Regeringsnota onderwerp van
driedaags Kamerdebat
Gromyko wil Duitsers in geheim
overleg van Genève betrekken
Staatsrapport over de kosten
van de weg
HET WEER
Gegadigde voor Bevans rol
„Hart's Behang"
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Restanten
Bijna vóór niets
Hartige critiek verwacht op de
plannen van kabinet-De Quay
Andere Sovjet-puzzel: ziet Moskou
af van eenzijdige actie in Berlijn
Droog weer
Aan het strand
Soldaat omgekomen bij
oefening in La Courtine
In de krant van heden:
Ook Engeland tegen
kernwapenvrije Balkan
I. C. HAAN
af ore ijou vu ij.
Het woord is aan
Dr. H. Wamsteker
overleden
NIEUWE PR OCED URE-MOEILIJKHEDEN
Retorische vraag
Herstel van relaties
Tunesië-V.A.R.
74e JAARGANG No 3
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(0 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
DINSDAG 14 JULI 1959
Haarlems Dagblad
304e JAARGANG No 155
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 et, p. kwartaal 7.65,
fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
t n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Crt.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze parlementaire redacteur)
In de Tweede Kamer is vanmiddag hef grote driedaagse debat begonnen over de
plannen van de regering met de lonen, huren en melksubsidie. Er liggen nog geen
vastomlijnde voorstellen ter tafel (die komen later), maar door middel van moties
kan de Kamer eventueel principiële uitspraken doen ter ombuiging van het voor
genomen regeringsbeleid.
De bedoeling van de regering is met ingang van 1 januari 1960 de huren (met
bepaalde uitzonderingen) met 20 percent te verhogen en dan tevens de consumenten
subsidie van vier cent per liter op melk af te schaffen. Als compensatie voor deze
twee maatregelen zullen de lonen van werknemers van 23 jaar en ouder met 2,5
percent worden verhoogd, terwijl de kinderbijslagen zullen worden verhoogd met
vier cent per dag voor het eerste, tweede en derde kind en met vijf cent per dag
voor elk volgend kind. De kindcrbyslagpremie van 4,8 percent, die de werkgevers
thans betalen, zal daarvoor met 1 percent moeten worden verhoogd.
Tevens gaat de regering ermee akkoord dat de vorige huurbijslag wordt verwerkt
in het uurloon per 1 januari, waardoor de loonkosten van de werkgevers extra stijgen
met ongeveer 1,7 percent. Totaal zullen de loonkosten van de werkgevers dus extra
stijgen met 2,5 plus 1 plus 1,7 percent is 5,2 pereent. Daarmee rekening houdende
zullen werkgevers en arbeiders in de verschillende bedrijfstakken en ondernemingen
in het kader van de vrijere loonvorming nog kunnen praten over een verdere
verbetering van de arbeidsvoorwaarden, maar dit zal niet mogen leiden tot prijs
verhogingen.
Hoofdpunt van het' debat is, dat de op
positie, aangevoerd door de P.v.d.A., wei
nig of niets verwacht voor de arbeiders
van de kans op verdere loonsverhoging
via de vrijere loonvorming. Zij redeneert
dat de arbeiders met 2,5 percent loons
verhoging en meer kinderbijslag er niet
op vooruitgaan, omdat die verhogingen
nodig zijn om de hogere huur en duurdere
melk te betalen. Vandaar de eis van de
oppositie dat eerst de vermindering van
de koopkracht als gevolg van de beste
dingsbeperking ongedaan moet worden
gemaakt alvorens de huren te verhogen.
De meningen zijn verdeeld over de vraag
in hoeverre er nog van achterstand spra
ke is.
Nu er door de nieuwe ontwikkeling van
de welvaart een mogelijkheid is tot loons
verhoging zonder dat daaruit een alge
mene prijsstijging behoeft voort te
vloeien, verlangt de oppositie een alge
mene loonronde zonder huurverhoging.
De huren moeten dan later maar omhoog.
In de Sociaal-Economische Raad was
iedereen het erover eens, ook de verte
genwoordigers van de vakverenigingen,
dat huurverhoging noodzakelijk is. De
lage huren van de oude woningen druk
ken de kwaliteit van nieuwe huizen, om-
Verwachting tot morgenavond:
Droog weer met zonnige perio
den. Dezelfde temperaturen als
vandaag of iets hogere. Matige
tot zwakke veranderlijke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Woensdag wordt iets warmer en
zonnig strandweer verwacht. Tem
peraturen omstreeks 20 graden C. De
westelijke wind blijft koel, doch zal
tot zwak afnemen. Helder zicht. Zee
water eveneens helder met nog vrij
hoge branding. Temperatuur van het
water 18 graden C. Laag water des
avonds half zeven; hoog water
's avonds elf uur. Strand voor fiet
sen berijdbaar van half drie 's mid
dags tot negen uur 's avonds.
dat anders de toch al hoge huren van
nieuwe woningen onbetaalbaar worden,
want de lonen zijn gebaseerd op de oude,
lage huren. Zij behoren echter gebaseerd
te zijn op een gemiddeld hogere huur en
de werkgevers weten dus dat zij in de
toekomst rekening moeten houden met
huurverhogingen en dientengevolge
loonsverhogingen. Dat maakt echter de
economische positie van Nederland on
zeker, want het is de vraag of met hogere
lonen nog kan worden geconcurreerd op
de buitenlandse markt. En ongeveer de
helft van onze nationale produktie moet
aan het buitenland worden verkocht.
Vandaar het streven van de economen
de oude huren te verhogen als dat zonder
prijsstijging mogelijk is.
Volgens de plannen van de regering
worden van de huurverhoging uitgesloten
de vóór 1918 gebouwde woninge, waar
van de huur niet meer bedraagt dan on
geveer negen gulden per week in de grote
steden, afdalend tot zes gulden per week
op het platteland. Bovendien worden uit
gesloten de woningen die niet aan bepaal
de kwaliteitseisen voldoen. Totaal zal al
dus ongeveer een kwart, van de woningen
in ons land (speciaal de arbeiderswonin
gen) van huurverhoging worden uitgeslo
ten, zodat de daarin wonende arbeiders
van de loonsverhoging tenvolle profite
ren. Ook velen, die in huizen wonen, die
in 1957 tot en met 1959 zijn voltooid, zul
len financieel vooruitgaan, maar zij be
talen reeds een hogere huur.
(Voor vervolg zie pagina 9)
De LegervoorJichtingsdienst deelt mede
dat gisteren tijdens de oefeningen bij La
Courtine bij een ongeluk met een drietons
vrachtwagen van het Nederlandse leger is
omgekomen de 20-jarige dienstplichtige
soldaat L. de Leeuw uit Naarden, die be
hoorde tot het transportbataljon uit Stroe.
De jongeman was een zoon van de be
kende radio-modiste Ida de Leeuw-Van
Rees.
Kij reed met een vrachtauto op de weg
van Feniers naar net dorpje Pigerolles,
toen hij in een bocht van de weg de macht
over het stuur verloor. Bij zijn pogingen
om de zware wagen op de weg te houden,
kantelde deze, waarbij soldaat De Leeuw
bekneld raakte. De dood trad onmiddellijk
in.
In Dronten in Oostelijk Flevoland laat
de directie van de Noordoostpolder-
werken reeds voorraadschuren, graan
silo's en drooginstallaties bouwen om
straks de oogst van de nieuwe polder
te kunnen bergen.
(Foto K.L.M.-Aerocarto)
pag-
Geneefse conferentie 1
Debat over regeringsnota 1, 9
Weer rapporten 1, 2
Economisch nieuws 2
Van Dag tot Dag 3
Op de Praatstoel3
Uit stad, en omgeving 5, 7, 15
Beurs7
Kunst 9
Feuilleton11
Radio en Televisie 11
Agenda11
Sport13
Examens 15
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
Na Amerika, Frankrijk. Italië, Grieken
land en Turkije heeft, nu ook Engeland
het Russische plan voor een kernwapen-
vrije zone op de Balkan verworpen. De
staatssecretaris voor Buitenlandse Zaken,
John Profuso, heeft in het Lagerhuis mee
gedeeld, dat Rusland maandag op formele
wijze van de verwerping in kennis is
gesteld.
Advertentie
Complete meubilering - Opgericht 1833
ZUIVER WOLLEN MERKDEKENS
tegen extra-lage prijzen
Barteljorisstr. 39-41 - Haarlem - Te!. 10250
Op een rapport Kosten van de weg" dat
in 1955 bij de staatsdrukkerij is versche
nen en dat door de minister van Verkeer
en Waterstaat aan de leden van de Staten
Generaal was aangeboden, is nu een aan
vullend rapport verschenen. In dit aan
vullende rapport wordt voor de jaren 1954
tot en met 1957 het in het wegennet ge-
investeerde vermogen gegeven. Voor de
verschillende jaren is dit vermogen in
miljoenen guldens: 1954: 144 (op basis ver
vangingswaarde) en 62 (op basis histori
sche kostprijs), 1955: 160 cn 63, 1956: 171
en 64 en 1957: 178 en 69. De historische
kostprijs van de tunnel in Rotterdam blijft
uiteraard 25 miljoen, doch de vervan
gingswaarde in de jaren '54 tot en met '57
is respectievelijk 121, 130, 142 en 152 mil
joen guldens. De kosten van het Neder
landse wegennet in de jaren 1954 tot en
met 1957 voor zover toe te rekenen aan
het wegverkeer, bedragen in miljoenen
guldens, respectievelijk op basis van ver
vangingswaarde en op basis van histori
sche kostprijs: 1954: 312,9 en 234,2, 1955:
340,4 en 250,3, 1956: 372,5 en 274,4, 1957:
400,4 en 297,1. De opbrengsten van heffin
gen, die specifiek aan het motorwegver-
keer zijn opgelegd zijn in miljoenen gul
dens: 1954: 287,2, 1955: 306,0, 1956: 329,5
en 1957: 435,2.
4 rjrcrtpiitip
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL.13439
lEIDSESTRAAt (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
SEIZOEN-OPRUIMING
Etienne Rey:
De meeste mensen kunnen aan hun
middelmatigheid slechts ontvluchten
door het leed.
In het afgelopen weekeinde is in Haar
lem op 59-jarige leeftijd plotseling over
leden dr. II. Wamsteker, eerste chirurg aan
het Diaconessenhuis in Haarlem. Dr. Wam
steker was een erkend autoriteit op het
gebied van de longehirurgie en heeft hier
over zeer belangrijke publikaties het licht
doen zien. Op verzoek van de overledene
heeft de crematie vanmorgen in stilte op
Westerveld plaats gehad. Voor de levens
loop van de overledene zie pagina 5.
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
GENÈVE, 14 juli De conferentie van Genève is gisteren hervat met de
langste zitting uit haar bestaan, maar niet de duidelijkste, want na vier uur praten
in de air conditioned zaal van het Paleis der Volkeren zaten de Westelijke
ministers met twee raadsels van Russische makelij: 1. waarom wenst Gromyko
plotseling de Duitse delegaties te betrekken in het geheim overleg? 2. Heeft hij
nu beloofd, dat Moskou na het anderhalf jaar, waarin de Sovjet-Unie voorlopig
de Westelijke troepen in West-Berlijn wil laten, geen eenzijdige actie zal
ondernemen of heeft hij die sleutelvraag wederom ontweken? In ieder geval
heeft Gromyko met zijn wens de Duitsers in het geheim overleg te betrekken
een van de irriterende procedure-kwesties, die de Sovjets aan het begin van
haast iedere conferentie met een stalen gezicht in de schoot van hun gespreks
partners plegen te deponeren het Geneefse overleg nieuwe vertraging bezorgd.
Er zal vandaag bijvoorbeeld geen zitting zijn. Het Westen, dat volstrekt niet op
aanwezigheid van de Oostduitser Bolz in het geheim overleg is gesteld, wenst
namelijk tijd om deze kwestie ondershands te regelen. Gromyko kwam met zijn
grand surprise aan het einde vaïi de zitting, toen hij inging oj3 de westelijke
wens zó snel mogelijk het geheim overleg té hërvatten. „Akkoord', zei Gromyko,
„maar dan geen discriminatie tegen enigerlei deelnemer aan de conferentie.
Iedereen moet er bij zijn Tevergeefs argumenteerde Herter dat Oost- en West
duitsers niet volwaardige deelnemers aan de conferentie zijn, maar adviseurs.
Tevergeefs vroeg Lloyd, waarom de Sovjets nu ineens afstapten van het totnogtoe
gevolgde systeem van plenaire zittingen der zes, afgewisseld door informeel
overleg der vier. „Wij hebben de Duitse deelneming aan het informeel overleg
al eerder voorgesteld. Nu moeten wij op vervulling van die eisen staan. Het is
nooit te laat om een fout te herstellen," zei Gromyko.
Niemand neemt deze Sovjet-obstructie te houden. Als de Sovjet-Unie eenzijdige
overigens erg tragisch. Er zal dézer da
gen wel een mouw aangepast worden
Maar een vervelende noot is het wel. Veel
belangrijker overigens is de andere diplo
matieke puzzel, die Gromyko zijn ge
sprekspartners opgaf. Halverwege zijn
lange, niet zeer vriendelijke heropenings
rede raakte de Rus aan het punt, waar
het hele Westen op zat te wachten: wat
gaat de Sovjet-Unie doen als in de acht
tien maanden, waarin de westelijke troe
pen voorshands in West-Berlijn zouden
mogen blijven, de door Moskou voorge
stelde al-Duitse commissie niet tot over
eenstemming komt over de vraag van een
Duitse hereniging en een Duits vredes
verdrag? Hier is Gromyko's antwoord,
een denksportblad waardig: „Sommigen
beweren, dat na afloop van die tijdslimiet
de enige weg, die de Sovjet-Unie zou open
staan, die van eenzijdige actie in Berlijn
zou zijn. Maar het is bekend, dat wij
voorstellen dan nieuwe onderhandelingen
(Van onze correspondent in Londen
Een man, die steeds meer van zich doet
spreken als degene, die Aneurin Bevans
rol in de Labourpartij wil overnemen, is de
secretaris-generaal van de Britse trans
portarbeidersunie, Frank Cousins. Onder
zijn toenemende invloed heeft deze groot
ste der Britse vakbonden zich uitgesproken
tegen de politiek inzake de waterstofbom
van de Labourpartij en van het Britse ver
bond van vakverenigingen Hij werpt zich
op als het geweten der Britse socialis
tische beweging en als de tegenspeler van
Hugh Gaitskell, de leider van de Lager
huisoppositie.
Cousins heeft zich reeds lang tot tolk
gemaakt van de campagne tot afschaffing
van kernwapens. De transportarbeiders,
welke ruim een miljoen stemmen inbren
gen op de jaarcongressen van de Labour
partij, en thans de socialistische leiders
de grootste moeilijkheden dreigen te be
rokkenen, keurden de resoluties, die Cou
sins met vuur verdedigde met overweldi
gende meerderheid goed. Hierin wordt
eenzijdige opschorting van de H-bom-pro-
duktie, definitieve stopzetting van de bom-
proeven, alsmede verdwijning van de ra
ketbases in Groot-Brittannië geëist.
Succes twijfelachtig
De oppositie binnen de Labourbeweging
tegen Cousins is echter nog formidabel.
Inmiddels schaarde de belangrijke coöpe
ratieve beweging zich achter het officiële
Labourplan, dat daarvóór eveneens de
goedkeuring verwierf van de mijnwerkers
en spoormannen, terwijl het ook werd
gesteund door de metaalbewerkers. Het is
daarom twijfelachtig of Cousins er in zal
slagen de Labourbeweging achter zich te
krijgen.
Frank Cousins
Gaitskell neemt krachtig positie tegen de
aanvallen van Cousins en een andere be
stuurder van de transportarbeidersunie,
Syd Hills, heeft verklaard, dat deze het
nooit tot een breuk zal laten komen, wan
neer de door haar aanvaarde resoluties op
de jaarvergadering van Labour geen steun
krijgen.
actie inzake Berlijn voor ogen zou staan,
dan zou zij die reeds nu kuiinen onderne
men. Wij doen dat echter niet, wij stel
len voor een tijdelijke status voor West-
Berlijn uit te werken en een viermogend-
heden-orgaan in te stellen, dat over de
vervulling van de wederzijdse verplich
tingen moet waken. Zoals Kroesjtsjev bij
herhaling heeft gezegd, prefereren wij de
Berlijnse kwestie bij een akkoord met
het Westen te regelen". U ziet het: Gro
myko heeft de gedachte aan die unilate
rale actie een beetje belachelijk gemaakt,
maar anderzijds niet met zoveel woorden
beloofd, dat de Sovjet-Unie zo'n actie niet
zal ondernemen. Voorlopig liggen deze
woorden bij de westelijke delegaties nog
op een goudschaaltje. Men onthoudt zich
van definitief commentaar. Alleen de
Westduitse delegatieleider Grewe sprak in
de zitting reeds zijn voldoening erover uit,
dat Gromyko van de unilaterale acties
had afgezien.
De lange serie redevoeringen van gis
teren bracht verder overigens weinig
nieuws. Gromyko herhaalde in grote trek
ken zijn voorstellen van 9 en 19 juni en
zijn rede van 28 juni. Herter, die voorzit
ter was, gaf een Namenvatting van wat er
totnutoe op de conferentie door Oost en
West is gedaan en gezegd. Hij greep even
terug naar Gromyko's rede van 28 juni
en zei dat Gromyko daarin een retorische
vraag had gesteld, toen hij vroeg „of het
feit, dat de Sovjet-Unie nieuwe onderhan
delingen over West-Berlijn voorstelt na
afloop van de tijdslimiet van achttien
maanden, niet voor zichzelf spreekt."
Herter zei, dat het doel van internationa
le overeenkomsten nu juist is om te voor
komen, dat men op voor zichzelf spreken
de feiten gaat vertrouwen. Tevergeefs,
want Gromyko herhaalde in wezen zijn
rhetorische vraag later op de zitting.
Lloyd wees erop dat er enige overeen
komst bestaat tussen de laatste westelij
ke en Russische voorstellen inzake Ber
lijn en drong erop aan niet on basis van
het ene of het andere voorstel, maar op
de punten, waarop men dezelfde grond
onder de voeten heeft, verder te praten
om ten slotte de standpunten nader tot
elkaar te brengen. En tezelfdertijd niet de
belangstelling te verliezen in de grotere
problemen, zoals Duitse hereniging en
vermindering van de spanning in Europa.
Couve de Murville verklaarde zich ak
koord met wat Herter had gezegd en
drong evenals de Amerikaan op hervat
ting van het privé-overleg aan.
Gromyko gaf voornamelijk een over
zicht van het Sovjet-standpunt, zoals dat
al eerder naar voren was gebracht. Hij
schoof het Westen nog eens de schuld van
de verdaging van de Geneefse conferen
tie in de schoenen, protesteerde tegen de
presidentsverkiezing van de Bondsrepu
bliek in West-Berlijn en zei, dat zulks nog
eens bewijst, dat West-Berlijn een cen
trum van agitatie tegen de D.D.R. is en
dat het niet aangaat Oost-Berlijn in dit op
zicht over één kam te scheren met het
boze stadsdeel van Willy Brandt. Hij on
derstreepte dat de Sovjet-Unie bereid is
de levenswijze van West-Berlijn te garan
deren en beschuldigde het Westen, dat het
niet de sociale, maar een militaire orde
in West-Berlijn tot in der eeuwigheid wil
handhaven. Dat het Westen zegt, die be
zetting tot aan de Duitse hereniging voort
te willen zetten terwijl het niet eens wer
kelijke Duitse hereniging wenst. Daarom
wil de Sovjet-Unie een vorm van tijdsbe
perking. Zij kan de bezetting tot in het
oneindige onmogelijk bekrachtigen.
Na Gromyko hield de Oostduitser Bolz
een lange snorkende rede. Ambassadeur
Grewe maakte het kort. Voor vandaag
werd intensief intern Westelijk overleg
verwacht, dat trouwens al gisteravond be
gon op het diner ten huize van Selwyn
Lloyd, waar ook minister Luns gast was,
die door zijn Westelijke collegae van de
conferentiestand op de hoogte werd ge
bracht. En dan gaat het zoeken naar een
oplossing, die in eerste instantie een tij
delijke overeenkomst voor Berlijn gekop
peld aan een of andere vorm van inter-
Duits overleg al was het maar om tijd te
winnen, voort in het nog steeds tropisch
hete Genève. Zou het. op de top koeler zijn?
Het ziet er inmiddels naar uit, dat bet
Westen een Westduits voorstel, dat een
viermogendhedencommissie voor het Duit
se probleem in wil stellen, in zeer welwil
lende overweging heeft genomen. Deze
commissie, die zich met het probleem van
Duitse hereniging en een vredesverdrag
zal moeten bezighouden, zal over adviseurs
uit beide Duitslanden moeten beschikken.
Daardoor zal enerzijds het westelijke prin
cipe van viermogendhedenverantwoorde-
lijkheid inzake Duitsland worden gedekt,
anderzijds enigszins tegemoet gekomen
worden aan de Russische wens tot gelijke
vertegenwoordiging van Oost- en West-
Duitsland. Men kan nog niet zeggen, dat
dit voorstel al door het, Westen in zijn
geheel is overgenomen, maar wel dat het
als een mogelijke poging werd beschouwd
om een of andere wederzijds aanvaai-dbare
vorm te vinden voor bet „Duitse gesprek",
dat een interim-regeling voor Berlijn moet
vergezellen.
Advertentie
Advertentie
Bekijk nu de etalages met de
zeer goedkope restanten.
Wij hebben restanten voor u
vanaf 50 et. per rol. Wacht u
niet te lang, want ze zijn weg
voor u het weet
Kleine Houtstraat 49 - Haarlem
Gen. Cronjéstraat 60
CAIRO (UPI) De dagbladen van Cai
ro berichten vandaag, dat de Verenigde
Arabische Republiek en Tunesië overeen
gekomen zijn, de normale betrekkingen
te hervatten, die in oktober van het vorig
jaar afgebroken werden, omdat Tunesië
de V.A.R. ervan beschuldigde, in de bin
nenlandse aangelegenheden van het land
tussenbeide te bomen.
