marktordening in
de Europese Economische Gemeenschap
waarvan wij de belangrijkste punten
reeds in ons blad van woensdag hebben
gepubliceerd in de Nederlandse land
bouw veel critiek en verzet zal ontmoeten.
Het is niet de voorgestelde marktorde
ning door middel van centrale bureaus
voor graan, suiker, vee en vlees als zoda
nig welke bedenkingen oproept. maar
veel meer de autarkische geest welke uit
het rapport spreekt.
Uit het gebruikte cijfermateriaal en de
wijze waarop dit. gehanteerd wordt blijkt
namelijk duidelijk, dat men de Europese
douane-unie als een afgeschermd gebied
ziet, waarbinnen vraag en aanbod in de
agrarische sector elkaar nagenoeg dek
ken. Een passage waarin werd uitgespro
ken, dat rekening dient te worden gehou
den met de bestaande handelsbetrekkin
gen met de landen buiten de Europese
Economische Gemeenschap werd op ver
langen van een meerderheid in de land-
bouwcommissie geschrapt.
Daardoor wordt niet alleen de vrijheid
van uitvoer, maar ook die van invoer be
dreigd. hetgeen de Nederlanose consu
ment van graan- en suikerprodukten in
zijn portemonnaie zal merken. Immers:
de zelfvoorziening op de Europese markt
leidt ertoe, dat dat voor de gebieden met
de sterkste vraag naar graan dit produkt
over zeer grote afstanden, bii voorbeeld
Advertentie
BARTÊUORISSTR™ HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ. KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
ZEE - STRANDKLEDING
Advertentie
uit Zuid-Frankrijk, moet worden aange
voerd. Dit belangrijkste gebied van graan-
aanvoer wordt in het rapport-Lücker om
schreven als „de industriële concentratie
gebieden aan de Rijn en de Ruhr en aan
de Rijn en de Main". Het is niet alleen het
Westduitse industriegebied dat onder deze
formulering valt: Nederland is onder de
zelfde noemer gebracht. Op die manier
echter ontkent de marktordening de geo
grafie! Graan immers kan uit de traditio
nele graanlanden overzee, zoals Canada
en Argentinië, veel goedkoper naar de
Westeuropese havens worden gebracht
Wanneer men daarbij gebruik gaat ma
ken van supertankers worden de vracht
kosten zelfs verdwijnend klein.
De tweede, niet minder ernstige conse
quentie van het rapport-Lücker is, dat de
Nederlandse agrarische export zich dooi
het wegvallen van de handel met landen
buiten de Europese Economische Gemeen
schap zal moeten hei-oriënteren. Dit is
echter binnen de E E.G. nauwelijks meer
mogelijk omdat Nederland daar reeds een
overheersende positie heeft. De handel in
eieren is voor 95 pet., die in boter voor
91 pet., voor kaas en andere zuivelpro-
dukten voor 79 pet. en voor vee en vlees
voor 68 pet. in Nederlandse handen. Toch
maakt het Europese aandeel in de Ne
derlandse export maar 46 pet. uit, het gaat
er dus om nieuwe afzetmogelijkheden te
vinden voor de resterende helft. Daarbij
komt, dat overal de tendens naar oplo
pende landbouwoverschotten valt waar te
nemen, zodat Nederland binnen de E.E.G.
met een toenemende concurrentie te kam
pen zal krijgen.
Deze toenemende agrarische overschotten
zullen op den duur juist op een markt,
waarop men steeds een evenwichtssituatie
heeft nagestreefd, een crisis veroorzaken
door de onmogelijkheid om een redelijk
prijsniveau te handhaven. De Europese
marktordening zal dan ook in de land
bouwsector tot dezelfde moeilijkheden heb
ben geleid als thans reeds op de kolen-
markt het geval is.
TOKIO (UPI) President Sukarno
heeft in Tokio aangekondigd, dat eind
1960 nieuwe verkiezingen zullen worden
gehouden in Indonesië maar dat voor die
tijd de kieswet moet worden veranderd
om het politieke beeld te vereenvoudigen
en het aantal partijen te verkleinen. De
president vertelde dit tijdens een lunch
die hem werd aangeboden door de club
van buitenlandse journalisten in Japan.
Hij zei, dat zijn regering de situatie in
het land volkomen meester is. Over de
verwerping door het Indonesische parle
ment van zijn plan tot herinvoering van
de grondwet van 1945 zei Sukarno: „Naar
mijn mening is dat geen nederlaag." Het
gaat volgens hem over het al of niet op
nemen van de zin: „Alle mohammedanen
zijn verplicht zich te houden aan de
wetten van de Islam." Zijn plan voor een
geleide democratie verdedigend zei Su
karno, dat hierdoor een „werk-demokra-
tie" zou ontstaan zonder het onpraktische
„liberalisme" dat het land heeft opge
scheept met 46 partijen.
Verwachting tot morgenavond:
Koude nacht met kans op nacht
vorst. Morgenmiddag iets hoge
re temperaturen dan vandaag.
Weinig bewolking en zwakke
wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
DUBLIN (Reuter en AFP) De kandi
daat van de Ierse regeringspartij Fianna
Fail. De Valera, is tot president van de
Ierse republiek gekozen als opvolger van
de 76-jarige O'Kelly. Hij kreeg 538.058
stemmen tegen generaal Maceoin, kandi
daat van de oppositiepartij Fine Gael,
417.482. De Valera was met het oog op de
presidentsverkiezing als minister-presi
dent afgetreden.
De Ieren spraken zich verder uit over
de vraag of voor de verkiezingen voor de
Dail het parlement het stelsel van
evenredige vertegenwoordiging moest
worden gehandhaafd of dat een meerder
heidsstelsel moest worden ingevoerd. Er
stemden 152.785 Ieren tegen en 138.811
voor afschaffing van het stelsel van even
redige vertegenwoordiging.
Aan boord van de kofter UK 70 is don
derdagavond een dodelijk ongeval ge
beurd. Het schip, bemand door een vader
met twee zoons, viste tussen Zandvoort en
Noordwijk. Omstreeks half acht werd de
stalen lijn binnengehaald met behulp van
een winch. De twintigjarige C. L. wilde de
lijn met de voet in de goede richting hou
den. Hij werd door de winch gegrepen en
meegedraaid. Zijn deerlijk verminkte
lichaam is naar het hoofdbureau van poli
tie te IJmuiden overgebracht.
In Scherpenzeel is de 55-jarige brom
fietser A. van Kampen, die zonder vol
doende op het verkeer te letten, de rijks
weg overstak, door een auto aangereden.
Hij werd ernstig gewond en is in een zie
kenhuis te Amersfoort overleden.
De motorrijder P. Slot uit Delft is in
Nootdorp, toen hij omkeek om iemand te
groeten, in botsing gekomen met een brom
fietser. Beiden vielen en werden naar een
ziekenhuis in Delft vervoerd, waar de
motorrijder is overleden.
pag.
Nederlandse landbouw in gevaar 1
Kamerverslag 1
Van Dag tot Dag 3
Op de Praatstoel 3
Uit stad en omgeving5, 7
Agenda11
Economisch nieuws 2
Beurs 7
Sport 13
Weerrapporten1, 2
Radio en Televisie 11
Feuilleton 11
Uitgaan Iti Haarlem11
Provincale Ziekenhuizen 9
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
LITTLE ROCK (UPI) Het federale
hof van Little Rock de hoofdstad van de
Amerikaanse staat Arkansas heeft twee
wetten, krachtens welke gouverneur Fau-
bus vier scholen sloot om integratie te
voorkomen ongeldig verklaard. De wetten
werden tijdens een speciale zitting van de
wetgevende vergadering van Arkansas aan
genomen. Een wet machtigt de gouverneur
scholen te sluiten, de andere geeft het
staatsbestuur de bevoegdheid subsidies
voor gesloten scholen in te houden.
De directies der scholen en de onder
wijsraad wordt opgedragen het integratie
plan, zoals door het hof is goedgekeurd,
uit te voeren. Dit vonnis was een bevesti
ging van de uitspraak dat de scholen ge
leidelijk moeten worden geïntegreerd.
Advertentie
HOUTPLEIN 18-20 - TL. 12000 - 16615
GROTE HOUTSTRAAT 140 - TEL. 12349
Comtesse Diane:
Wij zijn veel meer onszelf als we
schrijven dan wanneer we spreken;
want als we schrijven zijn wij alleen.
Advertentie
JUWELIERS Houtplein 15 HORLOGERS
DURBAN (Reuter/AFP) In Cato Ma
ten op Afrikaanse betoogsters. Tenmin
ste drie politiemannen werden gewond.
Een hunner was in de rug geschoten. De
ongeregeldheden sloegen later over naar
de nabijgelegen plaatsen Aesterville en
Rossburg. Vanochtend vroeg was alles
rustig in Cato Manor.
Advertentie
AGENT VOOR HAARLEM:
W. STAPHORST, JANSSTPA^T 53
nor, een door Bantoes bewoond stadsge
deelte van Durban, in Zuid-Afrika, heb
ben zich gisteren wanordelijkheden voor
gedaan, waarbij duizenden inboorlingen
met de politie vochten, stenen naar voer
tuigen wierpen en gebouwen in brand sta
ken. De wanordelijkheden kregen een
ernstig karakter na het de ronde doen
van een bericht, dat een .Afrikaanse vrouw
was gedood, nadat de politic had gescho-
Wat ziet de waarneemster van de Utrechtse Sterrenwacht in de nieuwe koepel
door de nieuwe kijker? Een groepje leerlingen van de hoogste klas met. andere
belangstellenden op de publieke tribune van de Tweede Kamer, luisterend
naar het Defensiedebat! Wij vermoeden dat de uitvinder van de kijker, de
heer N. van Straten, die men bij zijn schepping ontwaart, dat wel een heel
vreemd gezichtspunt zal vinden. Maar wij zijn dan ook niet objectief. Een
listige fotomontage bracht deze bedrieglijke voorstelling tot stand.
De twee zeesleepboten van de n.v. Bureau Wijsmuller te IJmuiden lijken op deze
foto, door het kluisgat van een tanker genomen, maar nietige stipjes. En zo zien
ze er ook echt uit, als men vanaf een gesleepte tanker naar de boten kijkt. Maar
diezelfde nietige bootjes hebben toch zo'n vermogen, dat ze telkens maar weer
tankers, tientallen maler groter dan zijzelf, over de oceanen brengen, hoe het
weer ook is. Elke dag opnieuw is Hollands Glorie in de weer, elke dag opnieuw
kruisen Nederlandse zeeslepers over de zeeën.
Balnke inwoners van Durban verlieten
hun huizen als gevolg van de relletjes,
die donderdag de gehele dag hebben ge
duurd. De politie, die met de betogers
vocht bij het licht van brandende kan
toorgebouwen, winkels en huizen, vuurde
verscheidene malen om de Bantoes in
Cato Manor en Chesterville terug te drin
gen. De betogers gooiden met stenen, sta
ken gebouwen en autobussen in brand en
wierpen versperringen op. Blanke jour
nalisten werden onder bedreiging met de
dood door de Bantoes weggestuurd.
De ongeregeldheden begonnen toen een
menigte Bantoevrouwen, vermoedelijk
uit wraak omdat de politie een grote hoe
veelheid klandestien gestookte drank had
vernietigd, een bierhuis in Cato Manor be
stormde. Toen de politie aankwam, voeg
den de Bantoemannen zich bij hun vrou
wen en ten getale van meer dan vijfdui
zend gingen zij de politie met stenen en
flessen te lijf.
De politie, gebruik makend van machi
nepistolen en geweren, drong de menigte
terug tot in de omliggende heuvels. In
Cato Manor zijn twee bantoes gesneu
veld. Het bierhuis waar de strijd is ont
brand, is tot voorlopig hoofdbureau van
politie ingericht.
In Cato Manor kwam het ook in januari
1949 tot ongeregeldheden. Toen vielen
Bantoes de Indische gemeenschap aan.
Mannen werden gedood, vrouwen aange
rand en huizen in brand gestoken. Bij
die gelegenheid vielen er 142 doden en
meer dan duizend gewonden.
tijd. De omstandigheden kunnen zich zo
snel wijzigen, dat er geen tijd is om met
een wetsontwerp te komen. De Kamercom
missie voor de defensie zal omtrent de
uitzending van dienstplichtigen buiten
het rijk in Europa volledig worden inge
licht en als de Kamer het daarmee niet
eens is, heeft zij alle gelegenheid de re
gering daarvoor ter verantwoording te
roepen door middel van een parlementair
debat.
Het amendement van de heer Wier-
da werd hierna bij zitten en opstaan ver
worpen. Alleen P.v.d.A., P.S.P. en de com
munisten steunden het amendement.
Bij zitten en opstaan is wèl een amen
dement aangenomen van de heer Van
Rijckevorsel, waardoor in de wet is vast
gelegd in welke gevallen dienstplichtigen
kunnen worden bestemd voor diensten bui
ten Europa en dat zij in de keerkringen
verhoogde militaire inkomsten zullen ge
nieten. P.v.d.A., P.S.P. en de communis
ten stemden tegen het amendement, om
dat het volgens hen nog niet voldoende
rechtszekerheid geeft.
Oud-ministers van P.v.d.A.
motiveren hun stem
In het debat is de P.v.d.A. telkens voor
gehouden dat het wetsontwerp tot wijzi
ging van de Dienstplichtwet nog was in
gediend door het kabinet-Drees. Mede
namens de andere socialistische oud-mi
nisters verklaarde de heer Suurhoff dat hij
zich mede verantwoordelijk acht voor de
..indiening" van het wetsontwerp. Maar
als hem bij de behandeling van het wets
ontwerp zou zijn gebleken dat een derde
deel van de Kamer, blijkens het amende
ment van de heer Wierda, behoefte heeft
aan parlementaire controle op de uitzen
ding, zou hij daarvoor in de ministerraad
tegenover minister Staf en ook tegenover
minister Drees hebben gepleit.
Elke regering dient er volgens de heer
Suurhoff naar te streven bevoegdheden te
verkrijgen waar een zo groot mogelijke
meerderheid achter staat. Het amende
ment van de heer Wierda had hem alles
zins redelijk geleken en omdat het was
verworpen, stemden hij en de andere so
cialistische oud-ministers tegen het wets
ontwerp, dat met 73 tegen 41 stemmen
werd aangenomen.
Omtrent het voorrang geven aan de uit
zending van vrijwilligers naar Nieuw-Gui
nea verklaarde minister Van den bergh
dat de verschillende organieke eenheden
gedeeltelijk bestaan uit vrijwilligers en ge
deeltelijk uit dienstplichtigen. Het is prak
tisch niet altijd mogelijk dienstplichtigen
door vrijwilligers te vervangen, maar zo
lang het mogelijk is de organieke eenhe
den uitsluitend uit vrijwilligers te doen be
staan, wilde de minister trachten aan de
vrijwilligers voorrang te geven.
In het voldoen aan de wens van de heer
Tilanus (C.H.U.), die had gevraagd dienst
plichtigen, die bij voorbeeld om studiere
denen bezwaar hebben tegen uitzending
naar Nieuw-Guinea, te vervangen door
dienstplichtigen die geen bezwaar hebben,
zag de minister praktische moeilijkheden,
omdat de manschappen van een eenheid
gezamenlijk zijn geoefend en opgeleid
Maar hij was bereid vervulling van de
wens onder ogen te zien. Voor die toezeg
ging was ook de heer Wierda erkentelijk
Ongebruikelijk
De nieuwe minister gaf blijk in het debat
goed de kern van de bijzaken te kunnen
onderscheiden en daardoor een overzich
telijk betoog te kunnen opbouwen ter be
antwoording van de verschillende spre
kers. Alleen speelde parlementaire oner
varenheid hem parten toen hij verklaar
de omdat hij er geen bezwaar tegen
had het amendement van de heer Van
Rijckevorsel over te nemen, ofschoon dat
van de zijde van de P.v.d.A. was bestre
den.
Het is gebruikelijk dat een minister een
amendement niet overneemt als het in de
Kamer tegenstand heeft ondervonden, om
dat dan de tegenstanders gedwongen zou
den zijn nieuwe amendementen in te die
nen om het overgenomen amendement on
gedaan te maken.
Dat uitglijden van de minister door par
lementaire onervarenheid, waarop de heer
Burger (P.v.d.A.) direct reageerde door
de rede van de minister te onderbreken en
het woord te vragen over de orde, is ech
ter in de loop der jaren al aan vele nieu
we ministers overkomen, die geen zitting
hebben gehad in het parlement. De amb
tenaren schijnen altijd te verzuimen een
nieuwe minister in te lichten omtrent de
gebruiken in de Kamer. Zij kregen van
de heer Burger een berisping.
(Van onze parlementaire redacteur)
Met 73 tegen 41 stemmen heeft de
Tweede Kamer gisteren de wijziging
van de Dienstplichtwet aangenomen,
waardoor het mogelijk wordt, overeen
komstig de daartoe in 1956 gewijzigde
Grondwet, dienstplichtige militairen
eventueel naar Nieuw-Guinea te zen
den. Tegen stemden de P.v.d.A., de
twee aanwezige communisten en de
twee leden van de P.S.P.
Advertentie
Tijdens de vergadering van de algemene
werkgeversvereniging, die in Scheveningen
is gehouden heeft de voorzitter van het
jubileum-comité, de heer P. Schoen Pzn.,
de voorzitter ter gelegenheid van het veer
tigjarig bestaan van de vereniging een
cheque aangeboden van ruim 235.700,
bijeengebracht door de leden en bestemd
voor de bouw van een nieuw secretariaats
gebouw in Haarlem.
Minister Van den Bergh herinnerde er
aan, dat in 1956 algemeen werd erkend,
dat met de huidige verhoudingen in de
wereld de vroegere beperking van de uit
zending van dienstplichtigen buiten het ko
ninkrijk in Europa ongewenst is. Die op
vatting is sedertdien nog versterkt. Verder
uitstel van de wijziging van de Dienst
plichtwet, zoals de P.v.d.A. verlangt, kon
de minister daarom niet aanvaarden. Het
beleid van de regering ten aanzien van
Nieuw-Guinea is ongewijzigd. De omstan
digheden zijn echter ook niet zo veran
derd, dat er voor de wetswijziging geen
reden meer zou zijn. De parlementaire de
fensiecommissie zal vertrouwelijk volledig
worden ingelicht wanneer dienstplichtigen
naar Nieuw-Guinea worden uitgezonden.
Voorrang zal worden gegeven aan vrijwil
ligers als dat mogelijk is.
Teneinde parlementaire controle moge
lijk te maken, had de heer Wierda
(P.v.d.A.) een amendement ingediend vol
gens hetwelk dienstplichtigen alleen zou
den kunnen worden uitgezonden naar
Nieuw-Guinea op grond van een Konink
lijk Besluit, dat zou moeten worden gepu
bliceerd met vermelding van de diensten
die hun zullen worden opgedragen en de
eenheden die voor het verrichten van die
diensten zullen worden aangewezen.
Bovendien wilde de heer Wierda blijkens
zijn amendement in de Dienstplichtwet
vermelden, dat aan het Koninklijk Besluit
geen uitvoering wordt gegeven „aleer
drie weken zijn verstreken na dagtekening
van het staatsblad waarin het is ge
plaatst".
De wachttijd van drie weken en de ver
melding van de bijzonderheden omtrent
de uit te zenden eenheden noemden de
heren Berkhouwer (V.V.D.) en Van
Rijckevorsel (K.V.P.) militair onaan
vaardbaar. De indieners van het amende
ment hadden volgens hen een verouderde
opvatting van tijdige bescherming tegen
dreigend gevaar.
Ook minister Van den Bergh had er on
overkomelijke bezwaren tegen in het
staatsblad te vermelden welke eenheden
zullen worden uitgezonden. De drie we
ken wachttijd achtte hij volkomen onaan
vaardbaar. Ook een noodwet, die de Twee
de Kamer en de Eerste Kamer met spoed
zouden moeten behandelen, kost teveel