Waarschijnlijk op 1 april 1960
pas huurverhoging
Westduitse proefballon: Berlijn
in ijskast en meteen naar de top
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Meerderheid in de Kamer
(KVP, AR en CH) wil uitstel
HET WEER
fiamol weer
vandaag
HEINKEL SCOOTER
Epidemie van paratyfus
in Haarlem en omgeving
J. J. VAN KOOTEN
Het nieuwe verkeersplein Ypenburg
Nieuw record in de
Blériot-race
Jaarlijkse bijenmarkt
Vier moties van P.v.d.A.
Dezelfde temperatuur
Aan het strand
Bonn bevreesddat het Westen een te hoge prijs
in Berlijn betaalt om het gezicht te redden
Gromyko's woorden
Helikopter verongelukt
van Nieuw-Guineaexpeditie
Piloot Warman ongedeerd
In de krant van heden:
Spanning Berlijn-Bonn
Het woord is aan
Niet kwaadaardig
Hygiëne eerste vereiste
74e JAARGANG No 4 ti WOENSDAG 15 JULI J959 304e JAARGANG No 156
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 g j| g li i Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. 1 i 1 1^^^ 1 Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- |j i If J| ff 11 I lil i C J C J L J i C. J JÜ Abonnement p. week 59 ct., p. kwartaal 7.65,
kantoor Haarlem-N. Soendapiein, Tel. 57755 B®0 k!® aasa f®a k» sim fr. p.p. 8.15. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107,
L n. v. Haarlems Dagblad/Opr. Haarl. Cxt.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Dinsdag werd in Veenendaal de jaa.r-
lijk.se bijenmarkt gehouden. Een der
korven met bijenzwerm wordt bij
handslag verhandeld.
(Van onze parlementaire redacteur)
De P.v.d.A. wil eerst welvaartsverbetering voor de arbeiders alvorens de huren
worden verhoogd. In de Tweede Kamer heeft de heer Roemers gisteren een
daartoe strekkende motie ingediend. Maar die motie, ondersteund door de com
munisten, heeft geen kans op een meerderheid. Het is echter wel 'waarschijnlijk
dat de regering zal moeten toegeven aan de wens van de grootst mogelijke
meerderheid van de K.V.P.-fractie, die bij monde van de heer Andriessen aan
drong op verschuiving van de datum van ingang van de huurverhoging naar
1 april 1960. Ook de A.R.-fractie steunt die verschuiving, blijkens het betoog van
de heer Hazenbosch. De heer Van Mastrigt (C.H.U.) drong er eveneens op aan.
Nog niet alle partijen hebben zich uitgesproken. Vandaag wordt het debat
voortgezet en pas donderdagmiddag antwoordt de regering.
de vrijere loonvorming. De regering wil
voor het overheidspersoneel het alge
meen gemiddelde van de loonsverhogingen
volgen. Dat is volgens de regering pas
achteraf vast te stellen, b.v. op 1 juli 1960.
Een eventueel extra loonsverhoging voor
het overheidspersoneel komt dan pas ge
ruime tijd later dan in het vrije bedrijfs
leven. Dat kan door omstandigheden een
blijvende achterstand tengevolge hebben.
Ook de heer Andriessen had er bezwaar
tegen als het overheidspersoneel onaan
vaardbaar lang zou moeten wachten op
loonsverhoging in overeenstemming met
de algemene stijging van de lonen.
Het debat is vanmiddag voortgezet. Er
is gisteren reeds besloten dat ook vrijdag
nog zal worden vergaderd ter afronding
van het debat en de stemming over de
diverse moties.
Indien de datum van ingang van de
huurverhoging wordt verschoven naar 1
april, dan is er volgens de heer Andries
sen meer tijd om in het kader van de
vrijere loonvorming eerst aandacht te
schenken aan welvaartsverbetering van de
arbeiders, rekening houdend met de nood
zakelijke compensatie voor de huurver
hoging. De tijd tot 1 januari is te kort om
rustig te onderhandelen over welvaarts
verbetering voor de arbeiders. Indien de
datum niet zou worden verschoven, zal de
K.V.P.-fractie nagaan of de arbeiders per
1 januari een redelijk deel van de toege
nomen welvaart zal zijn toegevallen. Als
dat niet het geval is, zal de grootst moge
lijke meerderheid van de K.V.P.-fractie
(49 van de 50 leden) niet meewerken aan
verhoging van de huren en de melkprijs
per 1 januai'i.
De P.v.d.A. kwam gisteren reeds met
vier moties en de verwachting is dat de
heer Bommer vandaag ook nog wel een
motie op tafel zal leggen als hij het huur
beleid bespreekt. De eerste motie, die de
heer Roemers indiende, is hierboven reeds
vermeld. Indien de regering niet bereid
is van de melkprijsverhoging af te zien,
zal hij ook daarover nog een motie in
dienen. Voorts zal hij eventueel een
motie indienen voor afschaffing van
de vijfde gemeenteklasse als de re
gering daartoe niet uit eigen beweging
overgaat. Tenslotte verklaarde hij een
motie achter de hand te hebben om een
uitspraak uit te lokken ter voorkoming
van een blijvende achterstand in de lonen
van het overheidspersoneel als gevolg van
Een groep van vijfhonderd polio
patiëntjes heeft een onvergetelijke dag
gehad in Scheveningen, waar zij de
gast waren van het Prinses Beatrix
Poliofonds. Politieagenten waren de
kinderen behulpzaam bij het spelen en
pootjebaden.
Verwachting tot morgenavond:
Over het algemeen licht tot half
bewolkt en op de meeste plaatsen
droog weer. Zwakke tot matige
veranderlijke wind. Weinig ver
andering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Het strandweer wordt langzaam
beter. De wind zal van west naar
noordwest draaien. Hierdoor zal een
aangename koelte met veel zon voor
ideaal strandweer zorgen. Tempera
tuur ongeveer 20 graden C. Zeer
beider zicht en helder zeewater met
een temperatuur van 18 graden C.
Matige branding. Laag water
's avonds om halt' acht; hoog water
's nachts om twaalf uur. Strand voor
fietsen berijdbaar van half vier
's middags tot tien uur 's avonds.
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma
GENÈVE De Westduitsers, verschrikt geraakt door de mogelijkheid van
een naderend akkoord op de Geneefse ministersconferentie, hebben gisteren een
proefballon opgelaten, die deze dag zonder zitting plotseling van beroering
vervulde. Bevreesd dat het Westen in zijn begerigheid om door een bestand in
Berlijn zijn prestige te redden, Bonn in een gèsprekscommissie met het „onaan
raakbare" Oostduitse regiem wil dwingen, zonden zij een woordvoerder naar een
Amerikaans persbureau met de boodschap, dat West-Duitsland eigenlijk het liefst
maar meteen de Geneefse conferentie wil afbreken, Berlijn in de ijskast wil
leggen en snel een topconferentie georganiseerd wil zien, waarop niet over
Berlijn en Duitsland, maar alleen over Europese veiligheid en ontwapening zal
worden gesproken. Nadat die proefballon een tijdje boven Genève had gezweefd,
volgde uiteraard onmiddellijk het ene dementi op het andere en kwam de wer
kelijke aap uit de mouw: Bonn had slechts in een memorandum aan de Westelijke
partners gesuggereerd de ganse Duitse kwestie in handen te leggen van een
viermogendheclen-commissie met West- en Oostduitse adviseurs (een soort
permanent klein-Genève dus) om dan met de Russen op een topconferentie
inderdaad slechts over ontwapening en Europese veiligheid te spreken. Dat idee,
zeker ingegeven door Adenauer's bezorgdheid dat het Westen in Berlijn zijn
gezicht wil redden ten koste van de Westduitsers, werd door het Westen theo
retisch helemaal niet zo gek gevonden in geval de Geneefse conferentie werke
lijk in een impasse zou raken. Maar de manier, waarop de Westduitsers het in
de openbaarheid schoten, wekte diepe verstoordheid bij de Amerikanen, Engel
sen en Fransen en men kon gisteravond in Genève weer eens lelijke dingen
horen zeggen over Bondskanselier Adenauer. Niet alleen door de Russen (voor
wie liet overigens een onaanvaardbaar voorstel is), die Adenauer onmiddellijk
van conferentie-sabotage betichtten, maar ook door vertoornde bondgenoten.
Een kat, die in het nauw zit, doet rare
sprongen: de Westduitsers voor wie kort
geleden „topconferentie" nog een lelijk
woord was, kozen de eerste door de Rus
sen veroorzaakte hapering in het her
nieuwde Geneefse overleg om de paniek-
vlag te hijsen. Zij versterkten daarmee
uiteraard vooral de Russische positie, die
door Gromyko de eerste conferentiedag
zo handig was opgebouwd, dat het Westen
gisteren weer moeite genoeg had met
zichzelf. De Westelijke ministers kwamen
op de zittingsloze dag zelfs twee maal
geruime tijd bijeen. Eerst zonnen zij op
een middel om het geheim overleg weer
aan de gang te krijgen, dat door Gromyko
was geblokkeerd met zijn eis om de Duit
sers tot dit privé-overleg toe te laten.
Acvhteraf bleek overigens, dat minister
Herter zelf op maandag Gromyko een
voorzet voor open doel had gegeven door
in de plenaire zitting om voortzetting van
het geheime gesprek te vragen en te pro
beren een later datum voor een plenaire
zitting vastgesteld te krijgen. Dat was
tegen het gebruik, dat wil dat het geheim
overleg ingaat, wanneer men aan het ein
de van een zitting gewoon nalaat de da
tum voor een volgende vast te stellen.
Herter's haast was overigens begrijpelijk:
ten eerste kan men alleen op het infor
mele ovèïleg tot zaken komen, ten twee
de zijn de plenaire zittingen propagandis
tische tij dsverkwisting en bovendien zo
mateloos vervelend, dat de Westelijke
ministers elkaar op papier gekrabbelde
kwinkslagen plegen toe te zenden om de
moed er in te houden. Het Westen over
woog eerst een afgezant naar Gromyko te
Advertentie
zenden om hem te verzoeken van zijn
obstructieve grappen af te zien en had
daarvoor Lloyd uitgekozen. Maar Lloyd
voelde er weinig voor eeuwig als bood
schappenjongen voor de vuile was te fun
geren en zo besloot men de zaak eerst
maar eens op zijn beloop te laten. Men
kan Gromyko later nog altijd op lunch
of diner uitnodigen, want dan kan hij zijn
beschermeling Bolz moeilijk meebrengen.
Het Westen legde uiteraard ook Gro-
myko's woorden van de eerste dag op een
goudschaaltje. Had de Rus niet gezegd,
dat de Sovjet-Unie geen eenzijdige actie
zou ondernemen, wanneer na de achttien
maanden, die Moskou de westelijke troe
pen voorlopig nog in West-Berlijn gunt,
de al-Duitse commissie die Moskou voor
stelt geen overeenstemming zou hebben
bereikt over de Duitse hereniging en een
Duits vredesverdrag? En vraag twee: had
de Rus voldoende garanties gegeven voor
de westelijke positie in West-Berlijn na
afloop van die termijn? Zou men de Ame
rikaanse woordvoerder Berding moeten
geloven, die zich nota bene op een beslo
ten persconferentie voor alleen Ameri
kaanse journalisten als woordvoerder voor
het gehele Westen opwierp, dan was het
Westelijk standpunt het volgende: inder
daad heeft Gromyko beloofd, dat de Sov
jet-Unie geen eenzijdige actie zal onder
nemen, maar hij heeft de westelijke posi
tie geenszins gegarandeerd. Daarom be
tekent Gromyko's rede geen duimbreed
vooruitgang en eist het Westen veel cate
gorische beloftes.
Dit was een merkwaardige verklaring:
in Genève's babylonische spraakverwar
ring gaat de kunst van het lezen blijkbaar
roemloos ten onder. Want Gromyko heeft
volstrekt niet verklaard, dat de Sovjet-
Unie geen eenzijdige actie zal onderne
men. H|j heeft alleen de gedachte daaraan
n beetje belachelijk gemaakt (hetgeen
overigens een stapje vooruit betekent) en
is daarbij vermoedelijk tot de grens van
zjjn instructies gegaan. Dat die instructies
een blanco garantie-bewijs voor de Wes
telijke positie in Berlijn zouden omvatten,
valt overigens lastig aan te nemen.
Naast deze twee kwesties behandelden
de Westelijke ministers dus ook het West
duitse memorandum. Von Brenlano had
voor het pleidooi ten behoeve van dit
voorstel in de hitte zijn jasje uitgedaan,
maar. trok het schielijk .weer aan, toen
zijn partners geenszins in een gemoedelijke
stemming bleken. Want al wil het Westen
zijn Westduise bondgenoot geenszins in
de steek laten, het wil wel degelijk via een
akkoord zijn moeilijke positie in Berlijn
verdedigen. Ook als de prijs daarvoor een
vorm van al-Duits overleg zou zijn, waar
in de Westduitsers af en toe aan tafel
moeten zitten met hun broeders uit het
Oosten. Zeker zou dat een steeds verder
gaande de facto erkenning van het Oost
duitse regiem betekenen, die Gromyko zo
heeft begeerd. Maar men kan lastig de
West-Berlijnse etalage handhaven en te
gelijkertijd de omwonenden volledig ne
geren, want tenslotte zullen die wel eens
stenen door de ramen gaan gooien.
Dr. Brongersma, de leider van de Neder
landse expeditie naar het Sterrengebergte
in Nederlands Nieuw-Guinea, heeft giste
ren aan de „Aerial Contractors" telegra
fisch bericht gezonden, dat één der twee
helikopters, die de expeditie steun verle
nen b|j de bevoorrading, is verongelukt.
De bestuurder, gezagvoerder Warman,
bleef ongedeerd. Over de toedracht van
het ongeval zijn nog geen bijzonderheden
bekend.
pag.
Tweede Kamer1, 3
W'eer-rapporten '1, 2
Economisch nieuws2
Napoleon in bed met zijn hoed op
J. F. Kemming)3
Van dag tot dag3
Op de Praatstoel3
Agenaa 4
Feuilleton 4
Radio en Televisie 4
Examens 5
Uit stad en omgeving 5, 6, 7
Beurs 7
Kunst9
Sport11
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
Advertentie
HOUTPLEIN 18-20 - TEL. 12000 - 16615
GROTE HOUTSTRAAT 140 - TEL. 12249
Onze correspondent te Bonn schrijft:
Het laatste Westelijk voorstel ter con
ferentie is Bonn in feite al te ver gegaan.
Het ging hierbij om een begrenzing van
de Westelijke troepen in Berlijn tot elf
duizend man, om het afzien door het wes
ten van raketten- en atoombewapening in
Berlijn, om maatregelen tegen activiteiten
van agenten te Berlijn tegen Oost-Duits-
land en om het oprichten van een vier-
mogendheden-controlecommissie. Van
Westberlijnse zijde zou men zelfs ronduit
verontwaardigd zijn over deze voorstellen
van het Westen. Men heeft van die kant
dezer dagen via de Westduitse delegatie
te Genève een memorandum ingezonden
bestemd voor de Westelijke ministers.
Daar de Westduise delegatie dit en nog
een memorandum niet heeft doorgegeven,
spreekt men thans van een zekere span
ning tussen Bonn en West-Berlijn.
Advertentie
COEDEREN-
■SNELVERVOER
A. Roderich:
Volgens de pessimist is er geen roos
zonder doornen. De optimist echter
zegt, dat er rozen aan een doornen-
struik groeien.
Luitenant Barry Lynch van het Royal
Signal Corps heeft vandaag de tot dus
verre snelste tijd gemaakt in de Blériot-
race tussen Londens Marble Arch en de
Parijse Are de Triomphe. Hjj legde het
traject af in 57 minuten 3 seconden, dat
is 44 seconden sneller dan kapitein
R. M. B. Walker het maandag deed.
(Men zie voorts pagina 4)
In Haarlem en de omliggende gemeenten
Bloemendaal en Heemstede heerst op het
ogenblik een vrij uitgebreide hoewel niet
gevaarlijke epidemie van paratyfus. De
eerste gevallen deden zich ongeveer veer
tien dagen geleden voor, hoewel men pas
sinds een week van een epidemie kan
spreken. Hoeveel gevallen de ziekte in to
taal omvat valt niet met zekerheid te zeg
gen. Tot dusverre z|jn ruim honderd ge
vallen door het laboratorium van de Haar
lemse gemeentelijke en geneeskundige
dienst geconstateerd. De mogelijkheid be
staat echter, dat het aantal ziektegevallen
aanzienlijk hoger ligt. In dit verband
sprak men zelfs van enige duizenden. De
ziekte heeft echter geen kwaadaardig ka
rakter. Omtrent de aard van de besmet
tingshaard bestaat nog geen absolute ze
kerheid.
De verschijnselen van de ziekte worden
gevormd door diarree, gepaard gaande met
koorts. In de meeste gevallen is men ge
durende een dag of drie behoorlijk ziek,
waarna men zich nog gedurende enige we
ken slap gevoelt.
Bij de eerste verschijnselen doet men er
goed aan zijn huisarts te raadplegen.
Voorts wijzen de burgemeesters van Haar
lem, Heemstede en Bloemendaal de bevol
king er met klem op de uiterste zindelijk
heid te betrachten, aangezien de ziekte
zeer besmettelijk is. Alle daarvoor in aan
merking komende voedingsmiddelen moe
ten goed worden gekookt. Vlees en in
het bijzonder gehakt moet goed worden
verhit en gebraden. Groenten en fruit die
nen behoorlijk te worden afgewassen. Ver
der is het nodig na het gebruik van toilet
de handen met warm water te schuieren.
De toiletten zelf kan men met een 3 tot 5
percents-oplossing van lysol reinigen.
Vooral patiënten moeten de uiterste
zindelijkheid in acht nemen.
'Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
- LBDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596.
TWEEDMANTELS ƒ10.50 KORTING
Het nieuwe verkeersplein Ypenburg,
waar rijksweg 13 (Den Haag-Rotter
dam) en rijksweg 4 naar Amsterdam
(Ypenburg-Burgerveen) elkaar treffen,
nadert zijn voltooiing. In de directe
nabijheid van dit knooppunt liggen
ook aftakkingen naar Delft (op de
achtergrond) en het vliegveld Ypen
burg (links). De verkeersvoorzieningen
zijn op dit knooppunt uitermate wel
kom. De weg langs Ypenburg is het
drukste deel van rijksweg 13 en de
meest bereden weg van Nederland.